2. SICAKLIK NEDİR?
• Duyularla algılanmakta ve genellikle
sıcak veya soğuk terimleri ile ifade
edilmektedir. Teknik olarak bu
değerlendirme doğru değildir. İki cisim
birbirisine temas ettirildiğinde sıcak olan
soğumakta soğuk olan ısınmakta ve belirli
bir süre temas halinde kaldıklarında her
ikisi de aynı sıcaklığa gelmektedir.
Buradan yola çıkarak sıcaklık bir maddenin
ısıl durumunu belirten ve ısı geçişine neden
olan etken olarak tanımlanabilir.
27/12/15 2ŞULE YILMAZ
3. TERMOMETRE NEDİR?
• Bir cismin sıcaklığı ölçmeye
yarayan alete termometre denir.
Termometreler; civalı, etil
alkollü veya metal termometre
olabilir.
27/12/15 3ŞULE YILMAZ
5. HAL DEĞİŞİMİ
Bir maddenin sıcaklığı
değişmeden moleküller arası
potansiyel enerjisinin ısı alarak ya
da vererek değişmesi sonucu
meydana gelir. Saf maddelerin hal
değişimi sırasında, sıcaklığı
değişmez.
27/12/15 5ŞULE YILMAZ
6. • DONMA
• ERİME
• BOZUNMA
27/12/15 ŞULE YILMAZ 6
Bu üç seçenek maddenin hal değişim sonrasındaki
değişim
7. DONMA• Bir maddenin sıvı halden katı
hale geçmesine denir.
Donmanın meydana geldiği
sıcaklığa da donma sıcaklığı
denir. Donma, erimenin tersi
olarak da ifade edilebilir.
Örneğin su 0 derecede donar.
27/12/15 7ŞULE YILMAZ
8. Bu bir su resmidir.
Suyun donmuş hali ise buzdur.
27/12/15 8ŞULE YILMAZ
9. ERİME• Bir maddenin ısı alarak sıvı hâle geçmesine
denir. Fiziksel olan bu olayın meydana geldiği
sıcaklığa erime sıcaklığı denir. Erime, donmanın
tersi olarak da ifade edilebilir. Erime sıcaklığı katı
maddelerde ayırt edici bir özelliktir. Erime sıcaklığı
maddeden maddeye değişmektedir. Basınca ve
saflığa bağlı olarak değişir. Saf maddelerin erime ve
donma sıcaklıkları eşittir. Saf maddelerde erime
olayı gerçekleşirken sıcaklık sabittir, aynı zamanda
ısı artışı devam etmektedir ve bu ısı artışı katı
madde tamamen eriyene kadar devam eder.
Sonrasında tamamen eriyen maddenin ısı ve
sıcaklık artışı bir sonraki hal değişimine kadar
sürekli artar.
27/12/15 9ŞULE YILMAZ
10. Katı halde bulunan bir tereyağı.
Eritilerek kek, börek vb. yiyeceklerin
şekillerini alır.
27/12/15 10ŞULE YILMAZ
11. BOZUNMA
• Bütün katı maddeler ısının
etkisiyle erimez.Isı bazı
maddeler üzerinde kalıcı
değişiklikler yapar.Isının
maddede oluşturduğu bu etkiye
bozunma denir.
27/12/15 11ŞULE YILMAZ
12. Bu bir ekmek resmidir.
Bu ekmeklerden bir dilimi
ekmek kızartma makinesine
attık farz edelim.
Şimdi de attığımız ekmeği
unuttuğumuzu düşünelim..
Ekmek yanar. Bunun sebebi bozunmadır.
27/12/15 12ŞULE YILMAZ
16. >>> Bir beherin veya deney
tüpünün üçte ikisine kadar
su doldurup yavaş yavaş
ısıtalım.
>>> Sudaki hareketleri
gözlemleyelim:
>>> Görünen hareket, ısınan
molekül yığınlarının
hareketidir.
(Moleküller tek tek gözle
görülemeyecek kadar
küçüktür.)Isı ve hareket ilişkisi sıvı ve gazlarda kolayca
görülebilir.
Sonuç: MADDELER ISINDIKÇA MOLEKÜLLER
HIZLANIR.
Etkinlik -1
27/12/15 16ŞULE YILMAZ
17. BİLİN BAKALIM?
• Beherdeki su ısınırken neler
gözlemlediniz?
