The Book of Tobit, also known as the Book of Tobias, is a 3rd or early 2nd century BC Jewish work describing how God tests the faithful, responds to prayers, and protects the covenant community.

2. Caput 1
1 Liber verborum Tobit, filii Tobiel, filii Ananiel, filii
Aduel, filii Gabael, de semine Asael, de tribu Nephthali.
2 Qui tempore Enemessar regis Assyriorum ductus est de
Thisbe, quae est ad dextram civitatis illius, quae proprie
Nephthali in Galilaea supra Aser appellatur.
3 Et ambulavi Thobiam cunctis diebus vitæ meæ in viis
veritatis et justitiae, et feci eleemosynas multas fratribus
meis, et gentem meam, qui venerunt mecum in Nineven in
terram Assyriorum.
4 et cum essem in terra mea in terra Israhel cum esset
iuvenis cecidit omnis tribus Nephthali patris mei de domo
Hierusalem quae est electa ex omnibus tribubus Israhel ut
immolarent omnes tribus ibi, ubi templum Altissimi
habitaculum consecratum et constructum est in saecula
saeculorum.
Omnes autem tribus, quæ simul defecerunt, domus
Nephthali patris mei, immolaverunt vaccam Baal.
6 ego autem solus ibam saepe in Hierusalem per dies festos
sicut statutum est omni populo Israhel per decretum
sempiternum habens primitias et decimas frugum et
priorum tonsarum quos dedi ad altare sacerdotibus filiis
Aaron.
7 Decimam partem omnium fructuum dedi filiis Aaron, qui
ministrabant in Jerusalem: aliam decimam partem vendidi,
et abii et omni anno absumpsi in Jerusalem:
8 Et tertiam dedi eis, sicut praeceperat mihi Debora mater
patris mei, et ego remansi pupillo a patre meo.
9 Porro cum ad virum pervenissem, Annam cognatam
meam duxi, de qua Thobiam genui.
10 Cum autem ducti essemus in Nineven, omnes fratres
mei et qui erant de cognatione mea, comederunt de panibus
gentium.
11 Ego autem prohibebam ne comederemus.
12 Quia in toto corde meo recordatus sum Dei.
13 Et dedit mihi Altissimus gratiam et gratiam coram
Enemessar, ut essem ei pro vidente.
14 Et abii in Mediam, et dimisi cum Gabael fratre Gabriae,
in Rages civitate Mediae decem talenta argenti.
15 Mortuo quoque Enemessar, regnavit Sennacherib filius
ejus pro eo. cuius res turbata est, ut in Mediam proficisci
non possem.
16 et in tempore Enemessar dedi eleemosynas multas
fratribus meis, et dedi esurienti panem meum,
17 Et vestimenta mea nudo: et si vidi aliquem de gente mea
mortuum, vel circa muros Nineves, sepelivi eum.
18 Et si quis occidisset rex Sennacherib cum venisset et
aufugisset a Iudaea, sepelivi eos occulte; multos enim
occidit in ira sua; sed corpora non sunt inventa, quando a
rege quaesita sunt.
19 Et venit quidam de Ninevitis, et murmuravit de me ad
regem, quia ego sepelivi eos et abscondi me; quod me
quaerebatur interfici, prae timore subtraxi me.
20 Et omnia bona mea violenter ablata sunt, nec remansit
mihi quidquam praeter Annam uxorem meam et Thobiam
filium meum.
21 Et non compleverunt dies quinque et quinquaginta,
antequam occiderent eum duo filii eius: fugeruntque in
montem Ararath, et sepelierunt eum. et regnavit
Sarchedonus filius ejus pro eo. qui praefecit tabulas patris
sui et super omnia opera eius Achiacharus filius fratris mei
Anael.
22 Et orans pro me Achiacharus, redii in Nineven.
Achiacharus autem erat pincerna, et custos anuli, et villicus,
et præpositus rationum: et Sarchedonus constituit eum
juxta se: isque filius fratris mei fuit.
