2. A erosión
• Denomínase erosión ao transporte de
partículas sedimentarias por correntes
superficiais de auga, vento e procesos
gravitatorios. As partículas inclúen:
• Fragmentos de rochas creados pola
acción do vento, augas superficiais,
glaciares e expansión-contracción térmica
por variacións estacionais ou diurnas.
• Solos, os cales son creados pola
descomposición química das rochas.
• A pesar de que a erosión é un proceso
natural, esta pode ser acelerada por
actividades humanas como a
deforestación, a construcción de camiños
e a urbanización.
• A erosión costeira é un problema
propiciado polas construcións en praias,
que perturban o fluxo de sedimentos
nelas.
3. Causas da erosión
• A erosión pode ser causada pola natureza ou por medios artificiales.
• Unha das causas máis poderosas da erosión e a auga. A auga e o disolvente
universal por excelencia,polo que é moi eficaz na disolución e ten a capacidade de
cambiar as cousas.
• O vento transporta materiais dun lugar a outro, e en lugares moi ventosos,pode
contribuir con unha poderosa forza a tallar.
• Os materiais tamén tenden a deslizarse por unha pendente,nun proceso coñecido
como “remoción en masa”.Este empuxe hacia abaixo fai que as montañas se
aplaquen nas colinas e llanuras.
• Os seres humáns tamén poden dar lugar a erosión a través do manexo de terras
pobres.O sobrepastoreo,e unha causa grave de erosión.As vacas son coñecidas por
causar serios problemas,especialmente ao largo dos ríos.
• A deforestación tamén pode causar a erosión xa que as plantas na superficie da
terra requiren da protección brindada polos árbores.
4. Consecuencias da erosión
ECOLÓXICAS
• -Diminución da flora e da fauna do solo
esenciais nos ciclos de materia e
enerxía dos ecosistemas.
• -Desequilibrio grave no ecosistema do
solo pola proliferación de especies
opurtunistas.
• -Perdida progresiva da fertilidade, o que
na mayoría dos casos induce aos
agricultores a incrementar as
cantidades de fertilizantes, o que acaba
coa inutilización do solo para o cultivo.
• -Redución da cobertura vexetal coa
desaparición de algunhas especies.
• -Redución da humedade ambiental
aportada pola vexetación.
SOCIOECONÓMICAS
• -Incremento de riscos de
deslizamento e desprendimentos.
-Diminución do rendimento agrícola
así como dos costes dos cultivos.
-Aumento dos costes de
manteñemento e alimentación do
ganado por falta de pastos.
-Desprazamento da poboación hacia
cidades debido ao empobrecemento
das zonas rurales afectadas.
6. A erosión antrópica
• As prácticas agropecuarias inadecuadas fomentan a erosión. Entre as máis
frecuentes destacan:
• A realización de cultivos en cerros ou terreos inclinados, facendo a labranza no
mismo sentido da pendiente.
• A sobrecarga de un potrero con animais, o que se traduce na pérdida da súa
capacidade para rexenerar herba ou pasto.
• A eliminación de vexetación en solos de aptitude forestal.
• A ocurrencia reiterada de incendios forestales nun mesmo lugar.
• Todas estas prácticas crean as condicións para que a auga e o vento arrastren as
capas fértiles do solo e incluso provoquen danos a maior profundidade, por
escurrimento ou infiltración acelerada.
7. A erosión natural
Dentro da erosión natural podemos diferenciar dous tipos:
Erosión pluvial
• Unha gota de auga é
aproximadamente 1000 veces máis
grande que unha partícula do
solo,polo que a forza do impacto de
unha sola gota de choiva é suficiente
para dispersar e arrastrar as
partículas do solo que atope a seu
paso.
Erosión eólica
• O vento,ao soplar con forza, levanta
as partículas do solo e movilízaas en
distintas direccións. En ocasións, a
través dun proceso lento, pero
persistente, pode chegar a producir
concavidades ou depresións que
alcanzan varios metros de diámetro,
ou a formar dunas de polvo ou area
sobre os terrenos productivos.
8. Tipos de erosión eólica
As dúas formas principales de erosión eólica son:
Deflación
• - A deflación ten lugar cando as
partículas soltas que se hallan sobre a
superficie do solo son
barridas,arrastradas ou levantadas
polo aire. Este proceso actúa donde a
superficie do terreo está
completamente seca e recuberta de
graos de area soltos procedentes da
meteorización da roca ou
previamente depositados pola auga
en movimento.
