Mga Kabihasnan sa Mesoamerica

#KABIHASNAN #HEOGRAPIYA #IMPLUWENSIYA #PAGKAKILANLAN #1st Grading
SAN ISIDRO NHS
EDMOND R. LOZANO
Mga Kabihasnan sa
MESOAMERICA
https://ancientcivwebquest.weebly.com/mesoamerica.html

• Habang umuunlad at nagiging
makapangyarihan ang mga Sinaunang
Kabihasnan sa Mesopotamia, India, at
China, nagsisimula naman ang mga
mamamayan sa MESOAMERICA na
magsaka.
Mga Kabihasnan sa MESOAMERICA

• Ang maliliit na pamayanang
AGRIKULTURAL na ito ay nabuo sa
Gitna at Timog na bahagi ng
MESOAMERICA. Nang lumaon,
naging makapangyarihan ang ibang
pamayanan at nakapagtatag ng
lungsod-estado.
http://anthropology.msu.edu/anp264-us13/2013/08/06/mesoamerican-
technologies/

• Ang mga bumuo ng lungsod-estado ay
nakapagtatag ng sarili nilang kabihasnan.
Ilan dito ay ang kabihasnang Olmec at
Zapotec na tinalakay sa nakaraang
Modyul.

• Sumunod na nakilala sa MESOAMERICA
ang Kabihasnang Maya at Aztec.
• Ang pagiging maunlad at makapangyarihan
ay nagtulak sa mga kabihasnan sa
Mesoamerica at Timog America na manakop
ng lupain at magtayo ng imperyo.

• Malawak ang naging impluwensiya ng
mga Maya, Aztec, at Inca kung kaya’t
itinuturing ang mga ito na Kabihasnang
Klasikal sa America.

• . Ang pinakakilala sa mga
bagong tatag na lipunan ay
ang Olmec.

• Ang kauna-unahang umusbong
sa Central America (at
maaaring maging kabuuang
America) ay ang Olmec

• Katulad ng kabihasnang Greece, at
Rome, ang pagiging maunlad at
makapangyarihan ay nagtulak sa mga
kabihasnan sa Mesoamerica at Timog
America na manakop ng lupain at
magtayo ng imperyo. Malawak ang
naging impluwensiya ng mga Maya,
Aztec, at Inca kung kaya’t itinuturing
ang mga ito na Kabihasnang Klasikal sa
America.
https://www.thoughtco.com/facts-
about-the-ancient-olmec-2136305

• Namayani ang Kabihasnang Maya sa
Yucatan Peninsula, ang rehiyon sa
Timog Mexico hanggang Guatemala.
Nabuo rito ang mga pamayanang
lungsod ng Maya tulad ng Uaxactun,
Tikal, El Mirador, at Copan. Nakamit ng
Maya ang rurok ng kaniyang
kabihasnan sa pagitan ng 300 C.E. at
700 C.E.
Kabihasnang Maya (250 C.E. – 900 C.E.)

Mapa. 2.1 Lokasyon ng
Kabihasnang Maya
1. Ano-anong lungsod ang makikita sa timog na bahagi ng
Yucatan Peninsula?
2. Paano nakipagkalakalan ang mga Maya sa iba pang
bahagi ng Mesoamerica?

• Sa lipunang Maya, katuwang ng mga
pinuno ang mga kaparian sa
pamamahala. Pinalawig ng mga
pinunong tinatatawag na halach uinic o
“tunay na lalaki” ang mga pamayanang
urban na sentro rin ng kanilang
pagsamba sa kanilang mga diyos.

• Nang lumaon, nabuo rito ang
mga lungsod-estado. Sila ay
nagtataglay ng ganap na
kapangyarihan. Naiugnay ng
malalawak at maayos na
kalsada at rutang pantubig ang
mga lungsod-estado ng Maya.

