2. Editör:
Prof. Dr. Ahmet MAHİROĞLU (Gazi Üniversitesi)
Hazırlayanlar:
Prof. Dr. Ahmet MAHİROĞLU (Gazi Üniversitesi)
Prof. Dr. Ahmet ARIKAN (Gazi Üniversitesi)
Doç. Dr. Kürşat ÇAĞILTAY (Orta Doğu Teknik Üniversitesi)
Doç. Dr. Erdinç ÇAKIROĞLU (Orta Doğu Teknik Üniversitesi)
Doç. Dr. Yüksel GÖKTAŞ (Atatürk Üniversitesi)
Doç. Dr. Selçuk ÖZDEMİR (Gazi Üniversitesi)
Yrd. Doç. Dr. Selçuk KARAMAN (Atatürk Üniversitesi)
Yrd. Doç. Dr. Sönmez PAMUK (On Dokuz Mayıs Üniversitesi)
Rukiye ORMAN (Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü)
Haldun DURUŞTAY (Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü)
Necdet SARI (Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü)
Erdoğan PETÜK (Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü)
Zafer ÜNAL (Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü)
Dil Bakımından İnceleyen:
Grafik Tasarım:
Tibet OĞUZOĞLU (Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü)
Sunuş
M.E.B Bakanı
Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürü
Not: Bu kitapta bulunan İnternet sitelerinin adreslerine en son 10.06.2011 tarihinde erişilmiştir.
I

3. PROJE EKİBİ
1 Tunay ALKAN Projeden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı
2 Oğuz TEMİZHAN Proje Genel Koordinatörü
3 Özkan GÜNDAY Proje Uygulama Planı Sorumlusu
4 Harun ÇİÇEK Donanım ve Yazılım Altyapısı Koordinatörü
5 Adem EYLENCE Donanım ve Yazılım Altyapısı Sorumlusu
6 İsmail ARSLAN e-İçeriğin Sağlanması ve Yönetilmesi Bileşeni Koordinatörü
7 Ayşe DÜZ e-İçeriğin Sağlanması ve Yönetilmesi Bileşeni Sorumlusu
8 Rukiye ORMAN Öğretmenlerin Hizmetiçi Eğitim Bileşeni Koordinatörü
9 Haldun DURUŞTAY Öğretmenlerin Hizmetiçi Eğitim Bileşeni Sorumlusu
10 Necdet SARI Öğretmenlerin Hizmetiçi Eğitim Bileşeni Sorumlusu
11 Erdoğan PETÜK Öğretmenlerin Hizmetiçi Eğitim Bileşeni Sorumlusu
12 Yılmaz YILDIZHAN Uzaktan Eğitim Sorumlusu
13 Ali BARLES Ağ Altyapısı ve Geniş Bant İnternet Erişimi Bileşeni Koordinatörü
14 İbrahim KOLDANCA Bilinçli,Güvenli,Yönetilebilir BT Kullanımı Bileşeni Koordinatörü
15 Cahide ÜNAL Bilinçli,Güvenli,Yönetilebilir BT Kullanımı Bileşeni Sorumlusu
16 İ. Hüseyin SARI Ağ Altyapısı ve Geniş Bant İnternet Erişimi Bileşeni Sorumlusu
17 Dr. Tunç Erdal AKDUR Öğretim Programlarında Etkin BT Kullanımı Bileşeni Koordinatörü
18 İrfan PURTUL Öğretim Programlarında Etkin BT Kullanımı Bileşeni Sorumlusu
19 Arzu BİLİCİ İzleme – Değerlendirme ve Raporlama
20 Çiğdem ÜLKER Sekreter
II

