4. *Oktubre 1887-
sinimulan niya ang
pagsulat
*London, Inglatera
noong 1888- 1890-
neribisa ang plot ng
nobela
*Brussels, Belgium-
isinulat ang
malaking bahagi
10. *Mula 44 na
kabanata, naging
38 na lamang dahil
sa kakulangan sa
salapi
*F. Meyer Van Loo
Press-
pinaglimbagan ng
nobela
*Naging hulugan
ang bayad
11. Mga Tumulong Kay
Rizal:
1. Jose Alejandro-
kahati niya sa upa sa
Ghent; kahati din
siya sa pagkain
2. Valentin Ventura-
nagpadala ng pera
kay Rizal; unang may
hawak ng orihinal na
manuskrito ng El Fili
12. Mga Tumulong Kay
Rizal:
3. Jose Maria Basa-
nagpadala ng sulat
si Rizal (na nasa
Hongkong noon)
upang makakuha
ng kaunting pera
mula sa
Messagevies
Maritimes