ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΕΠΑΛ / ΤΑΞΗ Γ΄ / ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΓΡΑΦΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΚΤΥΠΩΣΕΩΝ ΚΕΦ.5 - Η ΜΕΤΑΞΟΤΥΠΙΑ

1. Αντιγόνη Σαράφη
Γραφίστας - Εκπ/κός Γραφικών Τεχνών
ΜΑΘΗΜΑ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΚΤΥΠΩΣΕΩΝ
ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΓΡΑΦΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ (ΕΠΑΛ)

2. Μεταξοτυπία είναι μια τεχνική …
 …που συνήθως χρησιμοποιείται για την εκτύπωση
σημάτων, αφισών και T-shirt
 …εκτύπωσης σε χαρτί, πλαστικό, γυαλί, ύφασμα, ξύλο,
μουσαμά, δέρμα, κ.λπ.
 …εκτύπωσης χαμηλού κόστους για μικρές επιφάνειες
 …όχι κατάλληλη για εκτύπωση μεγάλης λεπτομέρειας
2

3. Η μέθοδος
3
ΒΙΝΤΕΟ
Η μεταξοτυπία σχηματικά
(Silk screen)
Η μεταξοτυπία σχηματικά
(Princípios da Serigrafia - Silk Screen)

4. Βασικός εξοπλισμός
καλλιτεχνικής μεταξοτυπίας
Γάζα με το θέμα μας (στένσιλ)
Τελάρο
Χαρτί
Ειδικό
καλυπτικό
(αδιαφανές)
μελάνι
Σπάτουλα
4

5. Ιστορική αναδρομή μεταξοτυπίας
 Οι αρχές της μεθόδου στηρίζονται στους Κινέζους και στους
Αιγύπτιους που χρησιμοποίησαν χαρτί στη θέση του
διάτρητου πρότυπου (αλειμμένο με λάδι για να γίνει
αδιάβροχο)
 Στα τέλη του 17ου αι. ένας Ιάπωνας χρησιμοποίησε δίχτυ
από ανθρώπινα μαλλιά για να συγκρατήσει τα μέρη του
χαρτιού που εμπόδιζαν τη μελάνη να περάσει στο
υπόστρωμα
 Στα μέσα του 19ου ένας Άγγλος χρησιμοποίησε ειδική γάζα
 Το 1927 ο Samuel Simon (Manchester) πήρε δίπλωμα
ευρεσιτεχνίας για την κατασκευή τελάρων με φωτογραφική
μέθοδο
5

6.  Παλιότερα χρησιμοποιούσαν αποκλειστικά μετάξι
 Σήμερα το μετάξι αντικαταστάθηκε από συνθετικά
υλικά, λόγω ελαστικότητας, αντοχής στην τριβή της
σπάτουλας και ανθεκτικότητας στους διαλύτες
 Υλικά γάζας: νάιλον, πολυεστέρας, ακρυλικό,
συνδυασμός σπάντεξ και λίκρας, συνδυασμός
βαμβακερού με πολυστέρα (ζέρσεϊ) και ο ανοξείδωτος
χάλυβας
6
Γάζες μεταξοτυπίας

7. Γάζες μεταξοτυπίας
μετάξι πολυεστέρας
πολυεστέρας ατσάλι
7

8.  Κριτήριο ποιότητας γάζας: αριθμός οπών / εκατοστό
 S : λεπτές οπές και λεπτή κλωστή 50-70% ανοικτή επιφάνεια
 M: μέτριες οπές και μέτρια κλωστή 30-40% ανοικτή
επιφάνεια
 T: χοντρές οπές και χοντρή κλωστή 35-40% ανοικτή
επιφάνεια
 HD: πολύ ισχυρή κλωστή (μεταλλικό πλέγμα) 20-35%
ανοικτή επιφάνεια
 Όσο πιο πυκνή η ύφανση η γάζας, τόσο πιο σταθερή
είναι
8
Γάζες μεταξοτυπίας

9. Τελάρα μεταξοτυπίας
Το πλαίσιο
συνήθως είναι
κατασκευασμένο
από:
ξύλο,
αλουμίνιο,
ατσάλι,
κράμα
μαγνησίου
9

10. Σπάτουλες
10
Η λαβή της κατασκευάζεται από
σκληρό ξύλο ή μέταλλο και μία λάμα
από καουτσούκ
Η επιλογή της σκληρότητάς της
εξαρτάται από τη γάζα της οθόνης, τον
τύπο των μελανών, κ.λπ.

11.  Στη μεταξοτυπία χρησιμοποιούνται «σκεπαστικά»,
αδιαφανή μελάνια,
ενώ αντίθετα….
 …στις άλλες εκτυπωτικές μεθόδους χρησιμοποιούνται
διαφανή μελάνια
11
Μελάνι μεταξοτυπίας

12. 12
Άμεση ή καλλιτεχνική μεταξοτυπία
η μέθοδος της χάρτινης μάσκας 1/3
2. Κολλάμε ημιδιαφανές χαρτί
από πάνω του
1. Αρχικό σχέδιο
3. Κόβουμε πάνω στο περίγραμμα
του θέματος με κοπίδι
4. Τοποθετούμε όλα τα χαρτιά κάτω από
το τελάρο, χωρίς να απομακρύνουμε το
κομμάτι που κόψαμε

13. 13
7. Το υπόλοιπο κομμάτι
(χάρτινη μάσκα)
παρέμεινε κολλημένη
9. Το τελικό
αντίτυπο
5. Μελανώνουμε
με σπάτουλα
6. Ξεκολλάμε το
κομμάτι που
κόψαμε
8. Μελανώνουμε
με σπάτουλα
Άμεση ή καλλιτεχνική μεταξοτυπία
η μέθοδος της χάρτινης μάσκας 2/3