Caput 2
1 Cum autem venisset domum, et restituta est mihi Anna
uxor mea cum Tobia filio meo, in festo Pentecostes, quod
est sanctum septem ebdomadarum, ibi erat cena bona
praeparata me, in qua sedi, edo.
2 Cumque vidissem abundantiam escarum, dixi filio meo :
Vade, et affer pauperem quemcumque inveneris de
fratribus nostris, qui memor est Domini. et ecce maneo ad
te.
3 At ille iterum venit, et dixit : Pater, unus ex nostris
suffocatus est, et ejicitur in foro.
4 Tunc antequam gustasset aliquid cibi, surrexi et in
cubiculum usque ad solis occasum subduxi.
5 et veni, et lavi me et edebam in ærumna mea;
6 Memorans prophetiam Amos, sicut dixit: Convivia tua
vertentur in luctum, et omnis laetitia tua in luctum.
7 Flevi igitur et post solis occasum feci et sepelivi eum.
8 Mei autem proximi deridebant me, et dicebant: Nondum
est hic homo interficere pro hac re. et ecce iterum mortuos
sepelit.
9 Eadem nocte reversus sum de sepulcro, et dormivi in atrii
mei pariete, pollutus et detectus;
10 Et nesciebam quod passeres in pariete essent, et apertis
oculis meis, passeres calefacti sunt stercora in oculos meos,
et candor introivit in oculos meos; Achiacharus me nutrivit,
donec veni in Elymaidem.
11 Anna uxor mea fecit opera mulierum ut faceret.
12 Et cum remisisset domum ad dominos, solverunt
mercedem ejus, et dederunt ei hædum.
13 Cum autem domi esset, et clamare cœpisset, dixi ei:
Unde est hic haedus? nonne furatus est? redde dominis;
Non enim licet quidquid furto fuerit vesci.
14 Et respondit mihi : Plus in mercedibus datum est donum.
Sed non credebam ei, sed reddidi dominis: et erubui. Ipsa
autem respondit mihi: Ubi sunt eleemosynae tuae et
iustificationes tuae? ecce nota sunt tibi omnia opera tua.
CAPUT III
1 tunc contristatus flebam et cum tristitia oravi dicens
2 Domine, iustus es, et omnia opera tua, et omnes viae tuae
misericordia et veritas, et iudicas vere et iuste in aeternum.
3 memento mei et respice me ne punias me propter peccata
mea et ignorantias et peccata patrum meorum qui
peccaverunt ante te
4 Non enim obedierunt mandatis tuis; quare nos tradidisti
in direptionem, et in captivitatem, et in mortem, et in
proverbium in opprobrium cunctis gentibus, per quas
dispersi sumus.
5 Nunc autem iudicia tua multa et vera: secundum peccata
mea et patrum meorum fac mecum, quia non servavimus
mandata tua, nec ambulavimus in veritate coram te.
6 nunc ergo fac mecum quod tibi melius videtur et iube
spiritum meum auferri a me ut dissolvar et efficiar terra
utile est enim mihi magis mori quam vivere quoniam
falsum audivi opprobria et tristitiam multam habe: dic ergo

3. nunc de hac tribulatione liberari, et ingredi in locum
aeternum; ne avertas faciem tuam a me.
7 Factum est autem in illa die, in Ecbatanis, et in Ecbatanis,
in civitate Mediae Sarae, filia Raguelis, et exprobrata
ancillis patris sui;
8 quia septem viris nupta fuerat, quos occiderat Asmodeus
spiritus nequam, antequam cum ea dormissent. Qui
dixerunt: Nescis quoniam viros tuos strangulásti? Septem
iam viros habuisti, nec nominatus es ab aliquo.
9 Quare percutis nos pro eis? si mortui sunt, vade post eos,
nunquam te videam aut filium aut filiam.
