ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΕΠΑΛ / ΤΑΞΗ Γ΄ / ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΓΡΑΦΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΚΤΥΠΩΣΕΩΝ ΚΕΦ.11 - ΧΑΡΤΙ ΕΚΤΥΠΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΚΟ ΦΥΛΛΟ

1. Αντιγόνη Σαράφη
Γραφίστας - Εκπ/κός Γραφικών Τεχνών
ΜΑΘΗΜΑ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΚΤΥΠΩΣΕΩΝ
ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΓΡΑΦΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ (ΕΠΑΛ)

2.  Το χαρτί εκτύπωσης διατίθεται σε φύλλα
(με συγκεκριμένες διαστάσεις) ή ρολά, ανάλογα
με τη μηχανή εκτύπωσης.
Η τυποποίηση του χαρτιού
2

3.  Ο Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης (ISO -International
Standard Organisation) καθιέρωσε διεθνή κλίμακα με
τρεις σειρές μεγεθών χαρτιού:
 Σειρά Α: για γενικές εκδοτικές ανάγκες (βιβλία,
φυλλάδια, κ.λπ.)
 Σειρά Β: για πόστερ και χάρτες
 Σειρά C: για φακέλους αποκλειστικά
 Η αναλογική σχέση μεταξύ των διαστάσεων χαρτιού σε
όλες τις κατηγορίες είναι η εξής:
Η τυποποίηση του χαρτιού
Μεγάλη διάσταση χαρτιού
Μικρή διάσταση χαρτιού
= 1,414 =
3

4. Μεγάλη διάσταση χαρτιού
 Οι διαστάσεις των τυποποιημένων χαρτιών έχουν τέτοια
αναλογία ώστε:
 η μεγάλη διάσταση κάθε χαρτιού να είναι ίση με το μήκος της
διαγωνίου ενός τετραγώνου που έχει πλευρές ίσες με το μήκος
της μικρότερης διάστασης του χαρτιού:
Η τυποποίηση του χαρτιού
4
Μικρή
διάσταση
χαρτιού

5.  Η κάθε κατηγορία περιλαμβάνει πολλά μεγέθη χαρτιών,
όλα υποδιαιρέσεις ενός προτύπου, π.χ. στη σειρά Α
έχουμε πρότυπο το Α0 και υποδιαιρέσεις:
 Α1, Α2, Α3, Α4, Α5, Α6, κ.λπ. (ο αριθμός μετά το γράμμα)
 Τα μεγαλύτερα χαρτιά από το κάθε πρότυπο
συμβολίζονται ως εξής, π.χ. για τη σειρά Β έχουμε
πρότυπο το Β0 και πολλαπλάσια:
 1Β, 2Β, 3Β, κ.λπ. (ο αριθμός πριν το γράμμα)
 Για να βρούμε τις υποδιαιρέσεις, διαιρούμε κάθε φορά
τη μεγαλύτερη διάσταση του χαρτιού δια του 2
Τα χαρτιά της κάθε κατηγορίας
5

6. Σειρά Α
6

7. Σειρά Α
7
Η αναλογία των μεγεθών

8. Σειρά Β
8

9. Σειρά C
9

10.  RA
 SRA
Είναι χαρτιά αποκλειστικά για τον εκδοτικό χώρο.
 Είναι μεγαλύτερα μεγέθη από τα Α, Β, C και επιτρέπουν
περιθώρια για κόψιμο και για πιάσιμο του χαρτιού από
τη μηχανή εκτύπωσης.
Άλλες κατηγορίες
10

11. Σειρές RA, SRA
11

12. 360 mm X 520 mm 340 mm X 505 mm
480 mm X 660 mm 464 mm X 665 mm
520 mm X 740 mm 510 mm X 735 mm
720 mm X 1020 mm 715 mm X 1015 mm
1000 mm X 1400 mm 990 mm X 1395 mm
Μέγιστη επιφάνεια
εκτυπωτικού κυλίνδρου
Αντίστοιχη ωφέλιμη επιφάνεια
χαρτιού εκτύπωσης
Η τυποποίηση της εκτυπωτικής επιφάνειας
των μηχανών
12