14. 14
ΒΙΝΤΕΟ
Η μέθοδος της χάρτινης μάσκας σε Τ-shirt
(How To Screen Print T Shirts Using Hand
Cut Paper Stencils)
Άμεση ή καλλιτεχνική μεταξοτυπία
η μέθοδος της χάρτινης μάσκας 3/3

15. Άμεση ή καλλιτεχνική μεταξοτυπία
Ετοιμάζουμε τη
μακέτα μας και την
τοποθετούμε στη
γάζα
15

16. Άμεση ή καλλιτεχνική μεταξοτυπία
Τοποθετούμε το χαρτί
κάτω από τη γάζα
ΒΗΜΑ 1ο
16

17. Άμεση ή καλλιτεχνική μεταξοτυπία
Τοποθετούμε την ειδική
μελάνη στην πάνω
πλευρά της γάζας
ΒΗΜΑ 2ο
17

18. Άμεση ή καλλιτεχνική μεταξοτυπία
Απλώνουμε το μελάνι
χρησιμοποιώντας τη
σπάτουλα
ΒΗΜΑ 3ο
18

19. Άμεση ή καλλιτεχνική μεταξοτυπία
Σηκώνουμε προσεκτικά
το τελάρο με τη γάζα
Απομακρύνουμε το
τυπωμένο χαρτί και το
αφήνουμε να στεγνώσει
ΒΗΜΑ 4ο
19

20. Ιδού το αποτέλεσμα:
Μπορούμε να
χρησιμοποιήσουμε
περισσότερα χρώματα σε
μία εκτύπωση (πέρασμα της
γάζας), ή πολλές εκτυπώσεις
με διαφορετική γάζα και
θέμα για κάθε πέρασμα
20

21. Κατασκευή τελάρου μεταξοτυπίας με
έμμεσο ή φωτομηχανικό τρόπο (1/6)
Τεντώνουμε τη γάζα…
21

22. Κατασκευή τελάρου μεταξοτυπίας με
έμμεσο ή φωτομηχανικό τρόπο (2/6)
Κολλάμε τη γάζα με
ειδικό αυτοκόλλητο και
κόβουμε τις άκρες της
γάζας που
περισσεύουν…
22

23. Κατασκευή τελάρου μεταξοτυπίας με
έμμεσο ή φωτομηχανικό τρόπο (3/6)
Επιχρίουμε με
φωτοευαίσθητη
υδροδιαλυτή στρώση
υλικού τη γάζα και στις
δύο πλευρές…
23

24. Κατασκευή τελάρου μεταξοτυπίας με
έμμεσο ή φωτομηχανικό τρόπο (4/6)
Τοποθετούμε το φιλμ
με το θέμα μας πάνω
στη γάζα του τελάρου
και
φωτίζουμε το τελάρο
με υπεριώδη UV
ακτινοβολία…
24

25. Κατασκευή τελάρου μεταξοτυπίας με
έμμεσο ή φωτομηχανικό τρόπο (5/6)
Πλένουμε καλά το
τελάρο για να
απομακρύνουμε από
τη γάζα το
φωτοευαίσθητο υλικό
που δε φωτίστηκε…
25

26. Κατασκευή τελάρου μεταξοτυπίας με
έμμεσο ή φωτομηχανικό τρόπο (6/6)
Το τελάρο μας είναι
έτοιμο για εκτύπωση…
26

27. Κατασκευή τελάρου μεταξοτυπίας με
έμμεσο ή φωτομηχανικό τρόπο
Ερώτηση:
Το φιλμ με το θέμα μας πρέπει να είναι θετικό ή αρνητικό;
27

28. Έμμεση και άμεση μεταξοτυπία
28
ΒΙΝΤΕΟ
Έμμεση και άμεση μεταξοτυπία
(Printmaking Processes: Screenprinting)
Άμεση μεταξοτυπία
(Instant Silkscreen Process)

29. 1. Με κριτήριο τον τρόπο τοποθέτησης εκτυπούμενου
υλικού στη μηχανή:
 Επίπεδες (η σπάτουλα κινείται)
 Κυλινδρικές (η σπάτουλα μένει σταθερή)
2. Με κριτήριο το βαθμό αυτοματοποίησης:
 Χειροκίνητες (όλα στο χέρι)
 Ημιαυτόματες (μόνο η εκτύπωση γίνεται από τη μηχανή)
 Αυτόματες (μεγάλη ταχύτητα παραγωγής, σύστημα
στεγνώματος, ράφια για το εκτυπωμένο υλικό)
3. Μεταξοτυπικές μηχανές υφάσματος:
 σε τόπια (μηχανές Roll to Roll)
 σε υφάσματα κομμένα σε πατρόν (μηχανές Oval)
 σε ήδη ραμμένα ρούχα (μηχανές Carousel)
29
Μηχανές μεταξοτυπίας

30. 30
Επίπεδη μηχανή μεταξοτυπίας

31. 31
Κυλινδρική μηχανή μεταξοτυπίας

32. Μηχανές μεταξοτυπίας Carousel
32

33. Επίπεδες μηχανές μεταξοτυπίας
33

34. Έργα μεταξοτυπίας
34

35. 35

36. 36

37. 37

38. 38

39. 39

40. 40

41. Εφαρμογές μεταξοτυπίας
41

42. Εφαρμογές μεταξοτυπίας
42