ingurune erlazino funtzinoko laburpen txiki bat

1. gorputz hainbat sentzzino ezagutzeko gai da, bai kanpokoak eta bai barrukoak.zentzazino horrei
estimulu deitzen jake, eta gure gorputzak erantzun egiten deutso. Estimuluak kanpokoak edo
barrukoak dagoz.
KANPOKO ESTIMULUAK:bizi gara ingurunean baldintzeie buruzkoinformazinoa emoten
deuskue.estimuluak ezagutzen dabezanak kanpoko errezeporeak dira. Kanpoko errezeptoreak
zentzumen organoetandagoz, eta inguruan daguzanaz jabetzen gara horri esket.
BARRUKO ESIMULUAK:gorputz barrutik datoz, eta gorputzen beharrizanen berri emoten deuske,
adibidez, egarria badaukagu. Edo gorputzaren egoerari buruz, mihinari buruzkoa.horrek ezagutzeaz
NERBIO SISTEMA
NERBIO SISTEMA ZENTRALA:entzefaloz eta bizkarhazur muinez osotuta dagoz
ENTZEFALOA: garunaz, zerebeloaz eta bizakarazur erraboilaz osotzen da.
GARUNA: entzefaloko zatirin handiena da. Oroimena, emozinoaz eta borondatezko ekintaz
osotzen da.
ZEREBELOA: oreka eta mugimendua koordinatzen dauz.
BIZKARAZUR ERRABOILA: entzefaloa eta bizkarazue muina lotzen dauz,eta ohartu bako
mugimenduaz harduratzen da.

2. BIZKARAZUR MUINA:bizkarrazurraren barruan dago. Nerbio ehunezko kordoia da, nerbioen
bidez gorputz atalak entzefaloaz lotzen dauzana, eta ekintza erreflexuaz arduratzen da.
NERBIO SISTEMA PERIFERIKOA:gorputz osoan zabalduta dagozan nerbioek osotzen dabe. Bi
zati dagoz zentzumen nerbioak eta nerbio motoreak.
NERBIO MOTOREAK: entzefaloak erabagitako erantzuna muskuluetara eroaten dauz.
ZENTZUMEN NERBIOAK:zentzumenek jasotako informazinoa entzefalora eroaten dabe.
FINKOAK:hazurrek mugimendurik ez daukienean adibidez;garazur zatiak.
MUGIKORRAK: hazurrak mugimendua txikia edo handia daukienean. ZENTZUMENAK
INFORMAZINOA JASOTEA
gorputz barruan zabalduta dagozan barrukoerrezeptoreak arduratzen dira.
ERANTZUNAK LANTZEA
entzefaloak kanpotik nahiz gorputz barrutik jasoten dauzan sentsazinoak interpretatzen dauz, eta
kasu bakoitzari jagokozan erantzunak moldatzen dauz.
BORONDATEZKO ERANTZUNAK: era kontzientean egiten dogu. Adibidez, zer ordu da jakn
gura badogu eskumuturra jiratu eta erlojuari begiratzen deutsagu.
OHARTU BAKO ERANTZUNAK: konturatu barik egiten dogu. Adibidez, lisarburdinaz erre
ezkero, eskua kentzen dogu.
HAZUR SISTEMA
hazur sistema edo eskeletoa gure gorputzari forma emoteazeta eusteaz arduratzen da. Organo asko
bebezten dauz bihotza edo bizkarazur muina adibidez.
Hazurrak organo gogor eta zurrunak dira, eskeletoan 200 hazur baino gehiago dagoz, hiru
motakoak: zapalak;fronla, laburrak;eskuko hazurrak edo luzeak;femurra. Hazur 2 edo gehiago
alkartzen diranean artikulazinoa sortzen da, mota bikoak dagoz:finkoak eta mugikoarrak.

3. MUSKULUAK
hainbat mugimendu egiten dabezan 600 muskulu edo organo elastikos osotuta dago. Muskuluak
uzkurtzean laburtu egiten dira, eta luzatzen direnean erlaxatu.muskulu batzuk tendoien bidez
hazurrei osotuta dagoz.
Gure gorputza lokomozino aparatuan ez dabenak parte hartzen eta gura barik mugitzen doguzan
muskuluak ere. Adibidez; bihotzaren parte diran muskuluak taupadakaz mugitu egiten dira.