• As partículas máis finas son
levantadas moi fácilmente e
transportadas en suspensión. Os
graos de area móvense únicamente
se o vento é forte e tenden a
desprazarse a pouca altura do solo.
Abrasión eólica ou corrosión
.Prodúcese cando o vento arrastra area e
polvo contra as rochas e o solo.Requírese do
transporte de elementos cortantes polo vento.
9. Mecanismos de erosión eólica
• O arrastre das partículas sólidas polo vento depende da estructura do vento na proximidade do
solo. O microrrelieve produce movementos en remolino en toda-las direccións que poseen
velocidades variables.
• 1.-Arrastre das partículas en reposo. O aire exerce sobre unha partícula en reposo tres tipos de
presións:
• Unha presión positiva sobre a parte situada frente a dirección do vento e debida a presión dinámica
do fluído.
• Unha presión negativa sobre a parte oposta a dirección do vento e debida ás forzas de viscosidade.
• Unha presión negativa que actúa sobre a parte superior da partícula e é debida a que a diferencia
do vento entre a base e a parte superior da partícula vai acompañada de unha diminución da
presión estática. Seu resultante é unha forza dirixida hacia arriba.
• A erosión eólica empeza cando esta forza é igual ou superior ao peso das partículas do soloo.
• A forza e o arrastre totales son función da velocidade do vento e se comprende que exista, para un
solo determinado, unha velocidade umbral do vento que inicie a erosión. Esta velocidade é función
da dimensión das partículas, da súa densidade e de súa cohesión.
• 2.-O movemento de reptación. As partículas demasiado pesadas para ser elevadas poden ser
postas en movemento polo impacto das partículas que saltan, entonces son empuxadas hacia a
superficie do solo.
• 3.-O movemento en suspensión. Cando unha partícula en axitación choca contra o solo, pode facer
rebotar as partículas pulverulentas que emerxendo na zona turbulenta, poden elevarse a grandes
alturas por corrientes ascendentes e quedar en suspensión. É así como se forman as nubes de
polvo que alcanzan alturas de 3000 a 4000 metros.
10. Consecuencias da erosión eólica
• Os danos producidos pola erosión eólica pódense englobar nos seguintes efectos: Superficiais,
Edáficos e Secundarios.
• - Superficiais: A acción dos ventos determina unha erosión que conlevan accións superficiais para
os cultivos, causando unha serie de danos.
• -Arranque de terra deixando ao descuberto o sistema radicular ou sementes.
• -Recubrimento de pastos e sembrados.
• -Aterramento de superficies agrícolas e industriais.
• -Inutilización de cercas.
• -Transporte de sementes e insectos perxudiciais, etc.
• - Edáficos: Correspóndense coas accións que alteran, destrúen ou transforman as texturas dos
solos. O vento arranca e transporta materia orgánica fundamentalmente, deixando in situ as
fraccións grosas. De esta forma o solo queda máis areoso e, por tanto, máis susceptible de erosión.
• - Secundarios: Como efectos secundarios podemos enumerar os seguintes:
• -Posible transporte de materiais salinos, principalmente xeso e sales de sodio hacia zonas de
cultivo, cuxa consecuencia é contribuir a salinizar os solos en que se asentan.
• -Pérdida de fósforo, podendo ocasionar alteracións serias nos solos.
• -Desecación do solo.
11. • A erosión é un proceso natural, producto da acción dos axentes
atmosféricos, durante o cual, unha parte do solo é disgregada e
degradada, proceso conocido como meteorización e transportada a
outras zonas. É decir, prodúcese un desgaste físico e químico de
rochas e solo debido aos mesmos axentes que producen o
transporte do material, como son a agua e o vento.
• Poden existir:
• 1.-Erosión eólica: o aire, desprazado a gran velocidade, é capaz de
desprender partículas de solo ou rochas, desprazándoas a largas
distancias.
• 2.-Erosión pluvial: producida polas augas caídas durante a choiva,
producindo o arrastre do solo, materia orgánica e humus ao
impactar as gotas e ao escurrir a auga.
• 3.-Erosión fluvial: está producida pola auga dos ríos sobre as orillas.
