ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΕΠΑΛ / ΤΑΞΗ Γ΄ / ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΓΡΑΦΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΚΤΥΠΩΣΕΩΝ ΚΕΦ.12 - ΜΟΝΤΑΖ

1. Αντιγόνη Σαράφη
Γραφίστας - Εκπ/κός Γραφικών Τεχνών
ΜΑΘΗΜΑ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΚΤΥΠΩΣΕΩΝ
ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΓΡΑΦΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ (ΕΠΑΛ)

2.  …είναι η συναρμολόγηση των λιθογραφικών φιλμ, που
αντιστοιχούν στις σελίδες ενός εντύπου, πάνω σε μία
αδιάσταλτη διαφάνεια (χρωμοφάν), η οποία χρησιμεύει
στην κατασκευή της εκτυπωτικής πλάκας.
 Κατά τη συναρμολόγηση αυτή γίνεται προσπάθεια για
την καλύτερη δυνατή εκμετάλλευση όλης της επιφάνειας
της εκτυπωτικής πλάκας και ακολουθούνται
συγκεκριμένοι κανόνες διάταξης των λιθογραφικών φιλμ.
 Το μοντάζ γίνεται από το «μοντέρ» ή «συναρμοστή»
πάνω στη «μονταζιέρα», δηλαδή στη φωτοτράπεζα.
Μοντάζ (montage)…
2

3.  Η πρώτη και η τελευταία σελίδα κάθε τυπογραφικού έχουν
κοινή ράχη, π.χ. 1-16, 17-32, 33-48.
 Σε κάθε ζεύγος σελίδων με κοινή ράχη είναι πάντα η μία
μονός και η άλλη ζυγός αριθμός.
Οι κανόνες του μοντάζ - βιβλιοδεσία σε σειρά
Α΄ όψη Β΄ όψηΑνάπτυγμα 16σέλιδου
3

4.  Σε κάθε ζεύγος σελίδων με κοινή ράχη το άθροισμα είναι
πάντα σταθερό, π.χ. 12+5=17, 4+13=17.
 Το άθροισμα των αριθμών των σελίδων με κοινή πλευρά
ποδιών είναι σταθερός αριθμός, π.χ. 4+13+16+1=34.
4
Οι κανόνες του μοντάζ - βιβλιοδεσία σε σειρά
Α΄ όψη Β΄ όψηΑνάπτυγμα 16σέλιδου

5. Α΄ όψη Β΄ όψηΑνάπτυγμα 16σέλιδου
 Αν σε μία όψη του 16σέλιδου τυπογραφικού οι πρώτες
τέσσερις σελίδες του είναι διατεταγμένες ώστε με τη φορά
του ρολογιού η διάταξή τους να είναι αύξουσα, τότε οι
υπόλοιπες τέσσερις της ίδιας όψης έχουν διάταξη αντίθετη
με τη φορά του ρολογιού.
5
Οι κανόνες του μοντάζ - βιβλιοδεσία σε σειρά

6.  Ανάλογα με τον τρόπο περιστροφής του χαρτιού ώστε να
εκτυπωθεί και από τις δύο όψεις διακρίνουμε δύο είδη
μοντάζ:
1. Μοντάζ «τούμπα γωνία»
2. Μοντάζ «τούμπα δόντια»
Τα είδη του μοντάζ
6

7. 1. Στο μοντάζ τούμπα γωνία:
 Το χαρτί μόλις τυπωθεί από τη μία όψη του περιστρέφεται
ως προς τον κατακόρυφο άξονα.
 Εδώ οι αρπάγες (δόντια) της μηχανής πιάνουν στα ίδια
σημεία το χαρτί.
Τα είδη του μοντάζ – Τούμπα γωνία
Φορά εισαγωγής
χαρτιού στη μηχανή
Περιοχή από όπου
τα δόντια της μηχανής
πιάνουν το χαρτί
7

8. 2. Στο μοντάζ τούμπα δόντια:
 Το χαρτί μόλις τυπωθεί από τη μία όψη του περιστρέφεται
ως προς τον οριζόντιο άξονα.
 Εδώ οι αρπάγες (δόντια) της μηχανής πιάνουν την απέναντι
πλευρά του χαρτιού.
Τα είδη του μοντάζ – Τούμπα δόντια
8
Δόντια
Φορά εισαγωγής
χαρτιού στη μηχανή

