1. Сонсох
Cochlear Nucleus

2. Äàìæóóëàõ îðîîìîã

3. Áèä ÿàæ
ñîíñäîã âý?
Ñàéí óó
3
äèí äèí
×ÈÌÝÝ ÃÝÆ ÞÓ ÂÝ?
×èìýý íü áèäíèé ýðãýí òîéðîíä ¿ðãýëæ
áàéæ áàéäàã. Õ¿ì¿¿ñ ÷èìýý ãàðãàäàã.
Àìüòàä ÷èìýý ãàðãàäàã. Õàà ñàéã¿é
÷èìýý áàéäàã. ×èìýý ãýðò ÷ áàéäàã,
ãóäàìæèíä ÷ áàéäàã, õºäºº ÷ áàéäàã.
×èìýý õºäºëäºã. Ãýõäýý áèä ò¿¿íèéã
õàðæ ÷àääàãã¿é. Òýð àãààðò ñàëõè øèã
õºäºëäºã. Òýð äýýø áîëîí äîîø
õºäºëäºã. Òýð õºäëºõ人 ÿã ë óñíû
äàâàëãàà øèã õºäºëäºã.
õàâ õàâ
äèèèéä
Ñàéí óó
Àðððð Àðððððð

4. 4
×èíèé ÷èõ îëîí õýñãýýñ á¿òäýã.
×èõíèé äýëáýý, ÷èõíèé ãàäíà ñóâãèéã
÷è õàðæ ÷àäíà. Áóñäû íü õàðæ ÷àäàõã¿é.
×èìýý ÷èíèé ÷èõýíä èðýýä õýðõýí
õºãæèì áîëîí õóâèðäàã âý?
Äóó äàìæóóëàõ çàì
×ÈÕ ЯÀÆ ÀÆÈËËÀÄÀà ÂÝ?
Õýí íýãýí ñàéí óó ãýæ õàøãèðíà.
Ñàéí óó ãýñýí àâèà ÷èíèé ÷èõíèé
ç¿ã õºäëºõ人 äîëãèîí øèã õºäºëäºã.
Äîëãèîí ÷èõíèé ñóâàã ãýæ íýðëýãäýõ
áèäíèé ÷èõýí äóíäóóð äàìæèíà.
Õýíãýðãýí õàëüñ
×èõíèé ñóâàãíû òºãñãºë
òàãëàãäñàí
áàéäàã.
ÕÝÍÃÝÐÃÝÍ ÕÀËÜÑÀÀÐ
Õýíãýðãýí õàëüñ ÷èõíèé ñóâàãíû
õàíàíä áýõëýãäñýí áàéäàã.
Äîëãèîí õýíãýðãýí õàëüñàíä õ¿ðýõäýý
ÿã ë áºìáºð ìýò ¿éë÷èëäýã.

5. 5
Ä
óí
×èõíèé ÿñíóóä
Àëõ
ĺø
ĺðºº
Õýíãýðãýí õàëüñíû öààä òàëä àëõ
äºø äºðºº ãýãäýõ ÷èõíèé ÿñíóóä
áàéðëàäàã. Ýäãýýð æèæèã ÿñíóóä íü
õýíãýðãýí õàëüñàí äýýð áýõëýãäýíý.
Òýä íààø öààø õºäëºõ人 äóóíû
äîëãèîíûã öààø äàìæóóëíà.×èõíèé
ýäãýýð ÿñíóóäûí öààíà ìàø îíöãîé
ç¿éë áàéäàã. Ýíý ç¿éë íü áèäíèé
äóóã õ¿ëýýí àâäàã çàõûí ìýäðýëèéí
õ¿ëýýí àâóóð áóþó
ãýæ íýðëýãääýã òýð ç¿éë þì.ÄÓÍ
COCHLEA ãýäýã íü ýðòíèé ãðåêýýñ
ãàðàëòàé ëàòèí ¿ã. Äóí ãýñýí óòãàòàé.
×èõ áîëãîí äóíòàé áºãººä òýð äóí íü
äóíãèéí õóÿã øèã õýëáýðòýé áàéäàã.
Äóí íü ìàø æèæèã õýìæýýãýýðýý
âàíäóéíààñ òîìã¿é.
×èõíèé
ñóâàã
Äóí
Äóí ÿàæ àæèëëàäàã âý?
Äóí äîòîð äýýä, äóíä, äîîä ãýñýí
3 ñóâàã áàéäàã.
Ñîðìóóñëàã
ýñ¿¿ä
×è çóðàã äýýð äóíä ñóâãèéí òîìðóóëñíûã
õàðæ áàéíà. Ýíý õýñýãò äóó õ¿ð÷ èðíý.
×è ìàø îëîí æèæèã ¿ñ øèã ñîðìóóñëàã
ýñ¿¿äèéã õàðæ áàéíà. Ýíý ýñ¿¿äýä
ñîíñãîëûí ìýäðýë áàéðëàäàã.

