3rd AVIATION CONFERENCE - "AIR TRANSPORT OF TODAY AND TOMORROW"

1. _______________________________
Γιάννης Σταυλάς
Αεροναυπηγός μηχανικός
Ελεγκτής Εναέριας Κυκλοφορίας
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗ ΕΝΩΣΗ
ATHENS – VENIZELOS- 2014

2. Στις 12 Μαρτίου του 1990 ο ICAO υιοθέτησε την
ισχύουσα κατηγοριοποίηση του εναερίου χώρου,
με στόχο οι χρήστες να γνωρίζουν τις προϋποθέσεις και
τις παρεχόμενες υπηρεσίες, κυρίως, όσον αφορά την
υπευθυνότητα διαχωρισμού μεταξύ α/φών.
Καθιερώθηκαν 7 κατηγορίες: A,B,C,D,E,F,G.
Από το 2004 ο ICAO και το Eurocontrol προτείνουν περιορισμό των
κατηγοριών από 7 σε 3 μέχρι το 2010 και σε 2 από το 2015 :
U (Unknown) : δεν είναι γνωστή όλη η κυκλοφορία στο σύστημα ΕΕΚ
K (Known) : όλη η κυκλοφορία είναι γνωστή στο ATC ως προς τη θέση
N (Intended) : όλη η κυκλοφορία είναι γνωστή στο ATC ως προς τη θέση και τις
προθέσεις

3. Η πρόταση του ICAO για την
κατηγοριοποίηση του εναέριου χώρου διαχωρίζει
τον εναέριο χώρο σε ελεγχόμενο και μη
ελεγχόμενο . Οι κατηγορίες από Α έως Ε
αναφέρονται σε ελεγχόμενο εναέριο χώρο και οι F
και G σε μη ελεγχόμενο.
Σύμφωνα με τους κανόνες του ICAO σε
εναέριο χώρο κατηγορίας E και σε συνθήκες VMC ,
επιτρέπεται VFR πτήση χωρίς την απαίτηση
αμφίφορης επικοινωνίας , ή εξοπλισμού α/φους με
“Transponder”. Ως εκ τούτου , μια τέτοια πτήση
μπορεί να είναι εντελώς αόρατη στον ΕΕΚ.
Στο πλαίσιο της στρατηγικής του
EUROCONTROL ο εναέριος χώρος για τις χώρες
μέλη ECAC, προτείνεται να διαχωρίζεται σε
«γνωστής κυκλοφορίας - Known Traffic» και
«άγνωστης κυκλοφορίας - Unknown Traffic».
Έτσι, ο εναέριος χώρος «γνωστής κυκλοφορίας»
αποτελείται από τις ICAO κατηγορίες από Α έως και
την D , και ο « άγνωστης κυκλοφορίας», από την Ε
έως και την G.
- European Union (EU)
- European Civil Aviation
Conference (ECAC)
- European Common
Aviation Area (ECAA)

4. Class A. IFR flights only are permitted, all flights are
provided with air traffic control service and are separated
from each other.
Class B. IFR and VFR flights are permitted, all flights are
provided with air traffic control service and are separated
from each other.
Class C. IFR and VFR flights are permitted, all flights are
provided with air traffic control service and IFR flights are
separated from other IFR flights and from VFR flights. VFR
flights are separated from IFR flights and receive traffic
information in respect of other VFR flights.
Classification of Airspace
ICAO Annex 11: Air Traffic Services, Chapter 2, Section 2.6

5. Classification of Airspace (2)
ICAO Annex 11: Air Traffic Services, Chapter 2, Section 2.6
Class D. IFR and VFR flights are permitted and all flights are provided
with air traffic control service, IFR flights are separated from other IFR
flights and receive traffic information in respect of VFR flights, VFR
flights receive traffic information in respect of all other flights.
Class E. IFR and VFR flights are permitted, IFR flights are provided with
air traffic control service and are separated from other IFR flights. All
flights receive traffic information as far as is practical. Class E shall not
be used for control zones.
Class F. IFR and VFR flights are permitted, all participating IFR flights
receive an air traffic advisory service and all flights receive flight
information service if requested.
Class G. IFR and VFR flights are permitted and receive flight
information service if requested.