• Banaag sa kaayusan ng lungsod ang
pagkakahati-hati ng mga tao sa
lipunan. Hiwalay ang tirahan ng
mahihirap at nakaririwasa. Ang sentro
ng bawat lungsod ay isang pyramid na
ang itaas na bahagi ay dambana para
sa mga diyos. May mga templo at
palasyo sa tabi ng pyramid.
https://www.google.com/search?q=Maya+at
+Aztec&tbm=isch&ved=2ahUKEwjOk_Hcr4jq
AhVSTZQKHVq-DTYQ2-
cCegQIABAA&oq=Maya+at+Aztec&gs_lcp=Cg
NpbWcQA1CE4QlYhOEJYO_mCWgAcAB4AIA
BqwGIAasBkgEDMC4xmAEAoAEBqgELZ3dzLX
dpei1pbWc&sclient=img&ei=bszpXs6kC9Ka0
QTa_LawAw&bih=608&biw=1349&hl=fil&hl=
fil#imgrc=5rNhEUwSg5hJKM

• Sa larangan ng ekonomiya,
kabilang sa mga produktong
pangkalakal ay mais, asin, tapa,
pinatuyong isda, pulot-pukyutan,
kahoy, at balat ng hayop.
Nagtatanim sila sa pamamagitan
ng pagkakaingin.

• Ang pangunahing pananim nila
ay mais, patani, kalabasa,
abokado, sili, pinya, papaya, at
cacao.

• Dahil sa kahalagahan ng
agrikultura sa buhay ng mga
Maya, ang sinamba nilang
diyos ay may kaugnayan sa
pagtatanim tulad ng mais
gayundin ang tungkol sa ulan.

• Nakamit ng Maya ang tugatog ng
kabihasnan matapos ang 600 C.E. Subalit
sa pagtatapos ng ikawalong siglo C.E., ang
ilang mga sentro ay nilisan, ang paggamit ng
kalendaryo ay itinigil, at ang mga
estrukturang panrelihiyon at estado ay
bumagsak.
http://www.ancientpages.com/2016
/08/11/on-this-day-in-history-
mesoamerican-long-count-calendar-
begins-on-august-11-3114-b-c/

• Sa pagitan ng 850 C.E. at 950 C.E., ang
karamihan sa mga sentrong Maya ay
tuluyang inabandona o iniwan. Wala
pang lubusang makapagpaliwanag sa
pagbagsak ng Kabihasnang Mayan.

• Ayon sa ilang dalubhasa, maaaring ang
pagkasira ng kalikasan, paglaki ng
populasyon, at patuloy na digmaan ay
ilan lamang sa mga dahilan ng paghina
nito. Maaari rin na sanhi ng panghihina
nito ang pagbagsak sa produksiyon ng
pagkain batay sa mga nahukay na labi
ng tao na nagpapakita ng kakulangan sa
sapat na nutrisyon.

• Ang mga labi ay natuklasang
hindi gaanong kataasan
samantalang mas manipis ang
mga buto nito.
https://www.medica
lnewstoday.com/arti
cles/326356

• Gayunpaman, ang ilang lungsod sa
hilagang kapatagan ng Yucatan ay
nanatili nang ilan pang siglo, tulad ng
Chichen Itza, Uxmal, Edzna, at
Copan. Sa paghina ng Chichen at
Uxmal, namayani ang lungsod ng
Mayapan sa buong Yucatan
hanggang sa maganap ang isang
pag-aalsa noong 1450.