6. 6
Ñîíñãîëûí ìýäðýë
Æèøýýëýõýä Õ¿¿å ãýäýã ¿ãíèé äîëãèîí
ñîðìóóñëàã ýñýí äóíäóóð óðñàíà. Ýíý
óðñàãàëä çàðèì ñîðìóóñëàã ýñ¿¿äèéí
íýã õýñýã íü õ¿÷òýé íàëæ áàéõàä
çàðèì õýñýã íü áàãà çýðýã íàëæ ¿ëäñýí
õýñýã íü äºíãºæ õºäëºõ òºäèé áîëäîã.
Õ
¿¿å
Õ¿¿å
Õ¿¿å
Ñîðìóóñëàã ýñ¿¿äèéí õºäºë㺺í
ìýäðýëèéí ýñýýð öààøàà äàìæèíà.
Õ¿¿å ãýäýã ¿ã íü õóðäíû çàìààð
õóðäòàé ÿâàà ìàøèí øèã àñàð
õóðäààð ÷èíèé òàðõèíä õ¿ðäýã.
Äàðàà íü ÷èíèé òàðõè ÷àìä õýí
íýãýí ÷àìàéã ñàéí óó ãýæ õýëñýí
ãýäãèéã õýëæ ºãäºã.
Ãýìòýëòýé
ßàãààä çàðèì íü ñîíñîæ
÷àääàãã¿é âý?
Çàðèì ÷èõ ìàø ìóó, çàðèìäàà á¿ð
þó ÷ ñîíñäîãã¿é. Ó÷èð íü ñîðìóóñëàã
ýñ¿¿ä íýã áîë äóòóó çàðèìäàà á¿ðýí
ãýìòýëòýé áàéäàã. Ýíý íü ÷è ìàø
õ¿íä ºâäºæ áàéñàí ÷ þìóó ýñâýë õ¿íä
ãýìòýë àâ÷ áàéñíààñ áîëñîí áàéæ
áîëíî.
Äóíãèéí ñîðìóóñëàã ýñ¿¿ä ßðèà,
÷èìýý ýñâýë õºãæèìèéã ìóó ýñâýë
á¿ð öààø äàìæóóëæ ÷àäàõã¿é ¿åä
èõýâ÷ëýí äóíãèéí ñóóëãàö áóþó
òóñàëæ ÷àäíà.Cochlea-Implant ñèñòåì
Ñîíñãîëûí ìýäðýë

7. Çàðèì ÷èõ ìàø ìóó ýñâýë á¿ð þó ÷
ñîíñäîãã¿é.
Õýðýâ äóíãèéí ñîðìóóñëàã ýñ íü
÷èìýý, àâèàã öààøàà äàìæóóëæ
÷àäàõã¿é ¿åä äóíãèéí ñóóëãàö
òóñëàíà.
Äóíãèéí ñóóëãàö áóþó
Cochlea-Implant (CI)
ãýæ þó âý?
7
ÕÝÍÄ ÄÓÍÃÈÉÍ ÑÓÓËÃÀÖ ÁÓÞÓ
COCHLEA-IMPLANT ÒÓÑËÀÕ ÂÝ?
Õàð äàà, ýíý õ¿¿õýä íýãèéã ç¿¿ñýí áàéíà.
Õ¿íèé áèåèéí çàðèì õýñýã çîõèõ
¸ñîîðîî àæèëëàæ ÷àääàãã¿é. Òýäíèé
çàðèìûã èìïëàíòààð îðëóóëæ áîëäîã.
Æèøýýëâýë ç¿ðõíèé àæèëëàãàà õýâèéí
àæèëëàæ ÷àäàõã¿é ¿åä ç¿ðõíèé èìïëàíò
øààðäëàãàòàé áîëäîã. ªâäºã ãýìòýëòýé
¿åä õèéìýë ºâäºã, ò¿¿íòýé àäèëààð
äóíãèéí äîòîðõè ñîðìóóñëàã ýñ¿¿ä
àæèëëàãààã¿é áîëñîí ¿åä äóíãèéí
ñóóëãàöààð îðëóóëäàã.
Äóíãèéí ñóóëãàö íü äîòîð áîëîí ãàäàð
õýñã¿¿äýýñ á¿ðääýã.