4. İÇİNDEKİLER
MODÜL 1 : Eğitimde FATİH Projesinin Tanıtımı
1.1. Projenin Amacı
1.2. Projenin Kapsamı
1.3. Eğitimin Proje İçindeki Yeri ve Önemi
1.4. BT Araçlarının Bilinçli ve Güvenli Kullanımı
1.4.1. Fiziksel Ortamın Düzenlenmesi
1.4.2. İnternetin Bilinçli ve Güvenli Kullanılması
MODÜL 2 : BT Ekipmanlarını Kurma ve Kullanma
2.1. BT ekipmanlarının bağlantılarını yapma
2.2. Etkileşimli Cihazlarda Kalibrasyon Ayarları
2.3. Karşılaşılan Temel Problemleri Çözme
2.4. Sınıflarımızda Kullanılan Mevcut Donanımlarla İlgili Bilinmesi Gerekenler
2.4.1. Projeksiyon Cihazı Kullanımı ve Bağlantılarının Yapılması
2.4.2. Çevre Birimi Bağlantıları
2.4.3. Ağ Bağlantıları ve Problemlerinin Giderilmesi
2.4.4. İşletim Sistemi Ağ Ayarları
MODÜL 3 : Eğitimde Bilişim Teknolojisi Kullanımı ve Temel Kavramlar
3.1. Neden Teknoloji?
3.1.1. Teknoloji Kullanımı Öğrenmeyi Nasıl Destekler?
3.2. Temel Kavramlar ve Güncel Teknolojiler
3.2.1. Öğretim Teknolojisi
3.2.2. E-Öğrenme
3.2.3. E-Materyaller
3.2.3.1. Animasyon
3.2.3.2. Simülasyon (Benzetim-Canlandırma)
3.2.3.3. E-Doküman
3.2.3.4. Multimedya (Çoklu Ortam)
3.2.3.5. Öğrenme Nesnesi
3.2.3.6. Etkileşimli İçerik
3.2.3.7. E-Portfolyo
3.2.4. Uzaktan Öğretim
3.2.4.1. Öğretim Yönetim Sistemi
3.2.4.2. Sanal Sınıf
3.2.4.3. Tartışma Forumları
3.2.4.4. Video, Sesli Konferans ve Anlık ileti
3.2.4.5. Eşzamanlı (Senkron) / Farklı Zamanlı (Asenkron) İletişim
3.3. Materyallerin Genel Özellikleri
3.4. Materyal Kullanım İlkeleri
3.5. Materyalin kullanıldığı öğretim süreçleri
3.5.1. Giriş aşaması
3.5.2. Sunma/bilgi edinme aşaması
3.5.3. Uygulama aşaması
3.5.4. Özetleme aşaması
3.5.5. Değerlendirme aşaması
MODÜL 4 : e-İçerik Arama, Bulma ve Seçme
4.1. e-İçerik Arama ve Bulma
III

5. 4.1.1. Arama Yapma
4.1.1.1. Uygun Anahtar Kelimeleri Belirleme
4.1.1.2. Özelleştirilmiş Anahtar Kelimeleri Kullanma
Etkinlik 1.1. Özelleştirilmiş Anahtar Kelimeleri Kullanma ( Google)
4.1.1.3. Uzantısı Bilinen Dosyaları Arama ve Bulma
Etkinlik 1.2. Dosya Uzantısına Göre E-İçerik Arama (Google-Yahoo)
4.1.1.4. Özelleştirilmiş Konu Tarama
Etkinlik 1.3. Özelleştirilmiş Konu Taraması Yapma (Google-Bing)
Etkinlik 1.4. Video İndirme Programı Kurma
Etkinlik 1.5: Orbit Programı Kullanılarak Video İndirme
Etkinlik 1.6: İndirilen Videoları Farklı Video Formatlarına Dönüştürme
Etkinlik 1.7: Java Programını İndirme ve Bilgisayara Kurma
4.1.1.5. Gelişmiş Arama
Etkinlik 1.8: Gelişmiş Arama ile Belirli bir Sitede ya da Alanda Arama
4.1.1.6. Nesne Ambarlarında Arama
Etkinlik 1.9: Nesne Ambarlarında E-İçerik Arama ve Bulma
4.1.1.7. Önbellek (Cache)’te Arama
Etkinlik 1.10: Önbellekte Arama Yapma
4.1.1.8. Arama Sonuçlarını Arama Diline Çevirme