9.  Ανάπτυγμα τυπογραφικού για εκτύπωση τούμπα γωνία
Τα είδη του μοντάζ
9

10.  Ανάπτυγμα τυπογραφικού για εκτύπωση τούμπα δόντια
Τα είδη του μοντάζ
10

11.  Δύο δυνατότητες εκτύπωσης υπάρχουν:
1. Εκτύπωση του αναπτύγματος του τυπογραφικού σε μία όψη
του χαρτιού εκτύπωσης (μία εκτυπωτική πλάκα για το ίδιο
τυπογραφικό).
2. Εκτύπωση της μίας όψης του τυπογραφικού σε μία όψη του
χαρτιού εκτύπωσης (δύο εκτυπωτικές πλάκες για το ίδιο
τυπογραφικό).
Τα είδη του μοντάζ
1. 2.
11

12. 1. Εκτύπωση του αναπτύγματος του τυπογραφικού σε
μία όψη του χαρτιού εκτύπωσης (μία εκτυπωτική
πλάκα για το ίδιο τυπογραφικό).
Μετά το τέλος της εκτύπωσης το χαρτί κόβεται στη
μέση και προκύπτουν δύο ολοκληρωμένα αντίτυπα
(τυπογραφικά φύλλα).
Τα είδη του μοντάζ
12

13. 2. Εκτύπωση της μίας όψης του τυπογραφικού σε μία
όψη του χαρτιού εκτύπωσης (δύο εκτυπωτικές πλάκες
για το ίδιο τυπογραφικό).
Μειονέκτημα της 2ης περίπτωσης: Χρησιμοποιείται
διπλάσιος αριθμός εκτυπωτικών πλακών.
Τα είδη του μοντάζ
13

14.  Για τη σωστή διάταξη των φιλμ στην αδιάσταλτη διαφάνεια
(χρωμοφάν) προηγείται η διαδικασία της γραμμογράφησης:
 Τοποθετείται στη φωτοτράπεζα μιλιμετρέ χαρτί και πάνω του
άλλο χαρτί, όπου σχεδιάζονται με ακρίβεια:
 Μια ευθεία παράλληλη προς τη μεγάλη διάσταση του χαρτιού, 10-15
mm από τη μια άκρη. Η ευθεία ορίζει την πλευρά εισαγωγής του
χαρτιού στη μηχανή και το ατύπωτο τμήμα του χαρτιού, τα δόντια, την
περιοχή από όπου θα πιάσουν το χαρτί οι αρπάγες της μηχανής.
Δόντια ονομάζεται επίσης και η ευθεία.
 Δύο κάθετα ευθύγραμμα τμήματα που διέρχονται από το κέντρο του
χαρτιού.
 Οι χώροι – πλαίσια, όπου θα τοποθετηθούν οι σελίδες.
 Οι γραμμές στις θέσεις που θα διπλωθούν οι σελίδες.
Ουρά: Ο χώρος μεταξύ των σελίδων πόδια με πόδια.
Αυλάκι: Ο χώρος μεταξύ των σελίδων κεφαλή με κεφαλή.
Η γραμμογράφηση του μοντάζ
14

15. Η γραμμογράφηση του μοντάζ
15
Χρωμοφάν (γαλάζια
αδιάσταλτη διαφάνεια)
ΓΡΑΜΜΟΓΡΑΦΗΣΗ
του μοντάζ
Μιλιμετρέ χαρτί
Φωτοτράπεζα
Δόντια
(η ευθεία με πράσινο)
Κέντρο χαρτιού
(με πράσινο)
Πλαίσια σελίδων
(με κόκκινο)
Γραμμές διπλώματος

16. Η γραμμογράφηση του μοντάζ
16

17.  Αφού ολοκληρωθεί η γραμμογράφηση τοποθετείται πάνω
της αδιάσταλτο χρωμοφάν, όπου κολλιούνται με ειδικό
σπρέι οι διαχωρισμένες σε φιλμ σελίδες του εντύπου.
 Χρησιμοποιούνται τόσα χρωμοφάν όσα είναι τα χρώματα
της εργασίας.
 Τα χρωμοφάν πρέπει να μη διαστέλλονται με την αλλαγή
της θερμοκρασίας και της υγρασίας για να μπορεί να γίνει η
πλήρης σύμπτωση των χρωμάτων στην εκτύπωση.
 Πριν από το κόλλημα των φιλμ στο χρωμοφάν
τοποθετούνται πάνω του ειδικά σημάδια που βοηθούν στη
σωστή μεταφορά του θέματος στην εκτυπωτική πλάκα.
Η συναρμολόγηση των φιλμ
17