8. ÃÀÄÍÀ ÕÝÑÝÃ
Ãàäíà õýñýã íü äóóíû ïðîöåññîð
áîëîí äàìæóóëàã÷ààñ á¿ðäýíý.
8
Äàìæóóëàã÷
Ìèêðîôîí
HdO äóóíû
ïðîöåññîð
(Òîì õ¿¿õýä áîëîí
íàñàíä õ¿ðñýí õ¿ì¿¿ñò)
ßðèà. ×èìýý áà õºãæèì íü ìèêðîôîíîîð
äàìæèí äóóíû ïðîöåññîðò õ¿ðíý.
Ìèêðîôîí
Lite Wear
(Íÿðàé áîëîí
æèæèã õ¿¿õä¿¿äýä
òîõèðîìæòîé)
Íÿðàé áîëîí æèæèã õ¿¿õä¿¿ä ç¿¿õýä
çîðèóëñàí Lite Wear äóóíû ïðîöåññîð
íü õóâöñàíä íàéäâàðòàé áýõëýõ
õàâ÷ààð þì óó á¿ñòýé áàéäàã. Íàñàíä
õ¿ðñýí õ¿í áóþó òîì õ¿¿õä¿¿äýä
çîðèóëñàí HdO äóóíû ïðîöåññîð íü
õýìæýýãýýð æèæèã, ÷èõíèé àð òàëä
ç¿¿æ ÿâàõàä òºâºã áàãàòàé. HdO äóóíû
ïðîöåññîðòîé õ¿í ñïîðòîîð õè÷ýýëëýõ
áîëîí ÿìàð÷ õºäºë㺺í õèéõýä ñààä
áàéäàãã¿é.
Äàìæóóëàã÷
Äàìæóóëàã÷
Ñàéí óó
Äóóíû ïðîöåññîð áîë æèæèãõýí
êîìïüþòåð þì. Òýð ¿ãèéã õóâèðãàæ,
÷è Äóíãèéí ñóóëãàöûí òóñëàìæòàéãààð
îéëãîæ ÷àäíà.
×èìýýã ýìõ öýãöýíä îðóóëàõ, ÿðèàã
îéëãîõ áà õºãæèì ñîíñîõîä ÷èíèé
òàðõèíä øààðäëàãàòàé á¿õ õýðýãöýýòýé
ìýäýýëýë äàìæóóëàã÷ààð äàìæèí
äîòîð õýñýãò øèëæèíý.