ANG PYRAMID OF KUKULCAN
• Kasingtulad ng pyramid ang
estrukturang ito. Subalit, mapapansin,
na ang itaas na bahagi nito ay patag.
Sa loob nito ay may altar kung saan
isinasagawa ang pag-aalay.
https://www.google.com/search?q=
Maya+at+Aztec&tbm=isch&ved=2ah
UKEwjOk_Hcr4jqAhVSTZQKHVq-
DTYQ2-
cCegQIABAA&oq=Maya+at+Aztec&gs
_lcp=CgNpbWcQA1CE4QlYhOEJYO_
mCWgAcAB4AIABqwGIAasBkgEDMC
4xmAEAoAEBqgELZ3dzLXdpei1pbWc
&sclient=img&ei=bszpXs6kC9Ka0QTa
_LawAw&bih=608&biw=1349&hl=fil
&hl=fil#imgrc=5rNhEUwSg5hJKM

• Ipinagawa ang templo upang
pagdausan ng mga seremonyang
panrelihiyon. Ito ay parangal para
kay Kukulcan, ang tinaguriang
“God of the Feathered Serpent”

• Gawa ang pyramid mula sa
malalaking bato. Mayroon itong
apat na panig na may
mahabang hagdan.

• Ang pyramid na ito ay patunay
ng mataas na kaalaman ng mga
Mayan sa arkitektura,
inhenyeriya, at matematika.
http://www.sci-
news.com/archaeology/teotihuacan-unique-
among-ancient-mesoamerican-cities-05243.html

• Isang maunlad na kabihasnan ang
nabuo ng mga Mayan. Makikita sa
diyagram ang mga sanhi ng
kanilang paglakas at pagbagsak.

Paglakas
Tapat ang mga
nasasakupan sa pinuno.
Siya ay namumuno sa
pamahalaan at relihiyon.
Napag-isa ang mga
mamamayan dahil sa
iisang paniniwala.
Pamahalaan at Relihiyon Paghina
Palagiang nakikipagdigma
ang mga pinuno at
kaniyang nasasakupan
upang makahuli ng mga
alipin na iaalay sa
kanilang mga diyos.
Nagbunga ito ng
pagkaubos ng yaman ng
mga lungsod-estado.
• Makikita sa diyagram ang mga sanhi
ng kanilang paglakas at pagbagsak.

Paglakas
May mahusay na
sistema ng pagtatanim
na nagdulot ng sobrang
produkto.
Ekonomiya at Kabuhayan
Paghina
Pagkawala ng
sustansya ng lupa. Ang
paglaki ng populasyon
ay nagdulot ng suliranin
sa suplay ng pagkain.

Paglakas
Mayaman at
maunlad ang mga
lungsod-estado ng
Maya.
Mga Lungsod-Estado
Paghina
Nagdulot ng kaguluhan
at kahirapan ang
madalas na digmaan sa
pagitan ng mga
lungsod-estado.
Pigura. 2.2 Paglakas at Paghina ng Imperyong Mayan.
Ipinakikita sa diyagram ang mga sanhi at bunga ng paglakas at
paghina ng Kabihasnang Mayan.

GABAY NA TANONG:
1. Paano nakabuti at nakasama sa
mga Mayan ang kanilang mahusay
na sistema ng pagtatanim?

• Ang mga Aztec ay mga nomadikong tribo
na ang orihinal na pinagmulan ay hindi
tukoy. Unti-unti silang tumungo sa Lambak
ng Mexico sa pagsapit ng ika-12 siglo C.E.
Ang salitang Aztec ay nangangahulugang
“isang nagmula sa Aztlan,”isang mitikong
lugar sa Hilagang Mexico.
Kabihasnang Aztec (1200 – 1521)

• Noong 1325, itinatag nila ang pamayanan
ng Tenochtitlan, isang maliit na isla sa
gitna ng lawa ng Texcoco. Ang Texcoco ay
nasa sentro ng Mexico Valley. Nang
lumaon, ang lungsod ay naging
mahalagang sentrong pangkalakalan.

Mapa 2.2 Sakop ng Kabihasnang Aztec
Gabay na Tanong:
1. Anong katangiang-heograpikal ng Tenochtitlan
ang nagbigay-daan upang ito ay maging sentrong
pangkalakalan sa Mesoamerica noong sinaunang
panahon?

