4. Gure gorputza hainbat sentsazio ezagutzeko gai
da, bai kanpotik datozanak bai gorputz barrukoak
Sentsazino horreei estimulu deitzen jako.
• Kanpoko estimuluek bizi garan ingurunearen
baldintzei buruzko informazinoa emoten
deuskue. Kanpoko errezeptoreak dira. Zentzume
organoetan dagoz
11. Nerbio sistemak zentzumenek jasoten
daben informazinoa entzefalora
eroaten dabe eta hor interpretatzen
da informazinoa eta erantzuna
erabakitakoan lokomozino sistemara
eroaten dauz mugimenduen bidez
gauzatzeko.
Nerbio sistema zentrala
Nerbio sistema zentrala entzefaloaz eta
bizkarrazur muinaz osotuta dago
· Entzefaloa zerebeloaz garunaz eta
bazarrazur erraboileaz dago osatua.
Garuna entzefaloaren zati handiena
hartzen dau. Oroimenak, emozinoak eta
borondatezko erantzunez arduratzen da.
Baita ere zentzumenen informazinoa
interpretatu.
Zerebeloa orekea eta mogimentuak
koordinatzen dauz.
Bizkarrazur erraboliea bikarrazurra
eta entzefaloa lotzen dauz. Ohartu bako
mogimentuez arduratzen da.
•
Bizkarrazur muina bizkarrazurraren
barruan dago. Gorputz atalak
entzefaloagaz lotzen dauz. Erreflexuez
arduratzen da.
12. Nerbio sistema periferikoa
Nerbio sistema periferikoa gorputz osoan zabalduta dago
• Zentzumen nerbioak 5 zentzumenek jasotako informazinoa entzefalora
eroaten dabe.
• Nerbio motorrek erabakitako ekintza muskuluetara eroaten dabe .
14. Lokomozino aparatua nerbio sistemak
agindutako erantzuna mogimenduen bidez
betetzen dau. Erantzun motorrak deitzen
jake.
Hazur sistema
Hazur sistemak edo eskeletoak gure
gorputzari formea emonten deutso baita
eutsi ere.
• Hazurrak organo gogorrak dira. 3
motatakoak dagoz: luzeak adibidez;
femurra, laburrak adibidez; eskuko
hazurrak eta zapalak adibidez; frotala.
Bi hazur edo gehiago alkartzen diranean
artikulazino deitzen jako, mugikorrak edo
finkoak izan daitekez.
• Kartilagoak gogorrak eta malguak dira,
organoak osotzen dabe.
15. Muskulu sistema
Muskulu sistema gihar edo
muskulu izeneko organo
malguez osotuta dago.
Muskuluak uzkurtzean
laburtu egiten dira eta
erlaxatzean luzetu.
Muskutu asko tendoien
bidez dagoz hezurrei lotuta.
17. Zentzumenen gaixotasunak eta
akatsak
•
•
•
•
•
Miopia eta hipermetropia kristalinoaren
akatsa da, miopia urrunetik ikusten ez
dozunean gertatzen da eta hipermetropia
hurretik ikusten ez dozunean.
Begia lausotzea kristalinoak gardentasuna
galtzen dauenean gertatzenda eta
ikusmena murruzten dau.
Erretinea azkatzea erretinea zulatzea
edo urratzea da. Kolpe baten ondorioz
gertatzen da eta horren ondorioz
ikusmena galtzen da baina, kirugiaren
bidez konpondu ahal da.
Otitisa erdiko belarriko eta barruko
belarriko handitasuna da. Bakteria batek
Eustakioren tronpan handitasuna sortuz
mina edo inurridurea eragiten dauz baita
entzumena galtzea.
Tinpanoa zulatzea gorreia sortzen dau.
Entzumen hodian objetuak sartzeagaitik
geratzen da eta soinu ozen bategaitik
18. Nerbio sistemaren
gaixotasunak
Kausa fisikoak edo kausa psikikoak
izan daitekez.
• Kausa fisikoak Parkinson gaixotasuna
edo Alzheimerren gaixotasuna.
Gaixotasun horrek kolpe gogor batez
sortzen dira eta mogimenduaren eta
oroimenaren galera sortzen dau.
• Kausa psikikoak depresinoan eta
antzietatean dagoz oinarrituta. Inork ez
daki zelan sortzen dira, baina, bai zelan
osatu, oitura osansungarriak harturik
osatu ahal da, adibidez; alkohola, tabakoa
eta bestelako drogak usten.
19. Lokomozino aparatuaren
gaixotasunak eta lesinoak
• Hazur sistemaren hausturak, kolpe gogor
baten ondoriozhazur bat apurtu edo fisura bat
edo baita errumatismoa gertatu daike.
Errumatismoak artikulazinoei eragiten deutsoe,
eta esfortzu handiagaitik gertatu ahal dira.
• Muskulu sisteman okela etenak edo
zaintiratuak ergiten dabez kolpearen edo
esfortzu handiarean ondorioz. Muskulu
distrofian gaixoiei mugitzeko gaitasuna
murristen deutso.
20. Eta hau izan da dana
gaurkoz.
ESKERRIK ASKO ZUEN
ADITASUNAGAITIK
