2. სენაკი — ქალაქი დასავლეთ საქართველოში მდებარეობს
კოლხეთის დაბლობზე, მდინარე ტეხურის მარჯვენა ნაპირას,
ზღვის დონიდან 28 მეტრზე, 2014 წლის მონაცემებით სენაკში
ცხოვრობს 22 600 ადამიანი
3. სენაკში დაბადებული და გამოჩენილი
ადამიანები
ჯემალ აჯიაშვილი — ქართველი ებრაელი მწერალი, პოეტი,
მთარგმნელი. საქართველოს სახელმწიფო საბჭოს წევრი.
ჟიული შარტავა — ქართველი პოლიტიკური, სახელმწიფო და
საზოგადო მოღვაწე, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის
მინისტრთა საბჭოსა და თავდაცვის საბჭოს თავმჯდომარე.
გიული გეგელია — არქიტექტურის საერთაშორისო აკადემიის
აკადემიკოსი, საქართველოს დამსახურებული არქიტექტორი.
ანზორ შომახია — ოპერისა და ბალეტის თეატრის სოლისტი .
4. ტეხური
• ქალაქ სენაკში მიედინება მდინარე ტეხური, მას სათავე აქვს
ეგრისის ქედის სამხრეთ კალთაზე, მწვერვალ
ტეხურიშდუდთან, ზღვის დონიდან 2400 მ სიმაღლეზე.
• ხეობის ზედა ნაწილში მდებარეობს კურორტი ლებარდე
5. მდინარის კალაპოტის სიგანე იცვლება 2 მ-დან 20 მ-მდე.
ძირითადად ჭარბობს 5 მ. სიღრმეები მუხლებთან შეადგენს 0.3-
1.6 მ-ს, ხოლო ჩქერებთან 0.4-5 მ-ს
მისი კალაპოტი ულამაზესი კლდოვანი კანიონებითა და
ქვაბულების სიუხვით გამოირჩევა, რაც იდეალურ პირობებს
უქმნის რაფტინგის მოყვარულთ. ტეხურის შუა და ზედა წელის
ფაუნა საინტერესოა თავისი მრავალფეროვნებით.
6. ნოქალაქევი
• ნოქალაქევი, ასევე არქეოპოლისი ქართული წყაროებით
ციხეგოჯი (მეგრ. ჯიხაქვინჯი) — ისტორიული ციხე-ქალაქი
დასავლეთ საქართველოში, სამეგრელოში, მდინარე ტეხურის
მარცხენა სანაპიროზე, ამჟამინდელი სოფლის ჯიხას
მიმდებარედ.ამ ადგილას უწინ მნიშვნელოვანი ქართული
ქალაქი მდებარეობდა. ადრინდელ ქართულ ქრონიკებში მას
ციხეგოჯს (ქუჯის ციხე) უწოდებენ.ისტორიული წყაროების
თანახმად, ააგო ეგრისის ერისთავმა ქუჯიმ.ქალაქი 3
ნაწილისაგან შედგებოდა და გალავნით იყო
გარშემორტყმული. მთავარი ნაწილი განლაგებული იყო
მდინარის ნაპირას, გარნიზონის სამყოფელი მდებარეობდა
ფერდობზე, ხოლო შიდა ციხე- მთის წვერზე.2006 წლის 7
ნოემბერს, საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულების
თანახმად მიენიჭა ეროვნული მნიშვნელობის კულტურის
უძრავი ძეგლის კატეგორია
7.
8. • “დედამოკა”- ლეგენდა ქვად ქცეულ ორსულ ქალზე
• დედამოკა, ადგილი, რომლის სახელიც ორსულ დედას ნიშნავს, სამეგრელოშია,
ტეხურის ხეობის ვიწრო ყელზე ნოქალაქევის ციხის გადასახედთან მწვანეში
ჩაფლული სოფელში.აქ წყალში ღრმად ჩასულია ვეებერთელა ლოდი, რომელსაც
ადამიანის ფორმა აქვს. ლოდს ირგვლივ წყალი უვლის და თავისებურ გამოსახულებას
ქმნის.
• დედამოკა, ადგილი, რომლის სახელიც ორსულ დედას ნიშნავს, სამეგრელოშია,
ტეხურის ხეობის ვიწრო ყელზე ნოქალაქევის ციხის გადასახედთან მწვანეში
ჩაფლული სოფელში. აქ წყალში ღრმად ჩასულია ვეებერთელა ლოდი, რომელსაც
ადამიანის ფორმა აქვს. ლოდს ირგვლივ წყალი უვლის და თავისებურ გამოსახულებას
ქმნის. ხალხი დიდი პატივისცემით ეპყრობა ამ ადგილს და ლოდს. იგი მოძალადე
ლაშქარს გამოქცეული ქალის გაქვავებულ სხეულად მიაჩნიათ.
• ლეგენდის თანახმად, უხსოვარ დროში, მდინარის შორიახლო ქოხში რძალ-
დედამთილი ცხოვრობდა. მათი ქმრები ბრძოლაში გმირულად დაღუპულან.
მისუსტებულ და ხანდაზმულ დედამთილს სიარული აღარ შესძლებია, რომ წყაროზე
წყლის მოსატანად წასულიყო. რძალს არ დაუშლია და ,,მოკათუ”, ორსული ქალი
წასულა წყლის მოსატანად. შინისკენ მიმავალი აბჯროსან მტერს შეფეთებია. კოკა
ხელიდან გაუგდია და უმალ მდინარისკენ გაბრუნებულა. ქარაფის პირას უფლისათვის
შველა უთხოვია. ის იყო კაცს ხელი უნდა ეტაცა, რომ მდინარის ნაპირები ერთმანეთს
დაახლოვებია და ,, მოკათუც” ორსული დედა წამიერად გადავლებია მდინარეს.
ორსული ქალი კი მეორე ნაპირამდე ვერ გადამხტარა, ვერ გაუღწევია , წყალში ქვაზე
დამხტარა და ქვადვე გადაქცეულა. ამიტომ ამ ადგილს ,,დედამოკას” ეძახიან.
• “დედამოკაზე” დღემდე გოგოირდოვანი წყალი გადმოდის, როგორც ამბობენ, მას
განსაკუთრებული სამკურნალო თვისებები გააჩნია. თუმცა, სამწუხაროდ, ეს
განსაკუთრებული ადგილი ბევრი ადამიანისათვის კვლავაც უცნობია.