Συνοπτική έρευνα για την αγορά κρεάτων και αλλαντικών στις ΗΠΑ (2009).

1. Η ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ
ΚΡΕΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑΝΤΙΚΩΝ
Βασίλης Σιταράς-Γραμμ. ΟΕΥ Β Ν.Υόρκη, Νοέμβριος 2009
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
• ΠΕΡΙΛΗΨΗ
• Η ΖΗΤΗΣΗ ΚΡΕΑΤΟΣ ΣΤΙΣ ΗΠΑ
• Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΡΕΑΤΟΣ ΣΤΙΣ ΗΠΑ
• ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΡΕΑΤΟΣ
• ΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΡΕΑΤΟΣ ΚΑΙ Η
«ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΙΣΟΔΥΝΑΜΙΑΣ» ΣΤΙΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΠΡΟΣ ΗΠΑ
• ΤΑ ΑΛΛΑΝΤΙΚΑ ΚΑΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ (CRETA FARMS USA)
• ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΚΡΕΑΤΟΣ ΣΕ ΣΟΥΠΕΡΜΑΡΚΕΤ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΥΟΡΚΗΣ
• ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η αμερικανική αγορά κρέατος είναι μία από τις μεγαλύτερες στον κόσμο, καθώς ο
μέσος Αμερικανός καταναλώνει 222 λίβρες/100,7 κιλά ετησίως (κεφ. 1). Αν και το
μεγαλύτερο μέρος της κατανάλωσης καλύπτεται από την εγχώρια παραγωγή, η οποία
είναι παραδοσιακά ισχυρή (κεφ. 2), εντούτοις πραγματοποιούνται και σημαντικές
εισαγωγές της τάξης των 4-5 δις δολ. ετησίως (κεφ. 3).
Η Ελλάδα δεν ανήκει, δυστυχώς, στις πιστοποιημένες για εξαγωγή κρέατος
χώρες, μια ιδιότητα που αποκτάται μέσω της επονομαζόμενης «διαδικασίας
ισοδυναμίας» (κεφ. 4), αλλά ευελπιστούμε ότι σύντομα θα ολοκληρώσει τις σχετικές
διαδικασίες, ούτως ώστε να μπορεί να εξάγει στις ΗΠΑ αν όχι νωπό κρέας -για το
οποίο εκτιμούμε ότι τα περιθώρια εξαγωγικής διείσδυσης στην αμερικανική αγορά
είναι περιορισμένα- τουλάχιστον ποιοτικά αλλαντικά (κεφ. 5). Στον τομέα αυτό, το
Μάιο του 2007 συστάθηκε κοντά στη Φιλαδέλφεια η θυγατρική CRETA FARMS
1

2. USA LLC και από τις αρχές του 2008 παράγει με πολύ μεγάλη επιτυχία τη γνωστή
σειρά «Εν Ελλάδι» (με το ελαιόλαδο -και μόνο αυτό- να εισάγεται από Ελλάδα).
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: Η ΖΗΤΗΣΗ ΚΡΕΑΤΟΣ ΣΤΙΣ ΗΠΑ
Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα επίσημα αμερικανικά στατιστικά στοιχεία του
US Bureau of Labor Statistics (Consumer Expenditures, φθινόπωρο 2009), το μέσο
αμερικανικό νοικοκυριό δαπάνησε, το 2008, 3.744 δολ. ή το 7,5% της συνολικής
καταναλωτικής του δαπάνης (50.486 δολ.) για φαγητό στο σπίτι, εκ των οποίων τα
846 δολ. (ή ποσοστό 22,5%) αφορούσε την κατηγορία «κρέας, αυγά και ιχθυηρά».
Από το ανωτέρω ποσό, οι δαπάνες για κρέας ήταν 667 δολ., για αυγά 51 δολ. και για
ιχθυηρά 128 δολ. Με δεδομένο ότι υπάρχουν 120,8 εκ. νοικοκυριά στις ΗΠΑ,
συνάγουμε ότι η συνολική δαπάνη των αμερικανικών νοικοκυριών για κρέας το 2008
ανήλθε σε 80,5 δις δολ. Κατά τι μικρότερο ποσό υπολογίζεται ότι δαπανήθηκε από
πελάτες χονδρικής (εστιατόρια, ξενοδοχεία, νοσοκομεία, ένοπλες δυνάμεις κλπ),
επομένως το μέγεθος της αμερικανικής αγοράς κρέατος αγγίζει τα 150 δις δολ.
Οι παρακάτω δύο πίνακες απεικονίζουν, πρώτον, τη διαχρονική εξέλιξη, από το
2000 έως το 2008, της δαπάνης του μέσου νοικοκυριού για την κατηγορία «κρέας,
αυγά και ιχθυηρά» (το 80% της οποίας αφορά κρέας) σε σχέση με τη διαχρονική
εξέλιξη της δαπάνης για φαγητό στο σπίτι και, δεύτερον, το μερίδιο της κατηγορίας
«κρέας, αυγά και ιχθυηρά» το 2008 επί της συνολικής δαπάνης για φαγητό στο σπίτι.
2

3. Κρέας κλπ.
Γαλακτοκομικά
Φρούτα / Λαχανικά
Άλλες
Δημητριακά
Ως προς τις επί μέρους υποομάδες της ανωτέρω δαπάνης, απεικονίζονται στον
παρακάτω πίνακα: παρατηρούμε πως οι καταναλωτές ηλικίας κάτω των 25 ετών
δαπάνησαν το 2008 για την κατηγορία «κρέας, αυγά και ιχθυηρά», κατά μέσο όρο,
μόλις 573 δολ. έκαστος, οι ηλικίας 25-34 ετών 742 δολ. έκαστος, οι ηλικίας 35-44
ετών 1.014 δολ. έκαστος, οι ηλικίας 45-54 ετών 1.018 δολ. έκαστος, οι ηλικίας 55-64
ετών 845 δολ. έκαστος και οι άνω των 65 μόλις 687 δολ. έκαστος (με τους 65-74 να
βρίσκονται στα 781 δολ. και τους άνω των 75 στα 576 δολ.). Επομένως, το
3

4. περισσότερο κρέας (άνω των 1.000 δολ. ανά κεφαλή) το αγοράζει η ηλιακή ομάδα
από 35 έως 54 ετών.
0
200
400
600
800
1000
1200
Κάτω
από
25
25-34 35-44 45-54 55-64 65+ 65-74 75+
Ως προς την ποσότητα της κατά κεφαλήν κατανάλωσης κρέατος από το 1950
μέχρι σήμερα, τόσο γενικά όσο και αναφορικά με τα επιμέρους είδη αυτού, που
εμφανίζεται στον παρακάτω πίνακα, παρατηρούμε τα εξής:
Καταρχήν, η κατά κεφαλήν κατανάλωση κρέατος εμφανίζει σαφείς αυξητικές
τάσεις, καθώς το 2007 ανήλθε σε 222 λίβρες/100,7 κιλά, ενώ το 1950 ήταν «μόλις»
144 λίβρες/65,3 κιλά. Επομένως, από το 1950 έως το 2007 αυξήθηκε αθροιστικά
κατά 78 λίβρες/35,4 κιλά. Οι διατροφικές συνήθειες έχουν μεταβληθεί και ο μέσος
Αμερικανός καταναλώνει σήμερα 53% περισσότερο κρέας από όσο κατανάλωνε το
1950. Στη δεκαετία του 1950, η αύξηση ήταν 11,8%, στη δεκαετία του 1960 η
αύξηση ήταν 17,4%, στις δεκαετίες του 1970 και του 1980 η αύξηση ήταν αμελητέα
(0,5% και 1,5%, αντίστοιχα), στη δεκαετία του 1990 η αύξηση ήταν 9,3% και από το
2000 έως το 2007 η αύξηση ήταν 5,2%.
ΕΤΟΣ ΚΟΤΟΠΟΥΛΟ ΓΑΛΟΠΟΥΛΑ ΒΟΔΙΝΟ XOIΡΙΝΟ ΣΥΝΟΛΟ
1950 21 3 44 65 144
1955 21 4 56 62 156
1960 28 5 59 59 161
1965 33 6 70 52 169
4

5. 1970 40 6 82 55 189
1975 39 7 85 43 178
1980 47 8 75 57 190
1985 52 9 77 51 194
1990 61 14 66 49 193
1995 69 14 65 51 202
2000 77 14 67 51 211
2001 77 14 65 50 208
2002 81 14 67 51 215
2003 82 14 64 52 213
2004 85 13 65 51 216
2005 86 17 65 50 219
2006 87 17 65 49 220
2007 87 17 66 51 222
Σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ (USDA)1
, οι κύριοι παράγοντες
στους οποίους οφείλεται η ανωτέρω αύξηση της κατά κεφαλήν κατανάλωσης
κρέατος, είναι, πρώτον, η αύξηση του εισοδήματος (το κρέας δεν είναι πλέον προϊόν
πολυτελείας) και, δεύτερον, οι συμφωνίες ελευθέρου εμπορίου των ΗΠΑ με τρίτες
χώρες, οι οποίες οδήγησαν σε σημαντική αύξηση των εισαγωγών (βλ. κεφ. 3).
Εντούτοις, καθώς πρόσφατες ιατρικές μελέτες έχουν συσχετίσει την υπερβολική
κατανάλωση του κόκκινου, ιδίως, κρέατος με σοβαρές ασθένειες, αναμένεται στο
άμεσο μέλλον η εν λόγω αύξηση της κατανάλωσης να ανακοπεί. Επιπλέον, μέρος
της αγροτικής γης που διατίθεντο μέχρι πρότινος για την παραγωγή ζωοτροφών
διατίθεται πλέον για την καλλιέργεια βιομάζας (αραβοσίτου) η οποία χρησιμοποιείται
στην παραγωγή αιθανόλης. Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, το Υπουργείο
Γεωργίας των ΗΠΑ εκτίμησε -το 2007- ότι μέχρι το 2012 η κατά κεφαλήν
κατανάλωση κρέατος στις ΗΠΑ θα έχει μειωθεί, οριακά έστω, στις 213 λίβρες/96,6
κιλά, δηλαδή στο επίπεδο που βρισκόταν το 2003.
Στις ΗΠΑ, διακρίνουμε ουσιαστικά τέσσερις κατηγορίες ειδών λευκού και
κόκκινου κρέατος: το κοτόπουλο, τη γαλοπούλα, το βοδινό και το χοιρινό. Η
κατανάλωση αρνιού είναι αμελητέα, ιδίως μετά το 1980 (λιγότερο από 1 λίβρα ή 454
γραμμάρια κατά κεφαλήν) και αφορά, κατά κύριο λόγο, τους Αραβοαμερικανούς και
1
Factors Shaping Expanding US Red Meat Trade, February 2009, στην ιστοσελίδα www.ers.usda.gov
5

