SlideShare a Scribd company logo
1 of 27
Сэдэв: «Иррациональ тоо»
(9-р анги)
Математикт суралцагсад!
суралцагсад!
• Математик суралцацгаая.
• Өөрийн оюун ухаан ба анхаарлаа
хөгжүүл.
• Тэвчээр хатуужил эр зоригтой бай.
• Амжилтанд хүрээгүй бол хэзээ ч бүү
бууж өг.
• Энэ чанар нь бүх мэргэжлийн хүмүүст
байх ёстой..
Иррациональ тоо
• Үегүй , төгсгөлгүй аравтын бутархайг
иррациональ тоо гэнэ.
• Жишээ нь 2.71, 3.147145……..
• Өөрөөр хэлбэл иррациональ тоог 
энгийн бутархайгаар бичих боломжгүй
гэсэн үг юм.
Рациональ тоо

• Рациональ тоо – m/n
хэлбэрт (үүнд m бүхэл тоо,
n натураль тоо) тавигддаг
бүх тоонууд.
Дараах рациональ болон
иррациональ тоонуудыг ялга.
2.3659; 25.3(5);
e=2.7193652…, 12.52; -36.5;
78.454785, 3.1494785…. , √3 ,
√2
Арифметик квадрат язгуур
a тооны квадрат зэргийн язгуурууд
дотроос эерэгийг нь түүний квадрат
зэргийн арифметик язгуур гэж
нэрлэнэ. Жишээ нь x2=4 x=±2 x=2

a=x2 бол х тоог а тооны
квадрат язгуур гэнэ.
Бодит тоо
Бодит тоо
• Иррациональ тоо – төгсгөлгүй, үегүй
аравтын бутархайнууд.
• Рациональ тоо – m/n хэлбэрт (үүнд m
бүхэл тоо, n натураль тоо) тавигддаг бүх
тоонууд.
,(23)
2

-4,6

10000

,14
3

7

Бодит тоонууд
Зэргээс квадрат язгуур гаргах
Дотор нь орсон үсгүүдийн авч болох бүх
утгуудын хувьд үнэн тоо нь тэнцэтгэл үүсгэх
байвал ийм тэнцэтгэлийг “адилтгал” гэнэ.

a 2 =| a |
a, хэрэв...a ≥ 0
a =
− a, хэрэв...a < 0
2

(a-b)(a+b)=a2-b2
(a+b)2=a2+2ab+b2

Мөн адилтгалууд юм.
Үржвэрийн квадрат язгуур
квадрат

ab = a ⋅ b , бол
a ≥0
b ≥0

121 ⋅ 25 = 121 ⋅ 25 = 11 ⋅ 5 = 55
75 ⋅ 3 = 75 ⋅ 3 = 25 ⋅ 3 ⋅ 3 =
= 25 ⋅ 9 = 5 ⋅ 3 = 15
Бутархай тооны квадрат
квадрат
язгуур

a
a
=
, бол
b
b
a≥0
64
64
8
=
=
b>0

121

121

11

125
125
=
= 25 = 5
5
5
Маш хэрэгтэй үйлдэл
• Үржигдэхүүнийг язгуурын тэмдгийн дор
оруулах үйлдэл дараах хувиргалт дээр
үндэслэнэ:
a b = a 2b
a ≥ ,b ≥
0
0

• Язгуурын тэмдэг доороос үржигдэхүүн
гаргах үйлдэл дараах хувиргалт дээр
a ⋅b = a ⋅ b = a b
үндэслэнэ:
2

a ≥ 0, b ≥ 0

2
Бататгал
• Сурах бичгийн хуудас
16 дасгал №17-21
• Нэмэлт бодлого №21-25
• Хугацаа 15 мин
Мэдлэгээ сориорой!
сориорой!
•Бүх бодит тоонууд
иррациональ уу?
•Иррационалийн тоо үргэлж
үегүй аравтын бутархай байх
уу?
•Бүх иррациональ тоонууд
бодит тоонууд байх уу?

Үгүй

Тийм
Тийм
Мэдлэгээ сориорой!
сориорой!
• Бодит тоо гэж рациональ ба иррациональ
тоог хэлэх үү?
Тийм
• Ямар ч иррациональ ба рациональ тооны
нийлбэр нь иррациональ тоо байх уу?
Тийм
Мэдлэгээ сориорой!
сориорой!
• Дурын хоёр иррациональ тооны үржвэр
иррациональ тоо байх уу?
Үгүй
2⋅ 2 = 2
• Дурын рациональ тоог төгсгөлөг
аравтын бутархайгаар бичиж болох уу?
Жишээ:

Жишээ:

27
= 2,4545... = 2, (45)
11

Үгүй
Мэдлэгээ сориорой!
сориорой!
• Бүх иррациональ тоонууд квадрат язгуур
гаргаж ирэх үү?
Жишээ нь, «пи» тоо

Үгүй
• Ямар ч бодит тооноос квадрат язгуур
гаргаж болох уу?
a =b

a≥0

Үгүй
Асуулт № 4
Өөрийгөө сориорой!
сориорой!
• Дараах тэнцэтгэл үнэн үү?

