Η παρουσίαση εργασίας με τίτλο "Προγραμματισμός εννοιών Βιολογίας Γυμνασίου με τη γλώσσα Scratch" στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Διδακτικές Διαδρομές στο Σημερινό Σχολείο

1. Προγραμματισμός εννοιών
Βιολογίας Γυμνασίου με τη
γλώσσα Scratch
Δημήτρης Νικολός
Γιώργος Αμπατζίδης

2. Περιεχόμενα
Εισαγωγή
Μεθοδολογία
Αποτελέσματα
Συζήτηση

3. Εισαγωγή στην έρευνα
 Πιλοτική εφαρμογή ενός μαθησιακού περιβάλλοντος που θα
μπορούσε να υποστηρίξει αποτελεσματικά μαθητές Γυμνασίου
στην εκμάθηση προγραμματισμού με χρήση της γλώσσας
Scratch
στην ενίσχυση βασικών δεξιοτήτων συστημικής σκέψης
που συνδέονται με το γνωστικό αντικείμενο της βιολογίας

4. Η γλώσσα Scratch
 Δημιουργήθηκε και εξελίσσεται από το MIT.
 Διαθέτει ελληνική μετάφραση
 Διατίθεται δωρεάν.
 Οι μαθητές προγραμματίζουν με block εντολών
 Είναι μια από τις επιλογές για τη διδασκαλία του
προγραμματισμού στο Γυμνάσιο και ίσως η πιο
διαδεδομένη επιλογή για τον προγραμματισμό στο
Δημοτικό
 Συμβάλλει στην τεχνολογική και τη γνωστική
συνιστώσα, την επίλυση προβλήματος και τις
κοινωνικές δεξιότητες (στόχοι αναλυτικού
προγράμματος)

5. Ομοιόσταση
Η ομοιόσταση διδάσκεται στη B’ Γυμνασίου και ορίζεται
στο σχολικό βιβλίο ως
«Η ικανότητα των οργανισμών να διατηρούν την
εσωτερική τους κατάσταση σχετικά σταθερή
ανεξάρτητα από τις συνθήκες του εξωτερικού
περιβάλλοντος.»

6. Δεξιότητες συστημικής σκέψης
 Η ανάπτυξη δεξιοτήτων συστημικής σκέψης θεωρείται βασική για
την οικοδόμηση ουσιαστικής κατανόησης για τις φυσικές επιστήμες
 Συχνά η διδασκαλία δυναμικών συστημάτων όπως ο ανθρώπινος
οργανισμός εστιάζει σε συγκεκριμένους παράγοντες του
συστήματος
αποτυγχάνει να αναδείξει την αλληλεπίδραση μεταξύ των
διαφόρων παραγόντων και τις μη γραμμικές διαδικασίες που
λαμβάνουν χώρα
 Σημαντικό μέρος των εναλλακτικών αντιλήψεων των μαθητών για
έννοιες όπως η ομοιόσταση αφορά την αδυναμία προσέγγισης του
ανθρώπινου σώματος μέσα από την οπτική ενός σύνθετου και
δυναμικού συστήματος

7. Μαθησιακό περιβάλλον
 Αντλεί στοιχεία από
από μια διδακτική πρόταση για την εκμάθηση της γλώσσας
Scratch που αναπτύχθηκε για φοιτητές επιστημών της
εκπαίδευσης
το μοντέλο STH κατηγοριοποίησης των δεξιοτήτων
συστημικής σκέψης
την έννοια της ομοιόστασης του ανθρώπινου οργανισμού

8. Μεθοδολογία
 12 μαθητές ενός τμήματος Β’ Γυμνασίου
 Για 3 διδακτικές ώρες
Δομή μαθημάτων
Εισαγωγή στη γλώσσα Scratch
Σκηνή/Αντικείμενα/Βασικές εντολές κίνησης και εμφάνισης
Εισαγωγή στη γλώσσα Scratch
Όψεις/μηνύματα
Προγραμματισμός της έννοιας της ομοιόστασης
με τη γλώσσα Scratch

9. Δεδομένα
παρατηρήσεις κατά τη διάρκεια των μαθημάτων
(συμμετοχική παρατήρηση)
τα έργα Scratch των μαθητών κατά τη διάρκεια των
τριών ωρών

10. Αποτελέσματα
 Όσον αφορά την εκμάθηση των εννοιών Scratch
1) Οι μαθητές δυσκολεύτηκαν να προγραμματίσουν αλληλεπιδράσεις με τη
γλώσσα Scratch ενώ παρουσιάστηκαν προβλήματα που έχουν εμφανιστεί και
σε παλαιότερες έρευνες, όπως εντολές που αναιρούνται, προβλήματα με την
αρχικοποίηση κ.α.

11. Αποτελέσματα
 2) Τα περισσότερα έργα των μαθητών δεν είχαν διαισθητική αλληλεπίδραση

12. Αποτελέσματα
 Όσον αφορά τον προγραμματισμό της ομοιόστασης
1) Οι μαθητές δυσκολεύτηκαν ιδιαίτερα να αποδώσουν τον μηχανισμό
ανατροφοδότησης με τη γλώσσα Scratch
Δυσκολεύτηκαν να προγραμματίσουν σχέσεις μεταξύ αντικειμένων όπως π.χ.
σύννεφο (κρύο)  ο άνθρωπος τρέμει για να διατηρήσει την θερμοκρασία του

13. Αποτελέσματα
 Οι μαθητές δυσκολεύτηκαν να κατευθύνουν τη δημιουργικότητά τους ώστε να
προκύψει ένα έργο συμβατό με την έννοια της ομοιόστασης.

14. Αποτελέσματα
 Κάποιοι τα καταφέρανε (1)

15. Αποτελέσματα
 Κάποιοι τα καταφέρανε (2)

16. Συζήτηση
Ζητήματα που μας απασχόλησαν
 Η περιορισμένη διάρκεια εκμάθησης της γλώσσας Scratch (μόλις δύο διδακτικές
ώρες πριν οι μαθητές προγραμματίσουν τα έργα τους)
 Η ανάλυση της έννοιας της ομοιόστασης σε αντικείμενα που μπορούν να
προγραμματιστούν
Μελλοντικά σχέδια
 Αναζήτηση και άλλων εννοιών βιολογίας που μπορούν να αντιμετωπιστούν με
προγραμματιστικό τρόπο
 Έμφαση στη σχεδίαση της εφαρμογής με τις αρχές της συστημικής σκέψης

17. Ευχαριστίες
 Ερωτήσεις;