6. κάποιες άλλες εθνοτικές ομάδες, ενώ μέχρι το 1960 ήταν μεν και πάλι μικρή, αλλά
σαφώς υψηλότερη από όσο σήμερα (4 λίβρες/1,8 κιλά κατά κεφαλήν).
Ως προς τα πουλερικά, είναι και το φθηνότερο, το πιο υγιεινό (αρκεί να
μαγειρευτεί σωστά) και το πλέον αναπτυσσόμενο, τις τελευταίες δεκαετίες, τμήμα
της αγοράς κρέατος. Κυρίαρχο πουλερικό παραμένει το κοτόπουλο, με κατά
κεφαλήν κατανάλωση 87 λίβρες/39,5 κιλά το 2007. Για την ακρίβεια, η κατά
κεφαλήν κατανάλωση κοτόπουλου αντιστοιχούσε το 2007 στο 39% της συνολικής
κατά κεφαλήν κατανάλωσης κρέατος (λευκού και κόκκινου μαζί) στις ΗΠΑ. Είναι
εντυπωσιακό το γεγονός ότι, από το 1950 έως το 2007, η κατανάλωση κοτόπουλου
αυξήθηκε αθροιστικά κατά 314%. Το 1950, ο μέσος Αμερικανός κατανάλωνε μόλις
21 λίβρες/9,5 κιλά κοτόπουλο, το 1960 28 λίβρες/12,7 κιλά, το 1970 40 λίβρες/18,1
κιλά, το 1980 47 λίβρες/21,3 κιλά, το 1990 61 λίβρες/27,7 κιλά και το 2000 77
λίβρες/35 κιλά. Οι τεράστιες αλυσίδες ταχυφαγείων, όπως η KFC (που ειδικεύεται
στο κοτόπουλο) και η MacDonald’s, «ευθύνονται» ασφαλώς σε σημαντικό βαθμό για
την θεαματική αύξηση της κατανάλωσης κοτόπουλου στις ΗΠΑ τις τελευταίες
δεκαετίες. Η κατανάλωση γαλοπούλας υπολείπεται της κατανάλωσης κοτόπουλου,
με κατά κεφαλήν κατανάλωση 17 λίβρες/7,7 κιλά το 2007 ή σχεδόν το 8% της
συνολικής κατά κεφαλήν κατανάλωσης κρέατος. Εντούτοις, έχει γνωρίσει ακόμη πιο
θεαματική άνοδο μετά το 1950, έτος κατά το οποίο η κατά κεφαλήν κατανάλωσή της
ανερχόταν μόλις σε 3 λίβρες/1,36 κιλά και περιοριζόταν ουσιαστικά στο γιορτινό
τραπέζι της Ημέρας των Ευχαριστιών (Thanksgiving Day, Νοέμβριος). Αθροιστικά,
επομένως, η άνοδος της κατά κεφαλήν κατανάλωσης γαλοπούλας την περίοδο 1950-
2007 ήταν 466%.
Ο παρακάτω πίνακας απεικονίζει διαχρονικά την πορεία της κατά κεφαλήν
κατανάλωσης των δύο «υποκατάστατων» προϊόντων λευκού κρέατος (κοτόπουλου
και γαλοπούλας) από το 1950 μέχρι σήμερα.
6

7. 7
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
ΚΟΤΟΠΟΥΛΟ
ΓΑΛΟΠΟΥΛΑ

8. Ως προς το κόκκινο κρέας, o πίνακας που ακολουθεί απεικονίζει διαχρονικά την
πορεία της κατά κεφαλήν κατανάλωσης των δύο «υποκατάστατων» προϊόντων
(βοδινού και χοιρινού) από το 1950 μέχρι σήμερα.
Tο σημαντικότερο, τουλάχιστον μετά το 1960, κόκκινο κρέας στις ΗΠΑ είναι το
βοδινό, με κατά κεφαλήν κατανάλωση (2007) 66 λίβρες/30 κιλά ή σχεδόν το 30%
της συνολικής κατά κεφαλήν κατανάλωσης κρέατος. Η μελέτη της διαχρονικής
εξέλιξης της κατανάλωσης βοδινού στις ΗΠΑ είναι, νομίζουμε, πολύ ενδιαφέρουσα:
από το τέλος του Πολέμου και για 30 έτη, μέχρι το 1975, γνώρισε ανοδική τάση
(πρώτη φάση): από τις 44 λίβρες/20 κιλά (1950) έφθασε στις 85 λίβρες/38,6 κιλά
(1975), δηλαδή ανήλθε κατά 93%. Από το 1960 υπερέβη το χοιρινό ως το πλέον
σημαντικό σε ποσότητα κρέας της αμερικανικής αγοράς, μια θέση που διατήρησε επί
30 συναπτά έτη, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990 (όταν με τη σειρά του
εκτοπίστηκε από το κοτόπουλο). Ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1970, όμως,
είχε ξεκινήσει η πτωτική του πορεία (δεύτερη φάση), η οποία διήρκεσε 15 έτη, μέχρι
το 1990. Από το 1990 μέχρι σήμερα (τρίτη φάση) η κατανάλωση βρίσκεται πλέον σε
8
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
ΒΟΔΙΝΟ
XOIΡΙΝΟ

9. ένα σταθερό επίπεδο της τάξης των 65-67 λιβρών ετησίως, 25% λιγότερο από το
ιστορικό υψηλό του 1975. Αθροιστικά, πάντως, η άνοδος της κατά κεφαλήν
κατανάλωσης βοδινού την περίοδο 1950-2007 εμφανίζεται στο 50%. Τέλος, το
χοιρινό από το 1950 έως το 1985 γνώρισε πτωτική πορεία, με την κατά κεφαλήν
κατανάλωση να υποχωρεί κατά 22% από τις 65 λίβρες/29,5 κιλά στις 51 λίβρες/23
κιλά. Σε αυτό ακριβώς το επίπεδο (49-52 λίβρες) βρίσκεται σταθερά έκτοτε και το
2007 αντιπροσώπευε το 23% της συνολικής κατά κεφαλήν κατανάλωσης κρέατος.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΚΡΕΑΤΟΣ ΣΤΙΣ ΗΠΑ
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι παραδοσιακά ένας από τους ισχυρότερους
παραγωγούς κρέατος στον κόσμο, με αποτέλεσμα το μεγαλύτερο (άνω του 90%)
μέρος της κατανάλωσης να καλύπτεται από την εγχώρια παραγωγή. Οι Πολιτείες με
ιδιαίτερα ανεπτυγμένη κτηνοτροφία είναι το Τέξας (βοοειδή και αρνιά), το Κάνσας
(βοοειδή), η Νεμπράσκα (βοοειδή), η Αϊόβα (χοίροι), η Β.Καρολίνα (χοίροι), η
Μιννεσότα (χοίροι), η Καλιφόρνια (αρνιά) και το Γουαϊόμινγκ (αρνιά), ενώ τα
πουλερικά βρίσκονται σε αφθονία σε πολλές Πολιτείες, ιδίως στο Νότο.
Υπολογίζεται ότι λειτουργούν σήμερα πάνω από 9.000 σημεία (μονάδες) σφαγής και
επεξεργασίας κρέατος στις ΗΠΑ, εκ των οποίων 6.500 περίπου είναι ομοσπονδιακώς
ελεγχόμενα και 2.550 τελούν υπό τον έλεγχο των πολιτειακών-τοπικών Αρχών.
Η αλυσίδα διανομής στη συνέχεια περιλαμβάνει μεγάλους χονδρέμπορους, οι
οποίοι εφοδιάζουν τους πελάτες χονδρικής (εστιατόρια κλπ) και τις αλυσίδες
σουπερμάρκετ, μέσω των οποίων πραγματοποιείται σήμερα στις ΗΠΑ ο κύριος
όγκος των λιανικών πωλήσεων κρέατος (καθώς τα εξειδικευμένα κρεοπωλεία είναι
πλέον λίγα). Ενώ ο τζίρος χονδρικής-λιανικής ήταν παραδοσιακά περίπου 50%-50%,
η οικονομική κρίση του 2008/9 μετατόπισε το βάρος των πωλήσεων στη λιανική,
καθώς το 46% των Αμερικανών προέβησαν σε περιορισμό των δαπανών για εστίαση
εκτός σπιτιού και πάνω από 4.000 αμερικανικά εστιατόρια έκλεισαν.
Αν και μια εκτενής περιγραφή και ανάλυση της ζωικής παραγωγής στις ΗΠΑ
βρίσκεται εκτός του πλαισίου της ανά χείρας μελέτης, εντελώς συνοπτικά
αναφέρουμε ότι το 2007, σύμφωνα με στοιχεία του ΑΜΙ (βλ. παρακάτω),
9