13.  Για τη μέγιστη δυνατή εκμετάλλευση της επιφάνειας του
χαρτιού (επειδή έχει υψηλό κόστος) πρέπει:
1. Να γνωρίζουμε τις δυνατότητες της εκτυπωτικής μηχανής
2. Να επιδιώκεται ταυτόχρονη εκτύπωση (με ένα πέρασμα)
όμοιων εργασιών στην ίδια εκτυπωτική μηχανή μικρού
σχετικά μεγέθους
Η τυποποίηση της εκτυπωτικής επιφάνειας
των μηχανών
13

14.  Επίσης πρέπει:
1. Να υπολογιστούν οι επιφάνειες που θα κοπούν στις
άκρες (ξάκρισμα), αφού τα έντυπα διπλωθούν και
μορφοποιηθούν.
Η τυποποίηση της εκτυπωτικής επιφάνειας
των μηχανών
14

15. 2. Να υπολογιστεί ο απαιτούμενος χώρος για την
τοποθέτηση σημείων, συμβόλων και ειδικών στοιχείων.
(σταυροί σύμπτωσης, κέντρα, σημεία κοπής, κ.λπ.)
Η τυποποίηση της εκτυπωτικής επιφάνειας
των μηχανών
15

16. 3. Να σχεδιαστεί ο χώρος που καταλαμβάνουν οι σελίδες στο
χαρτί εκτύπωσης, αφού αποφασιστεί ο τρόπος σύνδεσής
τους, ώστε με διαδοχικές διπλώσεις του χαρτιού να
προκύψουν οι σελίδες του εντύπου στη σωστή σειρά.
Η τυποποίηση της εκτυπωτικής επιφάνειας
των μηχανών
16

17. Το δίπλωμα του χαρτιού (Σειρά Α)
17

18. Διπλώματα χαρτιών και φάκελοι
18
Μεγέθη φακέλων

19. Οι πιο συνηθισμένοι τρόποι διπλώματος για φυλλάδια:
 Τυπογραφικό τετρασέλιδο
 Τυπογραφικό οκτασέλιδο
 Τυπογραφικό δεκαεξασέλιδο
 Τυπογραφικό τριανταδισέλιδο
Το δίπλωμα του χαρτιού
19

20.  …είναι το τυπωμένο και από τις δύο όψεις
φύλλο χαρτιού
 …είναι το μικρότερο τμήμα ενός εντύπου με
μορφή βιβλίου και το ελάχιστο τμήμα
εκτύπωσης της μηχανής με βάση το οποίο
υπολογίζεται η τιμή του εντύπου
 …μπορεί να αποτελείται από 4, 8, 16, 32,
64(σπάνια)
 Όταν δεν αναφέρεται αριθμός σελίδων
εννοούμε δεκαεξασέλιδο.
Το τυπογραφικό φύλλο…
20

21.  Πρώτη όψη ή Α΄ όψη τυπογραφικού: αυτή που φέρει την
πρώτη σελίδα του εντύπου
 Κάθε όψη τυπογραφικού περιλαμβάνει τις μισές σελίδες
του.
 Το ανάπτυγμα του τυπογραφικού περιλαμβάνει και τις
δύο όψεις του, δηλαδή όλες τις σελίδες του.
Το τυπογραφικό φύλλο
21

22. Το τυπογραφικό φύλλο - 16σέλιδο
Αριθμός
διπλώσεων:
3
δίπλωμα 1ο
δίπλωμα 2ο δίπλωμα 3ο
Α΄ όψη
Β΄ όψη
22

23. Το τυπογραφικό φύλλο - 8σέλιδο
δίπλωμα 1ο
δίπλωμα 2ο
23
Αριθμός
διπλώσεων:
2

24. Το τυπογραφικό φύλλο - 4σέλιδο
δίπλωμα 1
Α΄ όψη
Β΄ όψη
24
Αριθμός
διπλώσεων:
1

25.  Μετά την εκτύπωση ακολουθούν:
 Δίπλωμα
 Η πλευρά που συγκρατεί όλες τις σελίδες του
τυπογραφικού λέγεται ράχη
 Στάχωση (ο τρόπος βιβλιοδεσίας του εντύπου):
a) Βιβλιοδεσία σε σειρά (το ένα δίπλα στο άλλο)
b) Βιβλιοδεσία τετραδίου ή καρφίτσας (το ένα μέσα
στο άλλο)
 Συμπίεση των τυπογραφικών σε στοίβες
 Ξάκρισμα
Το δίπλωμα και η στάχωση των τυπογραφικών
25

