SlideShare a Scribd company logo
1 of 14
SERAT
WULANGREH
PUPUH KINANTHI
Serat Wulangreh
PITUTUR
1. Ana limang prakara kang kudu lan wajib dikurmati
ya iku: bapa lan ibu, maratuwa lanang - wadon,
sadulur lanang kang tuwa dhéwé, guru lan raja.
Pesen lan pitutur marang anak putu:
2.Patuh lair lan batin marang wong tuwa
3.Aja gampang mongkog (puas) marang nasib kang
ditampa
4.Takon marang alim ulama bab agama lan Al Qur'an
5.Takon marang sarjana utawa wong pinter
ngenani suba sita lan tata basa.
6.Sregeb maca kitab-kitab lawas kang isi tuladha lan
carita-carita kang becik.
7.Takon marang wong-wong tuwa bab cara
mbédakaké tingkah laku kang apik lan ala,
kang nistha lan kang pinuji, kang cendhèk lan kang
dhuwur.
PANGERTEN
Serat Wulang Rèh, iku karya Jawa klasik tinggalan
Pakubuwana IV (1768 – 1820), wujud puisi
tembang macapat, sajeroning basa Jawa anyar
kang tinulis ing taun 1768 nganti taun 1820 ing
Kraton Kasunanan Surakarta. Isi teks bab ajaran
ètika manungsa idéal kang ditujokaké marang
kulawarga raja, kaum bangsawan lan hamba ing
kraton Surakarta. Ajaran ètika kang ana ing
njeroné minangka ètika kang idéal, kang dianggep
paugeran urip masarakat Jawa, mligi ing
lingkungan Kraton Surakarta.
2
KINANTHI
● Tembang kinanthi yaiku salah satune
tembang macapat kang isi tembangnipun
gambarake tentang pembentukan jati diri
utawa kemantepan awak dewe.
● Tembang kinanthi asale saka tembung kanthi
kang duweni arti tuntun yang duwe maksud
wong manungsa iku saling ngebutuhake
makane manungsa disebut mahluk sosial
● Dalam bahasa indonesian tembang kinanthi
bisa dimaknai sebagai tembang yang berisi
cara memperkuat jati diri
● Tembang kinanthi duweni pathokan yaiku
● Guru gatra : 6 larik
● Guru lagu : u, i, a, i, a, i
● Guru wilangan : 8, 8, 8, 8, 8, 8
3
Serat Wulangreh
Pupuh Kinanthi Pada 1
1
“
”
Padha gulangen ing kalbu,
ing sasmita amrih lantip,
aja pijer mangan nendra,
kaprawiran den kaesthi
pesunen sariranira,
sudanen dhahar lan guling.
5
Tegese Tembung
● Padha : Ayo
● Gulangen : Gladhi, Goleki
● Kalbu : Ati, Rasa
● Sasmita : Tandha, Jeneng
● Amrih : Supaya
Lantip : Landhep, trampil, pinter, weruh
● Pijer : Mung
● Nendra : Turu,
6
Tegese Tembung
● Kaprawiran : Kekendelan, Kapinteran
● Den : Tansah
● Kaesthi : Goleki, dikarepake, dilakoni
● Pesunen : Gladhinen, suda
● Sariranira : Awakmu
● Sudanen : Ngurangi
● Dhahar : Mangan
● Guling : Turu
7
TERJEMAHAN
Bahasa Jawa
Bahasa Indonesia
8
Padha kulinakna ning ati, supaya pikiranmu
weruh, aja mung magan lan turu, kudu njaga
tumindak kaprigelan, latihen awakmu kanthi
nyuda anggonmu mangan lan turu.
Terjemahan Bebas Bahasa Jawa
9
Terjemahan Bebas Bahasa indonesia
Kalian biasakanlah mengasah kalbu, agar
(pikiranmu) tajam menangkap isyarat, jangan
hanaya selalu makan dan tidur, jangkaulah
sikap kepahlawanan, latihlah dirimu dengan
mengurangi makan dan minum.
10
Amanat
“Intisari dari keberadaan manusia sesungguhnya
terletak pada hati. Apabila baik atau sehat hati
seseorang maka baiklah seluruh hidupnya. Bait ini
memberi nasihat bagaimana melatih agar hati kita
senantiasa dalam kondisi terbaiknya, yang dengan
demikian menjadi baiklah hidup kita. Namun ini
memerlukan sebuah upaya yang sungguh-sungguh
dan disiplin.”
11
Salah satu cara awal untuk melatih kepekaan hati
adalah dengan mengurangi makan dan tidur. Frasa aja
pijer di sini berarti jangan sering-sering, maksudnya
makanlah sekedarnya saja agar tetap sehat dan kuat,
tetapi jangan hanya hidup untuk makan.
12
Selain itu upayakan sikap kepahlawanan, kekesatriaan.
Ksatria adalah sikap menghormati diri sendiri. Tidak
mau apabila diri ini cacat moral, maka senantiasa harus
menjauhi sikap amoral, kurang ajar, tidak sopan dan
licik. Kalau bahasa sekarang sportif, tidak mencari-cari
alasan demi pencitraan diri.
13
Mencegah tidur bisa membuat malam-malam kita
hidup. Bisa diisi dengan banyak-banyak ibadah,
shalat malam dan muhasabah. Atau bisa diisi dengan
mengkaji ilmu pengetahuan, termasuk belajar serat
Wulangreh ini.
14

