1. №5. Гэр бүлийн гишүүдийн эдийн
харилцаа
1. Гэр бүлийн гишүүдийн эдийн харилцааны
ойлголт
2. Гэр бүлийн гишүүдийн хамтран өмчлөх
дундын хөрөнгө
3. Гэр бүлийн гишүүдийн хуваарьт хөрөнгө

2. Гэр бүлийн эрх зүй дэх эдийн харилцаа гэдэг нь гэр
бүлийн гишүүдийн хоорондын хуваарьт болон хамтран
өмчлөх дундын өмч, бие биеэ тэжээн тэтгэхтэй холбогдон
үүссэн харилцаа юм. Энэ харилцааг 2 хэсэгт ангилна.
а/. Гэр бүлийн гишүүдийн эд хөрөнгөтэй холбогдсон
харилцаа
.
б/. Гэр бүлийн гишүүдийн тэжээн тэтгэх, тэтгүүлэхтэй
холбогдсон харилцаа
.
Гэр бүлийн эд хөрөнгийн харилцааг хууль /иргэний
хууль/ болон гэрээгээр зохицуулна. Гэр бүлийн эд хөрөнгө
нь гэрлэгчдийн болон гэр бүлийн бусад гишүүдийн эд
хөрөнгөөс бүрдэнэ.
.
Гэр
бүлийн
хөрөнгө
нь:
.
а/.Гэр бүлийн гишүүдийн хамтран өмчлөх дундын
хөрөнгө
б/. Гэр бүлийн гишүүдийн хуваарьт хөрөнгө гэж 2
ангилна.

3. Гэрлэснээс хойш хамтарсан амьдарсан хугацаанд бий болсон
гэр бүлийн гишүүдийн хуваарьт хөрөнгөнөөс бусад хөрөнгө нь гэр
бүлийн гишүүдийн хамтран өмчлөх дундын өмч болно.
•
•
•
•
•
Гэр бүлийн гишүүдийн хамтран өмчлөх дундын хөрөнгөд дараах хөрөнгө
орно.
Гэрлэгчид, гэр бүлийн бусад гишүүн болон тэдгээрийн хамтын хөдөлмөр, аж
ахуйн үйл ажиллагаанаас олсон болон бусад орлого, мөнгөн хуримтлал,
шинээр бий болсон хөрөнгө.
Гэр бүлийн гишүүдийн хамтран өмчлөх дундын хөрөнгийн орлогоор олж
авсан үл хөдлөх, хөдлөх эд хөрөнгө
Ногдол хувь, үнэт цаас. Энэ нь гэр бүлийн гишүүдийн хамтран өмчлөх
дундын хөрөнгөд хамаарах орлогоор гэрлэснээс хойш хамтран амьдарсан
хугацаанд бий болсон байна. /Иргэний хуулийн 12-р бүлгийн 3-р дэд бүлгийг
тайлбарлах тухай УДШ-ийн 2009.06.15-ний өдрийн 20-р тогтоол/
Гэрлэгчид, гэр бүлийн бусад гишүүн хэн нэгний нэр дээр байгаагаас үл
шалтгаалан гэрлэснээс хойш бий болсон бусад хөрөнгө.
Гэр бүлийн гишүүн өөрийн хуваарьт хөрөнгөө дундаа хамтран өмчлөхөд
зориулж шилжүүлсэн хөрөнгө, мөнгөн хуримтлал. Ийнхүү шилжүүлсэн нь
гэрээгээр тохиролцох, дундын дансанд шилжүүлэх, эрхийн улсын бүртгэлд
болон данс эзэмшигчийн нэрийн бүртгэлд өөрчлөлт оруулах, эдгээр
ажиллагаанаас олсон орлогыг хамтын хэрэгцээнд хэрэглэх зэргээр илэрнэ.

