Hoe weeg je als beheerder openbare ruimte de verschillende belangen af? Schoon, heel of alleen nog maar veilig? En hoe je ga je om met de kosten en risico’s? Professioneel beheren deden we altijd al, maar er is een aantal interessante hulpmiddelen bijgekomen, zoals ‘assetmanagement’-tools. In deze sessie hoort u de concrete aanpak van twee middelgrote gemeenten, die ‘gewoon’ aan de slag zijn gegaan, en met succes. U krijgt antwoorden op vragen als: wanneer begin je met het invoeren van ‘assetmanagement’? Is een totaalplan nodig, of kan ik ook met één onderdeel starten? Hoe maak ik een overzichtelijke afwegingsmatrix voor mijn afdeling, en voor mijn bestuur? En wat blijkt, kleine stappen kunnen al grote resultaten geven. Toepassing van onderdelen uit ‘assetmanagement’ geeft al direct meer overzicht en sturing aan het beheer van de openbare ruimte. In deze sessie hoort u ook welke kennis CROW ontwikkelt over professioneel beheer en assetmanagement. Momenteel bouwt CROW voor u een kennisportaal, ‘iAMPro’, waarin een selectie van relevante informatie en praktische tools voor assetmanagement beschikbaar komt.

1. Nationaal Congres Beheer
Openbare Ruimte 27 november
Zwolle
Efficiënt programmeren van
beheer met Asset Management

2. Programma
• Assetmanagement? (Ton Hesselmans)
• Aanpak gemeente Houten (Arie Oskam, Richard
Zwartenkot en Ewald Mauritz)
• Benadering provincie Noord-Brabant (Jan Maurix)
• In gesprek (allen)
• Gezamenlijk kennisportaal

3. Even vooraf: wat is jullie meest dringende vraag?
1.Wat is ‘n goed moment om met assetmanagement te beginnen?
2. Heb ik daar een uitgewerkt plan voor nodig?
3. Hoe helpt assetmanagement mij om belangen af te wegen?
4. Hoe krijg ik mijn bestuur mee?
5.Welke hulpmiddelen bieden CROW en andere partijen?

4. Waar hebben overheden mee te maken?
• Grote vervangingen op komst
• Investeringen in bestaande infrastructuur en openbare ruimte
• Bezuinigingen
• Beheer en onderhoud 'goed' borgen

5. Assetmanagement…..

6. Totale levenscyclus van assets (bezit/goederen)
• De levenscyclus van assets bestaat uit verschillende fasen
Behoefte
stellen
Specificeren Ontwerpen
Bouwen en
realiseren
Gebruiken en
onderhouden
Uitfaseren en
afdanken

7. Totale levenscyclus van assets (bezit/goederen)
• De levenscyclus van assets bestaat uit verschillende fasen
Behoefte
stellen
Specificeren Ontwerpen
Bouwen en
realiseren
• De werkelijke indeling van de levenscyclus
Gebruiken en
onderhouden
Uitfaseren en
afdanken
Gebruiken en onderhouden

8. Assetmanagement helpt bij
• In control zijn
• Bewuste keuzes (herleidbaar, gelijk principe)
• Balans tussen kosten, prestatie en risico’s
1/12/14 8

9. 9

10. Uniform model
Bron: CMS

11. Naar de praktijk……….de gemeente Houten
Arie Oskam (hoofd unit Advies en Voorbereiding; Beheer
Openbare Ruimte)
Richard Zwartenkot (beleidsmedewerker Beheer Openbare
Ruimte)
Ewald Mauritz (beleidsmedewerker Beheer Openbare
Ruimte)
11

12. Nationaal Congres Beheer Openbare Ruimte
Asset management in de gemeente
Houten
27 november 2014

13. Voorstellen
Wie zijn wij?
Ewald Mauritz Beleidsmedewerker BOR
Richard Zwartenkot Beleidsmedewerker BOR
Arie Oskam Unithoofd Advies en
Voorbereiding afdeling BOR

15. Doel presentatie
Vanuit onze ervaring proberen we een antwoord te geven op de vragen:
- Hoe begin je met asset management?
- Hoe houd je het beheer van de openbare ruimte betaalbaar?
- Welke stappen kun je doorlopen om goede afwegingen te maken in het beheer
van de openbare ruimte?