10. παρήχθησαν 41.540.000 τόννοι (91,5 δις λίβρες) κρέατος. Από αυτό, η παραγωγή
κόκκινου κρέατος το 2007 έφθασε τους 22.155.000 τόννους (48,8 δις λίβρες), αξίας
96,7 δις δολ., και των πουλερικών τους 19.385.000 τόννους (42,7 δις λίβρες), αξίας
46,1 δις δολ.
Επομένως, παρατηρούμε ότι, ενώ ως προς την παραγόμενη ποσότητα το κόκκινο
κρέας είναι μόλις 14% μεγαλύτερο από τα πουλερικά, η αξία της παραγωγής του
είναι 110% μεγαλύτερη. Πιο αναλυτικά, η παραγωγή κοτόπουλου το 2007 ήταν
περίπου 16.620.000 τόννοι, η παραγωγή βοδινού 12.030.000 τόννοι, η παραγωγή
χοιρινού 9.535.000 τόννοι, η παραγωγή γαλοπούλας 2.705.000 τόννοι, η παραγωγή
αρνιού 85.800 τόννοι και η παραγωγή μοσχαριού 70.400 τόννοι. Η παραγωγή
κρέατος στις ΗΠΑ το 2007 απεικονίζεται στον παρακάτω πίνακα.
Κοτόπουλο
Βοδινό
Χοιρινό
Γαλοπούλα
Αρνί
Μοσχάρι
Τα παραγόμενα βοοειδή υπόκεινται σε κατηγοριοποίηση από το USDA, ανάλογα με
την ποιότητά τους, στις κατηγορίες «USDA Prime», «USDA Choice» και «USDA
Select» (με την πρώτη να είναι η κορυφαία και να περιέχει μόνο το 3-5% της ετήσιας
παραγωγής). Υπάρχουν και 5 κατώτερες κατηγορίες, οι οποίες, όμως, δεν πωλούνται
στη λιανική, παρά χρησιμοποιούνται μόνο ως συστατικά κιμάδων, μπουρίτο κλπ. Τα
αρνιά χωρίζονται μόνο σε «USDA Prime» και «USDA Choice» και τα πουλερικά σε
A, B, και C, ενώ στα χοιρινά υπάρχει μόνο «acceptable quality».
10

11. Ο σημαντικότερος κλαδικός φορέας, με ιστορία άνω των 100 ετών, είναι το
Αμερικανικό Ινστιτούτο Κρέατος (American Meat Institute-ΑΜΙ)2
. Ιδρύθηκε το
1906 στο Σικάγο ως Institute of American Meat Packers (τη σημερινή του ονομασία
την απέκτησε το 1940), αλλά από το 1979 βρίσκεται στην πρωτεύουσα D.C., ώστε να
ασκεί μεγαλύτερη επιρροή στους νομοθέτες και στο USDA. Πρόκειται για την ένωση
που εκπροσωπεί τις εταιρείες οι οποίες επεξεργάζονται κόκκινο κρέας (τα μέλη του
ΑΜΙ κατέχουν το 95% της αγοράς) και γαλοπούλα (στην οποία τα μέλη του
κατέχουν το 70% της αγοράς), καθώς και όλους τους προμηθευτές τους. Το ΑΜΙ
παρακολουθεί ό,τι έχει να κάνει με τη νομοθεσία, τους κανονισμούς και τις
δημοσιεύσεις στα μέσα μαζικής ενημέρωσης για την αγορά κρέατος-πουλερικών και
ενημερώνει σχετικά τα μέλη του. Επίσης διεξάγει επιστημονική έρευνα μέσω ενός
ερευνητικού ιδρύματος που διαθέτει, ώστε να βοηθά τις εταιρείες-μέλη του να
βελτιώσουν τις εγκαταστάσεις και τα προϊόντα τους. Επιπλέον, το Ινστιτούτο
προσφέρει εκπαιδευτικά σεμινάρια και εκδηλώσεις, στις οποίες δίνεται η δυνατότητα
στα μέλη να ανταλλάσουν πληροφορίες. Το ΑΜΙ διοικείται από από Πρόεδρο,
Διευθύνοντα Σύμβουλο, 5 Γραμματείς, Διοικητικό Συμβούλιο 70 μελών και
Εκτελεστική Επιτροπή 25 μελών. Επίσης, απασχολεί 32 επαγγελματίες του κλάδου
σε επιτελικές θέσεις3
.
Η δομή της αγοράς έχει ολιγοπωλιακές τάσεις, με τους πλέον ισχυρούς
παραγωγούς του κλάδου να έχουν γιγαντωθεί και να έχουν αποκτήσει τεράστια
δύναμη. Πέραν τούτων, τόσο στο κρέας, όσο και στα αλλαντικά, τα σουπερμάρκετ
διαθέτουν και αρκετά προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας (private label). Μερικές από τις
μεγαλύτερες εταιρείες είναι:
Η Tyson Foods (www.tysonfoods.com) είναι μία πραγματικά γιγαντιαίων
διαστάσεων εταιρεία ζωικής παραγωγής, με έδρα το Σπρίνγκντεηλ του Άρκανσω και
123 μονάδες επεξεργασίας σε πολλές Πολιτείες (εκ των οποίων οι 53 αφορούν
πουλερικά). Οι πωλήσεις της το 2008 ανήλθαν σε 28,1 δις δολ. και το προσωπικό της
σε 107.000 άτομα περίπου. Είναι η μεγαλύτερη εταιρεία επεξεργασίας και ο
μεγαλύτερος διανομέας πουλερικών, βοδινού και χοιρινού κρέατος. Επίσης εξάγει
2
Ιστοσελίδα: www.MeatAMI.com
3
Για τους λοιπούς -εξειδικευμένους- κλαδικούς φορείς, ανά κατηγορία κρέατος, βλ. σχετικά παρακάτω
(«Επιλεγμένες Ιστοσελίδες»).
11

12. μεγαλύτερη ποσότητα βοδινού κρέατος από οποιαδήποτε άλλη εταιρεία. Επιπλέον, η
Tyson είναι η δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής τροφίμων γενικά (Food
Production) στη λίστα Fortune 500, μετά την Archer Daniels Midland,4
και μία από
τις 100 μεγαλύτερες εταιρείες των ΗΠΑ ανεξαρτήτως κλάδου (89η
). Έχει καταστεί ο
βασικός προμηθευτής των μεγαλύτερων αλυσίδων fast-food και σούπερ μάρκετ στις
ΗΠΑ, όπως τα McDonald’s, Burger King, Wendy’s, Wal-Mart, Costco κλπ καθώς και
εστιατορίων, φυλακών κλπ. Απο το 2000 και μετά η εταιρεία έχει δωρήσει πάνω απο
25.000.000 κιλά κρέατος για την βοήθεια θυμάτων φυσικών καταστροφών στις
ΗΠΑ, ενώ το 2001 εξαγόρασε τον κολοσσό του χοιρινού ΙΒΡ έναντι 3,2 δις δολ. Από
το Φεβρουάριο μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου 2009, η τιμή της μετοχής της (εισηγμένης
στο NYSE με τον κωδικό TSN) κατέγραψε άνοδο 68%, από τα 7,75 στα 13 δολ.
Ο ιδρυθείς το 1865 όμιλος εταιρειών Cargill (www.cargill.com) αποτελεί τη
μεγαλύτερη μη εισηγμένη στο Χρηματιστήριο (private) εταιρεία των ΗΠΑ, με έδρα
τη Μιννεάπολη και πωλήσεις άνω των 116 δις δολ. Στον όμιλο Cargill ανήκουν,
μεταξύ άλλων, πολλές δεκάδες μονάδες επεξεργασίας κρέατος, πουλερικών και
χοιρινού, γνωστές -από το 2000- υπό την «ομπρέλλα» Cargill Meat Solutions.
Επίσης, μέσω της ίδρυσης αρκετών θυγατρικών εταιρειών, η δραστηριότητα του
ομίλου επεκτάθηκε και εκτός των συνόρων των ΗΠΑ (Καναδάς, Αυστραλία,
Αργεντινή κλπ). H πιο σημαντική ίσως εταιρεία ζωικής παραγωγής μεταξύ των
Cargill Meat Solutions είναι η Excel Corporation, η οποία ιδρύθηκε το 1936 στο
Σικάγο και αρχικά ασχολείται με το βοδινό κρέας. Κατά τις επόμενες δεκαετίες, η
Cargill επεκτάθηκε, μέσω της εξαγοράς και άλλων εταιρειών του κλάδου (Cargill
Pork, Caprock Feeders κλπ), στην επεξεργασία και άλλων ειδών κρέατος.
Η Cargill Meat Solutions -όπως και άλλοι γίγαντες του κλάδου στο παρελθόν-
βρέθηκε πρόσφατα στο στόχαστρο σφοδρής κριτικής εκ μέρους των έγκριτων New
York Times. Οι τελευταίοι, με πρωτοσέλιδο κύριο άρθρο τους στο κυριακάτικο φύλλο
της 4/10/2009 (The Burger That Shattered Her Life), την επέκριναν για το γεγονός
ότι ένα χάμπουργκερ της εταιρείας, που παρήχθη τον Αύγουστο του 2007, περιείχε
E.coli και παρέλυσε την 20χρονη δασκάλα χορού S.Smith. Το συγκεκριμένο
χάμπουργκερ, σημειωτέον, όπως και τα περισσότερα της αμερικανικής αγοράς,
4
Σημειωτέον ότι στη λίστα Fortune 500 η Kraft δε χαρακτηρίζεται ως Food Production αλλά ως Food
Consumer Products.
12