• Angkop ang Tenoctitlan sa pagtatanim na siyang
pangunahing ikinabubuhay ng mga Aztec dahil
mayroon itong matabang lupa. Sa kabila nito, hindi
sapat ang lawak ng lupain upang matugunan ang
pangangailangan ng mga mamamayan. Ang
hamong ito ay matagumpay na natugunan ng mga
Aztec.

• Ang lupa sa paligid ng mga lawa ay
mataba subalit hindi lubos na malawak.
Upang madagdagan ang lupang
tinataniman, tinabunan ng lupa ng mga
Aztec ang mga sapa at lumikha ng mga
chinampas, mga artipisyal na pulo na
kung tawagin ay mga floating garden.
1.

• Wala silang kasangkapang
pambungkal ng lupa o hayop
na pantrabaho. Nagtatanim
sila sa malambot na lupa na
ang gamit lamang ay matulis
na kahoy.
2.

• Mais ang kanilang pangunahing
tanim. Ang iba pa nilang tanim ay
patani, kalabasa, abokado, sili, at
kamatis. Nag-alaga rin sila ng mga
pabo, aso, pato, at gansa.
3.

• Dahil sila ay mga magsasaka, ang mga Aztec ay
taimtim na umaasa sa mga puwersa ng kalikasan at
sinasamba ang mga ito bilang mga diyos. Ang
pinakamahalagang diyos nila ay si Huitzilopochtli, ang
diyos ng araw. Mahalaga ang sikat ng araw sa pananim
ng mga magsasaka kaya sinusuyo at hinahandugan
ang naturang diyos. Mahalaga rin sina Tlaloc, ang
diyos ng ulan at si Quetzalcoatl. Naniniwala ang mga
Aztec na kailangang laging malakas ang mga diyos na
ito upang mahadlangan ng mga ito ang masasamang
diyos sa pagsira ng daigdig. Dahil dito, ang mga Aztec
ay nag-alay ng tao. Ang mga iniaalay nila ay
kadalasang bihag sa digmaan bagama’t may mga
mandirigmang Aztec na nagkukusang-loob ialay ang
sarili.
4.

• Bunga ng masaganang ani at sobrang
produkto, nagkaroon ng pagkakataon ang
mga Aztec na makipagkalakalan sa mga
kalapit na lugar na nagbigay-daan upang
sila ay maging maunlad. Ang kaunlarang
ito ng mga Aztec ay isa sa mga dahilan
upang kilalanin ang kanilang
kapangyarihan ng iba pang lungsod-
estado. Nakipagkasundo sila sa mga
lungsod-estado ng Texcoco at Tlacopan.
Ang nabuong alyansa ang siyang
sumakop at kumontrol sa iba pang maliliit
na pamayanan sa Gitnang Mexico.

• Sa pagsapit ng ika-15 siglo,
nagsimula ang malawakang
kampanyang militar at ekonomiko ng
mga Aztec. Ang isa sa mga nagbigay-
daan sa mgapagbabagong ito ay si
Tlacaelel, isang tagapayo at heneral.
Itinaguyod niya ang pagsamba kay
Huitzilopochtli. Kinailangan din nilang
manakop upang maihandog nila ang
mga bihag kay Huitzilopochtli.

• Ang paninindak at pagsasakripisyo ng
mga tao ay ilan sa mga naging
kaparaanan upang makontrol at
mapasunod ang iba pang mga karatig-
lugar na ito. Ang mga nasakop na
lungsod ay kinailangan ding magbigay
ng tribute o buwis.

