Υποστηρικτικές τεχνολογίες - μέρος 2ο

1. Εφαρμογές της Τεχνολογίας στην
Ειδική Εκπαίδευση
Υποστηρικτικές τεχνολογίες (Μέρος 2ο)

2. Εκπαιδευτικό λογισμικό και νέες
τεχνολογίες
 1ο Μέρος
 Βασικές έννοιες
 Τι είναι οι υποστηρικτικές τεχνολογίες
 Υποστηρικτικές Τεχνολογίες (ΥΤ) για άτομα με προβλήματα
στις αισθητηριακές ικανότητες
 2ο Μέρος
 Υποστηρικτικές Τεχνολογίες (ΥΤ) για άτομα με προβλήματα
στις κινητικές ικανότητες
 3ο Μέρος
 Υποστηρικτικές Τεχνολογίες (ΥΤ) για άτομα με προβλήματα
στις γνωσιακές ικανότητες
 Γενικά συμπεράσματα
Δρ. Κουρουπέτρογλου Χρήστος
Πανεπιστήμιο Λε 2 υκωσίας

3. Ικανότητες
 Αισθητηριακές ικανότητες
 Όραση
 Ακοή
 Κινητικές ικανότητες
 Τέντωμα και φτάσιμο
 Επιδεξιότητα
 Μετακίνηση
 Γνωσιακές ικανότητες
 Νοητικές λειτουργίες
 Επικοινωνία
Δρ. Κουρουπέτρογλου Χρήστος
Πανεπιστήμιο Λε 3 υκωσίας

4. Δυσκολίες ατόμων με προβλήματα στο
τέντωμα και φτάσιμο
 Τα άτομα με κινητικά προβλήματα στο τέντωμα και
φτάσιμο έχουν γενικότερα προβλήματα στην χρήση
συσκευών όπως το πληκτρολόγιο και το ποντίκι
 Γι αυτό τον λόγο οι περισσότερες ΥΤ στην
περίπτωσή τους έχουν να κάνουν με την χρήση
εναλλακτικών συσκευών εισόδου που μπορούν αν
αντικαταστήσουν το ποντίκι και πληκτρολόγιο
Δρ. Κουρουπέτρογλου Χρήστος
Πανεπιστήμιο Λε 4 υκωσίας

5. Δυσκολίες ατόμων με προβλήματα
επιδεξιότητας
 Τα άτομα με κινητικά προβλήματα επιδεξιότητας
αντιμετωπίζουν προβλήματα στο να πιάνουν να
κρατάνε και να στριφογυρίζουν αντικείμενα
 Έτσι αντιμετωπίζουν παρόμοιες δυσκολίες με τα
άτομα με προβλήματα στο τέντωμα και φτάσιμο
 Γι αυτό τον λόγο οι περισσότερες ΥΤ στις δύο
περιπτώσεις είναι κοινές και θα εξεταστούν
συνολικά
Δρ. Κουρουπέτρογλου Χρήστος
Πανεπιστήμιο Λε 5 υκωσίας

6. ΥΤ για κινητικά προβλήματα - Διακόπτες
 Διακόπτες Ποδιών
 Διακόπτες "πεντάλ" που
ενεργοποιούνται με την πίεση που
τους ασκεί το πόδι του χρήστη.
 Διακόπτες Χεριών
 Διακόπτης που ενεργοποιούνται μέσω
της πίεσης που τους ασκεί ο χρήστης
χρησιμοποιώντας τα χέρια του.
 Μπορούν να τοποθετηθούν σε
οποιοδήποτε σημείο βολεύει τον
χρήστη
 Πνευματικοί διακόπτες
 Διακόπτες που λειτουργούν με την
αναπνοή (φυσήματος ή/και
ρουφήγματος).
Δρ. Κουρουπέτρογλου Χρήστος
Πανεπιστήμιο Λε 6 υκωσίας

