Samochód a podatki - ebook Autor: Wanda Karasińska Data wydania: 01.01.2011 Wydawca: Wszechnica Podatkowa Samochód jest jednym z podstawowych narzędzi pracy w każdym przedsiębiorstwie, jednak żaden środek trwały nie wywołuje takiego zainteresowania polskiego ustawodawcy jak samochód, w szczególności samochód osobowy. Publikacja przybliża definicje samochodu ciężarowego i samochodu osobowego, zasady klasyfikacji samochodów dla celów podatkowych oraz konsekwencje podatkowe z tym związane. W sposób praktyczny i rzeczowy przedstawiono zasady rozliczeń podatkowych - wykorzystując aktualne w roku 2011 druki formularzy podatkowych oraz wzory ewidencji, prowadzonych dla celów podatkowych - a także problemy związane z rozliczaniem nabycia i eksploatacji samochodów. Ponadto zawiera przykłady rozliczeń w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznym jak i w zakresie VAT. Posiadanie i eksploatacja samochodu wiążą się również z dodatkowymi obowiązkami i obciążeniami, m.in. podatkiem od środków transportu, opłatami za korzystanie z dróg, opłatami za odprowadzanie spalin, co również zostało zaprezentowane w opracowaniu. Pełna wersja: http://epartnerzy.com/ebooki/samochod_a_podatki_p30060.xml

2. Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com.

3. Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej książki nie może być powielana ani rozpowszechniana za pomocą urządzeń elek-
tronicznych, kopiujących, nagrywających i innych – bez pisemnej zgody wydawcy.
Wydawca: WSZECHNICA PODATKOWA
30-318 Kraków, ul. Bałuckiego 31
tel.: 12 410 54 00, faks: 12 417 16 88
e-mail: wydawnictwo@tax.pl
www.wszechnicapodatkowa.pl
ISBN: 978-83-61807-67-4
Projekt okładki: Joanna Kołacz-Śmieja
Skład: Drukarnia KNOW-HOW
Druk: Drukarnia KNOW-HOW
Kraków 2011

4. Spis treści
WSTĘP ..................................................................................... 7 ✓ Zakup nowych środków transportu ..................24
✓ Zakup nowych środków transportu przez
ROZDZIAŁ I podatników podatku od towarów i usług .........25
Nabycie samochodu................................................................. 8 ✓ Zakup nowych środków transportu
1. Zakup ..........................................................................................8 przez konsumentów .............................................26
1.1. Zakup od podatnika VAT.............................................8 ✓ Wewnątrzwspólnotowe nabycie pojazdu
1.2. Zakup od osoby izycznej .............................................9 innego niż nowy środek transportu ...................26
2. Najem, dzierżawa, leasing ......................................................11 ✓ Nabycie samochodu używanego przez
2.1. Umowa najmu..............................................................11 podatnika dla celów działalności gospodarczej .. 26
2.2. Umowa dzierżawy .......................................................14 ✓ Przypadki, gdy nie zachodzi wewnątrzwspólno-
2.3. Umowa leasingu ..........................................................16 towe nabycie używanych samochodów
2.4. Umowa użyczenia .......................................................19 przez podatnika ...................................................27
3. Wykorzystanie własnego samochodu...................................21 ✓ Nabycie samochodu używanego
przez konsumenta ................................................28
4. Odpowiedzialność osób trzecich za zaległości
1.2. Zakup środków transportu w kraju ..........................28
podatkowe podatnika ............................................................21
✓ Zakup nowych środków transportu ..................28
ROZDZIAŁ II ✓ Zakup używanych środków transportu.............28
Podatek VAT .......................................................................... 23 1.3. Import środków transportu .......................................29
1.4. Prawo odliczenia podatku naliczonego
1. Zakup ...........................................................................................23
przy zakupie samochodów .........................................30
1.1. Zakup środków transportu w krajach
1.5. Korekta podatku naliczonego ....................................31
Unii Europejskiej .........................................................23
1.6. Zakup samochodu na współwłasność ......................32
3

