3. Ο ΑΛΗ ΠΑΣΑΣ
• Ο Αλή πασάς
απαχόλησε το
Σουλτάνο γιατί είχε
αποκτήσει πολλή
δύναμη και είχε
δημιουργήσει ένα
«κράτος εν κράτει».
4. ΤΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΓΙΑ ΤΗ
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
• Η πλούσια ενδοχώρα της Μακεδονίας
προσέλκυσε το ενδιαφέρον του Αλή πασά
με πρώτο του στόχο την πόλη της
Νάουσας.
5. Α΄ ΕΠΙΘΕΣΗ
• Το 1795 εξαπολύει την πρώτη του επίθεση
με πολεμικό σώμα 400 γενιτσάρων, εναντίον
των Ναουσαίων. Την πόλη υπερασπίζονται
με επιτυχία οι Καρατάσος, Δεληδήμος,
Ζαφειράκης και Τζιοβάρας.
Τα χρόνια που ακολουθούν (1795-1798) η
πόλη οχυρώνεται για μελλοντική επίθεση του Αλή
πασά.
6. Β΄ ΕΠΙΘΕΣΗ
• Αυτή τη φορά σώμα 8.000 Αλβανών με τον
Ισμαήλ Πασόμπεη, επιτίθεται στην πόλη της
Νάουσας και κλείνει όλα τα περάσματα. Οι
επιθέσεις εξουδετερώνονται.
• Μετά από μέρες νέα επίθεση των Αλβανών
αποκρούεται με επιτυχία καθώς οι Ζαφειράκης,
Καραμήτσος και Σιούγγαρης μέσα στην πόλη και
ο Αγγελής Γάτσος με 100 παλικάρια έξω από
αυτή, προς τη μεριά του Περισορίου, τρέπουν
τους Αλβανούς σε φυγή.
7. Γ΄ ΕΠΙΘΕΣΗ
• Στην τρίτη προσπάθεια κατάληψης της
Νάουσας, Σιούγγαρης και Γάτσος
αποκρούουν σώμα 1200 Αλβανών.
• Συμφωνούν την παύση πυρός με τον όρο
να μην ξαναπιάσουν όπλα εναντίον της
Νάουσας.
8. «ΤΟ ΣΟΥΛΙ ΜΕ ΓΕΡΑΣΕ ΑΛΛΑ Η ΝΑΟΥΣΑ ΘΑ
ΜΕ ΦΑΕΙ»
• Ο Αλή πασάς κατάλαβε πως τη Νάουσα
με όπλα δεν μπορούσε να την πάρει. Θα
χρησιμοποιούσε λοιπόν, άλλους τρόπους.
9. ΟΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΟΥ ΑΛΗ
• Έτσι λοιπόν, αφού πρώτα εξόντωσε το
Θωμά Χατζηχειμώνα, πολιτικό παράγοντα
της πόλης και το Δεληδήμο, σπουδαίο
στρατιωτικό, κατάφερε στη συνέχεια να
διχάσει τους Ναουσαίους σε δυο
στρατόπεδα. (Ζαφειράκη και Διαμαντή).
10. ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΣΤΟΝ ΑΛΗ
• Οι Ναουσαίοι ζήτησαν την προστασία του
Αλή. Εκείνος όρισε άρχοντα της πόλης το
Ζαφειράκη και τοποθέτησε φρουρά
Αλβανών.
• Ο Γάτσος και ο Καρατάσος είχαν
αποτραβηχτεί στα λημέρια του Βερμίου.
11. Η ΑΝΑΤΡΟΠΗ
• Το 1803 ο Ζαφειράκης εξοργίζεται με το
Βελή, γιο του πασά, που καταχράστηκε τη
φιλοξενία του και θέλησε να ατιμάσει την
οικογένειά του. Ζητά τη βοήθεια του
Γάτσου αλλά δεν καταφέρνουν να πιάσουν
το Βελή, ο οποίος ξεφεύγει στο Βέρμιο.
12. Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΝΑΟΥΣΑΣ
• Ο Αλή πασάς επιτίθεται εναντίον του
Ζαφειράκη και της Νάουσας και το 1804 οι
πρόκριτοι παραδίδουν την πόλη τους στον
Πασόμπεη. Ο Ζαφειράκης ξέφυγε προς τα
Γιαννιτσά.