• Hareket edenler tek bir molekül mü
yoksa molekül yığınları mı?
• Bu deneyde ısı veren ve ısı alan
maddeler nelerdir?
• Su, ısıyı ısı kaynağından nasıl almış
olabilir?
27/12/15 17ŞULE YILMAZ
18. • ETKİNLİK-2
ETKİNLİK-2
Bir elektrik sobası veya ocağını,çıplak
direnç
telleri üste gelecek şekilde yerleştirip güç
kaynağına takalım.
Ocağın 20-30 cm üstünden geçen bir el
feneriyle oluşturulmuş ışık huzmesini beyaz
bir arka zemine(duvar olabilir.)düşürelim.
Direnç akkor haline gelirken ısınan havanın
içinde hareket olup olmadığını arkaplanda
gözlemleyelim.
27/12/15 18ŞULE YILMAZ
19. ÖĞRENMEK GÜZEL ŞEY
Etkinliğimizdeki ısı alışverişi
kısmen,doğrudan
temas ile olmuştur.
Teldeki veya alevdeki hızlı
moleküller hava
moleküllerine çarpıp onları
hızlandırmıştır.
27/12/15 19ŞULE YILMAZ
20. ÖZET OLARAK
Bütün maddeler(katı,sıvı,gaz)
tanecikli
yapıdadır.
Isıtılan maddenin tanecikleri
sıcaklığın etkisiyle hareketlenirler.
Sıcak moleküller hızlı,soğuk
moleküller
yavaş hareket eder.
27/12/15 20ŞULE YILMAZ
21. 1.Katı 2.Sıvı2.Sıvı
Tanecikler
arasında boşluk
yoktur.
Genleşir.
Sıkıştırılamaz
Tanecikler
arasında boşluk
azdır.
Genleşir.
Azda olsa
sıkıştırılabilir.
Konulduğu kabın
şeklini alır.
3.Gaz
Tanecikler arasında büyük
boşluklar vardır.
Yayılır.
Genleşir.
Konulduğu kabın şeklini alır.
Sıkıştırılabilir.
27/12/15 21ŞULE YILMAZ
22. MADDENİN TANECİKLİ YAPISI VE ISI
Atom ve molekül tanecikleri aralarındaki
boşluklardan dolayı maddenin doğada üç şekilde
bulunmasını sağlıyordu. Bu tanecikler hareketli yapıya
sahipler. Hareketin nedeni taneciklerin sahip olduğu
enerjidir. Bütün taneciklerin enerji toplamları o
maddenin ısısıdır
Isı alan madenin
tanecikleri hareketliliğini
arttırır, ısı veren maddenin
ise tanecikleri
hareketliliklerini azaltırlar.
27/12/15 22ŞULE YILMAZ
24. ISI ENERJİSİ 3 FARKLI ŞEKİLDE HAREKET EDEBİLMEKTEDİR.
•1- ISININ İLETİM İLE
TAŞINIMI
Isı da bir çeşit enerjidir. Isı enerjisini günlük
hayatımızda çok farklı alanlarda karşımıza
çıkmaktadır. Örneğin kışın evimizi ısıtmaktayız
veya yemeklerimizi pişirmekteyiz.
Tencerenin Metal aksamında ısı
iletim ile taşınır.
27/12/15 24ŞULE YILMAZ
25. İletim, enerji bir cisimden diğer bir
cisme geçtiğinde gerçekleşmektedir.
Örneğin sıcak bir cisme elimizi
değdiğimizde, ısı enerjisi elimize
iletilmekte ve elimizde ısınmaktadır.
Metal cisimler ısı enerjisini mükemmel
bir şekilde iletirler. O yüzden bunlara
ısı iletkeni adını takmaktayız. Tahta
veya plastik malzemeler ise ısı
enerjisini iyi iletmezler. O yüzden
bunlara ısı yalıtkanı demekteyiz. En
güzel örnek mutfaklarda kullandığımız
tavalardır. Tavların yemek pişirilen
kısmı ısı iletkeni olan metal
malzemelerden yapılırken, tavayı
tutmamızı sağlayan sap kısımları ısı
yalıtkanı olan tahtadan veya kuvvetli
plastikten (bakalit vb.) yapılmaktadır.