More Related Content

What's hot

Menghindari zina dan pergaulan bebas by ali majid
Menghindari zina dan pergaulan bebas by ali majidMenghindari zina dan pergaulan bebas by ali majid
Menghindari zina dan pergaulan bebas by ali majid
Ali Must Can
 
Akhlak kepada alam semesta
Akhlak kepada alam semestaAkhlak kepada alam semesta
Akhlak kepada alam semesta
MetaSofia
 
Power point syaja'ah pendidikan agama islam Kls XI
Power point syaja'ah pendidikan agama islam Kls XIPower point syaja'ah pendidikan agama islam Kls XI
Power point syaja'ah pendidikan agama islam Kls XI
materipptgc
 

What's hot (20)

Menghindari zina dan pergaulan bebas by ali majid
Menghindari zina dan pergaulan bebas by ali majidMenghindari zina dan pergaulan bebas by ali majid
Menghindari zina dan pergaulan bebas by ali majid
 
Cerpen Bahasa Jawa "Lutung kasarung"
Cerpen Bahasa Jawa "Lutung kasarung"Cerpen Bahasa Jawa "Lutung kasarung"
Cerpen Bahasa Jawa "Lutung kasarung"
 
Sejarah : SUNAN DRAJAT
Sejarah : SUNAN DRAJATSejarah : SUNAN DRAJAT
Sejarah : SUNAN DRAJAT
 
Kostum Ketoprak
Kostum KetoprakKostum Ketoprak
Kostum Ketoprak
 
Grup 2 - Keragaman Pakaian Adat.pptx
Grup 2 - Keragaman Pakaian Adat.pptxGrup 2 - Keragaman Pakaian Adat.pptx
Grup 2 - Keragaman Pakaian Adat.pptx
 
Tugas Agama Islam (Prinsip Ekonomi Islam)
Tugas Agama Islam (Prinsip Ekonomi Islam)Tugas Agama Islam (Prinsip Ekonomi Islam)
Tugas Agama Islam (Prinsip Ekonomi Islam)
 
PPT puasa
PPT puasaPPT puasa
PPT puasa
 
Hikayat Si Miskin
Hikayat Si MiskinHikayat Si Miskin
Hikayat Si Miskin
 
Drama malin kundang
Drama malin kundangDrama malin kundang
Drama malin kundang
 
serat wedhatama pupuh pucung pada 11 - 15
serat wedhatama pupuh pucung pada 11 - 15serat wedhatama pupuh pucung pada 11 - 15
serat wedhatama pupuh pucung pada 11 - 15
 