• Η Νάουσα υποτάχτηκε οριστικά στον Αλή.
14. ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ
ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΝ
• Μετά την καταστολή της επανάστασης στη
Χαλκιδική, πάρθηκαν από τους
Οθωμανούς πολλά μέτρα για την
αποφυγή της εκδήλωσης παρόμοιων
επαναστάσεων.
15. ΜΕΤΡΑ ΤΩΝ ΟΘΩΜΑΝΩΝ
• Ένα από τα μέτρα που πήρε ο Μεχμέτ
Εμίν ήταν η αποστολή από κάθε πόλη της
Μακεδονίας προκρίτων ως ομήρους.
• Όλες οι πόλεις ανταποκρίθηκαν εκτός από
τη Νάουσα, όπου με πρωτοβουλία του
Ζαφειράκη και τη σύμφωνη γνώμη των
οπλαρχηγών Γάτσου και Καρατάσου δε
στάλθηκε κανένας εκπρόσωπος.
16. ΣΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΟΥ ΔΟΒΡΑ
• Οι οπλαρχηγοί συγκεντρώθηκαν στο
μοναστήρι του Δοβρά, για να πάρουν
αποφάσεις, αφού μετά την άρνηση
αποστολής αντιπροσώπων, βρέθηκαν στο
στόχαστρο του Εμίν.
17. ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ
• 1. Επαναστατικό κέντρο ορίστηκε η
Νάουσα, που θα έπρεπε να οχυρωθεί και
να εξοπλιστεί ανάλογα.
• 2. Ο Καρατάσος αποφασίστηκε να
καταλάβει τη Βέροια και ο Γάτσος την
Έδεσσα. Η κατάληψη, όμως, της Έδεσσας
τελικά απορρίφτηκε λόγω της ύπαρξης
μεγάλης στρατιωτικής δύναμης των
Οθωμανών.
18. ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ
• 3. Να σταλούν ταχυδρόμοι σε διάφορες
πόλεις, για να εμψυχώσουν τους
κατοίκους.
• 4. Αρχηγός των επιχειρήσεων ορίστηκε ο
Καρατάσος και βοηθός του ο Αγγελής
Γάτσος.
• 5. Να ζητηθεί βοήθεια από τα σώματα του
Ολύμπου.
19. ΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ
• Το Φεβρουάριο του 1822,
συγκεντρωθήκαν ο Ζαφειράκης, οι δυο
οπλαρχηγοί και πλήθος Ναουσαίων στο
ναό του αγίου Δημητρίου και κήρυξαν την
επανάσταση.
20. ΕΠΙΘΕΣΗ ΣΤΗ ΒΕΡΟΙΑ
• Ο Καρατάσος και ο Γάτσος επιτέθηκαν
στην πόλη της Βέροιας ενώ ο Πέτρος
Γάτσος έκλεισε περάσματα του βάλτου
των Γιαννιτσών, για να εμποδίσει τουρκικά
σώματα να προχωρήσουν προς τη
Βέροια.
21. ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ
• Οι Τούρκοι είχαν ήδη συγκεντρώσει
πολλές δυνάμεις στην περιοχή. Οι
επιθέσεις ήταν σφοδρές αλλά
αναγκάστηκαν τα ελληνικά σώματα να
υποχωρήσουν προς τη Νάουσα, μια που
τουρκικά στρατεύματα κατευθύνονταν
στην περιοχή από τη Θεσσαλονίκη.
22. ΣΤΗ ΜΟΝΗ ΔΟΒΡΑ
• Ο Καρατάσος οχυρώθηκε στη μονή Δοβρά
και ο Γάτσος σε θέσεις γύρω από τη
Νάουσα.
• Ο τουρκικός στρατός είχε μια σοβαρή
ήττα, αφού εγκλωβίστηκε ανάμεσα σε δυο
πυρά.
23. ΠΡΟΣ ΤΗ ΝΑΟΥΣΑ
• Ο Λουμπούτ πασάς κατευθύνεται προς τη
Νάουσα με μεγάλη στρατιωτική δύναμη
και οι Έλληνες οπλαρχηγοί αναγκάζονται
να συμπτυχθούν στη Νάουσα.
