ыуйн цужэхцуж эхжцхэ жцэх

1. Г НИЙСЛЭЛИЙН ИРГЭДИЙН
ТӨЛӨӨЛӨГЧДИЙН ХУРЛЫН
ДАРГА Д.БАТТУЛГА ТАНАА
МОНГОЛ УЛС
НИЙСЛЭЛИЙН ЗАСАГ ДАРГА
15160 Улаанбаатар хот, Чингэлтэй дүүрэг,
Их эзэн Чингис хааны нэрэмжит талбай 7,
Утас: 32-71-90, Факс: (976-11) 32-43-31,
ЬИр:/Муш.и1аапЬаа1аг.тп
0». 041 № ОЛ Ш
танай -ны № -т
г
Тогтоолын төсөл өргөн барих тухай
Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагчийн
2013-2016 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн 2.2, 2.3дахь зорилтууд, Нийслэлийн
эдийн засаг, нийгмийн 2015 оны зорилтод тусгагдсан нийслэлийн орон сууцны
бодлогыг сайжруулах ажлын хүрээнд “Улаанбаатар хотын иргэдийн төлбөрийн
чадварт нийцсЬн брон сууцны стратеги”-ийн баримт бичгийг батлах тухай
Нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн тогтоолын төслийг
боловсруулан өргөн барьж байна.
Дээрх асуудлыг холбогдох хууль, журмын дагуу хэлэлцэн, шийдвэрлэж
өгөхийг ТанаасЖүсьф.
НИЙСЛЭЛИЙН 3А
БӨ1ГӨӨД УЛААНБ
ХОТЫН ЗАХИРАГ

2. НИЙСЛ^ЛИЙН УДИРДЛАГЫН ЗӨВЛӨЛИЙН ХУРЛЫН тэмдэглэлд
САНАЛ АВАХ ХУУДАС
2014 оны 08 сарын 18 Дугаар 1194
Хурлын тэмдэгЛэлийн төслийн нэр: “Улаанбаатар хотын төлбөрийн чадавхид
нийцсэн орон сууцны стратеги /төсөл/-ийн танилцуулга ”
Боловсруулсан байгууллага, ажилтны албан тушаал: Стратегийн бодлого,
төлөвлөлтийн хэлт сийн дарга С.Баярбаатар
№ Санал өгө^ газар,
хэлтзс
Нутгийн зах^ргааны
удирдлагын хэлтэс
Хууль, эрх зуйн
хэлтэс
Сонирхлын
зөрчилтэй эсэх
--------1----- О,-
Санал Он, сар,
Нийслэлийн Удирдлагын зөвлөлийн хуралд оруулах, захирамж гаргах саналыг
дэмжиж зөвшөөрсөн.
№ Санал өгөх
Нийслэл^йн
Удирдлагын
зөвлөлийн пишүүд
Засаг дарга
Э.Бат-Үүл
Нийслэлийн засаг
даргын Орлогч
С .О чи рб ат______
Нийслэлийн Засаг
Даргын ^Гамгын
Газрын Дарга
Ё.Гэрэлчулуун______
Сонирхлын
зөрчилтэй эсэх
Санал
Тайлбар:Сонирхл^»1н зөрчилтэй эсэх гэсэн хэсэгт “Тийм” гэсэн тэмдэглэгээ хийсэн
албан тушаалтан за^ирамжийн төсөлд санал өгөх үүргээ гүйцэтгэхээс татгалзаж,
Улсын Их Хурлын Хуу^ь зүйн байнгын хорооны 2012 оны 05 дугаар тогтоолын 4
дүгээр хавсралтаар баталсан загварын дагуу “Ашиг сонирхлын зөрчилгүй гэдгээ
илэрхийлэх, зөр^ил үүссэн тухай мэдэгдэл”-ийг бөглөж дээд шатны албан
тушаалтандаа хүргүүлж шийдвэрлүүлнэ.