26.  Σαλόνι τυπογραφικού είναι οι δύο εσωτερικές σελίδες
του στη μέση του τυπογραφικού. Βρίσκονται στην ίδια
όψη του χαρτιού εκτύπωσης, έχουν κοινή ράχη και
συνεχόμενη αρίθμηση.
Ερώτηση:
 Σε ποιο από τα δύο είδη στάχωσης μπορούμε μετά το
ξάκρισμα να διακρίνουμε εύκολα το συνολικό αριθμό των
σελίδων:
 Α. Στη βιβλιοδεσία σε σειρά;
 Β. Στη βιβλιοδεσία τετραδίου ή καρφίτσας;
Το δίπλωμα και η στάχωση των τυπογραφικών
26

27.  Τα λευκά περιθώρια της σελίδας (ατύπωτο κομμάτι) κάθε
εντύπου καθορίζονται στο στάδιο της σελιδοποίησης και
είναι ίδια για όλες τις σελίδες του.
Η σελίδα του τυπογραφικού
Περιθώριο ράχη
Περιθώριο κεφαλής ή κεφαλή
Εξωτερικό περιθώριο
Περιθώριο ποδιών ή πόδι
Ράχη
27

28.  …είναι ο προσανατολισμός των φυτικών ινών από τις
οποίες αποτελούνται τα χαρτιά.
Τα νερά του χαρτιού…
28

29.  Οι ίνες στα χαρτιά του εμπορίου είναι συνήθως
παράλληλες με τη μεγάλη διάσταση του χαρτιού.
 Οι ίνες του χαρτιού είναι υγροσκοπικές (απορροφούν
υγρασία) και μεταβάλλουν τις διαστάσεις του χαρτιού
και τη συμπεριφορά του.
Τα νερά του χαρτιού
29

30.  Η εκτύπωση του χαρτιού πρέπει πάντα να γίνεται
παράλληλα με τα νερά του χαρτιού.
Τα νερά του χαρτιού
30

31.  Στο δίπλωμα τα νερά του χαρτιού πρέπει να είναι
παράλληλα με τη ράχη, διαφορετικά οι ίνες του χαρτιού
αντιστέκονται στο δίπλωμα, το χαρτί διπλώνεται
δυσκολότερα, οι σελίδες είναι δύσκαμπτες και γυρνούν
πιο δύσκολα με το χέρι.
Τα νερά του χαρτιού
31
ΛΑΘΟΣ ΔΙΠΛΩΜΑ
Τα νερά του χαρτιού
κόντρα στη ράχη
ΣΩΣΤΟ ΔΙΠΛΩΜΑ
Τα νερά του χαρτιού
παράλληλα με τη ράχη
Αποτέλεσμα
αντιαισθητικό

32.  Στα τετρασέλιδα τυπογραφικά ενός εντύπου που
διπλώνονται μία φορά, η δίπλωση γίνεται παράλληλα
με τα νερά του χαρτιού.
 Στα τυπογραφικά ενός εντύπου, όπου οι διπλώσεις είναι
πάνω από μία, φροντίζουμε η τελευταία δίπλωση να
γίνεται παράλληλα με τα νερά του χαρτιού και
παράλληλα προς τη ράχη, π.χ.:
 Στο 8σέλιδο η πρώτη δίπλωση γίνεται κάθετα στα νερά και η
δεύτερη (και τελευταία) παράλληλα στα νερά.
 Στο 16σέλιδο η πρώτη δίπλωση γίνεται παράλληλα, η δεύτερη
κάθετα και η τρίτη (και τελευταία) παράλληλα προς τα νερά.
Τα νερά του χαρτιού
32

33.  Το σκίσιμο του χαρτιού ως τρόπος εύρεσης των νερών του:
 Σκίζουμε ένα φύλλο χαρτιού δύο φορές, σε δύο κάθετες μεταξύ
τους διευθύνσεις.
 Όταν το φύλλο σκίζεται πιο εύκολα και σε μία σχετικά ευθεία
πορεία (σε σχέση με την άλλη) τότε το φύλλο σκίστηκε
παράλληλα με τα νερά του χαρτιού.
Τα νερά του χαρτιού
33
Σκίσιμο του χαρτιού
παράλληλα με τα νερά του
Σκίσιμο του χαρτιού
κάθετα με τα νερά του