feito polo alumnado de 5º e 6 º

2. Os xogos populares
Colexio Lois Tobío
A toda a Comunidade Educativa
Feliz ano 2017

3. O xogo para aprender
Constitúe un elemento básico e imprescindible na
vida do neno: o neno aprende xogando.
O xogo desenvolve as diferentes capacidades que
un neno precisa para a vida: físicas, sensoriais e
mentais, afectivas, creativas e imaxinativas,
cooperativas, ...
Os nenos teñen dereito a xogar, porque os seus
beneficios son innumerables.
Recorda que o neno que xoga é un neno sano.

4. Xaneiro 2017

5. A Carrapucheiriña
Un neno/a esconde a
Carrapucheiriña( unha
pequena pedra, unha
canica, … ) nas mans
dos nenos/as que están
sentados nun banco. O
que panda, ten que
adiviñar en que neno/a
quedou escondida.
Namentras se esconde,
todos din esta retahila:
“ A Carrapucheiriña,
esconde, esconde, ben,
e non digas quen a
ten ¡

6. As combas: Xogo popular moi infantil,
de preferencia feminina.
Pódese xogar individual, en parellas, en
tríos ou en gran grupo.
Unha canción ou retahíla acompaña
sempre ao xogo. É moi frecuente
utilizalo como recurso nas clases de
música,tanto polo ritmo musical como
polas sinxelas e fermosas letras popula-
res. Case que non quedan cancións en
lingua galega para saltar con combas;
recordamos “ ao montón “ , para saltar
en gran grupo: dous nenos/as danlle á
corda; o resto, vai entrando a saltar.
Cando está saltando todo o grupo,
cántase ritmicamente a retahíla: “ ao
montón / que é grande e bon / ao
montón que é grande e bon / ... “.
O neno/a que perde pasa a darlle á corda
( soe ser obxecto de risa sana por parte dos demáis saltadores)
Febreiro 2017

8. Marzo 2017
Os aros
Xogo popular que
consiste en facer rodar
un aro de ferro,
empurrando cunha
variña-guía por distintos
terreos ( camiños,
carreiros, patios,… ).
Aos nenos deste
Colexio non lle é doado
facer este xogo. Non ten
ningunha dificultade;
tan só é facer moita práctica.
Mango /variña / guía /circunferencia

9. O aro e as matemáticas
O aro pode ser un xoguete para aplicar coñecementos da
Aritmética e a Xeometría.
Os nenos, despois de facer un percorrido por un circuíto
proposto, deberán calcular as voltas que deu o seu
aro.
Sabes como se fai un hexágono
a partir da circunferencia.
( solución: O radio da circunferencia é
igual ao lado do hexágono)
40 metros
r
l

10. Os zancos:
Antigamente usábanse
para cruzar os regatos
pequenos. Hoxe, son
un xogo popular de
equilibrio. Consiste en
desprazarse de
maneira coordinada
coa axuda de brazos e
pernas. Pódese xogar
libremente ou en
circuítos con
obstáculos. Ademais,
poden usarse para
danzar.
Abril 2017

11. Como se fai un zanco ?
Barra de
madeira de 150
cm, aprox.
Taco de
madeira
triangular ou
trapezoidal
Parafusos
=

12. Xogo das Retahílas
As retahílas son xogos de palabras tipicamente
infantís pertencentes á tradición oral. Neles
emprégase a repetición e rima de palabras
para, principalmente, facer sorteos de xogos,
rimas para rirse sobre un tema determinado;
na música, para facer ritmos e rimas, etc.
Normalmente, as frases rimadas acompáñanse
con movementos das mans, pés, dedos, ...
Maio 2017

13. Paco, dame tabaco !
Manuel, dame papel !
Evaristo,dame un mixto,
que está o cigarro listo !

14. Chove, chove, chove,
chove na casa do pobre.
Xea, xea, xea,
na casa da tía Andrea.
Venta, venta, venta,
na casa da tía Vicenta.
Trona, trona, trona,
na casa da tía Ramona.
Pinga, pinga, pinga,
na casa da tía Dominga.

15. Para tocar a frauta
Pum ¡ Pum ¡ Pum ¡
Peto na cachola.
Pum ¡ Pum ¡ Pum ¡
Porque está media tola.
Pum ¡ Pum ¡ Pum ¡
Peto nas orellas.
Pum ¡ Pum ¡ Pum ¡
Que pican as abellas.
Pum ¡ Pum ¡ Pum ¡
Peto nos fuciños.
Pum ¡ Pum ¡ Pum ¡
Pra estaren caladiños.
Pum ¡ Pum ¡ Pum ¡
Peto nos miolos.
Pum ¡ Pum ¡ Pum ¡
Pra catar os piollos.
Pum ¡ Pum ¡ Pum ¡
Peto no couquizo.
Pum ¡ Pum ¡ Pum ¡
que parece un ourizo.
Pum ¡ Pum ¡ Pum ¡
Peto na barriga
Pum ¡ Pum ¡ Pum ¡
que está moi dolorida
Pum ¡ Pum ¡ Pum ¡
Peto no cueiro.
Pum ¡ Pum ¡ Pum ¡
Por ser un trapalleiro
Pum ¡ Pum ¡ Pum ¡
Xa non peto nada.
Pum ¡ Pum ¡ Pum ¡
Porque vou comer unha empanada.

16. xuño 2017
A chiola ou
andacamiños é un
xoguete feito a partir
dunha roda, metálica
ou de madeira,
enganchada cun
parafuso no extremo
dun pao de madeira.
Os nenos guían a
chiola por camiños e
carreiros. Fai moitos
anos os rapaces facían
os mandados
acompañándose deste
xoguete que podemos
considerar precursor de
carrilanas ou bicicletas.