3. НИЙСЛЭЛИЙН ИРГЭДИЙН төлөөлөгчдийн
ХУРЛЫН ТЭРГҮҮЛЭГЧДИЙН тогтоол
Төсөл
“Улаанбаатар хотын төлбөрийн чадварт нийцсэн орон сууцны стратеги”-ийг
батлах тухай
Монгол Улсын Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын
тухай хуулийн 18 дугаар зүйлийн 18.1.2-ын “ж”, 20.1, Нийслэлийн эрх зүйн
байдлын тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.1.1, Төсвийн тухай хуулийн 24 дүгээр
зүйлийн 24.5, 58 дугаар зүйлийн 58.1.2, 58.1.3, 58.1.9, Оронсууцны тухайхуулийн
8 дугаар зүйлийн 8.1.1 дэх хэсгийг тус тус үндэслэн Нийслэлийн иргэдийн
Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдээс ТОГТООХ нь:
1. “Улаанбаатар хотын төлбөрийн чадварт нийцсэн орон сууцны стратеги”-
ийг хавсралтаар баталсугай.
2. "Улаанбаатар хотын төлбөрийн чадварт нийцсэн орон сууцны стратеги”
батлагдсантай холбогдуулан дараах арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэхийг
нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч /Э.Бат-Үүл/-д үүрэг
болгосугай.
2.1.Нийслэлийн орон сууцны асуудлыг нэгтгэн зохион байгуулах,
стратөгийн хэрэгжилтийг хариуцах нийслэлийн орон сууцны байгууллагыг 2015
оны эхний хагас жилд багтаан байгуулах;
2.2.Стратегид тусгагдсан ажлуудыг нийслэлийн жил бүрийн эдийн засаг,
нийгмийн зорилт, төлөвлөгөөнд тусган хэрэгжүүлэх;
2.3.Стратегийг хэрэгжүүлэхэд шаардагдах хөрөнгийг жил бүрийн улс,
нийслэлийн төсөвт тусгах, хандивлагч орнуудын зээл, тусламжид хамруулах,
гадаад, дотоодын хөрөнгө оруулагчдыг татан оролцуулах замаар санхүүжүүлж,
хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулах;
2.4.Стратегийн хэрэгжилтийг жил бүр гаргаж, Нийслэлийн иргэдийн
Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдэд танилцуулах;
3. Энэхүү тогтоолын хэрэгжилтэд хяналт тавьж ажиллахыг Нийслэлийн
иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын Ажлын алба /Б.Энхболд/-нд даалгасугай.
ДАРГА Д.БАТТУЛГА

4. “УЛААНБААТАР ХОТЫН ТӨЛБӨРИЙН ЧАДВАРТ НИЙЦСЭН ОРОН СУУЦНЫ
СТРАТЕГИ” (ТӨСӨЛ)-ИЙН ТОВЧ ТАНИЛЦУУЛГА
Дэлхийн банкны хөнгөлөлттэй зээлийн хөрөнгөөр хэрэгжиж буй
“Улаанбаатар цэвэр агаар” төслийн техникийн туслалцааны хүрээнд
“Улаанбаатар хотын төлбөрийн чадварт нийцсэн орон сууцны стратеги”-ийн
(төсөл) баримт бичгийг Зөвлөх баг болох АНУ-ын “Төлбөрийн чадварт нийцсэн
орон сууцны хүрээлэн” (АГСогйаЫе Нои81пд 1пзМи1е) боловсруулсан.
Орон сууц нь нийгмийн болон эдийн засгийн бүтээгдэхүүн байдгаараа
онцлогтой бөгөөд өрх гэрийн хувьд хамгийн том хөрөнгө оруулалтыг шаарддаг
учйр нэг удаагийн төлбөрийн чадварт нь нийцүүлэхийн тулд урт хугацааны
санхүүгийн эх үүсвэр хэрэгтэй байдаг. Дэлхий нийтийн туршлагаас харахад
орлого багатай хүн амын хэсгийн хувьд зах зээлд нийлүүлэгдэж буй орон байрыг
худалдан авах чадваргүй байдаг тул нийгмийн тэгш хөгжлийг хангахын тулд төр,
засаг бодлогоороо болон бусад санхүүгийн болон санхүүгийн бус замаар бодит
зах зээлийг эвдэхгүйгээр дэмжлэг үзүүлж зохицуулдаг.
Монгол Улсын Засгийн газар болон нийслэлээс Улаанбаатар хотын
иргэдийг орон сууцжуулах, иргэдийн орон сууц, амьдрах нөхцлийг сайжруулах
талаар ихээхэн анхаарч, ялангуяа нийслэл түрээсийн сууцыг хөгжүүлэх, гэр
хорооллын дэд бүтцийг сайжруулах, гэр хорооллыг дахин төлөвлөн
барилгажуулах зэргээр иргэдийг орон сууцжуулах ажлыг эрчимжүүлж байна.
Гэвч Ураанбаатар хотын нийт өрхийн 50% нь сард дунджаар 870,644
төгрөгөөс бага буюу дундаас доогуур болон бага орлоготой өрхүүд байна.
Эдгээр өрхүүд гол төлөв гэр хороололд дангаараа болон өрх гэр тусгаарлаж
чадахгүй нэг дороо амьдарч байгаа юм. Хотын хүн амын өсөлт болон
тэдгээрийн суурьших боломжийн өртөгтэй орон байрын хүрэлцээ, хүртээмжийн
баланс хангалтгүйгээс хот эмх цэгцгүй тэлж улмаар иргэд өөрсдийн боломжит
амьдрах орон зайгаа гэр хорооллын захаар, уулын оройд суурьшил үүсгэж
амьдрах нь хэвийн болж байна.
Энэ тэлэлт нь хотын нийгмийн болон инженерийн дэд бүтцийн бодит
хүчин чадлыг хэт ачаалж ус, агаар, хөрс бохирдох гэх мэт сөрөг зүйлсийг
дагуулсаар байна. Энэ бүхэн нь хэдийгээр хотжих үйл явцад тохиолддог
бэрхшээлүүдийн нэг боловч тулгамдсан асуудлыг нь араас нь хөөн шийдэхэд их
хугацаа, хөрөнгө шаардагддаг бөгөөд цаашид энэ үйл явцыг улам
гүнзгийрүүлэхгүйн тулд хүн амын орлого багатай хэсгийн амьдрах орчин, орон
сууцны асуудалд чиглэгдсэн нийслэлийн стратеги, бодлогыг яаралтай
тодорхойлж хэрэгжүүлэх шаардлагатай байгаа юм.
“Улаанбаатар хотын төлбөрийн чадварт нийцсэн орон сууцны стратеги” нь
Улаанбаатар хотод төлбөрийн чадварт нийцсэн орон сууцыг хөгжүүлэх үйл
ажиллагааг урт хугацаанд загварчлах, хэрэгжүүлэхэд чиглэгдсэн баримт бичиг
болно.
1

