1. БИЕ БИЕЭСЭЭ СУРАЛЦАХ НЬ
Бүлэг сэдвийг танилцуулахад болон үзсэн сэдвийн агуулга ухагдахуунуудыг
дүгнэхэд энэ аргыг хэрэглэнэ.
ЗОРИЛГО:
Сургалтын үйл явцад идэвхитэй оролцох болон бие биетэйгээ санаа бодлоо
солилцоход сурагчдад ихээхэн ач холбогдолтой. Энэ аргыг хэрэглэснээр сурагчдад
хичээлийн үед заавал эзэмших ёстой агуулга болон ухагдахууны талаар ерөнхий
ойлголт өгөх ба тэдний сонирхолыг өдөөэ асуулт тавихад хүргэнэ.
ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ДАРААЛАЛ:
• Хичээлийг зааж буй сэдэвтэй холбоотой ямар нэгэн мэдээлэл буюу асуудлыг
жижиг цаасан дээр сурагчдын тоогоор бичиж бэлдэнэ.
• Сурагч бүрд тараана
• Сурагчид мэдээллийг уншсанны дараа асуудлаа ойлгож байгаа эсэхийг нь
багш шалгана.
• Сурагчид өөрт байгаа мэдээллээ бие биедээ танилцуулж ангиа тойрон
явна.Хүүхэд бүр ангийн бүх хүүхдэд өөрт буй мэдээллээ танилцуулж дуустал
энэ ажил үргэлжилнэ.
• Зорилго нь бусадтай мэдээлэл солилцох буюу өөрт байгаа мэдээллээ бусдад
тарааж, шинэ мэдээлэл бусдаас олж авахад оршино.
• Энэ ажлаа дууссаны дараа бие биенээсээ юу сурсан тухайг нь сурагчдаар
яриулна. Багш тэдгээрийг нь самбар эсвэл том цаасан дээр бичиж болно.
БОД,ХОСОЛ,ХУВААЛЦ
Энэ арга нь сурагчдыг жижиг багаар ажиллуулж сургахад ач холбогдолтой.Мөн
сурагчдад бусадтай санаа бодлоо хуваалцхаасаа өмнө сайтар БОД гэдгийг
ойлгуулахад тустай.
ЗОРИЛГО:
Аливаа асуудлийг эхлээд өөртөө сайтар бодож дараа нь бусадтайгаа хуваалцийн
чухалыг сурагчдад таниулна. Энэ аргыг сурагчдын санаа бодлоор батлах болоод
хэлэлцэх чадварыг нь хэрэглэнэ.Мөн энэ нь шүүмжлэлт сэтгэлгээний чадвараа
амьдралд хэрэгжүүлэхэд сурагчдад тус үзүүлнэ.
ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ДАРААЛАЛ:
• Сурагчдад ямар нэгэн маргаантай асуулт эсвэл зөв хариултгүй тохиолдлыг
сайтар ойлгуулсны дараа боломжит хариултыг бодож олох болон тохирох
шийдлийг гаргах хугацааг сурагчдад олгоно.
• Дараа нь сурагчдыг хос хосоор нь болгоод өөрсдийн санаагаа бусадтай

2. хуваалцах боломж олгоно.Тэд тухайн хариулт болон шийдлийн талаар
нэгдсэн зөвшилцөлд хүрэх ёстой.
• Хос тус бүрийн өөрсдийн хариулт болон үндэслэлүүдээ бие биедээ танилцуулж
улмаар нийтийн ярилцлага хийнэ.
П.Р.И.С­ИЙН АРГА
Маргаантай асуудлыг хэлэлцэхэд тодорхой байр суурь илэрхийлэх дасгал
хийхэд болон нийгмийн асуудалтай холбоотой хичээлийн үед энэ аргыг
хэрэглэвэл зүйтэй.Энэ нь өөрийн үзэл бодлоо цэгцтэй илэрхийлэх болон
сэдвээсээ хальж гарахгүй байхад туслах ач холбогдолтой.
ЗОРИЛГО:
Санал бодол болон үндэслэгээ гаргах шаардлагатай үед хэрхэх талаар
сурагчдад танилцуулдаг. Өөрийн үзэл бодлоо тайлбарлан ,товч тодорхой
илэрхийлэхэд тусалдаг.
ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ДАРААЛАЛ:
1. П.Р.И.С­ийн аргийн 4 үе шатийг харуулсан тараах материал сурагчдад өгөх
,эсвэл самбарт өлгөх
П­Өөрийн узэл бодлоо тодорхойлох
Р­Өөрийн узэл бодлоо хамгаалсан нэг шалтгаан тодруулах нэг шалтгаанийг
хэлэх
И­Өөрийн хэлсэн шалтгаан тодруулах нэг жишээ хэлэх
С­Өөрийн үзэл бодлоо нэгтгэх
2. Үе шатуудыг тайлбарлаж, асуултуудад хариулах. Үе шат тус бурт тохирох
жишээ гаргах. томёoллын жишээ:
П­Би тасалгаанд хүмүүс тамхи татахын эсрэг байна.
Р­Тамхи татах н тамхичдад хортойгоос гадна тасалгаанд байгаа татдаггүй
хумууст ч мөн хортой.
И­Идэвхигүй байдлаар тамхи татах ни хорт хавдарт хургэдэг гэдгийг судалгаа
харуулсан.
С­Ийм учраас би хүмүүсийг тасалгаанд тамхи татуулхийн эсрэг байдаг.
3.Өөрсдийн сонгосон дурын нэг сэдэвт энэ аргыг туршихыг сайн дурынханд
санал болгох
4.Ойлгосон эсэхийг шалгах
5.Нэгээс илүү үзэл бoдол юм уу жишээ гаргуулан энэ аргыг дууриан