• Dahil sa mga tribute at mga
nagaping estado, ang Tenochtitlan
ay naging sentrong pangkabuhayan
at politikal sa Mesoamerica mula sa
Pacific Ocean haggang Gulf of
Mexico at mula sa hilagang Mexico
hanggang sa Guatemala.
https://www.google.com/search?q=mesoamerica+Quetzalcoatl%2C&tbm=isch&ved=2ahUKEwis-
NmhuIjqAhWOG6YKHTyGBLQQ2-
cCegQIABAA&oq=mesoamerica+Quetzalcoatl%2C&gs_lcp=CgNpbWcQAzIGCAAQCBAeULOOEVizjhFg9Z
MRaABwAHgAgAHvA4gB7wOSAQM0LTGYAQCgAQGqAQtnd3Mtd2l6LWltZw&sclient=img&ei=YdXpXuzD
PI63mAW8jJKgCw&bih=608&biw=1349&hl=fil&hl=fil#imgrc=rPuqXUosM1t-0M

• Ang mga Aztec ay mahuhusay na
inhenyero at tagapagtayo ng mga
estruktura tulad ng mga kanal o
aqueduct, mga dam, gayundin ng
sistema ng irigasyon, liwasan, at
mga pamilihan.

• Makikita sa pahinang ito anggraph ng
populasyon ng mga Aztec. Ang
biglaang pagbaba ng populasyon ay
dulot ng epidemya ng bulutong, pang-
aalipin, digmaan, labis na paggawa, at
pagsasamantala. SSa kabuuan,
tinatayang naubos ang mula 85
hanggang 95 bahagdan ng kabuuang
katutubong populasyon ng
Mesoamerica sa loob lamang ng 160
taon.

• Sa pagdating ni Hernando Cortes at mga Espanyol
sa Mexico noong 1519, natigil ang pamamayani ng
mga Aztec sa Mesoamerica. Si Cortes ang
namuno sa ekspedisyong Espanyol na nanakop sa
Mexico. Inakala ni Montezuma II, pinuno ng mga
Aztec, na ang pagdating ng mga Espanyol ay ang
sinasabing pagbabalik ng kanilang diyos na si
Quetzalcoatl dahil sa mapuputingkaanyuan ng mga
ito.Noong 1521, tuluyang bumagsak ang
Tenochtitlan.

1. Ano-ano ang salik na
nagbigay-daan sa paglakas ng
Imperyong Aztec?
Pamprosesong Tanong:
2. Paano napakinabangan ng
mga Aztec ang mga lupain na
kanilang sinakop?
3. Bakit madaling nakontrol ng mga Aztec
ang iba pang karatig na lungsod-estado?

Gawain 9.Pagsulat ng Sanaysay
.Sumulat ng sanaysay tungkol sa kahalagahan
ng mga kontribusyon ng mga Kabihasnang
Klasikal sa Mesoamerica. Gamiting gabay ang
sumusunod:

1. Ano ang kaugnayan ng heograpiya
ng Mesoamerica sa pag-usbong ng
mga Kabihasnang Maya at Aztec?
Pamprosesong Tanong:
2. Paano nagkakatulad at
nagkakaiba ang dalawang
kabihasnan?
3. Ano-ano ang kanilang mga
kontribusyon at bakit ito
mahalaga?

REFERENCES:
• LM AP 8 (2016)
• CG AP 8
• Teaching Guide AP8
• Slideshare.com
• LRportal.gov.ph
• Youtube.com
• Pixar.com - www.Flicker.com
• http://www.sci-
news.com/archaeology/teotihuacan-unique-
among-ancient-mesoamerican-cities-05243.html
• https://www.thoughtco.com/facts-about-the-
ancient-olmec-2136305
#1st Grading#KABIHASNAN #HEOGRAPIYA #IMPLUWENSIYA #PAGKAKILANLAN

MARAMING SALAMAT!!!
#1st Grading#KABIHASNAN #HEOGRAPIYA #IMPLUWENSIYA #PAGKAKILANLAN
https://www.pinterest.ph/pin/734086807980869328/

Mga Kabihasnan sa Mesoamerica

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Mga Kabihasnan sa Mesoamerica

Similar to Mga Kabihasnan sa Mesoamerica (7)

More from edmond84

More from edmond84 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Mga Kabihasnan sa Mesoamerica

Editor's Notes