Everyday activites

1. THE
PRESENT
SIMPLE
ЖИРИЙН ОДОО ЦАГ
Javzandulam
TENSE

2. Жирийн одоо цагийн өгүүлбэр
нь эзэн бие ба нэг үйл үгээс
үүсдэг.
Жишээ:
She reads a book.
Тэр ном уншдаг.

3. Жирийн одоо цаг нь доорх
тохиолдолд хэрэглэдэг.
1. Байнгын шинжийг
илэрхийлнэ. Жишээ:
The bird flies. - Шувуу нисдэг.
The dog barks. - Нохой хуцдаг.

4. 2. Одоо цагт байнга давтагдаж
байдаг үйл явдлыг илэрхийлнэ.
Монгол хэлэнд гол төлөв -даг,
-дэг, -дог, -дөг байнга үйлдэх
хэвийн нөхцлөөр орчуулдаг.

5. Жишээ:
I go to school by bus.
Би сургууль руугаа автобусаар
явдаг.
She plays a golf.
Тэр гольф тоглодог.

6. Батлах хэлбэр / PositiveForm /
I
readYou
We
They
He
readsShe
It

7. Үгүйсгэх хэлбэр /Negative Form/
I
don’t readYou
We
They
He
doesn’t
readShe
It

8. Жишээ:
She doesn’t mistake everyday.
Tэр өдөр бүр алдаа гаргадаггүй.
I don’t сook every week.
Би 7 хоног бүр хоол хийдэггүй.

9. Асуух хэлбэр /questionForm/
DO
I
read?You
We
They
DOES
He
read?She
It

10. Жишээ:
Do you read a book?
Чи ном уншдаг уу?
Does she write a program?
Тэр програм бичдэг үү?

11. Санамж:
He, she, it –гурван биеэс жирийн
одоо цаг үүсгэхэд доорх зөв
бичгийн дүрмийг баримтлана.
Жишээ нь:
Take-takes, live-lives,
lie-lies, say-says,

12. - Хэрэв “y”-ийн өмнө
гийгүүлэгч бол “y” нь “i” болж
хувирах ба –es төгсгөл залгана.
Жишээ нь:
Study-studies, carry-carries.

13. - Гийгүүлэгчээр төгссөн
үгэнд бол шууд залгана.
Жишээ нь:
work-works, read-reads.

14. -es төгсгөлийг дараах
төгсгөлтэй үгэнд залгана.
-ss: dress-dresses, pass-passes
-ch: teach-teaches, reach-reaches
- o: do - does

15. -sh: wash-washes, rush-rushes
-tch: watch-watches,
catch-catches
-x: tax-taxes, mix-mixes

16. Жишээ:
She studies at the University of
Science and Technology.
Тэр Шинжлэх Ухаан
Технологийн сургуульд сурдаг.
She teaches French.
Тэр Франц хэл заадаг.

17. 1.Зан заншил, тогтсон хэвшил
журмын тухай ярихад жирийн
одоо цагийг хэрэглэнэ. / Use
the simple present to talk about
habits and routines./
Хэрэглээ:

18. Жишээ:
He wakes up early in the
morning.
Тэр өглөө эрт сэрдэг.

19. 2.Гол төлөв үнэн зөв байдаг
зүйлийн тухай мэдээлэл
өгөхөд жирийн одоо цагийг
хэрэглэнэ. /Use the simple
present to make the statements
about things those are true in
general./

20. Жишээ:
The sun rises in the East and
sets in the west.
Нар зүүнээс мандаж, баруун
зүгт жаргадаг.

21. Давтамж заасан дайвар үгс /Adverbs of frequency/
Батлах утгатай Үгүйсгэх утгатай
Positive meaning Negative meaning
Always-дандаа seldom-хааяа нэг, цөөхөн
Usually-ихэвчлэн rarely-ховор
Often-голдуу never-огт үгүй
Frequently-үе, үе occasionally-хааяа
заримдаа
Sometimes-заримдаа
*Хамт хэрэглэгдэнэ:

22. 3.Ямар нэгэн хөтөлбөр,
цагийн хуваарийн тухай
өгүүлэхэд ирээдүй цагийн
утгаар хэрэглэгдэнэ. /Talking
about some program and
timetable expresses future
‘tense’s meaning in present
simple tense. /

23. Жишээ:
What time does the concert begin?
Концерт хэдэн цагт эхлэх вэ?
The train leaves Ulaanbaatar at 7 p.m
and ariives in Erdenet at 12 p.m.
Галт тэрэг Улаанбаатараас 7 цагт
хөдөлж, Эрдэнэтэд 12 цагт ирнэ.

24. 4.Уран зохиол (ялангуяа
жүжгийн зохиолд) болж өнгөрч
буй үйл явдлыг тайлбарлан
өгүүлэхэд /Use the simple present
to explain or talk abour the action
is finished in literature (especially
in Drama)/

25. Жишээ:
-S: Wait for me here until I come
back.
(He goes away and soon returns)
-С: Намайг эргээд иртэл эндээ
хүлээж байгаарай.
( цаад хүн нь удахгүй яваад эргэж
ирнэ.)

26. 5.Сэтгэхүйн үйл ажиллагаа,
мэдрэмж, сэтгэлийн
хөдөлгөөнийг илэрхийлнэ. /It
expresses action of thinking,
feeling and emotion./

27. Жишээ:
-She thinks she mustn’t live
worse than the other people.
-Тэр эмэгтэй өөрийгөө
бусдаас дор амьдрах учиргүй
гэж боддог.

28. 6.Эзэмшил, хувийн холбоо,
хамаарал, харилцааг
илэрхийлнэ. /It expresses
ownership and own
relationship./

29. Жишээ:
Erdene has a sister and two
brothers.
Эрдэнэ нэг эгч, хоёр ахтай.

30. 7.Үйл явдлыг илэрхийлэхдээ
өгүүлэгчийн ярих үе болон
цаг хугацааны хүрээг заана.
/When it expresses action, it
shows talking time and time
line. /

31. Жишээ:
The police reports that two
prioners escaped from the
prison.
Хоёр хоригдол шоронгоос
орголоо хэмээн цагдаагийн
газар мэдээлж байна.

32. 8.Нөхцөл заасан байц гишүүн
өгүүлбэрт хэрэглэнэ./Present
simple tense is used in object
sentence with situation./

33. Жишээ:
If he lends me some money, I
will buy this CD player.
Хэрэв тэр надад мөнгө
зээлүүлбэл би энэ СD
тоглуулагчийг худалдаж авна.