27/12/15 25ŞULE YILMAZ
26. ŞULE YILMAZ27/12/15
2- ISI TAŞINIMI (MADDE TAŞINIMI –
KONVEKSİYON)
Sıvı ve gaz gibi maddelerin
doğrudan hareket ederek ısıyı
taşıması olayıdır. Eğer
çorba pişirdiğimiz tencere
şeffaf olsaydı, tencerenin
altındaki sıcak tabana
çarparak ısınan suyun
yükselerek yukarı doğru
hareket ettiğini, tencerenin
yukarısındaki soğuk bölgede
bulunan çorbanın ise aşağı
doğru hareket ettiğini, ve
böylece ısının dairesel bir
hareketle taşındığını
görebilirdik. Bu çevrimsel
hareket yukarıdaki şekilde 26
27. 3-
IŞINIMIsı taşınımı olayına verilebilecek en güzel örnek, deniz
kenarlarında oluşan meltem rüzgarlarıdır. Gündüzleri
kara üzerindeki hava, deniz üzerindeki havadan daha
hızlı ısınmakta, böylece deniz üzerindeki soğuk hava
kara yönünde hareket ederek serin meltem rüzgarlarını
oluşturmaktadır. Gündüzleri soğuk hava karaya doğru
esmektedir. Akşamları ise kara üzerindeki hava deniz
üzerindeki havaya nispeten çok daha hızlı bir şekilde
soğumakta. Böylece rüzgar yön değiştirerek serin hava
denize doğru esmektedir.
27/12/15 27ŞULE YILMAZ
28. Güneşin ışığı ve ısı enerjisi bize ısı iletimi veya
ısı taşınımı ile taşınamaz çünkü uzayda hava
bulunmamaktadır. Uzay bir boşluktan oluşmaktadır
ve enerjiyi güneşten dünyaya taşıyacak bir ortam
bulunmamaktadır. Güneşten dünyamıza ışık ve ısı
enerjisi doğrudan ışın demetleri olarak
gelmektedir. Bu tür ısı hareketine ışınım adına
vermekteyiz. Güneş enerjisi dünyamıza
çarptığında, bu ışınım ya çarptığı cisim tarafından
yutulmakta ya da yansıtılmaktadır. Koyu renkli
yüzeyler güneş enerjisini yutarken, açık renkli
yüzeyler de yansıtmaktadır.
27/12/15 28ŞULE YILMAZ
29. EĞLENELİM
Isı iletim yoluyla katılarda yayılır,
Bizim sınıfta herkes bu konuya bayılır,
Diğer yayılma yollarını sorarsanız eğer,
Onlar konveksiyon ve ışıma yollarıdır.
Isıyı iyi iletir bütün metaller,
Demir, gümüş ve daha neler,
Tahta yalıtkandır ısı iletim yönüyle,
Öğrenelim bu konuyu bütün içeriğiyle.
Ahmet tahta zeminde otururken bir gün,
Beton zemine geçince daha çabuk üşüyormuş,
Bunun nedenini düşünüp dururken her gün,
Isının iletimle yayılmasını henüz bilmiyormuş.
ISININ İLETİMİ
27/12/15 29ŞULE YILMAZ
30. Beton tahtaya göre ısıyı daha iyi iletir,
Bu yüzden Ahmet betonda daha çabuk üşür,
Çalışınca Ahmet bu konuya güzelce,
Bu gibi soruları çözüyormuş basitçe.
Annem çorba yaparken tahta kaşık kullanır,
Çünkü tahta kaşık ısıyı iletmemekte,
Eğer demir kaşık kullansaydı sıcak yemekte,
Bir zaman sonra kaşığı tutmakta zorlanır.
Fen ve Teknoloji dersi 6.sınıf konusu,
Isının iletim yoluyla yayılması,
Biraz anlattım ben bu konuyu sizlere,
Araştırmak düşüyor gerisini herkese.
Çalışalım arkadaşlar, poster hazırlayalım,
Güzel öğretmenlerimizi hiç kırmayalım,
Fen ve Teknoloji Dersini hafife almayalım,
Isının iletim yoluyla yayılmasını tekrarlayalım.
27/12/15 30ŞULE YILMAZ
31. ISI
YALITIMI
Isı yalıtımı maddelerin ısı alışverişlerini
önlemektir. Maddenin sıcak kalmasını sağlamak
yada tersi soğuk kalmasını sağlamak ısı
yalıtımıdır.
Evlerimiz kışın birçok yönden ısı
kaybeder.
Bu kayıp yalıtım ile önlenir.27/12/15 31ŞULE YILMAZ