Akhlak kepada alam semesta
Akhlak kepada alam semestaAkhlak kepada alam semesta
Akhlak kepada alam semesta
 
Kerajaan Samudra Pasai
Kerajaan Samudra PasaiKerajaan Samudra Pasai
Kerajaan Samudra Pasai
 
sejarah kerajaan kutai
sejarah kerajaan kutaisejarah kerajaan kutai
sejarah kerajaan kutai
 
Syaja’ah
Syaja’ahSyaja’ah
Syaja’ah
 
PPT Pendidikan Agama Islam: Membangun Bangsa melalui Perilaku Taat, Kompetisi...
PPT Pendidikan Agama Islam: Membangun Bangsa melalui Perilaku Taat, Kompetisi...PPT Pendidikan Agama Islam: Membangun Bangsa melalui Perilaku Taat, Kompetisi...
PPT Pendidikan Agama Islam: Membangun Bangsa melalui Perilaku Taat, Kompetisi...
 
Kerajaan Kalingga atau Holing
Kerajaan Kalingga atau HolingKerajaan Kalingga atau Holing
Kerajaan Kalingga atau Holing
 
Wayang - Dewa ruci
Wayang - Dewa ruciWayang - Dewa ruci
Wayang - Dewa ruci
 
MATERI AJAR & LKPD ( MATERI ZAKAT KELAS 9 ).pdf
MATERI AJAR & LKPD ( MATERI ZAKAT KELAS 9 ).pdfMATERI AJAR & LKPD ( MATERI ZAKAT KELAS 9 ).pdf
MATERI AJAR & LKPD ( MATERI ZAKAT KELAS 9 ).pdf
 
Materi Bahasa Bali Puisi Bali Modern
Materi Bahasa Bali Puisi Bali ModernMateri Bahasa Bali Puisi Bali Modern
Materi Bahasa Bali Puisi Bali Modern
 
Power point syaja'ah pendidikan agama islam Kls XI
Power point syaja'ah pendidikan agama islam Kls XIPower point syaja'ah pendidikan agama islam Kls XI
Power point syaja'ah pendidikan agama islam Kls XI
 

Similar to SERAT WULANGREH PUPUH KINANTHI PADA 1.pptx

Tugas Bahasa Indonesia, Syair Kelas IX
Tugas Bahasa Indonesia, Syair Kelas IXTugas Bahasa Indonesia, Syair Kelas IX
Tugas Bahasa Indonesia, Syair Kelas IX
FahmaAinurrizka
 
Pantun 140126190244-phpapp02
Pantun 140126190244-phpapp02Pantun 140126190244-phpapp02
Pantun 140126190244-phpapp02
Abu Ja'far
 
Presentation-SKSG-Conference-pak-lutfi-3-indo.pptx
Presentation-SKSG-Conference-pak-lutfi-3-indo.pptxPresentation-SKSG-Conference-pak-lutfi-3-indo.pptx
Presentation-SKSG-Conference-pak-lutfi-3-indo.pptx
MINurulHudaChannel
 
Kecemerlangan Mengikut Perspektif Islam
Kecemerlangan Mengikut Perspektif IslamKecemerlangan Mengikut Perspektif Islam
Kecemerlangan Mengikut Perspektif Islam
ilmihusna
 

Similar to SERAT WULANGREH PUPUH KINANTHI PADA 1.pptx (20)

Tembang Macapat Dening Wanda
Tembang Macapat Dening Wanda Tembang Macapat Dening Wanda
Tembang Macapat Dening Wanda
 
PPT. T. POCUNG smtr 1.pptx
PPT. T. POCUNG smtr 1.pptxPPT. T. POCUNG smtr 1.pptx
PPT. T. POCUNG smtr 1.pptx
 
