Ακούμε το τραγούδι και εργαζόμαστε πάνω σε αυτό!

4. Ετίναξε την Ανθισμένη Αμυγδαλιά
Στίχοι: Γεώργιος Δροσίνης
Μουσική: Γεώργιος Κωστής
Ετίναξε την ανθισμένη αμυγδαλιά (δις)
με τα χεράκια της
κι εγέμισ' από άνθη η πλάτη
η αγκαλιά και τα μαλλάκια της.
Κι εγέμισ' από άνθη...
Αχ, σαν την είδα χιονισμένη την τρελή (δις)
γλυκά τη φίλησα
της τίναξα όλα τ' άνθη από την κεφαλή
κι έτσι της μίλησα:
Της τίναξα όλα τ' άνθη...
Τρελή, σαν θες να φέρεις στα μαλλιά σου τη χιονιά (δις)
τι τόσο βιάζεσαι;
Μονάχη της θε να 'ρθει η βαρυχειμωνιά,
δεν το στοχάζεσαι;
Μονάχη της θε να 'ρθει...
Του κάκου τότε θα θυμάσαι τα παλιά (δις)
τα παιχνιδάκια σου
σκυφτή γριούλα με τα κάτασπρα μαλλιά
και τα γυαλάκια σου.
Σκυφτή γριούλα...

5. Παρατηρήσεις:
 Χρήση των ρημάτων στον αόριστο: ετίναξε, εγέμισε: το ε- (αύξηση
αορίστου) φεύγει όταν η συλλαβή είναι τρισύλλαβη. Εδώ παραμένει για
να μοιάζει περισσότερο με την καθαρεύουσα (όπου το ε- διατηρούνταν
ασχέτως του αριθμού των συλλάβων).
 Το άνθος/ ο ανθός (ανθισμένος-η-ο : παθητική μετοχή παρακειμένου)
 Η κεφαλή (καθαρεύουσα για τη λέξη «το κεφάλι»)
 Ο χιονιάς (εδώ ποιητική αδεία χρήση θηλυκού αντί αρσενικού)
 Τι; (χρήση του ως γιατί)
 Θέλει να > θε να > θα
 στοχάζομαι = σκέφτομαι, συλλογίζομαι
 του κάκου = μάταια
 παραθετικά: γυαλάκια, γριούλα, παιχνιδάκια, μαλλάκια

6. Ασκήσεις:
α) Λεξιλόγιο
1. Δώστε ένα συνώνυμο και ένα αντώνυμο των παρακάτω λέξεων
μονάχος= _________________ ± _________________
στοχάζομαι= __________________, _________________
Ανθισμένος= _________________ ± ________________
ο ανθός= __________________
του κάκου= _________________
θυμάμαι= __________________ ± ________________
γριούλα= _________________ ± ___________________
2. Αντιστοιχήστε τις λέξεις μεταξύ τους:
στοχάζομαι αναπολώ
του κάκου τραντάζω
σκυφτός μόνος
μονάχος μάταια
τινάζω σκέφτομαι
θυμάμαι καμπουριαστός
β) Περιεχόμενο:
- ποια εικόνα περιγράφεται στο τραγούδι
- ποιος μιλάει; Τι βλέπει και τι σκέφτεται;
- πώς αισθάνεται για την κοπέλα που βλέπει;
- γιατί χρησιμοποιούνται τα παραθετικά;
- τι δηλώνει το ύφος του λόγου που της μιλάει και τι επιδιώκει να πετύχει;

10. Του παραδείσου λεμονιά
Λεμονιά κρύψε τα ρούχα του φονιά
Στίχοι: Ηλίας Κατσούλης στης πίκρας το ντουλάπι,
Μουσική: Παντελής Θαλασσινός στης πίκρας το ντουλάπι
Πρώτη εκτέλεση: Παντελής Θαλασσινός
τα ματωμένα τα νερά
Του παραδείσου λεμονιά να βγάλω πάλι τα φτερά
ένα κλαδάκι λησμονιά που μου σπασ' η αγάπη,
φύλαξε και για μένα, φύλαξε και για μένα που μου σπασ' η αγάπη
Που 'χω δυο χρόνια στο λαιμό Γέμισε μύρα κι ευωδιές το κορμάκι μου
δεμένα αναστεναγμό που ανασταίνουν τις καρδιές λεμονάκι
και χείλη κλειδωμένα, και χείλη κλειδωμένα μου
που ανασταίνουν τις καρδιές λεμονάκι
Γέμισε μύρα κι ευωδιές το κορμάκι μου μου
που ανασταίνουν τις καρδιές λεμονάκι μου που σταματούν τον πόνο
που ανασταίνουν τις καρδιές λεμονάκι μου
που σταματούν τον πόνο Στείλε μου το λευκό σου ανθό με τ'
αρώματα
Στείλε μου το λευκό σου ανθό με τ' αρώματα πριν πέσω και πριν μαραθώ σ' άλλα
πριν πέσω και πριν μαραθώ σ' άλλα σώματα σώματα
πριν πέσω και πριν μαραθώ σ' άλλα σώματα πριν πέσω και πριν μαραθώ σ' άλλα
πριν μπω στον τρίτο χρόνο σώματα
πριν μπω στον τρίτο χρόνο