9. 9
ÄÎÒÎÐ ÕÝÑÝÃ
Ýíä ÷è äóíãèéí ñóóëãàöûí äîòîð
õýñãèéã õàðæ áàéíà. Îéðîëöîîãîîð
óíäààíû áºã뺺íèé õýðèéí õýìæýýòýé
äóãóé íü õ¿ëýýí àâàã÷ îðîîìîã þì.
Õ¿ëýýí àâàã÷ îðîîìîã íü äàâàëãàà
õýëáýðèéí äóóíû äîëãèîíûã
ýëåêòðîäîîð öààø äàìæóóëíà.
Äàìæóóëàã÷ áîëîí õ¿ëýýí àâàã÷
îðîîìîã õî¸óëàà æèæèã ñîðîíçòîé
áºãººä òýäãýýð ñîðîíçóóä íü
áèå áèäýý òàòàãäàæ,
çºâ áàéðëàëàà îëñíîîð
äóó çºâ äàìæèõ
áîëîìæîîð
õàíãàãäàíà.
Äîòîð
õýñýã
Ýëåêòðîäóóä
Ñîðîíç
Õ¿ëýýí àâàã÷
îðîîìîã Õóâèðãàã÷
Äóí
Ýëåêòðîäóóä
ÝËÅÊÒÐÎÄÓÓÄ
Ýëåêòðîäóóä äóí äîòîð ñóóãäàíà.
Ýäãýýð íü àæèëëàãààã¿é áîëñîí
ñîðìóóñëàã ýñ¿¿äèéã îðëîäîã.
Ñàéí óó Ñàéí óó
Ýëåêòðîäóóä ÷èìýý,
ÿðèà áà õºãæìèéã
ñîíñãîëûí ìýäðýëýýð
äàìæóóëàí òàðõèíä
õ¿ðãýíý.
Èíãýýä ÷è ÷ ãýñýí
ñîíñîæ ÷àäíà.

10. Áè ÿàæ äóíãèéí
ñóóëãàöòàé áîëîõ âý?
10
Ýëåêòðîäóóä õàãàëãààãààð ÷èíèé
÷èõíèé äîòîð ñóóãäàíà.
Õàãàëãààíû äàðàà ñóóãäñàí Ýëåêòðîäóóäûã
õàðæ ÷àäàõã¿é. ßàãààä ãýâýë òýä àðüñíû
äîîð ñóóãäñàí áàéäàã. Ñàðûí äàðàà
ãýõýä ë õàãàëãààíû óë ìºð þó ÷
ìýäýãäýõã¿é áîëíî.
Ä
óíãèéí
ñóóëãàö
ñóóãäàõ
õýñýã
Òýãýõýýð ÷è õýäõýí õîíîã ýìíýëýãò áàéõ
øààðäëàãàòàé áîëíî.
Ãýõäýý ÷è àéõ õýðýãã¿é. ×èíèé õàæóóä
ýì÷ ñóâèëàã÷ íàð á¿ãä ÷àìä òóñëàõààð
áàéæ áàéõ áîëíî.

11. 11
ÕÀÌÃÈÉÍ ÝÕÍÈÉ ÀËÕÀÌ ÕÈÉÃÄËÝÝ.
×è õàãàëãààíû äàðàà àðàé ë ñîíñîæ
÷àäàõã¿é. ×èíèé òîëãîé áîîëòòîé
áàéíà.
Õýí ÷ õàãàëãààíû áîîëòòîé ÿâààä
áàéõûã õ¿ñýõã¿é. Ãýõäýý ñàéíäàà ë
íýã ñàð áîëíî.
ÁÈ ÕÝÇÝÝÍÝÝÑ ÑÎÍÑÎÆ ÝÕËÝÕ ÂÝ?
Õàãàëãààíààñ ñàð îð÷ìûí äàðàà ÷è
äàõèí ýìíýëýãò èðýõ øààðäëàãàòàé.
Ãýõäýý ÷è ãàíöààðàà áèø áóñàä
õàãàëãàà õèéëãýñýí õ¿¿õä¿¿äòýé õàìò.
×è ºíººäºð äóíãèéí ñóóëãàöûí ãàäíà
õýñýã áîëîõ äóóíû ïðîöåññîðûã àíõ
óäàà ç¿¿æ, àíõ óäàà äóíãèéí
ñóóëãàöààðàà ñîíñîõ áîëíî. Ýíý ìº÷
áîë ÷àìä ìàø öî÷èðìîîð àãøèí áàéõ
áîëíî. Èíãýýä ÷è ñîíñîæ ñóð÷ ýõýëíý.
Àíõíû óäàà ÷è ÿìàð íýã þì ñîíñîíî.
Ãýõäýý ÷è þó ãýäãèéã ÷ ìýäýõã¿é.
Õýñýã õóãàöààíû äàðààãààñ ÷è þóíû
÷èìýý, ÿðèà ýñâýë õºãæèì ãýäãèéã
ÿëãàæ ñóðíà.
Ñîíñîõîä ÿìàð áàéäàã áîë?
Ñàéí óó
ßìàð íýã þì ñîíñëîî.
Ãýõäýý þó ãýäãèéã íü
ÿëãàæ ÷àäàõã¿é áàéíà.

