ჩემი მხარის ტურისტული გიდი

1. ხელთუბანი
By:გოგატიშვილი რეზო

2.  შესავალი
ღეს მე უნდა გესაუბროთ შიდა ქალთლში მდებარე ქალაქ გორის რაიონ სოფელ
ხელთუბანზე. Სოფელი ხელთუბანი არის საკმაოდ დასახლებული, რაც
გამოიხატება მოსახლეობის რაოდენობაში რომელიც 3 ათას შეადგენს. Სოფლის
მოსახლეობის 98% ქართველია.
ახლა მინდა მოგიყვეთ როგორ დაერქვა სახელი სოფელს, რათქმაუნდა ეს
ორი თქმულება არამგონია მიზეზი იყოს რატომაც დაერქვა ეს სახელი სოფელს
მაგრამ მაინც მოგიყვებით: პირველი თქმულების თანახმად თურმე ამ ადგილას
ბევრი ხევები და ასევე ჭაობიანი ადგილი (ჭაობები ჯერკიდე გვაგქვს) იყო,
რადგან ბევრი ხევები იყო ხელთუბანი დაერქვაო, მეორეს თანახმად ერთ ოჯახს
უხეშეად რომ ვთქვათ წუპაკი რძალი ყავდაო, ხელებს არ იბანდა და
ხელდაუბანელი/ხელთუბანი დაერქა.
როდის დარსდა და როგორ სოფელი ხელთუბანი მაგაზე ინფორმცაია ვერაფერი
ვერ ვიპოვე სამწუხაროდ და დიდად ცნობილი არ არის, მაგრამ საკმაოდ დიდი
ხნის სოფელი და დასახლებული პუნკტი რომ არის თვალ საჩინოა.
სოფელში გვაგვს საკმაოდ დიდ სამ სართულიანი სკოლა რომელშიც 300 -
ზე მეტი ბავშვი სწავლობს.

3.  Სელთუბნის პერე მოციქულის
ეკლესია
Სელთუბანში და მის გარე ტერიტორიაზე საკმაოდ დიდი რაოდენობის
ეკლესიება რომლებზეც მინდა გესაუბროთ
Სინდა გესაუბროთ ხელთუბნის პეტრე მოციქულის
ეკლესიაზე რომელიც სოფელ ხელთუბნის ცენტრში მდებარეობს. თარიღდება
გვინფეოდალური ხანით ეკლესია დარბაზულია ნაგებია რიყის ქვით და
აგურით. დანგრეულია ეკლესიის დასავლეთის და სამხრეთის კედლები.
ეკლესიის თაღოვანი კარი ჩრდილოეთ კედელშია,
ნახევარწრიული აფსიდის სარკმელი თაღოვანია. სარკმლის ორივე მხარეს
წყვილი ოთკუთხა ნიშია. საკურთხევლის გვერდებზე
აფსიდიანი სამკვეთლო და სადიაკვნეა, რომლებიც დარბაზს კარებით
უკავშირდებიან. მათ თავზე, დარბაზის მხარეს, ღია სამალავებია. სამკვეთლოსა
და სადიაკვნეს აფსიდებს თაღოვანი სარკმლები აქვთ. სარკმლების ორივე
მხარეს თითო ოთკუთხა ნიშია. ეკლესიის სატრიუმფო თაღი აგურითაა ნაგები.
Სმ მომენტისთვის ეკლესია ძალიან ცუდ მდგომარეობაშია და რესტავრაცია
სჭირდება.
Სყარო: wikipedia.org

4.  ხელთუბნის სამების ეკლესია
Სრთერთი ეკლესია რომელიც ხელთუბანში მდებარეობს
არის ხელთუბნის სამების ეკლესია რომელიც დახლოებით
ცენტრში მდებარეობს. Სკლესია აშენენდა 1806 წელს.
ეკლესია გუმბათოვანი ნაგებობაა, ნაშენია
აგურით. ეკლესიას ორი შესასვლელი აქვს - სამხრეთით და
დასავლეთით. დარბაზის განივი კედლები ორი წყვილი
მძლავრი პილასტერით სამ ნაწილად იყოფა. შუა ნაწილი
კვადრატულია და გუბათი ადგას თავზე. განაპირა
ნაწილები ვიწრო, ტოლი ოთკუთხედებია, გადახურულია
ცილინდრული კამარით. Სყარო:wikipedia.org