11. Ασκήσεις:
α) Λεξιλόγιο
1. Δώστε ένα συνώνυμο ή ένα αντώνυμο των παρακάτω λέξεων:
παράδεισος ± ___________
λησμονιά =_____________ ± _______________
μύρο =_____________, _____________ ± _____________
κλειδωμένος ± _______________
ανασταίνω ± ______________
μαραίνω = ______________
2. Αντιστοιχήστε τις λέξεις μεταξύ τους:
λησμονώ κόλαση
λευκός μοσχομυρίζω Παρατηρήσεις:
ευωδιάζω ξεχνώ  αναστεναγμός
πόνος πεθαίνω  δεμένος, κλειδωμένος,
μαραίνομαι άσπρος
παράδεισος στεναχώρια
ματωμένος (μτχ.
παθητικού ενεστώτα)
 παραθετικά: κλαδάκι,
β) Περιεχόμενο:
- ποια εικόνα περιγράφεται στο τραγούδι λεμονάκι
- ποιος μιλάει; Τι σκέφτεται και τι επιθυμεί;  ο ανθός = το άνθος
- πώς αισθάνεται και τι πρόβλημα έχει;
- γιατί χρησιμοποιούνται τα παραθετικά;
- τι δηλώνει το ύφος του λόγου που μιλάει;

15. Το αγριολούλουδο
Στίχοι: Πυθαγόρας
Μουσική: Χρήστος Νικολόπουλος
Πρώτη εκτέλεση: Στέλιος Καζαντζίδης
Άλλες ερμηνείες: Χαρούλα Αλεξίου || Γιάννης Κότσιρας
Μη με λυπάσαι διώξε με απόψε
σαν να 'μαι αγριολούλουδο
και τη ζωή μου κόψε
Εγώ γυμνός ξεκίνησα
εγώ πηγαίνω μόνος
Σπίτι μου είναι ο δρόμος
και τραγούδι μου ο πόνος
Διώξε με και μη λυπάσαι
τι θα γίνω μη φοβάσαι
κι αν χιονίζει και αν βρέχει
τ'αγριολούλουδο αντέχει
Μη με κρατήσεις μονάχα από συμπόνια
το κρύο το συνήθισα θ'αντεξω και τα χιόνια
Εγώ γυμνός ξεκίνησα
εγώ πηγαίνω μόνος
Σπίτι μου είναι ο δρόμος
και τραγούδι μου ο πόνος
Διώξε με και μη λυπάσαι
τι θα γίνω μη φοβάσαι
κι αν χιονίζει και αν βρέχει
τ'αγριολούλουδο αντέχει

16. Ασκήσεις:
α) Λεξιλόγιο
1. Δώστε ένα συνώνυμο ή ένα αντώνυμο των παρακάτω λέξεων:
απόψε = ___________± ___________
κόβω ±___________
γυμνός ±__________
μόνος ± ___________
πόνος = ___________
συμπόνια = __________
κρύο± _____________
Παρατηρήσεις:
2. Αντιστοιχήστε τις λέξεις μεταξύ τους:
 αγριολούλουδο= άγριο +
λυπάμαι κολλάω λουλούδι
χιονίζει λύπηση  διώξε με, μη με κρατήσεις, μη
διώχνω στεναχωριέμαι με λυπάσαι = χρήση
φοβάμαι προσκαλώ προστακτικής
συμπόνια βρέχει  αν χιονίζει και αν βρέχει =
κόβω ανησυχώ ακόμα και αν (υποθετικός
λόγος)
β) Περιεχόμενο:
- ποια εικόνα περιγράφεται στο τραγούδι
- ποιος μιλάει; Τι σκέφτεται και τι λέει;
- πώς αισθάνεται και τι πρόβλημα έχει;
- γιατί χρησιμοποιεί προστακτική;
- τι δηλώνει το ύφος του λόγου που μιλάει;