10 Haec ut audivit, contristata est valde, ita ut se
strangulavit; et dixit, Unica filia patris mei, et si hoc fecero,
opprobrium erit illi, et senectutem ejus inducam cum
dolore ad sepulcrum.
11 Et oravit ad fenestram, et dixit : Benedictus es, Domine
Deus meus, et sanctum et gloriosum nomen tuum
benedictum et gloriosum in sæcula ;
12 Et nunc, Domine, ponam oculos meos et faciem meam
ad te;
13 Et dices : Eripe me de terra, ne ultra audiam
contumeliam.
14 Tu scis, Domine, quod purus sum ab omni peccato cum
homine,
15 et quod nomen meum, et nomen patris mei, non polluam
in terra captivitatis meæ: Unica filia patris mei ego sum,
nec ullus filius ejus heres est, neque propinquus, neque
ullus filius. Vivens, cui me in uxorem custodiam: iam
mortui sunt septem viri mei; et quare vivam? sed si tibi non
placet ut moriar, iube aliquid habendum a me, et misertus
de me, ne audiam amplius opprobrium.
16 Orationes ergo utriusque auditae sunt in conspectu
majestatis magni Dei.
17 Et missus est Raphael ut sanaret utrumque, id est, ut
ascenderet candorem oculorum Tobit, et daret Saram filiam
Raguel in uxorem Tobiæ filio Tobit; et ligare Asmodeum
malignum spiritum; quia ad Tobiam iure hereditario
pertinebat. In ipso tempore venit Thobiam domum suam et
intravit in domum suam, et Sara filia Raguel descendit de
cenaculo suo.
CAPITULUM 4
1 In die illa recordatus est Thobiæ pecuniae, quam dederat
Gabael in Rages Mediae,
2 et dixit apud se: Mortem optavi. Quare Tobiam filium
meum non voco, ut ei pecuniam significem antequam
moriar?
3 Quem cum vocasset, dixit: Fili, mortuus sum, sepeli me;
et ne despicias matrem tuam, sed honora eam omnibus
diebus vitæ tuæ, et fac quod tibi placuerit, et non doleas.
4 Memento, fili, quod multa pericula vidit tibi cum esses in
utero ejus : et cum mortua fuerit, sepelias eam apud me in
uno sepulcro.
5 Fili mi, memor esto Domini Dei nostri omnibus diebus
tuis, et non injiciaris voluntate tua ad peccandum, aut ut
transgrediaris mandata ejus: perfecte fac omnem vitam
tuam, et ne sequaris vias iniquitatis.
6 Si enim bene egeris, prospere te aget adinventiones tuae,
et ad omnes qui iuste vivent.
7 Da eleemosynam de substantia tua. et cum dederis
eleemosynam, non sit invidus oculus tuus, nec faciem tuam
ab aliquo paupere avertas, nec a te avertatur facies Dei.
8 Si habueris abundantiam, ita eleemosynam da: si parum
habes, noli timere dare secundum illud modicum:
9 Bonum enim thesaurizas tibi in diem necessitatis.
10 quoniam eleemosyna a morte liberat, et non patitur
venire in tenebras.
11 Bonum enim donum est eleemosyna omnibus
facientibus eam in conspectu Altissimi.
12 cave ab omni fornicatione fili mi et principaliter accipe
uxorem de semine patrum tuorum et ne acceperis alienam
in uxorem quae non est de tribu patris tui sumus enim filii
prophetarum Noe Abraham Isaac et Iacob: memento, fili,
quoniam patres nostri ab initio, omnes uxores cognationis
suae acceperunt, et benedicti sunt in filiis suis, et semen
eorum possidebit terram.
13 nunc ergo fili mi dilige fratres tuos et ne despicias in
corde tuo fratres tuos filios et filias populi tui non accipias
uxorem ex eis Scelerata est mater famis.