5. Энэхүү баримт бичгийн зорилго нь Улаанбаатар хотын орон сууцны
хангамжийн өнөөгийн байдалд дүн шинжилгээ хийж, төлбөрийн чадварт нийцсэн
орон сууцыг бий болгох хэрэгцээ шаардлагыг тодорхойлсноор Улаанбаатар
хотод төлбөрийн чадварт нийцсэн орон сууцыг хөгжүүлэх хэтийн зорилгыг
тогтоон, стратегийн үндсэн чиглэлүүдийг тодорхойлж, тэдгээрийг нийслэлийн
болон үндэсний хэмжээний орон сууцны бодлого, хөтөлбөрүүдтэй нягт
уялдуулан хэрэгжүүлэх явдал юм.
Олон улсад “төлбөрийн чадварт нийцсэн орон сууц”-ыг хүн амын
зорилтот бүлгийн урт хугацаан дахь төлбөрийн чадварт нийцэхүйц орон сууцыг,
“төлбөрийн чадвар”-ыг оршин суугчийн амьдарч буй орон сууцны өртөг нь
тухайн өрхийн төлөх чадвараас илүүгүй байх нөхцлийг хэлдэг. Олон оронд
энэхүү боломжит төлбөрийн чадавхийгтодорхойлохдоо өрхүүдийн орон сууцтай
холбоотой зардалд сарын орлогын 30 хувийг зарцуулж байгаа чадамжаар нь
тодорхойлдог байна.
“Зорилтот бүлэг”-ийг орон сууцны зах зээлээс орон сууцтай болох
санхүүгийн боломжгүй өрхүүдийн төлбөрийнх нь чадварт нийцсэн орон сууц
шаардлагатай хэмээн Засгийн газраас тодорхойлсон бүлэг өрхүүд, зах зээлийн
үйлчилгээ хүртэх боломжгүй эсвэл тусламж үзүүлэх шаардлагатай өрхүүдийг
хамруулан авч үздэг. Улаанбаатар хотын хувьд зорилтот бүлэг нь өрхийн сарын
голч орлого нь 140% хүртэлх хэмжээтэй өрхүүд байхаар стратегийн төсөлд
тусгасан.
“Улаанбаатар хотын төлбөрийн чадварт нийцсэн орон сууцны стратеги”-
ийн төслийг орон сууцны асуудал хариуцсан Улаанбаатар хотын болон бусад
холбогдох байгууллагуудын төлөөлөл оролцсон ажлын хэсэг, техникийн ажлын
хэсгийн гишүүдийн саналыг тусган боловсруулсан.
Энэхүү стратегийн хүрээнд төлбөрийн чадварт нийцсэн орон сууцны
хэтийн төлвийг тодорхойлохдоо гэр хорооллын дэд бүтэц бүхий хувийн байшин,
нийтийн зориулалттай орон сууц зэрэг аль ч төрлийн орон сууц байж болох
бөгөөд хамгийн гол нь бат бөх, урт хугацаанд ашиглагдах, эдийн засгийн хувьд
боломжтой орон сууц байна гэж үзсэн.
Стратегийг хэрэгжүүлэхийн тулд юуны өмнө төлбөрийн чадварт нийцсэн
орон сууц болон түүнд тохирсон дэмжлэгүүдийг зохих бүлэгт нь хүртээхийн тулд
ХЭНД, ЮУГ, ЯАЖ гэсэн асуултыг тодорхой болгох шаардлагатай.
Олон оронд зорилтот бүлгээ зөв оновчтой тогтоогоогүйгээс орлого
багатай иргэдэд чиглэгдсэн орон сууцны хөнгөлөлтийг дундаас дээш орлоготой
иргэд хүртэж бодлогын алдаа гаргаж байсан. Үүнийг давтахгүйн тулд өрхийн
орлогын үнэн зөв тогтмол мэдээлэл, түүнд тулгуурласан шатлал, Зорилтот
бүлгээ оновчтой зөв тогтоон олон нийтэд мэдээлдэг байх шаардлагатай болж
байгаа юм.
Өрхийн орлогын болон орон сууцны зах зээлийн түүнчлэн хэрэгжүүлж буй
төсөл хөтөлбөрүүдийн мэдээллийг нэгтгэсэн Орон сууцны мэдээллийн нэгдсэн
санг байгуулж бодлогыг хэрэгжүүлэх, хянах, мониторинг хийх шаардлагатай.
2