13. περιείχε σε ποσοστό 50% κακής ποιότητας υπολείμματα κρέατος και η παραγωγή
του κόστισε στην εταιρεία μόλις 0,6 δολ. (0,4 ευρώ) ανά λίβρα.
Η Con Agra Foods (www.conagrafoods.com) είναι μια από τις μεγαλύτερες
εταιρείες τυποποιημένων τροφίμων στης Βορείου Αμερικής, με έδρα την Όμαχα της
Νεμπράσκα. Οι πωλήσεις της το 2008 ανήλθαν σε 13,8 δις δολ. και το προσωπικό
της σε 25.000 άτομα. Ιδρύθηκε το 1919 με διαφορετική ονομασία -Nebraska
Consolidated Mills- και μοναδικό της προϊόν το αλεύρι. Το 1942, η εταιρεία
λειτούργησε και εκτροφεία ζώων, ενώ, παράλληλα, επεκτάθηκε και σε άλλα
προϊόντα με βάση το αλεύρι (έτοιμα μείγματα για κέικ κλπ). Το 1971 η Consolidated
Mills μετονομάστηκε σε ConAgra και το 1974, με τη βοήθεια του μάνατζερ
M.Harper κατάφερε να εξέλθει από το χείλος της πτώχευσης, η οποία κινδύνευε να
προκληθεί λόγω του παραδοσιακού επιχειρηματικού μοντέλου της (που την
εξαρτούσε απόλυτα από τις ασταθείς τιμές των βασικών εμπορευμάτων).
Προκειμένου να αλλάξει πορεία, η ConAgra επιδόθηκε από το 1980 στην εξαγορά
μικρότερων εταιρειών. Με την εξαγορά τουλάχιστον 100 εμπορικών σημάτων,
επικεντρώθηκε πλέον στην αγορά κατεψυγμένων τροφίμων και τυποποιημένων
κρεάτων. Στα προϊόντα της πολλές φορές στο παρελθόν έχει εντοπιστεί σαλμονέλλα
και το 2001 δύο μονάδες της έκλεισαν μετά από παρέμβαση του USDA. Από το
Φεβρουάριο μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου 2009, η τιμή της μετοχής της (εισηγμένης στο
NYSE ως CAG) κατέγραψε άνοδο σχεδόν 50%, από τα 15 στα 22,40 δολ.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΡΕΑΤΟΣ
Ο παρακάτω πίνακας απεικονίζει διαχρονικά την εξέλιξη του εξωτερικού
εμπορίου κρέατος των ΗΠΑ από το 2002 μέχρι και το 2008. Όπως φαίνεται, μόνο το
2004 -μια «ειδική» χρονιά (βλ. παρακάτω)- καταγράφηκε έλλειμμα της τάξης των
318 εκ. δολ. στο εμπορικό ισοζύγιο κρέατος, ενώ όλες τις υπόλοιπες χρονιές υπήρξε
σημαντικότατο πλεόνασμα, που κορυφώθηκε το 2008 στα 7,3 δις δολ. περίπου. Η
γενική τάση από το 2005 είναι ότι οι μεν εισαγωγές κρέατος βαίνουν (με χαμηλό,
έστω, ρυθμό) μειούμενες, οι δε εξαγωγές παρουσιάζουν σαφή αυξητική τάση.
13

14. Ως προς τις εξαγωγές των ΗΠΑ, σχεδόν διπλασιάστηκαν την περίοδο 2002-
2008, καθώς από τα 5,91 δις δολ. ανήλθαν στα 11,68 δις δολ. Εξαίρεση στην ανοδική
πορεία αποτέλεσε μόνο το 2004, αμέσως μετά την ανακάλυψη -Δεκέμβριος 2003-
σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας (της γνωστής «νόσου των τρελλών αγελάδων») στις
Δυτικές ΗΠΑ, γεγονός που προσωρινά τους αποστέρησε μεγάλο μερίδιο αγοράς στις
ζωτικές εξαγωγικές χώρες της Άπω Ανατολής και ιδίως την Ιαπωνία (που μόνη της
είχε απορροφήσει άνω των 2,14 δις δολ. το 2003). Όπως φαίνεται από τους δύο
παρακάτω αναλυτικούς πίνακες, το 2008 οι 10 μεγαλύτεροι πελάτες του
αμερικανικού κρέατος ήταν κατά σειρά το Μεξικό, η Ιαπωνία, ο Καναδάς, η Ρωσία,
η Κίνα, η Νότια Κορέα, το Χονκ Κονγκ, η Ταϊβάν, το Βιετνάμ και η Ουκρανία.
14
0
2000000
4000000
6000000
8000000
10000000
12000000
14000000
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
ΕΞΑΓΩΓΕΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ

15. ΜΕΙΖΟΝΕΣ ΑΓΟΡΕΣ ΤΟΥ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΥ ΚΡΕΑΤΟΣ-2008
ΜΕΞΙΚΟ
ΙΑΠΩΝΙΑ
ΚΑΝΑΔΑΣ
ΡΩΣΣΙΑ
ΚΙΝΑ
ΝΟΤΙΑ ΚΟΡΕΑ
ΧΟΝΚ ΚΟΝΓΚ
ΤΑΪΒΑΝ
ΒΙΕΤΝΑΜ
ΟΥΚΡΑΝΙΑ
ΥΠΟΛΟΙΠΑ ΚΡΑΤΗ
Ως προς τις εισαγωγές των ΗΠΑ την ίδια περίοδο (2002-2008), αυτές
κυμάνθηκαν μεταξύ 3,8 και 5,1 δις δολ. περίπου, με ελαφρά πτωτική τάση μετά το
2005. Το 2008, ανήλθαν σε 4,36 δις δολ., μειωμένες κατά 5,5% σε σχέση με το 2007.
ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΚΡΕΑΤΟΣ ΤΩΝ ΗΠΑ-ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ 2002-2008 (χιλ. δολ.)
ΧΩΡΑ 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
ΣΥΝΟΛΟ 5912114 6772471 4777360 6088812 6561160 8343455 11679211
ΜΕΞΙΚΟ 1132868 1251678 1261768 1564846 1777750 1713943 2109099
ΙΑΠΩΝΙΑ 1858379 2141514 1004945 1125753 1120498 1409844 1939658
ΚΑΝΑΔΑΣ 548041 590328 529048 661122 903936 1169992 1317846
ΡΩΣΙΑ 447914 439296 571680 734164 599,304 953,137 1302669
ΚΙΝΑ 82086 140441 64734 198951 365216 728,289 990154
ΝΟΤΙΑ ΚΟΡΕΑ 749657 914993 81436 194038 273859 367,556 619228
ΧΟΝΚ ΚΟΝΓΚ 339985 308606 156352 124178 126863 181049 523719
ΤΑΪΒΑΝ 100588 135900 101816 162460 199587 196630 256036
ΒΙΕΤΝΑΜ 468 292 11878 12098 13164 58310 230316
ΟΥΚΡΑΝΙΑ 1028 6517 86410 62718 49635 85623 222150
15

16. Από το ιστορικό υψηλό της περιόδου 2004/2005 μέχρι το 2008, η πτώση ήταν
14,5%.). Όπως φαίνεται από τους παρακάτω πίνακες, το 2008 οι 10 μεγαλύτεροι
προμηθευτές των ΗΠΑ σε κρέας ήταν κατά σειρά ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Νέα
Ζηλανδία, η Δανία, η Νικαράγουα, το Μεξικό, η Ουρουγουάη, η Ιταλία, η Κόστα
Ρίκα και η Κίνα, με δύο μόνο χώρες -ο Καναδάς και η Αυστραλία μαζί- να
μοιράζονται το 68% της αγοράς ή σχεδόν 3 δις δολ.
ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΚΡΕΑΤΟΣ ΤΩΝ ΗΠΑ-ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ 2002-2008 (χιλ. δολ.)
ΧΩΡΑ 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
ΣΥΝΟΛΟ 3789508 3879518 5095488 5109246 4495019 4617030 4365610
ΚΑΝΑΔΑΣ 1846776 1714002 2199437 2220936 1835684 1769796 1764847
ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ 1068821 1134608 1395585 1246256 1281873 1386784 1224717
ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ 598884 645969 796531 822416 720976 673308 759061
ΔΑΝΙΑ 133842 161071 185366 157939 144966 159481 147980
ΝΙΚΑΡΑΓΟΥΑ 32912 36363 57236 56630 56226 80535 101779
ΜΕΞΙΚΟ 16239 27150 36081 51681 81795 103883 92145
ΟΥΡΟΥΓΟΥΑΗ 1409 60332 303863 419821 249218 287011 88639
ΙΤΑΛΙΑ 19621 33457 36567 41461 40338 52786 53358
ΚΟΣΤΑ ΡΙΚΑ 21939 25353 21651 24529 18274 17398 20938
ΚΙΝΑ 8248 6179 7985 10185 12262 17379 15666
16