14 merces hominis, qui pro te operatus est, non maneat
apud te, sed det illi de manu eius: si enim servieris Deo, et
ipse restituet tibi; et esto sapiens in omni conversatione tua.
15 Nemini facias quod odisti: vinum ne bibas ut inebriare
te: neque ebrietas in via tua eat.
16 Panem tuum da esurientibus, et vestimentorum tuorum
nudis; et secundum multitudinem tuam da eleemosynam, et
non sit oculus tuus invidus cum das eleemosynam.
17 Panem tuum super sepulturam justorum effunde, et
super impios nihil dederis.
18 Consule omnes sapientes, et omne utile consilium ne
despicias.
19 Dominum Deum tuum semper benedic et roga ab eo ut
dirigantur viae tuae et omnes viae tuae et consilia
dirigantur quia non est omnis natio non est consilium sed
ipse Dominus omnia bona dat, et quos vult humiliat sicut
vult; nunc ergo fili mi, ne memineris mandatorum meorum,
et non deleantur ex animo tuo.
20 Et nunc notum facio his, quod decem talenta commisi
Gabael filio Gabriae in Rages in Media.
21 Et ne timeas, fili, quoniam pauperes sumus: multam
enim habes substantiam, si timeas Deum, et recedas ab
omni peccato, et fac quod placitum est in conspectu ejus.
CAPITULUM 5
1 Respondens Tobias, dixit : Pater, omnia quæ præcepisti
mihi, faciam.
2 Sed quomodo pecuniam recipere possum, cum eum non
cognoscam?
3 Et dedit ei chirographum suum, et dixit ei: Quaerite
hominem, qui potest ire tecum, adhuc vivo, et mercedem
dabo ei: et vade, accipe pecuniam.
4 Cum ergo ivisset ad quaerendum hominem, invenit
Raphaelem Angelum.
5 At ille non cognovit; et dixit ei : Potes me ire in Furiam ?
et nosti illa loca?
6 Cui dixit angelus: Ego vadam, et viam sciam, quia
hospitio cum Gabael fratre nostro.
7 Et dixit ei Tobias : Sede mihi donec dicam patri meo.
8 Et dixit ei: Vade, et noli manere. Ingressus itaque dixit ad
patrem suum: “Ecce unum inveni qui ibit mecum. Tunc
dixit: “ Vocate eum ad me, ut sciam de qua tribu sit et an
fidelis sit ire tecum.
9 Et vocavit illum, et introivit, et salutaverunt se invicem.

4. 10 Et dixit ei Thobi: “ Frater, ostende mihi ex qua tribu et
familia es.
11 Cui dixit: “ Quaeris tribum vel familiam vel
mercenarium ut cum filio tuo? Et dixit ei Thobi: “Vellem,
frater, fratrem tuum et nomen tuum”.
12 Et dixit: Ego sum Azarias Ananiae filius magni et
fratrum tuorum.
13 Et dixit Thobi: “ Gratus es, frater. ne nunc indigneris
mihi, quia quaesivi scire tribum tuam et familiam tuam; tu
enim frater meus es tu, de genere bono et optimo; novi
enim Ananiam et Jonatham, filios Samaiae magni illius,
cum ivimus simul in Ierusalem adorare et optulimus
primogenita et decimas fructuum; et fratrum nostrorum
errore non seducti sunt: frater mi, bonae stirpis es.
14 Sed dic mihi, quam mercedem dabo tibi? num
drachmarum die ac necessariis tanquam filio meo?
15 Sed et si revertimini incolumes, addam aliquid in
mercedibus vestris.
16 Et gavisi sunt. Dixit ergo ad Tobiam: “Para te in via, et
mittat tibi Deus viam bonam”. Cumque omnia ad iter
praeparasset filius, pater dixit : Vade cum homine isto, et
Deus qui habitat in caelis, dirige iter tuum, et angelus Dei
custodiat te. Egressi sunt ergo ambo, et canis iuvenis cum
eis.