5. Samochód a podatki 2011
2. Sprzedaż...................................................................................34 2.2.Wartość początkowa środków trwałych ...................74
2.1. Wewnątrzwspólnotowa dostawa nowych 2.3.Podwyższenie wartości środków trwałych...............75
środków transportu ....................................................34 2.4.Ewidencja środków trwałych oraz wartości
✓ Wykonywana przez podatnika niematerialnych i prawnych .......................................76
zarejestrowanego ..................................................34 2.5. Amortyzacja .................................................................76
✓ Wykonywana przez podatnika ✓ Amortyzacja liniowa ............................................77
niezarejestrowanego.............................................35 ✓ Amortyzacja liniowa ze współczynnikami .........78
2.2. Sprzedaż w kraju..........................................................36 ✓ Indywidualne stawki amortyzacyjne ...................78
2.3. Sprzedaż towaru stanowiącego współwłasność.......37 ✓ Amortyzacja degresywna ....................................79
3. Koszty używania ......................................................................37 ✓ Jednorazowy odpis amortyzacyjny ....................79
4. Leasing ......................................................................................38 3. Ograniczenia dla samochodów osobowych .......................82
4.1. Leasing inansowy .......................................................39 4. Korekta podatku naliczonego VAT a wartość
4.2. Leasing operacyjny ......................................................39 początkowa środków trwałych .............................................82
5. Komis ........................................................................................40 5. Leasing.....................................................................................82
6. Samochód stanowiący własność osoby prowadzącej
ROZDZIAŁ III
działalność gospodarczą........................................................88
Podatek akcyzowy.................................................................. 60
7. Księgowanie kosztów eksploatacji i naprawy samochodu ..95
ROZDZIAŁ IV 8. Księgowanie kosztów ubezpieczenia związanych
Podatek dochodowy .............................................................. 71 z używaniem samochodu ....................................................103
1. Deinicja samochodu osobowego i ciężarowego 9. Straty w środkach trwałych ................................................104
od 1 stycznia 2007 r. ..............................................................71
10. Sprzedaż samochodu ...........................................................105
2. Nabycie samochodu będącego środkiem trwałym ............73
11. Zwrot podatku VAT od paliwa a podatek dochodowy ...105
2.1. Samochód stanowiący własność podatnika
– nie zaliczony do środków trwałych .......................73 ROZDZIAŁ V
✓ Samochód nie zaliczony do środków trwałych .73 Podróże służbowe ................................................................ 106
✓ Samochód o wartości do 3.500 zł .......................74
1. Przejazdy lokalne ..................................................................106
4