7. ΥΤ για κινητικά προβλήματα - Διακόπτες
 Όλοι οι διακόπτες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να
αντικαταστήσουν την λειτουργία των κουμπιών στο ποντίκι
 Όλοι οι διακόπτες μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με
εικονικά πληκτρολόγια για πληκτρολόγηση (δείτε στα εικονικά
πληκτρολόγια)
 Η επιλογή διακόπτη εξαρτάται από τις ανάγκες και τις ικανότητες
του χρήστη.
 Υπάρχουν αρκετά εξειδικευμένες συσκευές διακοπτών όσον την
ευαισθησία και την τοποθέτηση για να είναι όσο πιο βολική και
εύκολη στην χρήση
 Εναλλακτικά πληκτρολόγια
 Τα εναλλακτικά πληκτρολόγια που παρουσιάστηκαν στο 1ο μέρος
μπορεί να είναι χρήσιμα και για άτομα με κινητικές αναπηρίες
αφού προσφέρουν δυνατότητα αλλαγής της διάταξης του
μεγέθους και του χρώματος των πλήκτρων.
Δρ. Κουρουπέτρογλου Χρήστος
Πανεπιστήμιο Λε 7 υκωσίας

8. ΥΤ για κινητικά προβλήματα - Συσκευές
κατάδειξης
 Ανιχνευτές Κίνησης (trackers)
 Συσκευές που εντοπίζουν την κίνηση και θέση
ενός μέρους του σώματος και κινούν αντίστοιχα
τον δείκτη του ποντικιού
 Μοιάζουν με web camera
 Χρησιμοποιούν συνήθως ένα σημείο αναφοράς
για την κίνηση που σηματοδοτείται με ένα μικρό
αυτοκόλλητο χαρτάκι
 Χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με διακόπτες
για χρήση του υπολογιστή.
 Πολύ συχνά χρησιμοποιούνται για έλεγχο με το
κεφάλι
 Ανιχνευτές ματιάς (eye/gaze tracking)
 Σήμερα η τεχνολογία επιτρέπει και την
αναγνώριση της ματιάς ώστε να αντιλαμβάνεται
ό υπολογιστής που κοιτάει ο χρήστης
 Απαιτείται όμως στις περισσότερες περιπτώσεις
εδικός εξοπλισμός
Δρ. Κουρουπέτρογλου Χρήστος
Πανεπιστήμιο Λε 8 υκωσίας

9. ΥΤ για κινητικά προβλήματα - Συσκευές
κατάδειξης
 Πλακέτες Αφής (touchpads)
 Πλακέτα που λειτουργεί με το άγγιγμα και
μπορεί να αντικαταστήσει το ποντίκι.
 Συναντάται συχνά σε laptops αντί του
ποντικιού
 Οθόνες Αφής (touchscreens)
 Οθόνες που καταλαβαίνουν το άγγιγμα του
δακτύλου επάνω τους.
 Σήμερα αρκετά διαδεδομένες σε συσκευές
tablet και smartphones
 Ιχνόσφαιρες (trackballs)
 Υποκατάστατο ποντικιού. Μία σφαίρα που ο
χρήστης γυρνά με τα δάκτυλά του.
Δρ. Κουρουπέτρογλου Χρήστος
Πανεπιστήμιο Λε 9 υκωσίας

10. ΥΤ για κινητικά προβλήματα - Εικονικά
πληκτρολόγια
 Πληκτρολόγια που εμφανίζονται στην οθόνη του υπολογιστή.
 Ο χρήστης μπορεί να πληκτρολογήσει επιλέγοντας με το ποντίκι ή
όποια άλλη συσκευή κατάδειξης τα γράμματα
 Μπορούν όμως να χρησιμοποιηθούν και χωρίς συσκευή κατάδειξης
μέσω της τεχνικής scanning. Σε αυτή την περίπτωση…
 Τα πλήκτρα χωρίζονται σε ομάδες… (πχ, αριθμοί, πρώτη γραμμή
πλήκτρων κτλ.)
 Οι ομάδες τονίζονται διαδοχικά μέχρι ο χρήστης να πατήσει ένα
διακόπτη για επιλογή της ομάδας.
 Στην συνέχεια κάθε πλήκτρο της ομάδας τονίζεται διαδοχικά για ένα
συγκεκριμένο χρονικό διάστημα μέχρι να πατηθεί ξανά ένας διακόπτης
για επιλογή του πλήκτρου.
 Η διαδικασία επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά για να πληκτρολογηθεί
ένα κείμενο
 Σήμερα, χρησιμοποιώντας και τεχνικές πρόβλεψης λέξεως (Τ9 στα
κινητά) η πληκτρολόγηση γίνεται ακόμα πιο γρήγορα
Δρ. Κουρουπέτρογλου Χρήστος
Πανεπιστήμιο Λε 10 υκωσίας