Pantun
PantunPantun
Pantun
 
Tembang Macapat XI Semester 2.pdf
Tembang Macapat XI Semester 2.pdfTembang Macapat XI Semester 2.pdf
Tembang Macapat XI Semester 2.pdf
 
Tugas Bahasa Indonesia, Syair Kelas IX
Tugas Bahasa Indonesia, Syair Kelas IXTugas Bahasa Indonesia, Syair Kelas IX
Tugas Bahasa Indonesia, Syair Kelas IX
 
Adang.ahmad d
Adang.ahmad dAdang.ahmad d
Adang.ahmad d
 
KELOMPOK_3_.kd.4.9_AAA.pptx
KELOMPOK_3_.kd.4.9_AAA.pptxKELOMPOK_3_.kd.4.9_AAA.pptx
KELOMPOK_3_.kd.4.9_AAA.pptx
 
Pantun 140126190244-phpapp02
Pantun 140126190244-phpapp02Pantun 140126190244-phpapp02
Pantun 140126190244-phpapp02
 
Macapat
MacapatMacapat
Macapat
 
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdfTembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf
 
Presentation-SKSG-Conference-pak-lutfi-3-indo.pptx
Presentation-SKSG-Conference-pak-lutfi-3-indo.pptxPresentation-SKSG-Conference-pak-lutfi-3-indo.pptx
Presentation-SKSG-Conference-pak-lutfi-3-indo.pptx
 
Insan cemerlang dunia akhirat
Insan cemerlang dunia akhiratInsan cemerlang dunia akhirat
Insan cemerlang dunia akhirat
 
Kecemerlangan Mengikut Perspektif Islam
Kecemerlangan Mengikut Perspektif IslamKecemerlangan Mengikut Perspektif Islam
Kecemerlangan Mengikut Perspektif Islam
 
Tembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdfTembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdf
 
Tembang Macapat
Tembang  Macapat Tembang  Macapat
Tembang Macapat
 
Raja Bumi 3.pptx
Raja  Bumi 3.pptxRaja  Bumi 3.pptx
Raja Bumi 3.pptx
 
Puisi tradisional
Puisi tradisionalPuisi tradisional
Puisi tradisional
 
Puisi tradisional
Puisi tradisionalPuisi tradisional
Puisi tradisional
 
Pantun
PantunPantun
Pantun
 
Materi 5 & 6 sabar dalam menuntut ilmu & tidak malu bertanya
Materi 5 & 6   sabar dalam menuntut ilmu & tidak malu bertanyaMateri 5 & 6   sabar dalam menuntut ilmu & tidak malu bertanya
Materi 5 & 6 sabar dalam menuntut ilmu & tidak malu bertanya
 