4. Гэр бүлийн гишүүний хуваарьт хөрөнгийг гэр бүлийн бусад
гишүүд их засвар хийсэн, шинэчилсэн, өөрчлөн тоноглосны улмаас үнэ
нь үлэмж нэмэгдсэн эсхүл анх гэр бүл болоход нь зориулагдсан /орон
сууц, гэр, хашаа байшин зэрэг/ бол хамтран өмчлөх дундын эд
хөрөнгө болгон тогтоож болно. Анх гэр бүл болоход нь зориулагдсан
гэдэг нь гэр бүл болсонтой холбоотой тухайн гэр бүлийн хамтын
амьдрал, ахуйн хэрэгцээг хангах зорилгоор өмчлөгдсөн, гэрлэгчдийн
аль нэгний эсвэл тэдгээрийн төрөл, садангийн хөрөнгөөр бий болсон
хөрөнгийг ойлгоно. /Иргэний хуулийн 12-р бүлгийн 3-р дэд бүлгийн
зарим зүйл заалтыг тайлбарлах тухай УДШ-ийн 2009.06.15-ний
өдрийн
20-р
тогтоол/
.
Гэр бүлийн гишүүд хамтран өмчлөх дундын эд хөрөнгөө
эзэмшиж, ашиглах захиран зарцуулахад адил эрх эдэлж, харилцан
тохиролцсоны үндсэн дээр эд хөрөнгөө эзэмшиж, ашиглаж, захиран
зарцуулна. Хамтран өмчлөх дундын өмчийн үл хөдлөх эд хөрөнгөө
захиран зарцуулахдаа насанд хүрсэн гэр бүлийн гишүүний бичгээр
гаргаж нотариатаар гэрчлүүлсэн зөвшөөрлийг авна. Энэ шаардлагыг
хангаагүй хэлцэл хүчин төгөлдөр бус байна.

5. Гэр бүлийн гишүүний хуваарьт хөрөнгө гэдэг нь гэр бүлийн
гишүүн өөрийн үзэмжээр эзэмшиж, ашиглаж, захиран зарцуулах
эрхтэй, гэрлэхийн өмнө байсан буюу гэрлэлтийн явцад бий болсон
хөрөнгө
юм.
Гэр бүлийн гишүүдийн дараах хөрөнгийг хамтран өмчлөх дундын
өмчид шилжүүлэхээр тохиролцоогүй бол хуваарьт эд хөрөнгөд хамаарна.
•
•
•
•
•
•
Гэрлэхийн өмнө олж авсан эд хөрөнгө, мөнгөн хуримтлал, эд хөрөнгийн
эрх.
Өв, бэлэглэлийн журмаар шилжүүлэн авсан мөнгөн хуримтлал, эд хөрөнгө,
эд хөрөнгийн эрх, тэдгээрийг худалсан, арилжсаны үр дүнд олж авсан
мөнгөн хуримтлал эд хөрөнгө, эд хөрөнгийн эрх.
Амин хувийн хэрэгцээг хангахад зориулагдсан эд хөрөнгө. Энд гэрлэснээс
хойш бий болсон үнэт эдлэл, эрднэсийн зүйлс хамаарахгүй. Ж: гэрлэгч, гэр
бүлийн гишүүн тус бүрийн хувцас.
Оюуны өмчлөлийн зүйлийн үнэ буюу зохиогчийн шагнал. Оюуны
өмчлөлийн зүйл гэдэгт захиалга буюу гэрээгээр гүйцэтгэсэн ажлын хөлс
эсхүл уралдаант шалгаруулалтын шагналыг ойлгоно. Зохиогчийн эрхийн
бүтээл ашиглуулсаны хөлс, борлуусны үнэ, хууль бусаар ашигласнаар
учирсан хохирлын нөхөн олговор зэрэг нь зохиогчийн шагналд
хамаарахгүй.
Хувийн авъяас чадвар, ололт амжилтыг сайшаан шагнасны орлого.
Хуваарьт хөрөнгөөр олж авсан мэргэжлийн үйл ажиллагаа явуулахад
шаардагдах хөрөнгө, мөнгө.

6. Гэр бүлийн гишүүд өөрөөр тохиролцоогүй
бол хувийн үйл ажиллагаатай холбогдсон үүргээ
өөрийн хуваарьт хөрөнгөөрөө хариуцна.
Гэр бүлийн гишүүд гэрээний болон гэрээний
бус үүргээс үүссэн төлбөрийг өөрийн хуваарьт
болон хамтран өмчлөх дундын хөрөнгийн өөрт
ногдох хэсгээс хариуцна.
Гэр бүлийн гишүүд гэрээний болон гэрээний
бус үүргээс үүссэн төлбөрийг өөрийн хуваарьт
болон хамтран өмчлөх дундын хөрөнгийн өөрт
ноогдох хэсгээс хариуцна.
Гэрлэснээс хойш гэр ахуйн ажил эрхэлсэн,
хүүхэд асарсан, өвчтэй байсан болон хүндэтгэн
үзэх шалтгаанаар орлого олоогүй байсан эхнэр,
нөхөр, гэр бүлийн гишүүн хөрөнгөө хамтран
өмчлөх эрх эдэлнэ.