6. Μετά την απελευθέρωση των αερομεταφορών την
δεκαετία του 90, η ΕΕ αντιμετώπισε μια άνευ
προηγουμένου αρνητική εξέλιξη στην ακρίβεια των
πτήσεων. Κύριοι λόγοι υπήρξαν:
1. Οι έντονες διαφορές στην απόδοση των συστημάτων ΕΕΚ, λόγω
οργάνωσης, εξοπλισμού και εφαρμοσμένης τεχνολογίας
2. Ο κατακερματισμός του ευρωπαϊκού ουρανού, με 60 περίπου
FIR’s και αεροδιάδρομους (airways) σχεδιασμένους με βάση τα
σύνορα και τις υποδομές των κρατών, και όχι τις διαδρομές των
α/φών (ροές κυκλοφορίας)

7. Έτσι το 2001, το EUROCONTROL αναπτύσσει τη στρατηγική
ενιαίας κατηγοριοποίησης Εναέριου Χώρου για τις χώρες μέλη
ECAC. Το πρώτο βήμα έγινε με την απόφαση εναρμόνισης της
κατηγοριοποίησης του εναέριου χώρου πάνω από FL 195, η
οποία άρχισε να ισχύει στις 27 Νοεμβρίου 2003
Την 31η Ιανουαρίου 2005, 22 από τα 25 μέλη της ΕΕ είχαν
κατηγοριοποιήσει τον εναέριο χώρο τους πάνω από FL 195 σε
“C” κατηγορία του ICAO.

8. Ένας από τους κύριους στόχους του ενιαίου ευρωπαϊκού
ουρανού (SES) είναι ο ανασχεδιασμός του ευρωπαϊκού εναέριου
χώρου. Η νέα αρχιτεκτονική βασίζεται:
• Στη δημιουργία των γνωστών FABs (Funktional Airspace Blocks) -
διασυνοριακών λειτουργικών μπλοκ εναέριου χώρου, ως
ενδιάμεσο βήμα
• Στη δημιουργία Ευρωπαϊκής ανώτερης Περιοχής Πληροφοριών
Πτήσης (Upper Flight Information Region)
• Στην εναρμόνιση του διαχωριστικού επιπέδου των FL και της
κατηγοριοποίησης του εναέριου χώρου, με κοινές αρχές και
κριτήρια για το σχεδιασμό διαδρομών και τομέων
• Στην ευέλικτη χρήση του εναέριου χώρου, και τέλος
• Σε κοινούς κανόνες για τη Διαχείριση Ροής Eναέριας
Κυκλοφορίας (Air Traffic Flow Management)
2004 - SINGLE EUROPEAN SKY

10. SESAR TOOLS

11. SINGLE EUROPEAN SKY MANDATE ON DRAFT IMPLEMENTING RULE ON AIRSPACE
CLASSIFICATION IN THE LOWER AIRSPACE JUSTIFICATION MATERIAL - ENPRM/05-001
/ EDITION 1.2
PRINCIPLES/CRITERIA FOR HARMONISED CLASSIFICATION OF ECAC AIRSPACE
In the course of the EUROCONTROL led work to harmonise and simplify airspace
classifications a number of principles or criteria were developed with Stakeholders
to guide its development; these are as follows:
• Classification should observe the current level of safety and whenever possible
improve it.
• Classification should be based on airspace users’ requirements.
• Classification should allow operations on a permissive or conditional basis rather
than requiring individual exemptions to the access criteria for each Airspace
Classification.
• Classification should consider requirements for ATS provision in terms of
knowledge of traffic (intentions and/or position).
• Classification should consider the differences for ATS provision to IFR, ‘controlled
VFR’ and non-controlled VFR Flights below FL 195.