12. 12
ÄÓÍÃÈÉÍ ÑÓÓËÃÀÖÀÀÐ
ÑÎÍÑÎÆ ÑÓÐÀÕ
Àíõíû óäàà á¿õ þì ÷àìä øèíý áàéíà.
Ààæèìäàà ÷è èë¿¿ ñàéí ñîíñîîä
èðýõýýðýý þóí ÷èìýý áîëîõûã îéëãîæ
ñóðíà.×àìä äóíãèéí ñóóëãàöààðàà
ñîíñîõ íü õýâèéí ç¿éë áîëæ èðíý.
Ãóà ãóààã
¯ìá¿¿¿¿
Ìèéàóó
¿¿í ¿¿í

13. 13
×àìä õýë çàñëûí áàãø ñîíñîæ ñóðàõ,
ñîíññîíîî îéëãîæ ñóðàõàä ÷èíü òóñëàíà.
Äóíãèéí ñóóëãàöààð ÷è ñîíñîæ ÷àäíà.
×èìýý áîëîí õ¿ì¿¿ñèéí ÿðèàã ñîíñîíî.
Õàìãèéí ÷óõàë íü ÷è ñîíñîæ ñóðàõ.
Èíãýæ ñóðàõàä ÷èíü ÷àìä õýë çàñëûí
áàãø áîëîí áóñàä õ¿ì¿¿ñ òóñëàíà.
Ñîíñãîë ñóäëàà÷ ýì÷ ÷èíèé äóóíû
ïðîöåññîðûã òîãòìîë òîõèðóóëãà õèéíý.
Õýë çàñàë÷ áàãø òîõèðóóëãûí äàðàà
ñîíñîæ ñóðàõàä ÷èíü òóñëàíà.
Õýðýâ ÷è óðüä íü ñîíñäîã áàéñàí áîë
äóíãèéí ñóóëãàöààð äóó ÷èìýý, õ¿íèé
ÿðèà àðàé îíäîî ñîíñîãäîæ áàéãàà
ìýäðýõ áîëíî.
Öàã õóãàöàà ºíãºðºõ òóñàì ÷è óëàì
èë¿¿ ñàéí ñîíñäîã áîëíî. ×è çóãóóõàí
÷èìýýã òàíüæ, äóó õîîëîéã ýìõýëæ,
ÿðèàã îéëãîæ ýõýëíý. Ìàãàäã¿é ÷è
ÿìàð íýãýí õºãæìèéí çýìñãýýð
òîãëîæ ñóðàõ ÷ þì áèë¿¿?
Ñàéí óó
äèí äèí
äèèèéä
õàâ õàâ

