1. UGALKETA
FUNTZINOA
BIZITZAREN ETAPAK
Bizitzaren etapak:Haurtzaroak, Nerabezaroak, Helduaroak, Gaztaroak eta Z artzaroak.
*Haurtzaroa:Jaiotean hasi eta gitxi gorabehera 12 urtegaz amaitzen da.Aldi horreetan,
neska mutilok asko hasten dira, denbora gitxian, eta hainbat gaitasun hartzen dabez,
adibidez, ibiltekoa, berba egitekoa, irakurtekoa, idaztekoa etab.
*Nerabezaroa:Haurtzaroaren eta helduaroaren arteko tranzizino aroa da.Gitxi
gorabehera 12 urtegaz hasi eta 19 urtera arte irauten dau.Aldi horreetan, nerabeek
aldaketa fisiko eta psikologiko asko izaten dabez eta sarri aldaketa horreek onartzea
gatxa izaten da, esperientzia falteagaitik.
*Gaztaroa:25 urte arteko aldia da, gitxi gorabehera.Aldi horretan nortasuna finkatzen
da, eta nerabezaroko aldaketak onartzen dira.Gazteek euren erabagiak hartzen ikasten
dabe, eta beharrean hasteko trebatzen dira.
*Helduaroa:Etaparik luzeena da eta, gitxi gorabeera, pertsonak 60 urte inguru
betetakoan amaitzen da.Aldi horreetan pertsonek garapena burutu dabe eta ez dabe
aldaketa fisiko nabarmenik izaten.Tarte horretan pertsona askok lan egiten eta familia
osotzen dabe.
*Zahartzaroa:Bizitzako azkenengo etapea da.Aldi horretan, Zahartzaroaren
lehenengo sintomak agertzen dira;baina, bestetik, adinekoek esperientzia handia
daukie, besteakaz alkar banandu daikiena, eta, behar egiteari izten deutsienez,
denbora gehiago daukie bizitzaz gozatzeko.

2. KARAKTERE SEXUALA
Karaktere sexualak gizonezkoen eta emakumezkoen gorputzak bereizten dabezan
ezaugarri fisikoak dira.Karaktere primarioetan eta karaktere sekundarioetan
sailkatzen dira.
*Karaktere sexual primarioak:Gizonen eta emakumeen ugalketa aparatua osotzen
daben sexu organoak dira, eta jaiotzetik daukaguz neskak alua eta mutilak zakila.
*Karaktere sexual sekundarioak:Pubertaroan gertatzen diran aldaketa fisikoak dira
gizoneskoen eta emakumezkoen artean.
*Emakumezkoena:Bularrak hazten dira, besapeetan eta pubisean ulea hazten da eta
aldakak zabaltzen dira.
*Gizonezkoa:Sorbaldak zabaltzen dira, Ahotsa baxuagoa bihurtzen da, Aurpegian,
besapeetan, pubisean, toraxean, eta gorputz adarreetan ulea hazten da eta
muskulaturea sendotu egiten da.

3. EMAKUMEEZKOEN
UGALKETA APARATUA
Emakumeezkoen ugalketa aparatua:Obulutegiak, Falopioren tronpak, Umetokiak,
Bagineak eta bulbak osotzen dabe emakumeezkoen ugalketa aparatua.
*Obulutegia:Obulutegiak arbendol formako organo txiki bi dira.Organo horeetan
obulu izeneko sexu zelula femeninoak sortu eta, pubertarotik aurrera, heldu egiten
dira.
*Falopioren tronpak:falopioren tronpak obulutegia eta umetokia lotzen dabezan hodi
bi dira.
*Umetokia:Buruz beheerako madari formako organo hutsa eta gihartsua
da.Haurdunaldian, umetokian garatzen da izaki berria.
*Baginea:umetokia kanpoaldeagaz lotzen dauan hodi gihartsua da.
*Bulbea:Emakumezkoen ugalketa aparatuaren kanpoaldeko organo bakarra da eta
ezpain izeneko azalaren tolestura batek osotzen dau.
GIZONEZKOEN UGALKETA APARATUA
*Testikuluak:edo barrabilak arraultza formako arrautza itxurako organo bi
dira.Pubertaroan ezpermatozoideak sortzen dira eta eskroto izeneko azlak babesten
dau.
*Hodi deferenteeak:Testikuluak eta uretrea lotzen dabez.
*Semen besikuluak:Semen jariakina ekoizten dabe.
*Zakila:Kanpoko organo gihartsua da mere muturrak glande du izena eta eztaltzen
dauan azalak prepuzio.

4. *Uretrea:Semena eta gernuaren nahasturea kanporatzen dau.
GIZA UGALKETEA
*Ernaltzea:Emakumezkoen gorputzaren barruan gertatzen da eta espermatozoide bat
obulu bategaz alkartzen danean gertatzen da.
*Zigotoa:Obulu ernaldua da eta zatitzen hasten da eta falopioren tronpek bultzatuta
umetokirantz jaisten da.
HAURDUNALDIA
Haurdunaldiaren lehenengo hiru hilabeteetan izaki berriari enbrioi deitzen jako.
Hirugarreen hilabeteetik aurrera enbrioiari umeki deitzen jako organoak garatzen dira
birikiak izan ezik.
Karena eta izaki berria zil hesteren bidez lotuta dagoz eta boltsa amniotikoa likidoz
beteta dago umekiarekin barruan.

5. Sabelaldea handitu egiten da eta bularretan esnea ekoizten da.
ERDITZEA
Boltsa amniotikoa hausten da eta baginea dilatatzen da umea ateratzeko.
Umekia amaren gorputzetik kanporatzea ahalbidetzen dabe.
Erditzearen azkenengo fasea zil hestea karena eta boltsa amniotikoa kanporatzea da.
EGILEA:GAROA MORALES

6. Sabelaldea handitu egiten da eta bularretan esnea ekoizten da.
ERDITZEA
Boltsa amniotikoa hausten da eta baginea dilatatzen da umea ateratzeko.
Umekia amaren gorputzetik kanporatzea ahalbidetzen dabe.
Erditzearen azkenengo fasea zil hestea karena eta boltsa amniotikoa kanporatzea da.
EGILEA:GAROA MORALES