17. ΜΕΙΖΟΝΕΣ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ ΤΩΝ ΗΠΑ ΣΕ ΚΡΈΑΣ-2008
ΚΑΝΑΔΑΣ
ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ
ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ
ΔΑΝΙΑ
ΝΙΚΑΡΑΓΟΥΑ
ΜΕΞΙΚΟ
ΟΥΡΟΥΓΟΥΑΗ
ΙΤΑΛΙΑ
ΚΟΣΤΑ ΡΙΚΑ
ΚΙΝΑ
ΥΠΟΛΟΙΠΑ ΚΡΑΤΗ
Σύμφωνα με προσωρινά στατιστικά στοιχεία του πρώτου εννεαμήνου του 2009
(Ιανουάριος-Σεπτέμβριος), τόσο οι αμερικανικές εξαγωγές κρέατος, όσο και οι
εισαγωγές, παρουσιάζουν κάμψη σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα, λόγω
προφανώς και της οικονομικής κρίσης. Ειδικότερα, οι εξαγωγές ανέρχονται σε 7,829 δις
δολ. έναντι 8,779 δις το αντίστοιχο διάστημα του 2008 (πτώση 10,8%), με την Ιαπωνία
να έχει καταστεί εκ νέου -για πρώτη φορά μετά το 2003- η μεγαλύτερη αγορά των ΗΠΑ,
και οι εισαγωγές σε 3,044 δις δολ. έναντι 3,253 δις το αντίστοιχο διάστημα του 2008
(πτώση 6,5%).
Τέλος, ως προς το διμερές εμπόριο κρέατος ΗΠΑ-Ελλάδος, η Ελλάδα, δυστυχώς,
δεν είναι ακόμη σε θέση εξάγει κρέας στις ΗΠΑ (βλ. παρακάτω, κεφ. 4), αλλά η ίδια
πραγματοποιεί σημαντικές εισαγωγές, ιδίως πουλερικών: Οι συνολικές εισαγωγές
κρέατος από Αμερική ανήλθαν σε 11.260.000 δολ. το 2008 και σε 8.212.000 δολ. το
πρώτο 9μηνο του 2009 (αυξημένες κατά 18% σε σχέση με πέρυσι). Από τα 11.260.000
δολ. που εισήχθησαν το 2008, το 73,5% (8.177.000) αφορούσε πουλερικά, το 15,5%
(1.738.000) εντόσθια παντός τύπου, το 10,5% (1.183.000) χοιρινό και μόλις το 0,5%
(27.000) αρνίσιο κρέας. Εισαγωγές βοδινού δεν κατεγράφησαν το 2008, παρά το γεγονός
ότι τα παλαιότερα έτη είχαν υπερβεί σε αξία τις 500.000 δολ.
17

18. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΥΡΩ ΑΠ’ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ
ΚΡΕΑΤΟΣ ΚΑΙ Η «ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΙΣΟΔΥΝΑΜΙΑΣ» (ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΠΡΟΣ ΗΠΑ)
Οι αμερικανικές ανησυχίες γύρω από την ασφάλεια των προϊόντων κρέατος
χρονολογούνται ήδη από το 19ο
αιώνα. Το ίδιο το Υπουργείο Γεωργίας (USDA) ιδρύθηκε
την εποχή του Εμφυλίου Πολέμου -1862- από τον τότε πρόεδρο των Ηνωμένων
Πολιτειών Αβραάμ Λίνκολν, χωρίς, όμως, ακόμη να το έχουν απασχολήσει σοβαρά τα
θέματα υγιεινής και ασφάλειας. Εντούτοις, η βιομηχανία κρέατος άρχισε να αναπτύσεται
ραγδαία αμέσως μετά τον Πόλεμο, παίρνoντας ώθηση από τη δεύτερη βιομηχανική
επανάσταση: η επέκταση των σιδηροδρόμων (συμπεριλαμβανομένων των βαγονιών-
ψυγείων) διευκόλυνε τη μεταφορά των ζώων και διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην
ανάπτυξη της βιομηχανίας κρέατος και πουλερικών. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας
ήταν η βελτίωση της βιομηχανίας τυποποίησης (meat packing), η οποία διευκόλυνε την
εκμετάλλευση μεγαλύτερης ποσότητας κρέατος.
Με την εξάπλωση της βιομηχανίας, αλλά και την εισαγωγή κρεάτων και ζώντων
ζώων από άλλες χώρες, άρχισε και η εξάπλωση των ασθενειών. Έτσι, το 1884 ο τότε
Πρόεδρος των ΗΠΑ Τσέστερ Άρθουρ ίδρυσε το Γραφείο Κτηνοτροφίας (Bureau of
Animal Industry) του USDA, με σκοπό την αποτροπή της διάθεσης άρρωστων ζώων
στην αγορά. Με την πάροδο του χρόνου, το ανωτέρω Γραφείο μετεξελίχθηκε σταδιακά,
έως τον Ιούνιο του 1981, στη σημερινή Υπηρεσία Ασφάλειας και Επιθεώρησης Τροφίμων
ή FSIS/Food Safety and Inspection Service (www.fsis.usda.gov). Η πανίσχυρη FSIS
αποτελεί το θεματοφύλακα της τήρησης του σχετικού νομικού πλαισίου περί ασφάλειας
των προϊόντων κρέατος, δηλαδή του Νόμου Περί Επιθεώρησης Κρέατος (Meat
Inspection Act) του 1906, όπως αυτός τροποποιήθηκε και ισχύει σήμερα5
. Έτσι, από τις
9.500 περίπου υπαλλήλους της FSIS, οι 7.800 περίπου διαδραματίζουν ρόλο επιθεωρητή,
δηλαδή βρίσκονται, επί καθημερινής βάσης, σε όλα τα σημεία σφαγής και επεξεργασίας
κρέατος των ΗΠΑ.
5
Η ιστορία του Νόμου Περί Επιθεώρησης Κρέατος είναι λίαν ενδιαφέρουσα: το 1905, ο Αμερικανός
συγγραφέας Άπτον Σινκλαίρ (Upton Sinclair) εξέδωσε το διάσημο βιβλίο με τίτλο «Η Ζούγκλα», στο
οποίο περιέγραφε με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες την κατάσταση που επικρατούσε τότε στις κρεαταγορές
και τα σφαγεία του Σικάγου, το ανθυγιεινό περιβάλλον και την εκμετάλλευση που υφίσταντο οι εργάτες
που δούλευαν εκεί. Το μυθιστόρημα αυτό προκάλεσε τη λαϊκή αγανάκτηση και ώθησε τον τότε Πρόεδρο
Τέντυ Ρούσβελτ να τοποθετήσει επιθεωρητές μέσα στις κρεαταγορές και τα σφαγεία. Επιστέγασμα της
προσπάθειας αυτής ήταν το 1906 να ψηφιστεί ο εν λόγω νόμος.
18

19. Μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν η σειρά της αμερικανικής βιομηχανίας
πουλερικών να γνωρίσει ραγδαία εξέλιξη και έτσι το 1957 το Κογκρέσο υιοθέτησε το
Νόμο Περί Επιθεώρησης Πουλερικών (Poultry Products Inspection Act). Σιγά-σιγά,
επίσης, άρχισαν να αυξάνονται τα επεξεργασμένα κρέατα στην αγορά, καθώς και η
πολυπλοκότητα στη διαδικασία παραγωγής τους, και έτσι οι ανησυχίες στράφηκαν,
μεταξύ άλλων, στη διατροφική σήμανση στην ετικέτα αυτών των προϊόντων, που συχνά
οδηγούσε σε παραπλάνηση των καταναλωτών και σε κίνδυνο της υγείας τους. Το
1967/68, τα προγράμματα ελέγχου που αφορούσαν το Νόμο Περί Επιθεώρησης Κρέατος
και το Νόμο Περί Επιθεώρησης Πουλερικών ενοποιήθηκαν και παραμένουν έτσι μέχρι
σήμερα.
Παρά τα όλο και αυστηρότερα μέτρα ασφάλειας, το 1993 ξέσπασε μια σοβαρή
επιδημία του βακτηριδίου E.coli που σχετιζόταν με τα προϊόντα βοδινού κρέατος και
προκάλεσε πάνω απο 400 βαρέα περιστατικά6
. Το γεγονός αυτό οδήγησε FSIS να
επιβάλει πιο επιστημονικές μεθόδους ελέγχου του κρέατος (“a science-based inspection
system”), αντί των παραδοσιακών-οργανοληπτικών μεθόδων (organoleptic methods) που
χρησιμοποιούσε μέχρι τότε. Συγκεκριμένα, το 1996 δημιουργήθηκε το σημερινό
σύστημα Ανάλυσης Κινδύνου και Κρίσιμου Σημείου Ελέγχου (Hazard Analysis and
Critical Control Point–HACCP). Η εφαρμογή του προγράμματος ξεκίνησε στις αρχές
του 1997 και ολοκληρώθηκε στις 25/1/2000, αποτελώντας ίσως το πιο σημαντικό βήμα
σε ολόκληρη την ιστορία της επιθεώρησης τροφίμων.
Αναφορικά με τις εισαγωγές, το πρόγραμμα HACCP συνεπάγεται ότι δεν μπορούν
να εισαχθούν παρά μόνο προϊόντα από πιστοποιημένες χώρες (certified/eligible
countries). Ειδικότερα, η πιστοποίηση χορηγείται από το Office of International Affairs
της FSIS, εφόσον αποδειχθεί ότι τα standards τα οποία διέπουν την ασφάλεια των
προϊόντων κρέατος σε μια συγκεκριμένη χώρα είναι, αν όχι τα ίδια, τουλάχιστον
ισοδύναμα με τα αμερικανικά υγειονομικά μέτρα (equivalent sanitary measures). Η
ισοδυναμία αφορά το βαθμό ασφάλειας που παρέχουν για την προστασία της δημόσιας
υγείας. Για το λόγο αυτό, η όλη διαδικασία χορήγησης του status της πιστοποιημένης για
εξαγωγή προς ΗΠΑ χώρας ονομάζεται διαδικασία ισοδυναμίας (equivalence process).
6
Τα ελαφρά περιστατικά του E.coli στις ΗΠΑ είναι πάνω από 70.000 ετησίως.
19