11. ΥΤ για κινητικά προβλήματα – Λογισμικό
 Διευκόλυνση κλικ (μέσω λογισμικού)
 Ειδικές εφαρμογές για χρήστες που δεν μπορούν να κάνουν κλικ στο
ποντίκι τους.
 Τα προγράμματα αυτά χρησιμοποιούν τεχνικές για να επιτρέψουν τους
χρήστες μέσω διακοπτών ή και χωρίς να κάνουν το κατάλληλο κλικ
 Μια τέτοια τεχνική είναι αυτή της αναμονής
 Ο χρήστης αφήνει το ποντίκι επάνω στο σημείο στόχο και ανάλογα με τον χρόνο
που θα το αφήσει ακίνητο θα εκτελεστεί η αντίστοιχη λειτουργία (κλικ, διπλό
κλικ, δεξί κλικ, πάτημα και κράτημα κτλ.)
 Ο χρήστης αφήνοντας το ποντίκι πάνω σε ένα στόχο βλέπει στην οθόνη ενδείξεις
που τον πληροφορούν πότε πρέπει να κουνήσει το ποντίκι για την αντίστοιχη
ενέργεια.
 Λογισμικό αναγνώρισης ομιλίας
 Όπως και στα άτομα με προβλήματα όρασης έτσι και εδώ η ομιλία
μπορεί να χρησιμοποιείται για είσοδο
 Είτε για εκτέλεση εντολών είτε για πληκτρολόγηση ελεύθερου
κειμένου.
Δρ. Κουρουπέτρογλου Χρήστος
Πανεπιστήμιο Λε 11 υκωσίας

12. Ικανότητες
 Αισθητηριακές ικανότητες
 Όραση
 Ακοή
 Κινητικές ικανότητες
 Τέντωμα και φτάσιμο
 Επιδεξιότητα
 Μετακίνηση
 Γνωσιακές ικανότητες
 Νοητικές λειτουργίες
 Επικοινωνία
Δρ. Κουρουπέτρογλου Χρήστος
Πανεπιστήμιο Λε 12 υκωσίας

13. ΥΤ για κινητικά προβλήματα
μετακίνησης
 Πνευματικοί διακόπτες
 Όπως προαναφέρθηκαν οι πνευματικοί διακόπτες
λειτουργούν με την αναπνοή (φύσημα ή/και
ρούφηγμα).
 Στην περίπτωση των προβλημάτων κίνησης όπου ένα
άτομο χρειάζεται αναπηρικό αμαξίδιο και δεν μπορεί να
χρησιμοποιήσει τα χέρια του οι πνευματικοί διακόπτες
μπορούν να συνδυαστούν ώστε να δίνουν εντολές στο
αμαξίδιο.
Δρ. Κουρουπέτρογλου Χρήστος
Πανεπιστήμιο Λε 13 υκωσίας

14. Συνοψίζοντας
 Τα άτομα με κινητικές αναπηρίες αντιμετωπίζουν προβλήματα
κυρίως στην χρήση συσκευών εισόδου όπως το ποντίκι και το
πληκτρολόγιο
 Γι αυτό τον λόγο υπάρχουν σήμερα μία σειρά από διάφορα
προϊόντα που επιτρέπουν την προσαρμογή της διαδικασίας
εισόδου
 Πολύ σημαντικό ρόλο στην περίπτωση των ατόμων με κινητικές
αναπηρίες είναι η σωστή επιλογή του κατάλληλου συνδυασμού
συσκευών που θα διευκολύνει την πρόσβαση χωρίς να
δημιουργεί περισσότερα προβλήματα
 Στο επόμενο μέρος θα αναλυθούν ΥΤ για άτομα με γνωσιακές
αναπηρίες και…
 Η ενότητα θα κλείσει με κάποιους συλλογισμούς για το μέλλον
των ΥΤ
Δρ. Κουρουπέτρογλου Χρήστος
Πανεπιστήμιο Λε 14 υκωσίας

15. Μέχρι τότε… δείτε την ΥΤ που χρησιμοποιεί ο Stephen
Hawking στη συνέντευξη του στο BBC
http://youtu.be/H30PkZNMDv0
Δρ. Κουρουπέτρογλου Χρήστος
Πανεπιστήμιο Λε 15 υκωσίας