12.  Article 4.1
Member States shall classify airspace designated as the Known Traffic Environment, at and below FL
195 to FL 95, by the use of Airspace Classifications C and/or D, as defined by 2.6.1 of Annex 11 to
the Convention on International Civil Aviation.
 Article 4.2
Member States, where justified, for reasons of high density, high complexity traffic, may apply a
more restrictive airspace classification.
 Article 4.3
Member States shall authorise General Air Traffic VFR flights at and below FL 195 to FL 95, within
the Known Traffic Environment either:
a. In an airspace reservation, or
b. In accordance with an ATC Clearance and any specific arrangements required by the appropriate
ATS authority, or
c. In a corridor of Unknown Traffic Environment airspace established, either permanently or
temporarily for the use of aircraft flying under VFR.
 Article 5
Member States shall classify airspace designated as the Unknown Traffic Environment at and below
FL 195 to FL 95 by the use of Airspace Classifications G and/or E, as defined by 2.6.1 of Annex 11 to
the Convention on International Civil Aviation..
 Article 6
Member States shall ensure that, within four years of the entry into force of this Regulation,
airspace below FL 95 to the surface is classified by use of the arrangements for the harmonised
application of Airspace Classifications as provided for in Articles 4 and 5 of this Regulation.
SINGLE EUROPEAN SKY MANDATE ON DRAFT IMPLEMENTING RULE ON AIRSPACE
CLASSIFICATION IN THE LOWER AIRSPACE JUSTIFICATION MATERIAL - ENPRM/05-001

13. Summary
Class G, E, D, & C
 Dimensions
 VFR Weather Minimums
 Equipment, & Clearance
Requirements
 Operation & Airspeed
Restrictions.
 Special Use Airspace

14. Class G
 Uncontrolled - starts at the
surface and extends up to the
base of the overlying
controlled airspace
(2,500/1,700/1,000’ AGL).
Equipment Required: None
(outside of CTR’s-TMA’s-ATZ’s-
FIZ’s)
 Clearance Required: No.
 NO IFR ALLOWED.
 Max Speed: 250 KIAS.

15. Class E
 Controlled - starts at 2,500’ AGL and extends up to
the base of the overlying controlled airspace
(10,000’). May start at 1,700’ or 1,000’ AGL around
certain Class D areas (A & B sector extensions).
 VFR Weather Requirements:
 1,000’ Above/Below 1.5 KM Horizontal ; 8 KM
Visibility.
 Equipment Required:
 VFR - (except local) 1 VHF, 1 VOR (at night) , &
transponder (night or above 5,000’ MSL/3,500’
AGL).
 IFR - 2 VHFs, 2 VORs, 1 ADF, 1 MODE C
TRANSPONDER, 1 DME, & (for ILS appr.) 1 ILS/GS
with indicator, 1 MKR BCN.
 Clearance Required: IFR Yes, and VFR at night in civil
controlled airspace with VNM flight plan.
 IFR & VFR allowed.
 Max Speed: 250 KIAS.

16. Class D
 Controlled - starts at the surface; individually tailored vertically and
horizontally.
 VFR Weather Requirements:
 Civil/USAF - 1,500’ CIG, 5 KM Vis., clear of clouds.
 Military - Day 1,000’ CIG 5 KM Vis; Night 2,000’ CIG 5 KM Vis.
 SVFR - Day 1,000’ CIG 5 KM Vis; Night 2,000’ CIG 5 KM Vis.
 Equipment Required: IFR - same as Class E.
 VFR - Civil: VHF; Military: Comm.. equipment IAW military regs.
 Clearance Required: Yes; IFR or VFR.
 IFR allowed when control tower is open.
 Max Speed: 250 KIAS.