• Οι Τούρκοι ζητούν την παράδοση και οι
Ναουσαίοι αρνούνται. Ο Γάτσος
οχυρώνεται στη μονή Προδρόμου, ο
Ζαφειράκης μέσα στην πόλη και ο
Καρατάσος στον πύργο του.
24. ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ
• Οι επιθέσεις άρχισαν στις 16 Μαρτίου.
Συνεχίστηκαν όλη τη Μ. Εβδομάδα και τις
μέρες του Πάσχα (2-3 Απριλίου).
• Την Πέμπτη 6 Απριλίου, οι Τούρκοι
βρήκαν αφύλακτη την πύλη του αγίου
Γεωργίου και μπήκαν στην πόλη της
Νάουσας.
25. ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΕΣΤΙΕΣ
ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ
• Οι ορδές του Λουμπούτ, έκαιγαν,
σκότωναν, λεηλατούσαν.
• Μια από τις τελευταίες εστίες αντίστασης ο
ναός του αγίου Δημητρίου, όπου είχαν
καταφύγει και αρκετά γυναικόπαιδα.
• Έπεσαν όλοι ηρωικά.
26. ΣΤΟΝ ΠΥΡΓΟ ΖΑΦΕΙΡΑΚΗ
• Απόρθητος έμενε ο πύργος του
Ζαφειράκη, στον οποίον, επίσης, είχαν
καταφύγει αρκετά γυναικόπαιδα. Ο
Ζαφειράκης αποφάσισε την εγκατάλειψη
του πύργου γιατί τελείωσαν τα τρόφιμα και
τα πολεμοφόδια. Κάποιοι ξέφυγαν προς
τον Άγιο Νικόλαο. Κάποιοι που κρύφτηκαν
σε μάντρες τριγύρω εντοπίστηκαν και
ακολούθησε πλήθος μαρτυρίων: σφαγές,
απαγχονισμοί, βιασμοί…
27. ΑΡΑΠΙΤΣΑ
• Δεκατρείς Ναουσαίες με τα παιδιά τους
έπεσαν στον καταρράχτη της Αραπίτσας,
για να γλιτώσουν την ατίμωση.
• Ο Ζαφειράκης συναντήθηκε στον Άγιο
Νικόλαο με τον Καρατάσο και το Γάτσο
και αποφάσισαν να κινηθούν προς τη Ν.
Ελλάδα.
28.
29. ΣΤΟ ΣΕΛΙ
• Έφτασαν στο Σέλι, όπου παρέμεινε ο
Ζαφειράκης με τα γυναικόπαιδα και οι δυο
οπλαρχηγοί πήγαν να πολεμήσουν με
τους Τούρκους που είχαν κλείσει τα στενά
στο Φραγκότσι.
• Στο Σέλι, όμως, εντοπίστηκαν από ένα
σώμα Αλβανών, που συνέλαβε τα
γυναικόπαιδα και τα οδήγησε
αλυσοδεμένα στη Νάουσα.
30. ΤΕΛΟΣ ΖΑΦΕΙΡΑΚΗ
• Ο Ζαφειράκης με το γιο του Καρατάσου,
Γιαννάκη, κατέφυγαν σε διπλανό δάσος
όπου και φονεύθηκαν.
31. «ΚΙΟΣΚΙ»
• Δυο χιλιάδες Ναουσαίοι καρατομήθηκαν ή
απαγχονίστηκαν στην τοποθεσία
«Κιόσκι».
• Εκτός από τη Νάουσα λεηλατήθηκαν και
πυρπολήθηκαν άλλα 50 χωριά.
32. ΤΥΧΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ
• Σύμφωνα με μια εκδοχή τις παραχώσανε
ως τη μέση στο χώμα και οι διερχόμενοι
Οθωμανοί τις έβριζαν και τις χτυπούσαν.
Ο ίδιος ο Λουμπούτ, που
παρακολουθούσε το θέαμα, ζήτησε να
αλλαξοπιστήσουν. Εκείνες αρνήθηκαν και
τότε τις έκλεισε σε σακιά με ποντίκια και
αγριόγατες και μετά από μέρες
εξέπνευσαν.