Etkinlik 1.11: Arama Sonuçlarını Arama Diline Çevirme
4.1.2. Bulunan E-içerikleri Arşivleme
Etkinlik 1.12: Bulunan Dosyaları Bilgisayara Kaydetme
4.1.3. Konu Alanında Arama Stratejisi Belirleme
4.1.4. Yararlı Siteler
4.2. e-İçerik Seçme
4.2.1. E-içerik Seçiminde Dikkat Edilmesi Gereken Temel Özellikler
4.2.2. Farklı e-içerikleri Seçme
4.2.2.1. Simülasyon (Benzetim-Canlandırma)
Etkinlik 2.1: Simülasyon Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
4.2.2.2. Eğitsel Oyunlar
Etkinlik 2.2: Eğitsel Oyun Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
4.2.2.3. Çalışma Yaprağı
4.2.2.4. Sunular
4.2.2.5. Öğrenme Nesneleri
Etkinlik 2.3: Öğrenme Nesnesi Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
4.2.2.6. Öğretimsel Bloglar
4.2.2.7. Eğitsel Videolar
4.3. Telif Haklı Materyali Kullanma
4.3.1. Derslerde Görüntüleri, Sesleri ve Videoları Kullanma
4.3.2. Creative Commons Lisansı :"Bazı Haklar Saklıdır - Some Rights Reserved"
MODÜL 5 : Öğretim Materyali Tasarlama ve Materyalin Üzerinde Değişiklik Yapma
5.1. Tasarlamada Dikkate Alınacak Faktörler
5.1.1. E- materyal geliştirme süreci ve dikkat edilmesi gereken faktörler
5.1.2. Analiz
5.1.3. Geliştirme
5.1.4. Değerlendirme
5.2. Görsel Tasarım İlkeleri
5.2.1. Bütünlük
5.2.2. Basitlik
5.2.3. Yerleştirme (Hiyerarşi)
5.2.4. Yakınlık
IV

6. 5.2.5. Hizalama
5.2.6. Denge
5.2.7. Vurgu
5.3. Görsel Tasarım Öğeleri
5.3.1. Nokta ve Çizgi
5.3.2. Şekil
5.3.3. Renk
5.3.4. Yazı (Tipografi)
5.3.5. Boşluk-Alan
5.3.6. Doku
5.3.7. Boyut
5.4. Sunu Üzerinde Değişiklik Yapma
5.4.1. Yazı Karakterini ve Büyüklüğünü Değiştirmek
5.4.2. Renklerini Değiştirmek
5.4.3. Sunu Temasını Değiştirmek
5.4.4. Resim Ekleme ve Düzenleme İşlemleri
5.4.5. Ses, Video Ekleme ve Düzenleme İşlemleri
5.4.6. Sunuya Eylem, Bağlantı Ve Köprüler Eklemek
5.4.7. Animasyon Efektleri Eklemek
5.4.8. Sunuya ekran görüntüsü eklemek
5.5. Resim İşlemleri
5.5.1. Bir resmin formatını değiştirme
5.5.2. Bir resmin boyutunu değiştirme
5.5.3. Picture Manager ile bir resmi kırpmak
5.5.4. Bir resmin üzerine çizimler ya da şekiller eklemek/çıkarmak
5.6. Video ve Ses Düzenleme
5.6.1. Video İşlemleri
5.6.1.1. Genel Bakış
5.6.1.2. Video’ya Yazı, Ses ve Geçişler Ekleme
5.6.1.3. Bir Video Filmin Düzenlenmesi
5.6.1.4. Birden Fazla Videonun Birleştirilmesi
5.6.1.5. Birden Fazla Videonun Düzenlenmesi
5.6.2. Ses İşlemleri
5.6.2.1. Genel Bakış
5.6.2.2. Ses Kaydı
5.6.2.3. Ses Düzenleme
5.6.2.4. Birden Çok Ses Dosyası İle Çalışma
5.6.2.5. Ses Dosyası Kaydetme İşlemleri
5.7. Açık Kaynak Kodlu Sistemlerde İşlemler
5.7.1. Sunu Dosyalarında İşlemler
5.7.1.1. Yazı Karakteri ve Büyüklüğünü Değiştirmek
5.7.1.2. Metnin rengini değiştirmek
5.7.1.3. Sunu Temasını Değiştirmek