18.  Δόντια
 Κέντρο χαρτιού
 Σταυροί σύμπτωσης ή σταυροί εκτύπωσης
 Σημάδια διπλώματος
 Σημάδια ξακρίσματος
Τα ειδικά σημάδια του μοντάζ
18

19.  Δόντια
Είναι δύο γραμμές μήκους 1-2 cm που ορίζουν την πλευρά
εισαγωγής του χαρτιού στη μηχανή.
Σημειώνονται στην αντίστοιχη γραμμή – δόντια της
γραμμογράφησης.
Τα ειδικά σημάδια του μοντάζ
19

20.  Κέντρο χαρτιού
Είναι ένα ευθύγραμμο τμήμα 1,5-2 cm που χρησιμεύει στη
σωστή τοποθέτηση του χρωμοφάν στην εκτυπωτική πλάκα
κατά τη φωτομεταφορά.
Σχεδιάζεται στην πλευρά των δοντιών.
Τα ειδικά σημάδια του μοντάζ
20

21.  ωΦ
Δύο σταυροί αντικριστά
στο χρωμοφάν, στο
μέσο καθεμιάς από τις
μικρές πλευρές της
εργασίας (2-5 mm έξω
από το τελείωμά της).
Χρησιμεύουν για τον
έλεγχο της σύμπτωσης
των χρωμάτων και για
τυχόν διορθώσεις ή
συμπληρώματα.
Τα ειδικά σημάδια του μοντάζ
21
Σταυροί σύμπτωσης ή σταυροί εκτύπωσης

22.  Σημάδια διπλώματος
Οι διακεκομμένες γραμμές που ορίζουν τις ακριβείς θέσεις
διπλώματος του τελικού εντύπου, όταν αυτό χρειάζεται
δίπλωμα.
Τα ειδικά σημάδια του μοντάζ
22

23.  Σημάδια ξακρίσματος (κοπής)
Έχουν τη μορφή γωνίας, είναι δύο
κάθετες μεταξύ τους γραμμές που
τοποθετούνται 2-3 mm έξω από το
τέλος κάθε σελίδας. Τα ξακρίσματα
από την πλευρά των κεφαλών της
σελίδας είναι περίπου 3 mm, ενώ
από την πλευρά των ποδιών είναι
περίπου 6 mm.
 Ξάκρισμα είναι ο καθαρισμός του
εντύπου από τα βοηθητικά σημάδια,
τα οποία έχουν ήδη επιτελέσει το
σκοπό τους.
Τα ειδικά σημάδια του μοντάζ
23

24.  Χρώμα
 Λωρίδα ελέγχου εκτύπωσης ή οδηγός εκτύπωσης
 Σημεία – δείκτες
24
Τα ειδικά σύμβολα του μοντάζ

25.  Χρώμα
Τα στοιχεία που αφορούν στο τυπογραφικό φύλλο και την όψη
όπου ανήκει η εκτυπωτική πλάκα.
Σημειώνονται συνήθως στο χώρο των δοντιών.
25
Τα ειδικά σύμβολα του μοντάζ

26.  Λωρίδα ελέγχου εκτύπωσης ή οδηγός εκτύπωσης
Είναι μια λωρίδα φιλμ που περιλαμβάνει συνδυασμό φόντων
και κουκίδων για τον έλεγχο του χρωματικού αποτελέσματος.
Επιλέγεται η αντίστοιχη λωρίδα ανάλογα με τον αριθμό
χρωμάτων της εκτύπωσης. Τοποθετείται απέναντι από τα
δόντια, κατά μήκος της μεγάλης διάστασης.
26
Τα ειδικά σύμβολα του μοντάζ

27.  Σημεία – δείκτες
Προσδιορίζουν τη φορά με την οποία θα περιστραφεί το χαρτί
για να τυπωθεί από την άλλη όψη.
Σημειώνονται στην άκρη της επιφάνειας εκτύπωσης.
27
Τα ειδικά σύμβολα του μοντάζ

28.  Για την καλύτερη δυνατή σύμπτωση των χρωμάτων όλα τα
χρωμοφάν (ένα για κάθε χρώμα) πρέπει να τοποθετηθούν
το ένα ακριβώς επάνω στο άλλο. Για αυτό το λόγο
τρυπιούνται όλα στο ίδιο σημείο και συγκρατούνται από τη
λάμα ακίδων σύμπτωσης.
Σύμπτωση χρωμάτων
28