17.  Controlled - resembles the upside down wedding cake;
individually tailored sectors. Does not exceed FL 100.
 VFR Weather Requirements:
 1,000’ Above/Below 1.5 KM Horizontal .
 5 KM Visibility.
 Equipment Required: IFR same as Class E; VFR - Gyro direction
indicator, turn & slip or artificial horizon, clock w/timer, VOR,
VHF, Mode C transponder.
 Clearance Required: Yes.
 IFR Allowed. VFR call 5 min. prior to entry for clearance.
 Max Speed: 250 KIAS.
Class C
Airspace Around Int’l Airports

18.  Starts at 10,000’ MSL and extends up to infinity.
 VFR Weather Requirements:
1,000’ Above/Below 1.5 KM Horizontal (BCC).
 8 KM Visibility.
 Equipment Required: IFR same as Class E.
 Clearance Required: Yes.
 IFR Allowed. VFR not allowed without clearance.
 Max Speed: None.
Class C
Airspace Above 10,000’ MSL

19. Restricted Areas (EDRs) mainly include military training terrain;
extend from the ground up to varying altitudes, and are
predominantly active Mon - Fri and in some cases permanently.
 Specific restricted areas with the additional TRA (Temporary
Reserved Airspace) serve military exercise flights. These areas
are active Mon - Fri, their vertical limits are variable, and the
lower limits are partly below FL 100. They are established for
uncontrolled VFR flights in single and two seat combat jet
aircraft. Military aircraft are not separated from each other.
 Danger Areas (EDD) exist over the North Sea and the Baltic Sea
and should be avoided in the interest of safety.
 See AP/2A for listing & effective times.
SPECIAL USE AIRSPACE

20. FL 100
SURFACE
EDD TRA
EDR
SPECIAL USE AIRSPACE

21. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΝΑΕΡΙΟΥ ΧΩΡΟΥ:
A-B-C-D-E - F-G-G+
Controlled Area – TMA – CTR - (ATZ) – FIZ – (MTZ*)
Flight Information Zone – Mandatory Transponder Zone
Special Use Airspace: Prohibited – Danger – Restricted areas
ΚΥΡΙΟΙ ΧΡΗΣΤΕΣ (H-M-L):
1. ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΠΤΗΣΕΙΣ - COMMERCIAL FLIGHTS
2. ΓΕΝΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ - GENERAL AVIATION
3. ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΕΣ- MILITARY
4. ΑΕΡΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΠΤΗΣΕΙΣ: ΑΕΡΟΣΤΑΤΑ-ΑΝΕΜΟΠΤΕΡΑ-ΑΙΩΡΟΠΤΕΡΑ-ΚΛΠ
ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ - AIR TRAFFIC SERVICES
1. ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ – SEPARATION (ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΚΟΣ Ή RADAR)
2. TRAFFIC INFORMATION SERVICE
3. ALERTING SERVICE
4. AERONAUTICAL FLIGHT INFORMATION SERVICE
5. FLIGHT INFORMATION SERVICE + (RIS)

22. ΣΤΟΧΟΣ:
1.ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΕΕΚ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
ΜΕΙΩΜΕΝΗΣ ΚΑΛΥΨΗΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΩΝ Ή RADAR, ΔΗΛΑΔΗ,
ΟΠΟΥ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΑΡΑΣΧΕΘΕΙ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Έλεγχος ΕΚ
2.ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΦΟΡΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
3. ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΩΝ
ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΕ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΠΤΗΣΕΙΣ , ΛΟΓΩ ΑΠΕΜΠΛΟΚΗΣ
ΤΩΝ ΕΕΚ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΠΤΗΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ (GENERAL
AVIATION) ΣΕ UNCONTROLLED ΠΕΡΙΟΧΕΣ
4. ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΕΝΑΕΡΙΟΥ ΧΩΡΟΥ ΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗ
ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΕΡΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

23. ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ
1. ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΕΠΙΠΕΔΟΥ BELOW FL195 ΑΠ΄ΟΠΟΥ ΘΑ ΞΕΚΙΝΑΕΙ
ΕΝΑΕΡΙΟΣ ΧΩΡΟΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ «C». H ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΚΑΘΙΕΡΩΣΕ ΤΟ FL 95
ΚΑΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΜΑ ΜΕ ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΟ ΥΨΟΣ – ΠΛΗΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ «D ή Ε»
2. ΟΙ ΤΜΑ’s ΔΙΕΘΝΩΝ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΩΝ ΜΕ ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
RADAR ΑΜΕΣΗ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΣΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ «C»
ΣΤΟΧΟΣ: ΑΠΟΣΥΜΦΩΡΗΣΗ ΚΕΠΑΘ – ΑΥΞΗΣΗ ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ – ΒΕΛΤΙΩΣΗ
ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ – ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ «Ε» - ΑΡΣΗ SPEED
CONTROL
3. ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ VFR MINIMA KAI ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ Α/Φ
ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΚΑΘΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΣΕ ΚΑΘΕ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΕΝΑΕΡΙΟΥ ΧΩΡΟΥ
4. ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΟΥ AIRSPACE FLEXIBILITY ΣΕ ΜΙΚΡΑ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΑ ΜΕ
ΜΕΓΑΛΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ VFR ΠΤΗΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ
5. AΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΕΝΑΕΡΙΟΥ ΧΩΡΟΥ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΚΑΙ
ΑΕΡΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

24. ΝΟΡΒΗΓΙΑ : C, D, G, G+
ΓΕΡΜΑΝΙΑ : C, D, E, F, G,
ΑΓΓΛΙΑ : Α, C, D, E, F, G
ΕΣΘΟΝΙΑ : C, D, G,
ΣΟΥΗΔΙΑ : C, G
Στην Ελλάδα: C μόνο πάνω από το FL195
ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ
ΣΕ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΧΩΡΕΣ

25. ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΕΝΑΕΡΙΟΥ ΧΩΡΟΥ
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ - ΓΕΡΜΑΝΙΑ

26. Η Σουηδία είναι έτοιμη να εφαρμόσει την οδηγία για
περιορισμό των κατηγοριών σε 2, μια και ο εναέριος
χώρος της χαρακτηρίζεται από κατηγορίες C και G.
‘Όλα τα ελεγχόμενα Α/Δ έχουν CTR και TMA,
κατηγορίας C.

27. ΚΑΤΗ-
ΓΟΡΙΑ
ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ
(αποφυγής σύγκρουσης)
CONTROLLEDAIRSPACE
A
B
C
D
E
(
N
)
- ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ – SEPARATION
(ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΚΟΣ Ή RADAR)
- TRAFFIC INFORMATION SERVICE
- ALERTING SERVICE
ATCO’s
UNCONTROLLEDAIRSPACE
F
G
G+
(U)
- FLIGHT INFORMATION SERVICE
AFIS +Radar Information Service
(IF REQUESTED)
PILOT
-ALERTING SERVICE
Υπεύθυνος:
- FLIGHT INFORMATION OFFICER

28. ΓΙΑΤΙ Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ FL95 ΩΣ ΑΝΩΤΑΤΟ ΟΡΙΟ ΤΟΥ ΧΑΜΗΛΟΥ ΕΝΑΕΡΙΟΥ ΧΩΡΟΥ?
1. Διότι έτσι ορίστηκε από το Eurocontrol
Article 4.1 MANDATE JUSTIFICATION MATERIAL FOR THE
CLASSIFICATION IN THE LOWER AIRSPACE (EUROCONTROL)
Member States shall classify airspace designated as the Known
Traffic Environment, at and below FL 195 to FL 95, by the use of
Airspace Classifications C and/or D, ….
2. Διότι τα VFR α/φη χωρίς καμπίνα συμπίεσης , δηλαδή, η
συντριπτική πλειοψηφία τους , πετούν κάτω από αυτό το
ύψος.
3. Διότι σε emergency descent τα α/φη πρέπει να κατέβουν
τουλάχιστον στο FL100, για λόγους πυκνότητας αέρος. Οπότε ο
ΕΕΚ θα πρέπει να γνωρίζει την κυκλοφορία στο εν λόγω
επίπεδο .
4. Διότι σε μικρά Α/Δ οι ΤΜΑ’s ή CTR’s εκτείνονται σε ύψη μέχρι
το FL100

29. Τον ενημέρωσαν ότι θα πετάξει

30. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