33. ΑΓΡΑΦΑ
• Ο Αγγελής Γάτσος και ο Καρατάσος
αποφάσισαν οδυρόμενοι και απελπισμένοι
για την τύχη της οικογένειάς τους να
καταφύγουν στη νότια Ελλάδα.
• Αφού διέσχισαν βουνά και πεδιάδες
κατέφυγαν στα Άγραφα.
• Συνεργάστηκαν με το Γ. Καραϊσκάκη στην
εκκαθάριση των Αγράφων από τα
τουρκικά στρατεύματα.
34. ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ
• Πήγαν στο Μεσολόγγι και τάχθηκαν στις
διαταγές του Μαυροκορδάτου και
πολέμησαν στις νικηφόρες μάχες στο
χωριό Πλάκα, όπου σκοτώθηκε και ο
αδερφός του Αγγελή Πέτρος.
35. ΔΕΡΒΕΝΑΚΙΑ-ΓΡΑΒΙΑ
• Ο Γάτσος πολέμησε ακόμη στη μάχη του
Πέτα με το Μαυροκορδάτο και στα
Δερβενάκια με τον Κολοκοτρώνη.
• Ενώ κινήθηκε προς τη Γραβιά να βοηθήσει
τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, του επιτέθηκε
μια στρατιά του Κιοσέ Μεχμέτ και στη
συμπλοκή που ακολούθησε
τραυματίστηκε.
36. ΣΤΕΡΕΑ-ΥΔΡΑ-ΜΕΣΣΗΝΙΑ
• Στη συνέχεια οι δυο οπλαρχηγοί
συμμετέχουν σε διάφορες επιχειρήσεις
στη Στερεά Ελλάδα.
• Το 1824 βρίσκονται στην Ύδρα και
οργανώνουν την άμυνά της.
• Το 1825 καλούνται να αντιμετωπίσουν την
απόβαση του Ιμπραήμ στη Μεσσηνία.
37. ΡΟΥΜΕΛΗ-ΣΠΟΡΑΔΕΣ
• Κουρασμένοι, όμως, από την
κυβερνητική συμπεριφορά αποσύρονται
στη Ρούμελη.
• Οι δυο άντρες πήραν μέρος σε πολεμικές
επιχειρήσεις των Σποράδων.
38. ΣΤΗΝ ΑΤΑΛΑΝΤΗ
• Τα μακεδονικά σώματα ζήτησαν να
εγκατασταθούν σε μέρη που
απελευθερώθηκαν με τους αγώνες τους.
Προτίμησαν την Αταλάντη της Λοκρίδας,
στα σύνορα με την αλύτρωτη Θεσσαλία,
για να νιώθουν πιο κοντά στη Μακεδονία.
• Η διαμονή του Γάτσου στην Αταλάντη
διαπιστώνεται το 1836.
39. ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗ
• Οι ξεριζωμένοι Μακεδόνες ασχολήθηκαν
με την καλλιέργεια αμπελιών, τη
σηροτροφία, και τις μεταφορές. Οι
γυναίκες με την υφαντική και την
ταπητουργία.
41. Η ΤΥΧΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΤΟΥ
ΓΑΤΣΟΥ
• Οι 4 κόρες του πουλήθηκαν σε σκλαβοπάζαρα
της Ανατολής. Ο γιος του παραδόθηκε σε
στρατόπεδο εκπαίδευσης γενιτσάρων.
• Για τη γυναίκα του κάποιοι ιστορικοί λεν πως
αλλαξοπίστησε για να σωθεί. Αυτό όμως
καταρρίπτει επιστολή του Γάτσου προς τον
Καποδίστρια, στο οποίο την αναζητεί, το
γεγονός της φυλάκισής της και το ότι δεν άλλαξε
το όνομά της.
42. Η ΤΥΧΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΤΟΥ
ΓΑΤΣΟΥ
• Τη γυναίκα του, Πρόια, την ξαναβρήκε
μετά από 17 χρόνια και έζησε μαζί της δυο
μήνες μέχρι το θάνατό του.