17. Como se calcula o centro
dun círculo ?
AB = CD
AB/CD son
líneas paralelas.
No punto de
encontro das
diagonais AD/BC
está o centro do
círculo. D
A B
C
C

18. A chiola, a chiola,
a chiola, chiola,
a chiola, a chiola,
a chiola vai pasar.
Barracuca, trapallada,
billardeiro e billarda,
as casiñas, zancos, combas,
tres navíos a la mar.
A chiola, …
Pata coxa, pita cega,
os pés quietos, a saltar!
miña carrapucheiriña,
mariola, mariola.
A chiola, …
Salta mula, escondite,
raia, pedras, a loitar ¡
roda, bolos e chiolas,
e chiolas, chiolas ¡
A chiola, …
Tentemozo, tenderete,
con trapelas argallar!
con leixós e con parrelas
ca ruliña vai chegar !
A chiola,...

19. Tres en raia / As pedras
Os nenos facían o xogo sobre unha lousa de pizarra: un
cadrado coas súas diagonais, lados, centro, vértices
( casiñas) ... Gaña o neno que consigue colocar as súas
tres fichas en liña.
Fai o teu xogo das pedras: debuxa un cadrado coa axuda
dunha escadra e un cartabón;
traza todos os lados e diagonais;
fai unha casiña nos puntos de
intersección de dúas ou máis
liñas; fai as seis pedras de
xogar (tres de cada cor) coa
axuda dun compás.
Decora, pinta e xoga.
xullo 2017

21. Xogo de Suma
Quince
Facemos sobre un
taboleiro de mariola
os números dende
o 1 ata o 9.
Dous nenos xogan
colocando
alternativamente os
aros enriba de cada
número. Gaña o
que antes
consigue sumar
quince.
1 2 3
4 5 6
7 8 9

22. Agosto 2017
A ra
Xogo de puntería e habilidade. Os nenos
teñen que meter as bólas de madeira no
furado que ten a ra na súa barriga.
En cada partida determínase a distancia
dende a que se pode lanzar, o número
de tiros, o xogo de Matemáticas que se
aplica, etc. O gañador é o que consega
introducir máis bólas , acadar máis
puntuacion,...

24. A ra e as matemáticas
Os nenos/as de 5B xogan e calculan sobre o seguinte
suposto:
dentro = +3 puntos fóra = - 2 puntos
dentro = + 2 puntos fóra = - 3 puntos
dentro = +1 punto fóra = - 1 punto
Se cada neno lanza dúas bólas de cada cor, calcula
a puntuación de cada un:
Pepiño: 2 dentro / 2 fóra / 2 fóra =
Martiña: 2 fóra / 1 fóra / 1 dentro / 2 dentro=
Inventa máis xogos para usar as matemáticas

25. Setembro: A chave / A raia
Xogo de equipo,
individual ou
parellas.
Fai falla ter boa
puntería. Consis-
te en petar nas
aspas xiratorias
cunha bóla de
madeira.
Para desenvolver
a agudeza visual,
control postural,
concentración,...

26. O xogo da raia
Para xogar en
calquer lugar; tan
só se precisa
unhas pedriñas,
uns tacos de
madeira, ... e unha
raia feita no chan.
Determínase a
distancia para
lanzar; gaña o que
deixa a súa peza
máis cerca da raia,
pero sen pasarse.

27. Mes de Outubro: As casiñas ( As esquinas )
Xogo de movemento e rapidez .
Cada neno ten a súa casiña ( debuxo no chan,
esquina determinada, etc ). Un neno que non
ten casiña está no medio e trata de ocupar a
casiña que queda baleira, cando o resto de
nenos intercambian as súas.
Variantes: En cada casa poden vivir dous
nenos. O intercambio de casas hai que facelo
collidos da man.
No medio tamén se coloca unha parella.
Cando hai moitos nenos para xogar, en cada
casa poden vivir tres ou máis nenos.

29. As casiñas: Debuxo / Xeometría / Matemáticas / Xogo / …
0
A
B
C
D
E
F
G
H
320
cm
3,40 m
3400 mm

30. Novembro 2017
Peóns e bailarotas
Xogo para a
habilidade e destreza
dos dedos e da man.
Os peóns: polo mes
de San Martiño, os
nenos xogan cos
peóns ( xoguete feito
en madeira torneada
que remata cun cravo
de ferro na punta) .
Tamén se chama
peonza, buxaina,
peón, trompo,
bailarete, … )
Refrán: Cada volta de
cordón / cen de peón.

31. Xogo para as bailarotas: Un neno fai bailar tres bailarotas namentras canta a
retahíla: “ baila, baila, bailarota / baila, baila sen parar / baila, baila, bailarota / dalle
vida ao meu fogar “. Cando remata a retahíla deben estar bailando as tres bailarotas.
“ Non se vale” acelerar o ritmo da retahíla. Para os expertos, pódese facer o xogo
con catro, cinco, seis, … bailarotas

32. Decembro 2017
XOGOS CON
DESPRAZ AMENTOS
Son xogos colectivos de
exterior: pato, pato, oca; os
pés quietos; pilla, pilla;
palma corrida; polis e cacos;
ás agochadas; tres navíos a
la mar; ...
Trátase de poñer en
práctica habilidades como a
rapidez e a observación e
valores de traballo
cooperativo, como son a
empatía, a sociabilización ou
o esforzo.
Aprendemos a perder e a
gañar, progresar, sorrir e...
pasámolo marabillosamente.

33. A toda a Comunidade Educativa do
CEP Lois Tobío
MOI BO NADAL
FELIZ ANO 2017