6. Samochód a podatki 2011
1.1. Jazdy lokalne dla pracodawcy ..................................106 ZAŁĄCZNIK NR 4A VAT-23..................................................137
1.2. Zwrot wydatków w jazdach lokalnych ZAŁĄCZNIK NR 4B VAT-10..................................................138
dla pracownika ..........................................................106 ZAŁĄCZNIK NR 4C VAT-25..................................................139
2. Podróże służbowe..................................................................107 ZAŁĄCZNIK NR 5A VAT-7....................................................140
3. Czas pracy kierowców .......................................................... 112 ZAŁĄCZNIK NR 5B VAT-UE ................................................142
ZAŁĄCZNIK NR 5C Faktura VAT wewnętrzna ..................144
ROZDZIAŁ VI ZAŁĄCZNIK NR 5D VAT-24..................................................145
Podatek od środków transportowych ................................. 118 ZAŁĄCZNIK NR 6 VAT-22..................................................146
ROZDZIAŁ VII ZAŁĄCZNIK NR 7 VAT-11..................................................148
Opłaty za korzystanie z dróg ............................................... 119 ZAŁĄCZNIK NR 8A Ewidencja przebiegu pojazdu –
przykłady korzystania z samochodu
ROZDZIAŁ VIII na podstawie umów .............................149
Opłaty za odprowadzanie spalin ......................................... 121 ZAŁĄCZNIK NR 8B Ewidencja przebiegu pojazdu –
przykład podatnika korzystającego
ROZDZIAŁ IX
z własnego samochodu........................155
Informacje zawierające dane ekologiczne .......................... 123
ZAŁĄCZNIK NR 9 Stawki opłat za gazy i pyły
ROZDZIAŁ X wprowadzone do powietrza
Warunki dopuszczenia do ruchu pojazdów ....................... 124 z jednostki spalonego paliwa ..............161
ZAŁĄCZNIK NR 10 Wzór informacji o zakresie
SPIS ZAŁĄCZNIKÓW ........................................................ 125 korzystania ze środowiska
ZAŁĄCZNIK NR 1 PCC-3 ....................................................126 oraz wysokości należnych opłat .........166
ZAŁĄCZNIK NR 2 PCC-3/A................................................129
ZAŁĄCZNIK NR 3A VAT-7....................................................130
ZAŁĄCZNIK NR 3B VAT-23..................................................132
ZAŁĄCZNIK NR 3C VAT-UE ................................................133
ZAŁĄCZNIK NR 3D VAT-25..................................................135
ZAŁĄCZNIK NR 3E Faktura VAT wewnętrzna ..................136
5

8. WSTĘP
W roku 2011 czekają podatników spore zmiany w zakresie analizy i śledzenia odpowiedzi i wyjaśnień publikowanych przez
rozliczeń podatkowych związanych z samochodami. W szczegól- Ministerstwo Finansów.
ności w zakresie podatku VAT. Na zmiany dotyczące wprost samochodów nakładają się
W latach 2011 i 2012 nie ma już możliwości preferencyjnego ponadto zmiany dotyczące stawek VAT.
rozliczania zakupu samochodów i paliwa na zasadach wynikają- Niniejsza publikacja przedstawia ograniczenia podatkowe
cych z wyroku w sprawie Magoora. dotyczące używania samochodów, w szczególności samochodów
Zmiany na lata 2011 i 2012 wynikają nie z zapisów w usta- osobowych, w irmie.
wie o VAT, skąd wykreślono wszelkie przepisy dotyczące samo- Przedstawiono zasady rozliczeń kosztów nabycia, eksplo-
chodów, ale z przepisów ustaw nowelizujących. W efekcie podat- atacji samochodów na gruncie podatku dochodowego od osób
nik poszukujący odpowiedzi na podstawowe pytania dotyczące izycznych, podatku od towarów i usług (VAT) oraz innych
zasad podatkowego rozliczenia transakcji związanych z zakupem obciążeń podatkowych oraz opłat związanych z wykorzystywa-
samochodów oraz paliwa do nich, jak również np. opłat leasin- niem samochodów w działalności gospodarczej.
gowych może z łatwością pogubić się w obowiązujących w roku W publikacji zastosowano aktualne w roku 2011 stawki
2011 przepisach. i wskaźniki oraz wykorzystano aktualne druki i formularze
Dodatkowo przepisy zostały napisane w sposób wzbudzający podatkowe.
wątpliwości interpretacyjne, co wiąże się z koniecznością bieżącej
7