SERAT WULANGREH PUPUH KINANTHI PADA 1.pptx

  • 2. Serat Wulangreh PITUTUR 1. Ana limang prakara kang kudu lan wajib dikurmati ya iku: bapa lan ibu, maratuwa lanang - wadon, sadulur lanang kang tuwa dhéwé, guru lan raja. Pesen lan pitutur marang anak putu: 2.Patuh lair lan batin marang wong tuwa 3.Aja gampang mongkog (puas) marang nasib kang ditampa 4.Takon marang alim ulama bab agama lan Al Qur'an 5.Takon marang sarjana utawa wong pinter ngenani suba sita lan tata basa. 6.Sregeb maca kitab-kitab lawas kang isi tuladha lan carita-carita kang becik. 7.Takon marang wong-wong tuwa bab cara mbédakaké tingkah laku kang apik lan ala, kang nistha lan kang pinuji, kang cendhèk lan kang dhuwur. PANGERTEN Serat Wulang Rèh, iku karya Jawa klasik tinggalan Pakubuwana IV (1768 – 1820), wujud puisi tembang macapat, sajeroning basa Jawa anyar kang tinulis ing taun 1768 nganti taun 1820 ing Kraton Kasunanan Surakarta. Isi teks bab ajaran ètika manungsa idéal kang ditujokaké marang kulawarga raja, kaum bangsawan lan hamba ing kraton Surakarta. Ajaran ètika kang ana ing njeroné minangka ètika kang idéal, kang dianggep paugeran urip masarakat Jawa, mligi ing lingkungan Kraton Surakarta. 2
  • 3. KINANTHI ● Tembang kinanthi yaiku salah satune tembang macapat kang isi tembangnipun gambarake tentang pembentukan jati diri utawa kemantepan awak dewe. ● Tembang kinanthi asale saka tembung kanthi kang duweni arti tuntun yang duwe maksud wong manungsa iku saling ngebutuhake makane manungsa disebut mahluk sosial ● Dalam bahasa indonesian tembang kinanthi bisa dimaknai sebagai tembang yang berisi cara memperkuat jati diri ● Tembang kinanthi duweni pathokan yaiku ● Guru gatra : 6 larik ● Guru lagu : u, i, a, i, a, i ● Guru wilangan : 8, 8, 8, 8, 8, 8 3
  • 5. “ ” Padha gulangen ing kalbu, ing sasmita amrih lantip, aja pijer mangan nendra, kaprawiran den kaesthi pesunen sariranira, sudanen dhahar lan guling. 5
  • 6. Tegese Tembung ● Padha : Ayo ● Gulangen : Gladhi, Goleki ● Kalbu : Ati, Rasa ● Sasmita : Tandha, Jeneng ● Amrih : Supaya Lantip : Landhep, trampil, pinter, weruh ● Pijer : Mung ● Nendra : Turu, 6
  • 7. Tegese Tembung ● Kaprawiran : Kekendelan, Kapinteran ● Den : Tansah ● Kaesthi : Goleki, dikarepake, dilakoni ● Pesunen : Gladhinen, suda ● Sariranira : Awakmu ● Sudanen : Ngurangi ● Dhahar : Mangan ● Guling : Turu 7
  • 9. Padha kulinakna ning ati, supaya pikiranmu weruh, aja mung magan lan turu, kudu njaga tumindak kaprigelan, latihen awakmu kanthi nyuda anggonmu mangan lan turu. Terjemahan Bebas Bahasa Jawa 9
  • 10. Terjemahan Bebas Bahasa indonesia Kalian biasakanlah mengasah kalbu, agar (pikiranmu) tajam menangkap isyarat, jangan hanaya selalu makan dan tidur, jangkaulah sikap kepahlawanan, latihlah dirimu dengan mengurangi makan dan minum. 10
  • 11. Amanat “Intisari dari keberadaan manusia sesungguhnya terletak pada hati. Apabila baik atau sehat hati seseorang maka baiklah seluruh hidupnya. Bait ini memberi nasihat bagaimana melatih agar hati kita senantiasa dalam kondisi terbaiknya, yang dengan demikian menjadi baiklah hidup kita. Namun ini memerlukan sebuah upaya yang sungguh-sungguh dan disiplin.” 11
  • 12. Salah satu cara awal untuk melatih kepekaan hati adalah dengan mengurangi makan dan tidur. Frasa aja pijer di sini berarti jangan sering-sering, maksudnya makanlah sekedarnya saja agar tetap sehat dan kuat, tetapi jangan hanya hidup untuk makan. 12
  • 13. Selain itu upayakan sikap kepahlawanan, kekesatriaan. Ksatria adalah sikap menghormati diri sendiri. Tidak mau apabila diri ini cacat moral, maka senantiasa harus menjauhi sikap amoral, kurang ajar, tidak sopan dan licik. Kalau bahasa sekarang sportif, tidak mencari-cari alasan demi pencitraan diri. 13
  • 14. Mencegah tidur bisa membuat malam-malam kita hidup. Bisa diisi dengan banyak-banyak ibadah, shalat malam dan muhasabah. Atau bisa diisi dengan mengkaji ilmu pengetahuan, termasuk belajar serat Wulangreh ini. 14