20. Μέχρι τα μέσα του 2009, οι χώρες που είχαν λάβει πιστοποίηση -και στις οποίες δεν
συμπεριλαμβάνεται ακόμη η Ελλάδα-7
ήταν οι εξής:
Αργεντινή Κρέας
Αυστραλία Κρέας, Πουλερικά
Αυστρία Κρέας
Βέλγιο Κρέας
Βραζιλία Κρέας
Καναδάς Κρέας, Πουλερικά,
Χιλή Κρέας, Πουλερικά
Κίνα Πουλερικά
Κόστα Ρίκα Κρέας
Κροατία Κρέας
Δημοκρατία της Τσεχίας Κρέας
Δανία Κρέας
Φινλανδία Κρέας
Γαλλία Κρέας, Πουλερικά
Γερμανία Κρέας
Ονδούρα Κρέας
Ουγγαρία Κρέας
Ισλανδία Κρέας
Ιρλανδία Κρέας
Ισραήλ Πουλερικά
Ιταλία Κρέας
Ιαπωνία Κρέας
Μεξικό Κρέας, Πουλερικά
Ολλανδία Κρέας
Νέα Ζηλανδία Κρέας, Πουλερικά
Νικαράγουα Κρέας
Βόρεια Ιρλανδία Κρέας
Πολωνία Κρέας
Ρουμανία Κρέας
Άγιος Μαρίνος Κρέας
Ισπανία Κρέας
Σουηδία Κρέας
Μεγάλη Βρετανία Κρέας, Πουλερικά
Ουρουγουάη Κρέας
7
Όπως πληροφορήθηκε το Γραφείο μας -Ιούνιος 2009- σε τηλεφωνική επικοινωνία του με τη FSIS, η
Ελλάδα επεδίωξε δύο φορές εντός της τελευταίας πενταετίας (2004, 2006) να ενταχθεί στις
πιστοποιημένες για εξαγωγή χώρες μέσω της ολοκλήρωσης, διμερώς, της διαδικασίας ισοδυναμίας.
Εντούτοις, φαίνεται ότι σε καμία περίπτωση δεν συμπληρώθηκε από το αρμόδιο Υπουργείο (Αγροτικής
Ανάπτυξης και Τροφίμων) το σχετικό ερωτηματολόγιο, γεγονός που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για
την ολοκλήρωση του προκαταρκτικού, έστω, σταδίου.
20

21. Ειδικότερα, η διαδικασία ισοδυναμίας ξεκινάει με την αποστολή επίσημης αίτησης
(formal request) από την αρμόδια Υπηρεσία της ενδιαφερόμενης χώρας προς το Γραφείο
Διεθνών Θεμάτων -Office of International Affairs- της FSIS και ολοκληρώνεται μετά από
δύο στάδια:
Α) Το προκαταρκτικό στάδιο, γνωστό και ως «εξέταση εγγράφων» (document
review) -ουσιαστικά των υφιστάμενων κανονιστικών ρυθμίσεων για την ασφάλεια
προϊόντων κρέατος- κατά το οποίο η ενδιαφερόμενη χώρα καλείται να απαντήσει σε
ερωτήσεις σχετικές με τα ισχύοντα standards της ως προς τα μείζονα πεδία κινδύνου:
μόλυνση (contamination), ασθένεια (disease), επεξεργασία (processing), κατάλοιπα
(residues), οικονομική απάτη (economic fraud). O συμπληρωμένος φάκελος εν συνεχεία
δημοσιοποιείται και διάφοροι επιθεωρητές από τα αρμόδια τμήματα ψηφίζουν θετικά ή
αρνητικά για το εάν συντρέχει, καταρχήν, κατάσταση ισοδυναμίας.
Β) Εφόσον η εξέταση εγγράφων και η ψηφοφορία έχουν αίσια έκβαση, ακολουθεί το
δεύτερο ή τελικό στάδιο, ήτοι η αποστολή εκ μέρους της FSIS στην ενδιαφερόμενη χώρα
κλιμακίου τεχνικών εμπειρογνωμόνων για επιτόπιο έλεγχο (in-site review). Πρόκειται
για εξονυχιστικό έλεγχο παραγωγικών μονάδων, σφαγείων, εργαστηρίων, προγραμμάτων
εκπαίδευσης κλπ της ενδιαφερόμενης χώρας, ώστε να διαπιστωθεί εάν οι κανονιστικές
ρυθμίσεις εφαρμόζονται όντως και στην πράξη, διασφαλίζοντας, έτσι, την ουσιαστική
ισοδυναμία των δύο συστημάτων ελέγχου.
Μόνο μετά την αναγνώριση status ισοδυναμίας, οι ενδιαφερόμενες εταιρείες της
συγκεκριμένης χώρας μπορούν να αιτηθούν να λάβουν από τη FSIS η κάθε μία
ξεχωριστά τον επονομαζόμενο «establishment number» -αριθμό εκμετάλλευσης- ο
οποίος θα τους επιτρέπει να προβούν σε εξαγωγές στις ΗΠΑ. Η σχετική άδεια εξαγωγής
είναι διάρκειας ενός έτους και παραχωρείται στην κάθε εταιρεία ύστερα από έλεγχο που
επαναλαμβάνεται σε ετήσια βάση.
Διαφορετικός από της FSIS είναι ο ρόλος της APHIS (Animal and Plant Health
Inspection Service), μιας ομοσπονδιακής Υπηρεσίας που παρακολουθεί στενά την
υγιεινή των ζώων -αλλά και των φυτών- σε όλες τις τρίτες χώρες και η οποία δικαιούται
να επιβάλει ακόμη και στις ήδη πιστοποιημένες χώρες προσωρινής διάρκειας
απαγόρευση εισαγωγής (embargo), σε περίπτωση που διαπιστωθούν εκεί σοβαρές
μεταδοτικές ασθένειες, όπως λ.χ. αφθώδης πυρετός.
21

22. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ: ΤΑ ΑΛΛΑΝΤΙΚΑ ΚΑΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ
Τα αλλαντικά είναι γνωστά στις ΗΠΑ με την περιφραστική ονομασία “Deli Meat.”
Υπάρχουν δύο κύριες κατηγορίες αλλαντικών στο εμπόριο, τα ωμά, που χρειάζονται
ψήσιμο προτού καταναλωθούν, και τα έτοιμα προς βρώση, γνωστά επίσης -στην
περίπτωση που κόβονται σε φέτες- ως “cold cuts”. Όπως και στην Ελλάδα, προέρχονται
είτε από κόκκινο κρέας (πρωτίστως χοιρινό) είτε από πουλερικά (πρωτίστως γαλοπούλα)
είτε από συνδυασμό των δύο. Σημειωτέον ότι πολλές ποικιλίες έτοιμων προς βρώση
αλλαντικών είναι γνωστές στις ΗΠΑ με ιταλικά ονόματα προέλευσης, όπως λ.χ.
Genoa-Pepperoni (σαλάμι αέρος), Bologna (πάριζα) κλπ.
Α) Η ΖΗΤΗΣΗ. Τα αλλαντικά στις ΗΠΑ καταναλώνονται σε ποσοστό άνω του
50% στις Κεντρικές και Βορειοανατολικές Πολιτείες (Great Lakes-Northeast),
βοηθούντος τόσο του ψυχρού κλίματος, όσο και της πληθυσμιακής σύνθεσης (απόγονοι
Γερμανών και λοιπών Κεντροευρωπαίων) της συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής.
Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία του 12μηνου Ιούλιος 2008 έως και
Ιούνιος 2009, οι καταγεγραμμένες πωλήσεις λιανικής όλων των κατηγοριών “Deli Meat”
στις ΗΠΑ -εξαιρουμένων, όμως, των μεγάλων αλυσίδων σουπερμάρκετ (Wal-Mart,
Costco κλπ) που παραδοσιακά δεν δημοσιοποιούν στοιχεία και στα οποία εκτιμάται ότι
πραγματοποιείται το 1/3 των πωλήσεων- ήταν 4,5 δις δολ. Επομένως, το συνολικό
μέγεθος της αγοράς αλλαντικών στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι πλησιάζει τα 7 δις δολ.
Ως προς την ποσότητα, το εν λόγω 12μηνο πωλήθηκαν σχεδόν 674 εκ. λίβρες ή
306.000 τόννοι. Σε σχέση με το προηγούμενο 12 μηνο (Ιούλιος 2007 έως και Ιούνιος
2008), οι καταγεγραμμένες πωλήσεις“Deli Meat” αυξήθηκαν κατά 2,7% σε αξία και
κατά 0,4% σε ποσότητα. Το ίδιο διάστημα, η μέση τιμή λίβρας ανήλθε κατά 2,3%, στα
6,68 δολ./λίβρα. Ανά μητροπολιτικό κέντρο, η υψηλότερη μέση τιμή (8,19 δολ./λίβρα)
καταγράφηκε στην Ατλάντα της Γεωργίας, ακολουθούμενη από το Τζάκσονβιλλ (7,80
δολ.) και το Μαϊάμι (7,76 δολ.) της Φλώριδας, ενώ η χαμηλότερη στο Γκραν Ράπιντς του
Μίσιγκαν (5,35 δολ./λίβρα), ακολουθούμενο από το Μπάφαλο της Ν.Υόρκης (5,43 δολ.).
Επομένως, η απόκλιση στη μέση τιμή μεταξύ των μητροπολιτικών κέντρων φθάνει το
53%.
22