9. ROZDZIAŁ I
Nabycie samochodu
W działalności gospodarczej możliwe jest wykorzystywanie 1. Zakup
samochodów na różnych zasadach. Podstawa prawna korzysta-
nia z samochodu zależy głównie od źródeł inansowania będą- Najpopularniejszą formą nabycia samochodu jest umowa
cych w zasięgu przedsiębiorcy, oraz od tego, jakie rozwiązanie kupna. Zakup samochodu może być dokonany od osoby izycz-
zostanie uznane za najkorzystniejsze podatkowo w danej chwili. nej – w tej sytuacji jest to umowa cywilnoprawna – umowa kupna
podlegająca podatkowi od czynności cywilnoprawnych, lub od
Można wyróżnić następujące sytuacje: osoby prowadzącej działalność gospodarczą – wtedy transakcja
▶ Samochody stanowiące własność irmy (środki trwałe) taka podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
▶ Samochody stanowiące własność irmy (nie stanowiące środ- Częstą formą nabycia samochodu używanego jest zakup
ków trwałych ze względu na okres używania) w komisie. Jest to forma pośrednictwa handlowego. Funkcjo-
▶ Samochody używane w irmie na podstawie umowy leasingu nują tu szczególne uregulowania, przede wszystkim w zakresie
▶ Samochody używane w irmie na podstawie umowy najmu podatku VAT.
▶ Samochody używane w irmie na podstawie umowy użycze- W zależności od tego, czy zakup zostanie dokonany od
nia podatnika podatku VAT czy od osoby izycznej dokonującej spo-
▶ Samochody prywatne właścicieli radycznej sprzedaży samochodu, czynność taka będzie podlegała
▶ Samochody prywatne pracowników albo podatkowi od towarów i usług, albo podatkowi od czynno-
ści cywilnoprawnych.
Każda forma wykorzystywania samochodów w irmie powo-
duje pewne, charakterystyczne dla niej konsekwencje w sferze 1.1. Zakup od podatnika VAT
podatkowej i ma swoje dobre i złe strony. Nabycie samochodu od podatnika VAT wykorzystującego
ten samochód uprzednio w swojej działalności gospodarczej
8

10. Rozdział I. Nabycie samochodu
stanowi dostawę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów kowaniu podatkiem VAT nie podlega obrót o charakterze nie-
i usług i jest potwierdzane fakturą VAT. Faktura ta jest wysta- profesjonalnym.
wiana ze stawką 23% lub wykazuje sprzedaż zwolnioną. Natomiast podatkowi od czynności cywilnoprawnych pod-
Na fakturze VAT sprzedawca samochodu zastosuje zwolnie- legają czynności wymienione w art. 1 ust. 1 ustawy z 9 września
nie w przypadku samochodów używanych w rozumieniu ustawy 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych.
o VAT. W pozostałych przypadkach będzie to stawka 23%. W pkt 1 lit. a) tej ustawy wymienione są umowy sprzedaży
Osobną kwestią jest zakup samochodu z innego niż Polska rzeczy i praw majątkowych.
kraju członkowskiego Unii Europejskiej. Jeżeli więc przynajmniej jedna ze stron z tytułu zawarcia
W przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia samo- umowy, w tym wypadku umowy sprzedaży samochodu, nie jest
chodu w ramach prowadzonej działalności pojawia się obowią- opodatkowana podatkiem VAT lub zwolniona od tego podatku,
zek podatkowy w podatku VAT. należy zapłacić od tej czynności podatek od czynności cywilno-
W tym przypadku należy ponadto rozważyć, czy zakupiony prawnych w wysokości 2%.
samochód nie spełnia przesłanek uznania go za nowy środek W przypadku więc umowy kupna-sprzedaży samochodu
transportu – jeżeli tak, to nawet wtedy, gdy samochód ten zaku- ważny jest status sprzedającego. Nieistotny jest status kupują-
piony jest od osoby izycznej nie będącej podatnikiem podatku cego, bo z tytułu zakupu towaru lub usługi nie powstaje obowiązek
VAT, nie dokonującej tej sprzedaży w warunkach uznania tej podatkowy w podatku VAT.
czynności za wykonaną z zamiarem częstotliwości, nabycie takie
podlega podatkowi VAT. Przykład 1
Jan Nowak, osoba izyczna nie prowadząca działalności
1.2. Zakup od osoby izycznej gospodarczej, postanowił sprzedać swój samochód osobowy.
Samochodem zainteresował się Jan Kowalski prowadzący
W przypadku nabycia samochodu od osoby izycznej, trans-
jednoosobową działalność gospodarczą, podatnik VAT nie
akcja taka nie podlega podatkowi od towarów i usług.
korzystający ze zwolnienia w tym podatku. Zakupiony samo-
Podatnikami podatku od towarów i usług są osoby prawne,
chód będzie stanowił składnik majątku jego irmy.
jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz
Ponieważ z tytułu dokonania tej czynności żadna ze stron
osoby izyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą
nie jest podatnikiem VAT, powstaje obowiązek podatkowy
bez względu na cel lub rezultat takiej działalności, czyli – opodat-
w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.
9