5.7.1.4. Ses / Görüntü / Resim Dosyaları
5.7.1.5. Canlandırma / Köprü / Nesne / Formül ekleme
5.7.1.6. Slaytlar arası geçişlerde canlandırma efektleri
5.7.2. Resim Dosyalarını Düzenleme
V

7. 5.7.2.1. Resim Biçimini (format) Dönüştürmek
5.7.2.2. Gimp temelleri
5.7.2.3. Araç kutusu penceresi
5.7.2.4. Resim boyutlarını değiştirmek
5.7.2.5. Resmi kırpmak
5.8. 2011-2012 Eğitim-Öğretim Yılında Kullanılacak e-içerik (Elektronik İçerik) ve z-kitap
(Zenginleştirilmiş Kitap) Hazırlama ve İnceleme Kriterleri
MODÜL 6 : Öğretim Sürecinde Materyallerin Kullanımı
6.1. Materyal Kullanımının Genel İlkeleri
6.1.1. Materyal kullanım kılavuzu
Etkinlik 1-1 Materyal Kullanım Adımları
6.2. Öğretim Sürecinde Metinlerin Kullanımı
6.2.1. Kısa Tanımları ve Örnekleri Sunma
6.2.2. Benzerlik ve Farklılıkları Belirtme
6.2.3. Sıralama ve listelemeler
6.2.4. Sebep Sonuç Yapıları veya Açıklamaları Belirtme
6.2.5. Farklı Materyalleri Desteklemek
Etkinlik 2.1 Metin Kullanımı
6.3. Öğretim Sürecinde Resim Kullanımı
6.3.1. Resimlerin Kullanımı Amaçları
6.3.1.1. Dekor Amaçlı
6.3.1.2. Gösterim Amaçlı
6.3.1.3. Yorum Amaçlı
Etkinlik 3-1 Resim Kullanım Amaçları
6.3.2. Resimlerin Ders İçinde Kullanımı
6.3.2.1. Dersin Giriş Aşaması
Etkinlik 3-2 Giriş Aşamasında Resim Kullanımı
6.3.2.2. Dersin Sunumunda
Etkinlik 3-3 Sunum Aşamasında Resim Kullanımı
6.3.2.3. Dersin Sonunda
Etkinlik 3-4 Özet Aşamasında Resim Kullanımı
Etkinlik 3-5 Ders Aşamaları için Resim Örnekleri
6.4. Öğretim Sürecinde Video ve Animasyon Kullanımı
Etkinlik 4-1 Video/Animasyon Örneği
6.4.1. Video ve Animasyonların Dersin Farklı Aşamalarında Kullanımı
6.4.1.1. Dersin Giriş Aşaması Video ve Animasyon Kullanımı
6.4.1.2. Dersin Sunuş Aşaması
6.4.1.3. Dersin Kapanış Aşamasında Animasyon Kullanımı
6.4.2. Video ve Animasyon Kullanım Kılavuzu
Etkinlik 4.1: Video/Animasyon Kullanımı
Etkinlik 4.2: Video/Animasyon Kullanım Yöntemleri
Etkinlik 4.3: Video Kullanımı
6.5. Öğretim Sürecinde Simülasyon Kullanımı
6.5.1. Simülasyonların Genel Özellikleri
6.5.2. Simülasyonların Ders İçinde Kullanımı
6.5.2.1. Simülasyon Kullanım Kılavuzu
Etkinlik 5-1 Simülasyon Kullanımı
6.5.2.2. Örnek Simülasyonlar
VI

8. 6.6. Öğretim Sürecinde Bilgisayar Oyunlarının Kullanımı
6.6.1. Bilgisayar Oyunlarının Genel Özellikleri
6.6.2. Oyunların Ders İçinde Kullanımı
6.6.2.1. Bilgisayar oyunları kullanım kılavuzu
Etkinlik 6-1 Örnek Oyun Kullanımı
6.7. Örnek Ders Sunumları
MODÜL 7 : Teknoloji Kullanarak İşlenen Dersin ve Derste Kullanılan Materyalin/E-İçeriğin
Etkililiğini ve Verimliliğinin Öğretmen Tarafından Değerlendirilmesi
7.1. Materyalin/E-İçeriğin Etkililiğinin ve Verimliliğinin Değerlendirilmesi
7.2. Materyal/E-İçerik Kullanımı Değerlendirme Formu
VII