20. Βύσσινο και Νεράτζι
Στίχοι: Σμαρώ Παπαδοπούλου
Μουσική: Θοδωρής Παπαδόπουλος
Πρώτη εκτέλεση: Χαρούλα Αλεξίου
Στου νου το καραβάκι με της μνήμης μου τα πανιά
΄κει που τα βάθη φτάνουν ό,τι βάζει ο Θεός ψηλά
μπαίνω μια νύχτα, να βρω αλήθεια
που κρύβει η καρδιά
Γιασεμιού αέρας
μια ανάσα βαθιά
και η βροχή της μέρας
να πλένει ρούχα και κορμιά.
Βύσσινο και νεράντζι, του κουταλιού γλυκό
βρύση του χρόνου
στάζεις στα μάτια το πιο πικρό νερό
Στου νου το ταξιδάκι
με της μνήμης μου τα κουπιά
φέρνω κοντά μου πάλι
ό,τι πήρε ο καιρός μακριά
Βρίσκω σημάδια, γεμίζω τα άδεια
κι ανάβω τη φωτιά

21. Ασκήσεις:
α) Λεξιλόγιο
1. Δώστε ένα συνώνυμο ή ένα αντώνυμο των παρακάτω λέξεων:
καράβι =____________
βάθος ± ___________
πικρός ± __________
μνήμη = __________ ± __________
μακριά ±__________ Παρατηρήσεις:
νους = _________ ο νους= το μυαλό
ψηλά ± _________ μπαίνω: χρήση ιστορικού
κρύβω ±_________ ενεστώτα αντί αορίστου
βαθιά ανάσα
2. Ποιες λέξεις μέσα στο τραγούδι δηλώνουν το ταξίδι;
γλυκό του κουταλιού= τι
είναι;
β) Περιεχόμενο:
- ποια εικόνα περιγράφεται στο τραγούδι
- ποιος μιλάει; Τι σκέφτεται και τι λέει;
- πώς αισθάνεται και τι πρόβλημα έχει;
- ποια συναισθήματα προσπαθεί να μας περάσει μέσα από το ρεφρέν;
- τι δηλώνει το ύφος του λόγου που μιλάει;

25. Αδιέξοδο Πάρε τα πάνω σου μικρέ πάρε τα πάνω σου
Στίχοι: Αλκίνοος Ιωαννίδης πάρε μολύβι κι έλα κάθισε στο πιάνο σου
Μουσική: Αλκίνοος Ιωαννίδης και φτιάξε πάλι την αρχαία συνταγή
Πρώτη εκτέλεση: Αλκίνοος Ιωαννίδης & μ' ένα τραγούδι να γλυκάνεις την ψυχή
Ελευθερία Αρβανιτάκη & Διονύσης μα άραγε θα μου βγει;
Σαββόπουλος ( Τερτσέτο )
Πρέπει να αδειάσεις το κεφάλι σου απ' τις
Δεν έχω τι να τραγουδήσω τι να πω σκέψεις
είναι η φωνή μου ένα σήμα από καπνό μήπως μπορέσεις τελικά να το αντέξεις
κι έτσι για πάντα λέω το στόμα μου να κλείσω αυτά μου είπαν κάποιοι φίλοι χτες το βράδυ
για τίποτα άλλο πια να μην ξαναμιλήσω μα εγώ το μόνο που ζητούσα ήταν το χάδι
μα πάλι πώς θα ζήσω και μια τους νότα στο σκοτάδι
Μέσα σε σχολεία μέσα σε πανεπιστήμια Φεύγει η ζωή τελειώνει σαν σεντόνι
μέσα σε ωδεία σε στρατούς και γυμναστήρια φανερώνει
πέρασα χρόνια άλλος μπήκα κι άλλος βγήκα ό,τι αγαπούσα και το άφησα ό,τι μισούσα και
κι έχω τη μόρφωση για όπλο και για προίκα το κράτησα
κι ένσημο για το ΙΚΑ φεύγει η ζωή τελειώνει σαν σεντόνι
ξεδιπλώνει
Φεύγει η ζωή τελειώνει σαν σεντόνι φανερώνει τον εαυτό μου που τον ξέχασα το μέσα κόσμο
ό,τι αγαπούσα και το άφησα ό,τι μισούσα και μου που έχασα
το κράτησα με τέτοια που 'χω ψυχολογία, πώς θα βγω
φεύγει η ζωή τελειώνει σαν σεντόνι ξεδιπλώνει στη συναυλία;
τον εαυτό μου που τον ξέχασα το μέσα κόσμο
μου που έχασα
με τέτοια που 'χω ψυχολογία, πώς θα βγω στη
συναυλία;