5.  ხელთუბნის ყორღანული ველი
ხლა მინდა ვისაუბრო ხელთუბნის ყორღანული ველზე არქეოლოგიური ძეგლზე ხელთუბანში.
სავარაუდოდ თარიღდება ძვ. წ. III ათასწლეულის მეორე ნახევრით. შედგება ორი ჯგუფისაგან, ე. წ.
გორაკების მიწებისა და თანდიწყაროსაგან. გორაკების მიწების ყორღანების ჯგუფი მდებარეობს
სოფლის ჩრდილო-აღმოსავლეთით, სოფელ ხელთუბანსა და სოფელ კვარხითისაკენ მიმავალ
სასოფლო გზას შორის. მთელი ყორღანული ველი მოხნულია. ყორღანულ ველზე სამი სახის
ყორღანებია: ქვამიწაყრილიანი, ქვისზღუდიანი მიწაყრილიანი და ქვაყრილიანი. ყრილები თითქმის
მიწასთან არის გასწორებული. შედარებით კარგად შემონახული ხუთი ყორღანის დიამეტრი
მერყეობს 15-დან 40 მ-მდე, სიმაღლე - 0,8 მ-მდე.
ველზე გაითხარა ორი ყორღანი (გორაკების მიწების ჯგუფი). N 4 ყორღანი, რომელიც მდებარეობს
სოფლიდან 0,5 კმ-ზე, თარიღდება ძვ. წ. XXIV-XXII საუკუნეებით და უნდა
ჩაითვალოს თრიალეთის ადრინდელი ბრინჯაოს ხანის ყორღანების თანადროულად. გათხრის დროს
ერთ-ერთ ყორღანს უკვე აღარ ჰქონდა ყრილი. მის არსებობაზე მიგვანიშნებდა რიყის ქვის ძლიერ
დეფორმირებული წრიული სარტყელი და ცენტრალურ ნაწილში რიყის ქვების სიჭარბე. სამარხი
ორმო ამოჭრილი ყოფილა დაახლოებით ყრილის ცენტრში. ფსკერზე, ჩრდილო-აღმოსავლეთის და
სამხრეთ-დასავლეთის კედლების გასწვრივ, ურმის თვლებისათვის ამოღებულია 0,2-0,25 მეტრი
სიღრმისა და ამავე სიგანის თხრილები (ურემი შემონახული არ არის). სამარხი ძლიერ
დაზიანებულია, ალბათ გაძარცულიც. ვერ დადგინდა მიცვალებულის დაკრძალვის პოზა. ნაპოვნია
ერთი ტუფოგენური ქვის სანაყი და ხუთიოდე თიხის ჭურჭლის ფრაგმენტები. აღდგა მხოლოდ ერთი
ჭურჭელი. სამარხის თავზე უნდა ყოფილიყო მცირე ქვაყრილი, შემდეგ კი-მიწაყრილი, რომელიც 1,5-
2 მეტრი სიგანის რიყის ქვის სარტყელით იყო შემოზღუდული. მეორე ყორღანი მდებარეობა წინა
ყორღანის ჩრდილო-აღმოსავლეთით 150მ-ზე. თარიღდება დაახლოებით ძვ. წ. XXIII-XXI
საუკუნეებით, რასაც ადასტურებს სამარხეული კერამ. ნაწარმის ერთგვარი მსგავსება მტკვარ-არაქსის
კულტურის დასასრულისა და ე.წ. ალაზან-ბედენური პერიოდის მასალებთან.

6. გმადლობთ ყურადღებისთვის!!!