11. Samochód a podatki 2011
Gdyby zaistniała sytuacja odwrotna od omówionej w powyż- cza się także paragraf o wadach prawnych – sprzedający oświad-
szym przykładzie, tzn. pan Jan Kowalski, prowadzący dzia- cza, iż samochód jest wolny od wad prawnych i obciążeń na rzecz
łalność gospodarczą, płatnik podatku VAT, chce sprze- osób trzecich oraz nie jest przedmiotem żadnego postępowania
dać samochód, a Jan Nowak, nie prowadzący działalno- bądź zabezpieczeń. Takie oświadczenie może okazać się dowo-
ści gospodarczej, kupić – powstałby obowiązek podatkowy dem w sprawie o unieważnienie transakcji, gdyby okazało się, iż
w zakresie podatku od towarów i usług. Czynność nie pod- pojazd jest zastawiony w banku lub wcześniej został już sprze-
legałaby podatkowi od czynności cywilnoprawnych i to nie- dany komuś innemu.
zależnie od tego, czy sprzedaż ta byłaby opodatkowana czy Z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej – zawar-
zwolniona od VAT. cia umowy kupna sprzedaży samochodu, powstaje obowiązek
podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych. W ciągu
14 dni od dnia dokonania czynności podatnicy obowiązani są
Warto zwrócić uwagę na prawidłowe sporządzenie umowy złożyć deklarację PCC-3 (załącznik nr 1, str. 126) oraz ewentu-
kupna sprzedaży. Ważne jest precyzyjne wpisanie daty i miejsca alnie PCC-3/A (załącznik nr 2, str. 129).
zawarcia umowy. Od podanych w umowie dat uzależnione są ter- Od 1 stycznia 2007 r. podatnikami podatku od czynności
miny, w których należy załatwić procedurę rejestracji w wydziale cywilnoprawnych z tytułu umów sprzedaży są kupujący.
komunikacji, ubezpieczalni, urzędzie skarbowym. Brak daty jest Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnej
niebezpieczny dla sprzedającego. Jeżeli nowy właściciel spo- określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obro-
woduje wypadek przed załatwieniem formalności, irma ubez- cie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem
pieczeniowa korzysta z OC sprzedającego. Ważne jest także ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie
dokładne wpisanie danych osób – stron umowy, także danych prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania
wszystkich właścicieli pojazdu. Ważne są także dane samochodu: tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.
numer silnika, nadwozia, model. Sprzedający powinien dodać Sposób ustalania wartości rynkowej ma istotne znaczenie
do przekazywanego nabywcy dowodu rejestracyjnego inne w sytuacji, gdy podstawą opodatkowania w podatku od czynno-
dokumenty związane z samochodem, np.: kartę pojazdu, doku- ści cywilnoprawnych jest właśnie wartość rynkowa rzeczy.
menty odprawy celnej, faktury zakupu u dealera, zaświadcze- Podatnik, składając deklarację w sprawie podatku od czyn-
nie o wymianie silnika, dokumenty radia, alarmu, gwarancje na ności cywilnoprawnych, sam określa wartość przedmiotu czyn-
wymienione w trakcie eksploatacji części. W umowie zamiesz- ności cywilnoprawnej. Jeżeli wartość określona przez podat-
10

12. Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com.