17 flebat autem Anna mater eius et dixit Thobi cur misisti
filium nostrum nonne baculus manus nostrae est intrando et
egrediendo coram nobis?
18 Noli avari ad pecuniam accedere: sed quasi
sterquilinium in puero meo est.
19 Quod enim Dominus convivendum nobis dedit, sufficit
nobis.
20 Et dixit ad eam Thobi: “ Noli curare, soror mea; in pace
convertetur, et oculi tui videbunt illum.
21 Angelus enim bonus servabit eum, et erit prosperum iter
eius, et salvus revertetur.
22 Tum flens finem fecit.
CAPUT VI
1 Et cum proficiscerentur, venerunt vespere ad Tigrim
fluvium, et ibi manserunt.
2 Et cum descendisset juvenis, lavabat se: et exilivit piscis
de flumine, et devoravit eum.
3 Tunc dixit ei angelus: Tolle piscem. ”. Et apprehendit
iuvenis piscem et traxit illum in terram.
4 Cui dixit angelus: Aperi piscem, et tolle cor, et iecur et
fel, et pone eos in pace.
5 Fecit ergo adolescens sicut præceperat ei angelus. Cum
autem assarent piscem, comederunt illum: et iverunt ambo,
donec appropinquarent Ecbatanis.
6 Tunc dicit iuvenis angelo: Azaria frater, ut quid prodest
cor et iecur et fel piscis?
7 { Et dixit ei: De corde et jecore, si dæmonium aut spiritus
nequam turbaverit aliquem, oportet nos fumum eius facere
coram viro, vel muliere, et non affligetur pars amplius.
8 Et ad fel: bonum est inungere hominem in oculis suis
habens albedinem, et ipse sanabitur.
9 Et cum appropinquassent ad Rages,
10 Dixitque angelus ad puerum: “Frater, hodie manebimus
cum Raguele, qui est cognatus tuus; habet etiam unicam
filiam nomine Saram; ego pro ea loquar, ut detur tibi in
uxorem.
11 ad te enim pertinet ad te de cognatione sua tu autem es
12 Est autem puella pulchra et sapiens: nunc ergo audi me,
et ego loquar ad patrem suum: et non subsistam. et cum
redierimus de Rages, celebrabimus nuptias: scio enim quod
Raguel non potest eam ducere alteri secundum legem
Moysi, sed reus erit mortis, quia ius hereditarium magis ad
te pertinet quam ad quemlibet. alterum.
13 Tunc respondit adolescens angelo : Audivi, Azaria
frater, quoniam data est ancilla ista septem viris, qui mortui
sunt in thalamo suo.
14 et nunc unigenitus patris mei sum et timeo ne si
ingrediar ad eam moriar sicut et prior eius; propter quod et
timeo ne moriar et vitam patris mei et matris meae propter
me ad infernum maerore non enim habent alium filium qui
sepeliat eos
15 Tunc dixit illi angelus: Non meministi præcepta tua quæ
dedit tibi pater tuus, ut duceres uxorem cognationis tuæ?
quare audi me, frater; Dabitur enim te uxor; et ne discretor
de spiritu maligno. hac eadem nocte dabitur tibi.
16 Cumque intraveris cubiculum, tolles cineres unguenti, et
pones in eis cor et iecur piscis, et fumum facies cum eo:
17 et olfaciet illud diabolus et fugiet nec ultra veniet ad
eam sed cum veneris ad eam, surge et te et ora Deum
misericordem, et miserere tui, et salvabit te. noli timere,
quoniam ab initio tibi constituta est; et custodies illam, et
proficiscetur tecum. Existimo autem quod tibi parebit.
Audiens autem Tobias, amabat eam, et cor ejus
conglutinabatur ei.