3. хэрэглүүлэх
III ХЭСЭГ.СУРАГЧДЫН ТАНИН МЭДЭХҮЙГ ХӨГЖҮҮЛЭХ АРГА
Дор дурдсан хүснэгтээё үзэхэд,сэтгэхүйн танин мэдэхүйн онцгой дадал зуршил нь
хууль эрх зүйн боловсрол олгох явцад (1956 онд БЛУМЫН тодорхойлсон) аман
болон бичгийн хэлбэрээр уг аргыг хэрэглэх явцад бүрдэж байгаа нь тодорхой
байна.
Түвшин Үйл ажиллагааны Танин мэдэхүйн дадал зуршлын
судалгааны үе хөгжил
Мэдлэгийн түвшин Үйл ажиллагааны • Баримтыг тогтоох
баримтыг тодорхойлох • Мэдээллийн байршилт
• Заавраар ажиллах
• Мэдээллийг зохион
байгуулах
• Судалгаа,шинжилгээ
• Тодорхойлж дүрслэн бичих
• Санаа бодлоос баримтыг
ялгаж салгах
Ойлгоцын түвшин • Баримтыг нэгтгэх • Нэгтгэж базах
• Асуултыг • Хэрэгт яаж ашиглах
тодорхойлох • Хийсвэрлэх
• Шилжүүлэх
• Тодорхойлж,дүрслэн бичих
• Биеэр үзүүлэх
Хэрэглэх түвшин Нотолгооны хөгжил • Баримт асуултын задлан
шинжилгээ
• Шилжүүлэн байршилт
• Мэдээллийн тайлбар
• Оношлол
• Тэгшлэх
• Томёолох
Задлан шинжилгээний • Асуултын • Задлан шинжлэх

4. түвшин баримтыг • Онол
тодорхойлох • Үзэл,онолын бүрдэлт
(НОТОЛГООГ) • Дэс дарааллын
• Шүүхийн тодорхойлолт
мэдээлэл, • Дүрслэн бодохуй
сонсголыг • Тайлбарлах
дууриалган • Баримтын ашиглалт
үзүүлэх
ЭСЭЭ БУЮУ ЧӨЛӨӨТ БИЧЛЭГИЙН АРГА
ЗОРИЛГО: Сурагчдад сурах бичиг,ишлэл материал, нэмэлт мэдээллийг хичээл
дээр буюу хичээлээс гадуур уншуулж дуусгасны дараа 10­25 минут чөлөөт
бичлэг буюу эсээ бичүүлэх нь сурагчдын ойлголт бодол санааг төлөвшүүлэх
хамгийн тохиромжтой арга юм.
Эсээ чөлөөт бичлэг хийх явцад сурагчдад дараах зүйлийг хийх чадвар
олгодог.Тухайлбал
Бие биедээ сэтгэл санааны дэм өгдөг.
Сурагчдын хувийн туршлагыг тусган бэхжүүлдэг.
Аливаа асуудлыг эерэг сөрөг байдлаас авч үздэг.
Үндэслэл болсон онолыг тайлбарлан нээдэг.
Уялдаа холбоог нь гаргадаг.
Хошин аяс болон хүний сэтгэлийн хөдөлгөөнийг нэмэн дүрсэлнэ.
Байгалийн түгээмэл үзэгдэл зүй тогтлыг үзүүлэх гэх мэт чадварыг нээн харуулна
өөрийнхөө бичгийн ажилд хавьгүй их анхаарал тавих боломж олгодог
Сурагчдаар хийлгэх ажил
Сонин сэтгүүлийн Уран зохиолын төрөл Бусад бичлэгийн хэлбэрээр
материалыг бэлтгэх хэлбэрээр бичих зохион бүтээх
Зарлал Ёгт үлгэр Ил захидал
Бизнес мэдээ Мэдээний анализ Сонин
Тайлбар Мэргэн үг Номын хавтас
Ажиглалт Нэвтэрхий толь Ухуулах хуудас
Ярилцлага Хошигнол Теле реклам

5. Тэргүүн өгүүлэл Шүлэг Дохио тэмдэг
Дөрвөн мөрт Онигоо Санамж
Шүүмжлэл дүрслэл Дөрвөн мөрт Цаг агаарын мэдээ
Үгийн сүлжээ Хүүхэлдэйн жүжэг Эрэн сурвалжлага
Залруулга Магтаал дуу Спорт тоглоом
Танилцуулга Ардын үлгэр Жуулчдад зориулсан
Санал асуулга Намтар лавлагаа
Орон нутгийн мэдээ Дуу Уриа лоозон
Цахилгаан мэдээ Шаардах хуудас Загвар макет
Гарчиг сонгох Домог Театрын хөтөлбөр
Болсон явдал Өгүүллэг Телевизийн хөтөлбөр
Хуулийн товч тайлбар Болсон явдал Мэндчилгээ
Оньсого Гоо сайхны зөвлөгөө
Тохиолдол жишээ Хуулийн эмхэтгэл