2

 5 
5

 =
 11  11



Тийм
Асуулт № 3
Өөрийгөө сориорой!
сориорой!
• Дараах тэнцэтгэл үнэн үү?

(

)

2

0,64 = 0,8
Үгүй
Асуулт № 5
Өөрийгөө сориорой!
сориорой!

• Дараах тэнцэтгэл үнэн үү?

( − 17 )

2

= −17
Үгүй
Асуулт № 6
Өөрийгөө сориорой!
сориорой!

• Дараах тэнцэтгэл үнэн үү?

( − 21)

2

= | − 21 |= 21
Тийм
Асуулт № 7
Өөрийгөө сориорой!
сориорой!

• Дараах тэнцэтгэл үнэн үү?

a

10

=a

5
Үгүй
Асуулт № 8
Өөрийгөө сориорой!
сориорой!

• Дараах тэнцэтгэл үнэн үү?

8⋅ 2 = 4
Тийм
Асуулт № 9
Өөрийгөө сориорой!
сориорой!
• Дараах тэнцэтгэл үнэн үү?

2⋅ 6 > 5

Үгүй
Асуулт № 10
Өөрийгөө сориорой!
сориорой!
• Дараах тэнцэтгэл үнэн үү?

9
3
1
=1
16
4

Үгүй
Гэрийн даалгавар

• Сургалтын материал
хуудас 16 дасгал
№22-25

More Related Content

What's hot

тригонометр функцийн график
тригонометр функцийн графиктригонометр функцийн график
тригонометр функцийн графикdoogii2335
 
хүчний хэлбэрүүд
хүчний хэлбэрүүдхүчний хэлбэрүүд
хүчний хэлбэрүүдnsuren1
 
5 р анги
5   р анги5   р анги
5 р ангиbyambaa79
 
11 р ангийн математикийн хичээлийн тест
11 р ангийн математикийн хичээлийн тест11 р ангийн математикийн хичээлийн тест
11 р ангийн математикийн хичээлийн тестMunguuzb
 
тригонометр
тригонометртригонометр
тригонометрnandia
 
зайны сургалт
зайны сургалт зайны сургалт
зайны сургалт huu2
 
багтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгт
багтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгтбагтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгт
багтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгтKhishighuu Myanganbuu
 
бутархай
бутархайбутархай
бутархайmunguu213
 
томъёо
томъёотомъёо
томъёоjuuyaar
 
4 р ангийн магадлал
4 р ангийн магадлал4 р ангийн магадлал
4 р ангийн магадлалB_Noname83
 
тоон дараалал
тоон дараалалтоон дараалал
тоон дараалалIreedui12
 
гурвалжны бодлогууд
гурвалжны бодлогуудгурвалжны бодлогууд
гурвалжны бодлогуудzundarma
 
шууд пропорциональ хамаарал
шууд пропорциональ хамааралшууд пропорциональ хамаарал
шууд пропорциональ хамааралGanbold Amgalan
 
дүрсийн талбай ба периметр
дүрсийн талбай ба периметрдүрсийн талбай ба периметр
дүрсийн талбай ба периметрgunjee myangabat
 

What's hot (20)

Hieh
HiehHieh
Hieh
 
тригонометр функцийн график
тригонометр функцийн графиктригонометр функцийн график
тригонометр функцийн график
 
хүчний хэлбэрүүд
хүчний хэлбэрүүдхүчний хэлбэрүүд
хүчний хэлбэрүүд
 
энгийн бутархайн бодлого
энгийн бутархайн бодлогоэнгийн бутархайн бодлого
энгийн бутархайн бодлого
 
5 р анги
5   р анги5   р анги
5 р анги
 
11 р ангийн математикийн хичээлийн тест
11 р ангийн математикийн хичээлийн тест11 р ангийн математикийн хичээлийн тест
11 р ангийн математикийн хичээлийн тест
 
Logarifm functs
Logarifm functsLogarifm functs
Logarifm functs
 
тригонометр
тригонометртригонометр
тригонометр
 
зайны сургалт
зайны сургалт зайны сургалт
зайны сургалт
 
123456
123456123456
123456
 
Toon daraalal
Toon daraalalToon daraalal
Toon daraalal
 
багтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгт
багтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгтбагтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгт
багтсан ба багтаасан дөрвөн өнцөгт
 
бутархай
бутархайбутархай
бутархай
 
томъёо
томъёотомъёо
томъёо
 
4 р ангийн магадлал
4 р ангийн магадлал4 р ангийн магадлал
4 р ангийн магадлал
 
тоон дараалал
тоон дараалалтоон дараалал
тоон дараалал
 
гурвалжны бодлогууд
гурвалжны бодлогуудгурвалжны бодлогууд
гурвалжны бодлогууд
 
шууд пропорциональ хамаарал
шууд пропорциональ хамааралшууд пропорциональ хамаарал
шууд пропорциональ хамаарал
 
куб
кубкуб
куб
 
дүрсийн талбай ба периметр
дүрсийн талбай ба периметрдүрсийн талбай ба периметр
дүрсийн талбай ба периметр
 

Erku