23. Πιο αναλυτικά, ανά υποκατηγορία προϊόντος, οι καταγεγραμμένες πωλήσεις του
12μηνου Ιούλιος 2008 έως και Ιούνιος 2009 σε αξία και σε βάρος (ποσότητα) ήταν οι
εξής:
ONOMA ΑΞΙΑ 12ΜΗΝΟΥ ($) ΒΑΡΟΣ (λίβρες)
Σύνολο 4.499.313.000 673.876.000
Ζαμπόν γαλοπούλας 1.634.483.000 228.960.000
Ζαμπόν χοιρομέρι (ham) 1.389.841.000 220.875.000
Ζαμπόν βοδινού 570.635.000 68.541.000
Σαλάμι 312.447.000 48.636.000
Κοτόπουλο 242.257.000 47.437.000
Πάριζα 202.327.000 30.976.000
Λουκάνικο 59.186.000 11.877.000
Ρολό 37.139.000 7.362.000
Λουκανικάκι 30.870.000 6.027.000
Μπέηκον 10.447.000 1.791.000
Λοιπά χοιρινά 6.681.000 946.000
Πατέ 2.924.000 442.000
Επομένως, παρατηρούμε ότι τα δύο κύρια αλλαντικά, η γαλοπούλα και το χοιρομέρι,
καταλαμβάνουν μαζί το 67,2% της αμερικανικής αγοράς σε αξία και το 66,8% σε
ποσότητα.
Ειδική κατηγορία της αγοράς αποτελούν τα λουκάνικα τύπου φρανκφούρτης (στη
συντριπτική τους πλειοψηφία χοιρινά) τα οποία τοποθετούνται στα γνωστά ψωμάκια
“Hot-Dog”, το πιο προσφιλές έδεσμα των Αμερικανών όταν βρίσκονται σε υπαίθριους
χώρους εδώ και πολλές δεκαετίες. Πωλούνται ιδίως σε καροτσάκια και καταναλώνονται
μαζικά σε εκδρομές, αθλητικούς αγώνες και πάσης φύσεως εκδηλώσεις. Η κατανάλωση
των “Hot-Dog” στις ΗΠΑ κορυφώνεται κάθε καλοκαίρι, μεταξύ της Memorial Day και
της Labor Day, φθάνοντας ή και ξεπερνώντας τα 7 δις τεμάχια (818 ανά δευτερόλεπτο!).
To 2008, οι 5 μητροπόλεις των ΗΠΑ με τη μεγαλύτερη κατανάλωση “Hot-Dog” ήταν
κατά σειρά η Νέα Υόρκη (107 εκ. δολ.), το Λος Άντζελες (91 εκ.), η Βαλτιμόρη/D.C. (51
εκ.), η Φιλαδέλφεια (46 εκ.) και το Σικάγο (43 εκ.).
Β) Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ. Από τα 4,5 δις δολ. των καταγεγραμμένων πωλήσεων της
περιόδου 2008/2009, σχεδόν το 32,5% ή 1,46 δις δολ. ήταν προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας
(private label, το 17%) και ανώτερης ιδιωτικής ετικέτας (premium private label, το
15,5%). Οι σημαντικότερες, σε μερίδιο αγοράς, εταιρείες παραγωγής αλλαντικών, οι
οποίες μοιράστηκαν το υπόλοιπο 67,5% της αγοράς, ήταν οι εξής: Frank Brunckhorst-
23

24. Boar’s Head (22,4%), Sara Lee (4,2%), Dietz and Watson (4,1%), Jennie-O-Turkey
(2,5%), Hormel (2%) και Butterball (2%).
Όπως προκύπτει από τα ανωτέρω μεγέθη, ο κολοσσός του κλάδου, με πωλήσεις που
το ανωτέρω 12μηνο ανήλθαν κατά 9,7% και υπερέβησαν το 1 δις δολ. -ενώ σε ποσότητα
έφθασαν τις 52.000 τόννους, αυξημένες κατά 4,3%- είναι η Frank Brunckhorst LLC,
κάτοχος του πασίγνωστου στις ΗΠΑ εμπορικού σήματος Boar’s Head (Κεφάλι Κάπρου).
Ιδρύθηκε το 1933 στο Μπρούκλυν της Ν.Υόρκης από τον ομώνυμο Γερμανό μετανάστη,
αλλά το 2001 η έδρα της μετακόμισε στη Sarasota της Φλώριδας. Μόνο από τη
γαλοπούλα, τα έσοδά της το προαναφερθέν 12μηνο ήταν 362 εκ. δολ. και από το
χοιρομέρι 308 εκ. δολ. Εκτός από την ποσότητα, η Boar’s Head κυριαρχεί απολύτως και
στην ποιότητα, όπως μαρτυράται από το γεγονός ότι η μέση τιμή πώλησης της
γαλοπούλας της είναι 9,22 δολ./λίβρα, έναντι 7,14 δολ. του αμερικανικού μέσου όρου, η
δε μέση τιμή πώλησης του χοιρομεριού της είναι 9,12 δολ./λίβρα, έναντι 6,29 δολ. του
αμερικανικού μέσου όρου: η Boar’s Head είναι η ακριβότερη από τις 20 μεγαλύτερες σε
πωλήσεις εταιρείες, τόσο στη γαλοπούλα, όσο και στο χοιρομέρι.
Γ) ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ. Τα ισχύοντα ανωτέρω (κεφ. 4) ως προς την
υγιεινή και ασφάλεια του κρέατος αφορούν και τα αλλαντικά. Επομένως, ελληνικά
αλλαντικά δεν μπορούν να εξαχθούν στις ΗΠΑ, καθώς δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί η
«διαδικασία ισοδυναμίας». Η προαναφερθείσα FSIS ελέγχει όλα τα αλλαντικά τα οποία
διακινούνται μέσα στη χώρα από Πολιτεία σε Πολιτεία (interstate commerce), καθώς και
αυτά που εξάγονται στο εξωτερικό ή εισάγονται από άλλα κράτη. Σε περίπτωση, όμως,
που τα λουκάνικα παρασκευάζονται από επιχείρηση η οποία, παράλληλα, διατηρεί
κατάστημα -ή καταστήματα- λιανικής πώλησης στην ίδια Πολιτεία, τότε εκφεύγουν της
FSIS και εμπίπτουν στην αποκλειστική δικαιοδοσία ελέγχου του Υπουργείου Υγείας (ή
Γεωργίας) της εν λόγω Πολιτείας. Όσο για τις ετικέτες (labels) των αλλαντικών που
κυκλοφορούν στην αμερικανική αγορά, πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρουν τις εξής
πληροφορίες για το προϊόν:
1. Την ονομασία του προϊόντος
2. Τα συστατικά που περιέχει
3. Την ονομασία-τοποθεσία της εταιρείας παραγωγής, συσκευασίας διανομής
24

25. 4. Να καταγράφεται με ακρίβεια το καθαρό βάρος των περιεχομένων
5. Τη λεζάντα επιθεώρησης εκ μέρους της FSIS ή της Πολιτειακής Αρχής καθώς και
τον προαναφερθέντα «establishment number»
6. Οδηγίες σωστού χειρισμού του προϊόντος (πχ. «διατηρείται στο ψυγείο»), ιδίως σε
περίπτωση που δεν είναι έτοιμο προς κατανάλωση
7. Τη διαθρεπτική σήμανση του προϊόντος.
Δ) Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ. Η πρώτη ελληνική εταιρεία αλλαντικών που
επιχείρησε επέκταση στην τεράστια αγορά των ΗΠΑ, στις αρχές της παρούσης
δεκαετίας, ήταν η Νίκας Α.Ε., η οποία πραγματοποίησε μιας μάλλον μικρής κλίμακας
συνεργασίας με ομογενή επιχειρηματία δραστηριοποιούμενο στην προαναφερθείσα
αγορά των “Hot-Dog”(κ. Μάκος-Golden D), με όλα τα λουκάνικα να κατασκευάζονται,
φυσικά, στην Αμερική, λόγω της απαγόρευσης εισαγωγής από Ελλάδα. Η προσπάθεια
αυτή δεν φαίνεται να απέδωσε τα αναμενόμενα.
Tο Μάιο του 2007, συστάθηκε λίγο έξω από τη Φιλαδέλφεια -στην πόλη Hatfield-
της Πενσυλβάνιας η “joint venture” (μεικτή επιχείρηση) Creta Farms USA LLC
(Ε.Π.Ε.). Προέκυψε από συμμετοχή 50-50% μεταξύ της ελληνικής Κρέτα Φαρμ Α.Ε. των
αδελφών Μανώλη και Κώστα Δομαζάκη και της αμερικανικής Hatfield Quality Meats
(μιας ισχυρής οικογενειακής επιχείρησης της περιοχής με ιστορία άνω των 110 ετών που
ανήκει στον όμιλο συμμετοχών Clemens Investments του κ. Clemens).
Ειδικότερα, η συμφωνία του 2007 προβλέπει ότι η γνωστή σειρά αλλαντικών της
Κρέτα Φαρμ με την επωνυμία «Εν Ελλάδι» θα παράγεται πλέον -αναφορικά με διάθεση
στην αμερικανική και μόνο αγορά- στις υπερσύγχρονες ιδιόκτητες εγκαταστάσεις8
της
Hatfield Quality Meats. Το μεν κρέας των αλλαντικών θα προέρχεται αναγκαστικά από
τα χοιρινά και τα πουλερικά της ίδιας της Hatfield, αλλά το αγνό παρθένο ελαιόλαδο,
που έχει αντικαταστήσει πλήρως το λίπος, θα εισάγεται από την Κρήτη.
Η γραμμή παραγωγής λειτούργησε πολύ γρήγορα και στα τέλη Ιανουαρίου 2008 οι
πρώτοι 7 κωδικοί προϊόντων έφτασαν σε επιλεγμένα καταστήματα λιανικής πώλησης
(PRICE CHOPER, SHOP & SAVE, FARM FRESH, PIGLEY WIGLEY, SUPER VALUE
8
Τον Οκτώβριο του 2009, όλα τα στελέχη του Γραφείου ΟΕΥ Νέας Υόρκης επισκέφθηκαν το Hatfield,
είδαν από κοντά το εργοστάσιο παραγωγής των «Εν Ελλάδι» στις ΗΠΑ και ενημερώθηκαν σχετικά από
τον υπεύθυνο στρατηγικού σχεδιασμού εισόδου της μητρικής εταιρεία κ. Κώστα Κατσανδρή.
25

