1. ΜΙΧΑΗΛ Η΄ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ
Ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας και ιδρυτής της
δυναστείας των Παλαιολόγων Μιχαήλ Η΄
Παλαιολόγος (1223 - 11 Δεκεμβρίου1282
έγινε αυτοκράτορας το 1259 στο Νυμφαίων
(παραγκωνίζοντας τον ανήλικο Ιωάννη Δ
Λάσκαρη του οποίου ήταν κηδεμόνας), και
βασίλεψε μέχρι το θάνατό του το 1282.
Έχοντας ήδη αποδείξει την αξία του στο πεδίο
της μάχης ως στρατιωτικός, ο Μιχαήλ έδωσε
γρήγορα και σαφή δείγματα ηγετικών και
διπλωματικών ικανοτήτων. Αντιμέτωπος με το
ασθενικό βασίλειο των Λατίνων, η επάνοδος
των Βυζαντινών υπό τη βασιλεία του στο
φυσικό τους χώρο, ήταν θέμα χρόνου. Πρώτη
μεγάλη νίκη του αποτελεί η συντριβή των
ενωμένων δυνάμεων του δεσπότη της
Ηπείρου Μιχαήλ Β' Αγγέλου, του πρίγκιπα της
Αχαΐας Γουλιέλμου Βιλεαρδουίνου και
του βασιλια της ΣικελίαςΜανφρέδου
Χοενστάουφεν στην μάχη της
Πελαγονίας το 1259 .
2. ΔΡΟΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΘΡΟΝΟ
Η ίδια η επανάκτηση της πόλης πραγματικά δεν
άργησε να γίνει, όταν μια μικρή ομάδα
στρατιωτών υπό το στρατηγό Αλέξιo
Στρατηγόπουλο, διείσδυσε
στην Κωνσταντινούπολη και την κατέλαβε
στις 13 Ιουλίου του 1261. Ο Αυτοκράτορας
έσπευσε στην Πόλη, όπου εστέφθη στην Αγία
Σοφία, αγνοώντας τον νόμιμο
αυτοκράτορα Ιωάννη Δ’ Λάσκαρη ο οποίος
ήταν μόλις 11 ετών, τον οποίο αργότερα
τύφλωσε προκειμένου να εξουδετερώσει. Η
ενέργειά αυτή προκάλεσε απέχθεια και την
εξέγερση του πληθυσμού της Μικράς Ασίας,
που ως τότε συναισθηματικά συνδεδεμένος με
τη δυναστεία των Λασκαρίδων. Εξάλλου, ο
πατριάρχης Αρσένιος αφόρισε τον
αυτοκράτορα και στη συνέχεια αναγκάστηκε
να παραιτηθεί, γεγονός που σηματοδότησε
ένα κίνημα όλων όσοι ήταν εχθρικοί στον
Μιχαήλ, το «κίνημα των Αρσενιατών». Όσοι
αντέδρασαν δημόσια, τιμωρήθηκαν σκληρά με
εξευτελισμό και ακρωτηριασμό, όπως
ο Μανουήλ Ολόβολος .
Δεν έγινε σφαγή και οι Λατίνοι
εκδιώχθηκαν με ήπια μέσα. Η πτώση
του Λατινικού Βασιλείου της
Κωνσταντινούπολης ήταν αναμενόμενη
και μάλλον εκπλήσσει το ότι καθυστέρησε
τόσο. Η καταστροφή που επετέλεσε
στη Βυζαντινή αυτοκρατορία ήταν
ανεπανόρθωτη, ενώ το πλήγμα στην
εξέλιξη της πολιτισμένης ανθρωπότητας
ήταν καίριο, τόσο σε βάρος του
Ελληνισμού, όσο και σε βάρος της Δυτικής
Ευρώπης.