16. Inhoud presentatie
Deel 1 Basis op orde
• Aanleiding
• Vastleggen gewenste kwaliteit
• Beheerkostenmodel
Deel 2 Keuzes maken
• Oplossingsrichtingen
• Waardenmatrix en ‘spinnenwebben’
• Discussie en vragen

17. Aanleiding
De strategische doelstelling:
Het ontwikkelen van beleid om de betaalbaarheid van de openbare ruimte op de
lange termijn veilig te stellen, zodat we de kwaliteit van de openbare ruimte
kunnen borgen en waar mogelijk verhogen.
Betaalbaarheid in Houten onder druk door:
- Sterke groei benodigde financiële middelen door o.a. VINEX
- Bezuinigingen  sterke verlaging beheerbudgetten

18. Areaal en kwaliteit
Basis op orde op 3 vlakken:
1. Inzicht in te beheren areaal
2. Vastleggen gewenste kwaliteitsniveau
- BIOR (Beheereisen Inrichting Openbare Ruimte)
- Beeldkwaliteitsplan

19. Beheerkostenmodel
Beheerkostenmodel voor groot onderhoud, vervanging
en regulier onderhoud
Gestart met een zorgvuldige definiëring van alle
soorten onderhoud

20. Beheerkostenmodel
Groot onderhoud
Onderhoudsmaatregelen waarbij een groot gedeelte van het
object na een bepaald aantal jaren wordt vernieuwd of hersteld,
met het doel het object in aanvaardbare staat te brengen en te
houden.
Vervanging
Herstel van het oorspronkelijk functioneren waarbij het bestaande
object als geheel wordt verwijderd en een nieuw qua functie
gelijkwaardig object wordt teruggeplaatst.
Regulier onderhoud
Dagelijks onderhoud

21. Beheerkostenmodel
Alle objecten in de openbare ruimte zijn onderverdeeld in 52 categorieën (excl.
riolering). Per categorie is het volgende bepaald:
• het aantal objecten (verdeeld naar ouderdom);
• inhoud werkzaamheden;
• de termijnen;
• de eenheidsprijzen.
Bepaald op basis van kennis van de technische beheerders.
Doel: inzicht krijgen in de kosten voor groot onderhoud en vervanging op de korte
en lange termijn.
Toetsing uitgangspunten bij derden o.a. CROW, adviesbureau en de gemeente
Heerhugowaard.

22. Beheerkostenmodel

23. Beheerkostenmodel
€ 7,000,000
€ 6,000,000
€ 5,000,000
€ 4,000,000
€ 3,000,000
€ 2,000,000
€ 1,000,000
€ -
Verloop van de jaarlijkse kosten voor GO en V
Totaal
GO
V
Totaal
gemiddeld
GO
gemiddeld
V
gemiddeld

24. Beheerkostenmodel
Verdeling gemiddelde kosten over de diverse gebieden van de openbare ruimte.
Wegen en toebehoren (72%)
Bruggen, steigers, etc. (14%)
Groen (9%)
Speeltoestellen (5%)
Totaal € 5.104.853

25. Conclusies
Kosten en beheeropgave nu bekend.
1. Maar hoe houden we het beheer van de openbare
ruimte betaalbaar?
2. Hoe maken we de juiste keuzes?