26. Ασκήσεις:
α) Λεξιλόγιο
1. Δώστε ένα συνώνυμο ή ένα αντώνυμο των παρακάτω λέξεων:
φανερώνω =____________ ±__________
αγαπώ ± ___________
τελειώνω ± __________
παίρνω τα πάνω μου ± _____________
αδειάζω ±__________
γλυκαίνω ± _________
σκοτάδι ±_________
2. Ποιες λέξεις μέσα στο τραγούδι φανερώνουν αντιθέσεις και για ποιο λόγο
χρησιμοποιούνται;
Παρατηρήσεις:
β) Περιεχόμενο: το σήμα από καπνό
- ποιες εικόνες περιγράφονται στο τραγούδι; ξαναμιλάω, ξαναγράφω…
- ποιος μιλάει; Τι σκέφτεται και τι λέει;
το ΙΚΑ = ίδρυμα
- πώς αισθάνεται και τι πρόβλημα έχει;
- ποια συναισθήματα προσπαθεί να μας περάσει; κοινωνικών ασφαλίσεων, το
- τι δηλώνει το ύφος του λόγου που μιλάει; ένσημο
παίρνω τα πάνω μου,
αδειάζω το κεφάλι από τις
σκέψεις

30. Μαμά γερνάω
Στίχοι: Λίνα Νικολακοπούλου Τα χρόνια που μεγάλωνες για μένα
Μουσική: Σταμάτης Κραουνάκης να ξέρεις πως σου τα 'χω
Πρώτη εκτέλεση: Τάνια Τσανακλίδου φυλαγμένα.
Άλλες ερμηνείες: Χαρούλα Αλεξίου Και τέλειωσα με άριστα
αλλά δεν έχω ευχάριστα,
Τα ρούχα που δεν έμαθα να πλένω όλα στον κόσμο είναι γραμμένα.
τα βάζω στη σακούλα και σ' τα φέρνω.
Ρωτάς για την καριέρα μου Τριάντα καλοκαίρια και χειμώνες
τη νύχτα και τη μέρα μου τις άγριες σού φέρνω ανεμώνες.
κι εγώ να σου μιλάω καταφέρνω. Και κοίτα, ένα μυστήριο
του κόσμου το κριτήριο
Και σκέφτομαι που πίνω κόκα-κόλα πως μοιάζουμε μου λέει σαν δυο
για να 'ναι πάντα ίδια αλλάζουν όλα. σταγόνες.
Κι ανοίγω το ψυγείο σου,
το "έλα" και το "αντίο" σου Μαμά, πεινάω
ζητούσα στη ζωή μου πάνω απ' όλα. μαμά, φοβάμαι
μαμά, γερνάω, μαμά.
Μαμά, πεινάω Και τρέμω να 'μαι αυτό που χρόνια
μαμά, φοβάμαι ανησυχείς:
μαμά, γερνάω, μαμά. ωραία, νέα κι ατυχής.
Και τρέμω να 'μαι αυτό που χρόνια
ανησυχείς:
ωραία, νέα κι ατυχής.

31. Ασκήσεις:
α) Λεξιλόγιο
1. Δώστε ένα συνώνυμο ή ένα αντώνυμο των παρακάτω λέξεων:
πεινάω ±__________
φοβάμαι ± __________ = __________
ανησυχώ = _________
ωραίος = __________ ± __________
νέος ± ____________
ατυχής ± __________
2. Ποιες λέξεις μέσα στο τραγούδι φανερώνουν αντιθέσεις και για ποιο λόγο
χρησιμοποιούνται;
β) Περιεχόμενο: Παρατηρήσεις:
μοιάζουμε σαν δύο
- ποιες εικόνες περιγράφονται στο τραγούδι; σταγόνες
- ποιος μιλάει; Τι σκέφτεται και τι λέει; ο/η ατυχής, το
- πώς αισθάνεται και τι φοβάται;
ατυχές = ο άτυχος, η
- ποια συναισθήματα προσπαθεί να μας περάσει;
- τι δηλώνει το ύφος του λόγου που μιλάει; άτυχη, το άτυχο