14. 14
ÄÓÓÍÛ ÏÐÎÖÅÑÑÎÐÛÃ
ЯÀÆ ÒÎÕÈÐÓÓËÀÕ ÂÝ?
Äóíãèéí ñóóëãàöûí ýðõ á¿õèé
ñîíñãîëûí ýì÷ ÷èíèé äóóíû
ïðîöåññîðûã òîõèðóóëñíààð ÷è
ñàéí ñîíñîæ ÷àäíà.
Äóóíû ïðîöåññîðûã êîìïüþòåðò
õîëáîæ òîõèðãîîã õèéíý.
Ýì÷ ÷àìä ìàø îëîí äóóã ñîíñãîíî.
Òýäíèé çàðèì íü ìàø ÷àíãà, çàðèì íü
¿ë ñîíñîãäîì íàìóóõàí áàéíà.
Çàðèì íü ºíäºð, çàðèì íü íàì áàéíà.
Ýì÷ ÷àìààñ á¿õ ÷èìýýã ñàéí ñîíñîæ
÷àäàæ áàéãàà ýñýõèéã àñóóíà.
×è îëîí ÿíçûí àâèà ñîíñîíî.
Ýëåêòðîäóóä òóñ á¿ð ººð äóó àâèàã
¿éëäâýðëýíý. ×è ãýð ð¿¿ãýý
áóöàõààñ ºìíº á¿õ Ýëåêòðîäóóä
àñààãäñàí áàéíà. Ãýõäýý ÷è
ãàíöààð÷èëñàí ÷èìýýã áèø õ¿íèé
ÿðèà, ãàäíû øóóãèàí áîëîí
ìàøèíû ÷èìýýã á¿õ ë ÷èìýýã
ñîíñîíî. Ýäãýýðèéã ÿëãàæ ÷àäàõã¿é
áàéãàà ÷ ãýñýí ÿìàð÷ áàéñàí øèíý
ñýòãýãäëèéã ÷àìä òºð¿¿ëýõ áîëíî.
ØÈÍÝ ÄÓÓÍÛ ÏÐÎÖÅÑÑÎÐÒÎÉ
ÃÝÐ ÐҮҮÃÝÝ ÁÓÖÀÕ
Èíãýýä ÷è ñîíñäîã áîëîîä ãýð ð¿¿ãýý
áóöàæ áàéíà. Ñîíñãîëûí ýì÷ áà õýë
çàñëûí áàãø íàð ÷èíü ÷àìä öààøèä
õýðõýí äóó ÷èìýýã ÿëãàæ ñóðàõ,
òýäãýýðèéã îéëãîæ ñóðàõ, õýðõýí
ÿðüæ ñóðàõ áà àïïàðàòàà àñààæ
óíòðààõûã ñóðàõàä ÷èíü òóñëàõ áîëíî.
Äàìæóóëàõ
îðîîìîã
Ìèêðîôîí

15. 15
Õîîëîíäîî
ÿâöãààÿ
Áèä íàð
òîãëîìîîð
áàéíà ø¿¿ äýý.
×è ÿàæ
áàéíà.
×èíèé ýðãýí òîéðîíä
ñîíñîãäîæ áàéãàà ÷èìýý
á¿õýí ÷àìàéã çóãààòàé
áàéëãàíà. Öàã õóãàöàà
ºíãºðºõ òóñàì ÷èíèé
íàéçóóä ÷àìä þó õýëæ
áàéãààã îéëãîæ ñóðíà.
×àìä äóíãèéí ñóóëãàöòàé
õºãæèëòýé áàéõûã ãýæ
áèä õ¿ñüå.

16. Äýëõèé äàÿàð ñîíñãîëûí øèíý áîëîìæ áîëñîí
äóíãèéí ñóóëãàöûã 250000 îð÷èì õ¿ì¿¿ñ 100 îðîíä
ñóóëãóóëæ, àõ ä¿¿ òºðºë òºðºãñºä, íàéç íºõºä人
èë¿¿ îéðòîæ äîòíîñîæ áîëîìæòîé áîëëîî.
Îëîí îðíû ýðäýìòýí ìýðãýäèéí õàìòäàà õºãæ¿¿ëæ
áàéãàà ñîíñãîëûí ýíý øèíý áîëîìæ íü ýðäýì
øèíæèëãýýíèé ñàëáàðò ºíäºð ò¿âøèíä õ¿ð÷ ÷àäàæ áàéíà.
Áèä äóíãèéí ñóóëãàöòàé õ¿í á¿õýíä
Cochlear ôèðì òàíû íàñàí òóðøèéí íàéäâàðòàé ò¿íø,
òóñëàã÷ áàéæ ÷àäíà õýìýýí àìëàæ áàéíà.
Òà çºâõºí îäîî ñàéí ñîíñîõ áèø óëàì ñàéí ñîíñäîã áîëíî
ãýæ èòãýëòýé áàéæ áîëíî.
Õîëáîî áàðèõ: Óëààíáààòàð õîò. Ñ¿õáààòàð ä¿¿ðýã.
I õîðîî I òºðºõèéí ç¿¿í òàëä
×èõ õàìàð õîîëîé, ñîíñãîëûí “ÝÌÆÆ” Òºâ
Óòàñ: 976-11-322628, 99998044, 99023200
Ôàêñ: 976-11-322628
Ý-Ìýéë: ma_emjj@yahoo.com
Öàõèì õóóäàñ: www.emjj.mn