26. GROUP κλπ). Μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου 2009, τα σημεία πωλήσεως στις Ανατολικές
Πολιτείες -με 10 πλέον κωδικούς- είχαν φτάσει πλέον τα 550 και στις αρχές του 2010 θα
είναι τουλάχιστον 725 σε 8 Πολιτείες. Οι κωδικοί εντός του 2010 θα αυξηθούν σε 25, επί
συνόλου 45 της σειράς «Εν Ελλάδι». Σύμφωνα με δημοσιεύματα του Τύπου9
, το 2008 οι
πωλήσεις ανήλθαν σε 803.000 ευρώ και το πρώτο εξάμηνο του 2009 σε 468.000 ευρώ.
Εκτιμήσεις του Γραφείου μας είναι ότι, εντός της προσεχούς δεκαετίας (2010-2019), η
Creta Farms USA θα γίνει μία από τις 10 μεγαλύτερες εταιρείες της αμερικανικής
αγοράς, με μερίδιο αγοράς της τάξης του 1%. Προϋπόθεση να συμβεί κάτι τέτοιο, όμως,
είναι να διαδοθεί ακόμη περισσότερο και, τελικά, να εμπεδωθεί από το μέσο Αμερικανό
η αξία της υγιεινής-μεσογειακής διατροφής και ιδίως του αγνού παρθένου ελαιολάδου.
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΚΡΕΑΤΟΣ ΣΕ ΣΟΥΠΕΡΜΑΡΚΕΤ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΥΟΡΚΗΣ
(Κατάστημα: FOOD EMPORIUM, 969 2nd Avenue, Ημερομηνία: Δευτέρα 30/11/2009)
Α) ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΟΥ:
MEAT BRAND COUNTRY WEIGHT
(POUNDS)
PRICE/$
USDA Choice Beef Brisket Food Emporium House
Brand
USA 1 4.99
Premium Gold Angus Bone-In NY
Strip Steak
Food Emporium House
Brand
USA 1 9.99
PGA Ribeye Steak Bone-IN Food Emporium House
Brand
USA 1 15.99
Whole Tenderloin Food Emporium House
Brand
USA 1 21.99
Sirloin Patties Food Emporium House
Brand
USA 1 7.99
PGA Sirloin Steak Food Emporium House
Brand
USA 1 6.99
Sweet Italian Patties Food Emporium House
Brand
USA 1 4.99
Center Cute Bone-In Pork Food Emporium House
Brand
USA 1 5.99
Boneless Center Cut Pork Roast Food Emporium House
Brand
USA 1 4.99
9
www.capital.gr «Δεν ...χορταίνουν πωλήσεις τα ελληνικά τρόφιμα στις ΗΠΑ», 30/10/2009
26

27. Center Cut Boneless Pork Food Emporium House
Brand
USA 1 6.99
1855 Saint Luis Style Ribs Food Emporium House
Brand
USA 1 6.49
Rib Veal Chop Food Emporium House
Brand
USA 1 21.99
All Natural Rack of Lamb Cedar Springs USA 1 18.99
Butterflied Leg of Lamb Cedar Springs USA 1 10.99
Β) ΣΤΟ ΨΥΓΕΙΟ:
MEAT BRAND COUNTRY WEIGHT
(POUNDS)
PRICE/$
Thin Sliced Angus Steak The Great A+P Tea Co.
Food Emporium
USA 0.31 2.48
Stif Fry Beef Pound Natural Angus The Great A+P Tea Co.
Food Emporium
USA 0.50 3.50
Bottom Round Steak Boneless
Premium Angus
The Great A+P Tea Co.
Food Emporium
USA 0.52 3.01
Angus Beef Eye Round USDA Choice
Steak
The Great A+P Tea Co.
Food Emporium
USA 0.65 5.19
Angus Beef Round Tip USDA Choice
London Broil
The Great A+P Tea Co.
Food Emporium
USA 1.49 8.93
PGA Angus Beef Round Stew
Boneless USDA Choice
The Great A+P Tea Co.
Food Emporium
USA 0.36 2.88
Beef Skirt Steak Beef Diaphram The Great A+P Tea Co.
Food Emporium
USA 0.38 3.80
Beef Flank Steak Choice The Great A+P Tea Co.
Food Emporium
USA 0.69 7.58
PGA Beef Loin Boneless Sirloin Steak The Great A+P Tea Co.
Food Emporium
USA 1.16 4.63
PGA Angus Beef Loin Porterhouse
Steak
The Great A+P Tea Co.
Food Emporium
USA 0.96 16.31
PGA Angus Beef Top Loin Strip
Steak Bone-In
The Great A+P Tea Co.
Food Emporium
USA 0.58 5.99
PGA Angus Beef Top Loin Strip
Steak Boneless
The Great A+P Tea Co.
Food Emporium
USA 1.16 7.99
Angus Beef Ribeye The Great A+P Tea Co.
Food Emporium
USA 0.96 6.46
Fresh Ground Beef Chuck
PGA Angus 80% Lean, 20% Fat
The Great A+P Tea Co.
Food Emporium
USA 2.16 8.62
Fresh Ground Beef Round
15% Fat, 85% Lean
The Great A+P Tea Co.
Food Emporium
USA 1.09 5.44
Fresh Ground Beef Patties The Great A+P Tea Co.
Food Emporium
USA 0.48 3.84
Fresh Sliced Calf Liver The Great A+P Tea Co.
Food Emporium
USA 0.50 4.00
Ground Beef 8% Fat Laura's Lean Beef USA 1 5.99
Pork Spare Ribs 1855 USA 0.65 3.89
27

28. Natural Pork Toploin Chop 1855 USA 0.80 5.99
Butterflied Leg of Lamb Cedar Springs USA 2.31 25.39
Semi Boneless Leg of Lamb Cedar Springs USA 8.87 62.00
Sweet Italian Sausage Smart Cuisine USA 1.08 7.55
Ground Bison Great Range USA 1 6.99
Fresh Ground Veal Great Range USA 1.08 7.55
Smoked Ham Steak Bone In Smithfield USA 1.53 8.40
Smoked Chicken and Turkey Sausage Chef Bruce Aidells USA 12oz 7.99
Family Ham
Natural Hickory Smoked
Jones USA 40oz 17.99
Corned Beef Brisket
Thin Sliced
Freirich Flavor USA 3.60 23.36
Organic Chicken Free-Range Thighs D'Artagnan USA 1.05 5.55
Lean Ground Turkey Shady Brook Farms USA 1.3 5.99
Extra Lean Ground Turkey Shady Brook Farms USA 1 6.99
Ground Turkey Burgers Shady Brook Farms USA 1.25 3.99
Ground Chicken Perdue USA 1 3.59
Boneless Chicken Thighs Perdue USA 1.97 6.88
Chicken Wingettes
First and Second Wing Portions
Perdue USA 1.79 5.35
Boneless Chicken Breast
Thin Sliced Skinless
Perdue USA 1.40 9.79
Roaster Drumsticks Perdue USA 2.24 6.70
Boneless Chicken Breasts Skinless Perdue USA 1.64 10.81
Chicken Breast Tenderloins Perdue USA 1.16 7.88
Cut Up Whole Chicken Perdue USA 4.16 10.21
Whole Chicken USDA Grade A Perdue USA 4.92 9.79
Γ) ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΨΥΞΗ:
MEAT BRAND COUNTRY WEIGHT
(POUNDS)
PRICE/$
Young Turkey Butterball USA 9.26 11.02
28

29. Young Turkey
USDA Grade A
Riverside USA 14.46 14.32
Premium Quality Duck Maple Leaf Farms USA 4.98 19.87
Frozen Young Turkey Empire Kosher USA 12.40 37.11
100% All Natural Chicken Breast Patties Tyson USA 11.05 4.99
Grilled Chicken Breasts Bell & Evans USA 8.25 7.99
Kitchen Cocktail Meatballs Stonewall USA 14oz 13.99
Organic Turkey Burgers Apple Gate Farms USA 1 9.99
Chicken Patties Fully Cooked Apple Gate Farms USA 12oz 7.99
Breakfast Sausage Chicken and Apple Apple Gate Farms USA 8oz 6.99
6 Large Beef Meatballs & Sunday Sauce Mama Mancini's USA 24 10.99
ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ
www.usda.gov Υπουργείο Γεωργίας ΗΠΑ (USDA)
www.fsis.usda.gov Υπηρεσία Ασφάλειας και Επιθεώρησης
Τροφίμων του Υπουργείου Γεωργίας
(FSIS)
www.aphis.usda.gov Υπηρεσία Επιθεώρησης Ζωϊκής και
Φυτικής Υγιεινής του Υπουργείου
Γεωργίας (APHIS)
www.MeatAMI.com Αμερικανικό Ινστιτούτο Κρέατος
www.eatturkey.com Εθνική Ομοσπονδία Γαλοπούλας
www.eatchicken.com Εθνικό Συμβούλιο Κοτόπουλου
www.nationalchickencouncil.com Ομοίως (δεύτερη ιστοσελίδα του ίδιου
φορέα)
www.poultryegg.org Αμερικανική Ένωση Πουλερικών και
Αυγών
www.beefusa.org Εθνική Ένωση Παραγωγών Βοοειδών
29

30. www.beef.org Ομοίως (δεύτερη ιστοσελίδα του ίδιου
φορέα)
www.pork.org Εθνική Οργάνωση Χοιρινού
www.nppc.org Εθνικό Συμβούλιο Παραγωγών Χοιρινού
www.tse.export.gov Στατιστικά στοιχεία εξωτερικού εμπορίου
(από το Υπουργείο Εμπορίου ΗΠΑ)
www.census.gov Στατιστική Υπηρεσία ΗΠΑ
30