6. Мөн өрхийн аль шатлалд байгаа нь орон сууцны ямар дэмжлэг авах
шаардлагатай болохыг тухайн үеийн бодит боломж, нөхцөлд тааруулан гаргаж,
томьёолж хэрэгжүүлж байх нь зүйтэй.
Төлбөрийн чадварт нийцсэн орон сууцны стратегийн төсөлд стратегийн
үндсэн 3 чиглэлийг дэвшүүлсэн. Үүнд:
1. Бага болон дундаас доогуур орлоготой өрхүүдийн төлбөрийн чадварт
нийцсэн орон сууцны нийлүүлэлтийг нэмэгдүүлэх - Улаанбаатар хотын
хэмжээнд орон сууцны зах зээл дээр байгаа ялангуяа хувийн хэвшлээс
нийлүүлж буй орон сууц нь бага орлоготой өрхийн төлбөрийн чадварт
нийцсэн байх.
2. Төлбөрийн чадварт нийцсэн орон сууцны хүртээмжийг дээшлүүлэхэд
чиглэсэн санхүүгийн тогтвортой механизмыг бий болгох - Зорилтот
бүлгуүдийн орон сууцны төлбөрийн чадавхийг сайжруулахын тулд орон
сууцны санхүүжилтийн эрэлтийн болон нийлүүлэлтийн татаасын боломжит
эх үүсвэрүүдийг бий болгох.
3. Улаанбаатар хотын түвшинд орон сууцны асуудал хариуцсан
байгууллагуудын бүтэц, зохион байгуулалтын болон хууль, эрх зүйн зохистой
орчин, хариуцлагын тогтолцоог хотын өөрийн онцлогт нь тулгуурлан
бүрдүүлэх.
Стратегийн төсөлд дээр тусгагдсан нийлүүлэлт, санхүүжилт, бүтэц, зохион
байгуулалт гэсэн гурван үндсэн чиглэлийг хэрэгжүүлэх 12 зорилтыг тодорхойлж,
холбогдох зөвлөмжүүдийг тус тус тусгасан болно.
—оОо-
3

7. НИЙСЛЭЛИЙН УДИРДЛАГЫН зөвлөлийн
ХУРАПДААНЫ ТЭМДЭГЛЭЛ
Төсөл
НийслэЛийн!Удирдлагын зөвлөлийн 2014 оны ... дугаар сарын ,..-ны өдрийн
... дугаар хуралдааны тэмдэглэлд:
"Улаанбаатар хотын төлбөрийн чадварт нийцсэн орон Сууцны стратеги”-ийн
төслийг Нийслэлийн Засаг даргын Хот байгуулалт, хөрөнгө оруулалтын асуудал
хариуцсан орлогч С Очирбат танилцуулав. Үүнтэй холбогдуулан:
1. “Улаанбаатар хотын төлбөрийн чадварт нийцсэн орон сууцны стратеги”-ийн
төсөлд зөвлөлийн гишүүдийн саналыг тусган Нийслэлийн Иргэдийн
Төлөөлөгчдийн Хурлын Тэргүүлэгчдийн хуралд өргөн барьж,
хэлэлцүүлэхийг Тамгын газар /Ё.Гэрэлчулуун/-т даалгав.
НИЙСЛЭЛИЙН ЗАСАГ ДАРГЫН ТАМГЫН ГАЗАР