26. Oplossingsrichting

27. Oplossingen kostenbesparing
1. Innovatie
Belangrijkst bij de grootste kostenposten
2. Herinrichting
3. Zelfbeheer
• Samenwerking maatschappelijke partners
• Denken vanuit zelfredzaamheid
4. Financiën
Beheermaatregelen

28. Oplossingen kostenbesparing
€
t
Kosten
Dekking

29. Waardenmatrix en ‘spinnenweb’
Welke criteria spelen een belangrijke rol bij het nemen van
beheermaatregelen?
• Kosten
• Betrokkenheid burgers
• Duurzaamheid
• Beeldkwaliteit
Waardenmatrix/
Spinnenweb

30. Waardenmatrix en ‘spinnenweb’
Asfalt wegen (excl. fiets) Voetgangers- en fietsersbruggen

31. Tot slot

32. Naar de praktijk……….de provincie Noord-Brabant
Jan Maurix (teamleider provinciale wegen)
32

33. Aan de slag met assetmanagement
Presentatie op 27-11-2014

34. Jan Maurix
Teamleider provinciale wegen
jmaurix@brabant.nl
06-55686629

35. Areaal
– 560 km wegen
– 540 km fietspaden
– 650 ha verhardingen
– 500 kunstwerken
– 10 ha groen/beplanting
– 52.000 bomen
– 80 verkeersregelinstallaties
– 7.000 lichtmasten
Vervangingswaarde kapitaalgoederen
€ 1½ - 2 miljard (rentmeesterschap)

36. Impact van onze infra
– Prestaties: elke werkdag worden er 6½ miljoen
voertuigkilometers over onze infra afgelegd
– Risico’s:
• bereikbaarheid
• veiligheid
• milieu/leefbaarheid
• kapitaalvernietiging
– Kosten: jaarlijks € 38 miljoen (structureel excl.
incidenteel)

37. Zuidelijke Rekenkamer, 2012-2013
Kunstwerken
Ontbreken van:
– specifiek beleid Kunstwerken;
– juiste areaalgegevens;
– inzicht in kwaliteit van de kunstwerken;
– transparant afweegkader;
– onderhoudskosten;
Vette onvoldoende!

38. Ontwikkelingen
– Financiële kaders worden krapper
– Veroudering van infrastructuur (vervangingsopgave)
– Verschuiving van bouwen (nieuw) naar behouden
(bestaand)
– Roep om transparantie (accountability)
Verdere professionalisering van beheer
infra nodig  Asset Management

39. AM rollen
Asset Owner
(eigenaar)
Asset Manager
(beheerder)
Service Provider
(uitvoerder)
3
9
Strategisch
Tactisch
Operationeel

40. Aan de slag met AM betekent ....
– …. niet dat we iets geheel nieuws gaan doen 
we beheren onze wegen nu ook al
– …. wel dat we ons werk op onderdelen ánders
gaan doen
• (meer) gericht op doelen en functies
• (meer) denken in prestaties en risico’s
• (meer) kostenbewust en efficiënt
• transparant(er)
• (meer) verbinding maken
• continu leren en verbeteren
ANDERS?
– …. met elkaar samenwerken aan dezelfde doelen!

41. Proces en programma 2014-2016

42. Programma 2014
Spoor Ontwikkelactie
Organisatie 1. AM-organisatie
Mensen 2. Ontwikkeling competenties
Inhoud 3. Beleidsnotitie
4. Instandhoudingsplannen
5. Programmeringsproces
6. Beleidsrichtlijn contractvormen
7. Wisselwerking OG-ON
8. Monitoringsrapportage

43. Instandhoudingsplan Kunstwerken,
versie 1.0
– Basisdata op orde;
– Decompositie conform NEN 2767;
– In 2013 25 grote kunstwerken geïnspecteerd;
– In 2014 50 grote kunstwerken geïnspecteerd;
– Inspectieresultaten vertalen in kwaliteitsoordeel;
– Inzicht in te verwachten herstelmaatregelen en
kosten voor periode 2015 – 2019;
– Inzicht in te verwachten investeringen voor de
periode 2020-2080.

44. Fietspad kwaliteitsindicator
Verkeerskundig
Utilitair netw erk Overig
eenrichting fietspad
tw eerichting fietspad
fietsstrook
binnen de kom
buiten de kom
Breedte
Voorrang bij rotondes
> 2 m
> 3 m
> 1,75 m
in de voorrang
uit de voorrang
Obstakelvrije zone
Wachttijd oversteken Ongeregeld < 15 sec -
Technisch
Vlakte verharding
Soort verharding
Kleur verharding binnen de kom
kruising in voorrang
> 0,6 m
score > 6
gesloten verharding
rood
rood (incl. juiste markering)
Wachttijd VRI in spits, w erkdag < 60 sec

45. Fietspad kwaliteitsindicator
N 123 Plaats A - Plaats B hm 2,0 - 3,0
Fietspad rechts
2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 2,9
2-R 2-R 2-R 2-R 2-R 1-R 1-R 1-R STR STR
util util util util util - - - - -
bu bu bu bu bu bi bi bi bi bi
hm:
soort fietspad:
categorisering:
bebouw de kom:
Criterium Gewicht Max Score %
Verkeerskundig
Breedte 3 10 5 50% 1 1 1 1 1 0 0 0 0 0
Voorrang bij rotondes 3 2 1 50% - 0 - - - - - - 1 -
Obstakelvrije zone 3 10 10 100% 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
Wachttijd oversteken 3 2 2 100% - 1 - 1 - - - - - -
Technisch
Vlakte verharding 1 10 7 70% 1 1 1 1 1 1 1 0 0 0
Soort verharding 1 10 4 40% 0 1 1 0 0 1 1 0 0 0
Kleur verharding 1 6 3 50% - 1 - - - 1 1 0 0 0
Wachttijd VRI 1 1 1 100% - - - - - - 1 - - -
Max 99 8 15 8 11 8 9 10 9 12 9
Score 69 7 12 8 10 7 6 7 3 6 3
% 70% 88% 80% 100% 91% 88% 67% 70% 33% 50% 33%

46. In gesprek: wat waren ‘jullie’ vragen?
1.Wat is ‘n goed moment om met assetmanagement te beginnen?
2. Heb ik daar een uitgewerkt plan voor nodig?
3. Hoe helpt assetmanagement mij om belangen af te wegen?
4. Hoe krijg ik mijn bestuur mee?
5.Welke hulpmiddelen bieden CROW en andere partijen?

47. Assetmanagement: Samen of Apart?

48. Samen kennis uitwisselen!

49. Kennisportaal iampro
iAMPro ondersteunt professionals bij de invoering van
en het werken met assetmanagement.
• Eenvoudig toegankelijke website
• Initiatief van de 12 provincies
• In samenwerking met D.O.N. Bureau ontwikkeld
• Beheer in handen van CROW
• Beschikbaar voor decentrale overheden, aannemerij
en adviesbureaus
• O.b.v. abonnementsstructuur
• Start januari 2015

50. Wat vind ik op iAMPRO?
• Niet WAT (ISO 55000), maar HOE! = Praktische kennis en
best practices:
Kwaliteitscatalogus openbare ruimte Inspectiemethoden
Groenbeheersystematiek ProContract/contractenbuffet
IMBOR Risicomanagement (FMECA)
Wegbeheersystematiek Bedrijfswaarde Matrix
NEN 2767-4 Life Cycle Costing (LCC)
• Daarnaast kunnen gebruikers rechtstreeks communiceren met elkaar

51. Bron D.O.N. Bureau

52. iAMPro samengevat
• iAMPro bevat kennis, (praktijk)voorbeelden en instrumenten om assets
transparant en eenduidig te beheren met inzicht in kosten, risico’s en
prestaties
• De inhoud van het portaal komt van mensen die er dagelijks mee
werken en wordt met zorg samengesteld
• De kwaliteit van de content komt onder regie van een contentgroep die
de aangeboden kennis toetst op juistheid, volledigheid en bruikbaarheid