CAPITULUM 7
1 Qui cum venissent Ecbatanis, venerunt in domum Raguel,
et occurrit illis Sara: et salutantes se invicem, introduxerunt
eos in domum.
2 Et dixit Raguel ad Ednam uxorem suam: “Quam similis
est hic iuvenis Thobi cognato meo!
3 Et interrogavit eos Raguel: Unde estis, fratres? Ad quos
dixerunt : De filiis Nephthalim, qui capti sumus in Nineve.
4 Et dixit illis: “ Nostis Tobitem cognatum nostrum? At illi
dixerunt : Novimus eum. Qui respondit: Sanusne est?
5 At illi dixerunt: Quia et vivus est, et sanus est: et ait
Tobias: Pater meus est.
6 Tunc exilivit Raguel, et osculatus est eum, et flevit.
7 Et benedixit ei, et ait : Filius boni et boni viri es. Audiens
autem Thobie quod caecus esset, contristatus est et flevit.
8 Similiter et Edna uxor eius et Sara filia eius fleverunt. Hi
etiam libenter accipiebant; et cum occidissent arietem de
ovibus, posuerunt super mensam escam suam. Tunc dixit
Tobias ad Raphaelem, Azarias frater, loquere de his quae
in via locutus es, et negotium hoc dimittatur.
9 Rem narravit Raguel: et dixit Raguel Tobiæ: Comede,
bibe, et epulare;
10 Dignum est enim ut filiam meam uxorem ducat:
verumtamen veritatem annuntiabo tibi.
11 Filiam meam dedi in uxorem septem viris, qui
intraverunt ad eam nocte illa, et in praesenti iucunda facta
sunt. At Tobias dixit : Nihil hic manducabo, donec inter se
consentiamus et juramus.
12 Et dixit Raguel: Et accipe eam deinceps secundum
ritum, quia cognata es, et ipsa tua est, et Deus misericors
dabit tibi prospera omnia.
13 Et vocavit Saram filiam suam, veniensque ad patrem
suum, apprehensa manu ejus, dedit eam Tobiæ uxorem,

5. dicens : Ecce, accipe eam secundum legem Moysi, et duc
eam ad te. pater. Et benedixit eis.
14 Et vocavit Edna uxorem suam, et accepit chartam, et
scripsit foedus, et signavit illud.
15 Tunc coeperunt manducare.
16 Vocavit autem Raguel Edna uxorem suam, et dixit ad
eam: Soror, præpara cubiculum aliud, et introduc eam illuc.
17 Quam cum fecisset, sicut iusserat, introduxit eam illuc.
Et flens, accepit lacrimas filiae suae, et dixit ei:
18 Animæquior esto filia mea; Dominus caeli et terrae det
tibi gaudium pro hac tristitia tua: bono animo esto, filia
mea.
Capitulum 8
1 Et cum prandissent, introduxerunt Tobiam ad eam.
2 Et dum iret, recordatus est verborum Raphaelis, et
assumpsit cinerem aromatum, et posuit cor et iecur piscis
super eo, et fumum fecit ex eo.
3 Quod cum olfactus esset spiritus nequam, fugit in fines
Ægypti, et angelus eum ligavit.
4 Et postquam ambo inclusi sunt simul, Tobias de lecto
surrexit, et dixit: Soror, surge et oremus ut misereatur
nostri Deus.
5 tunc coepit Tobias dicere benedictus es tu Deus patrum
nostrorum et benedictum sanctum et gloriosum nomen
tuum in saecula benedicant tibi caeli et omnes creaturae
tuae.
6 Fecisti Adam, et dedisti ei adiutorium et manere Evam
uxorem suam: ex his factus est homo: dixisti: Non est
bonum esse hominem solum; faciamus ei auxilium simile
sibi.
7 Et nunc, Domine, non ad luxuriam assumo sororem
meam, sed honeste : ideo misericorditer præcipe, ut simul
inveteremus.
8 Et dixit cum eo: Amen.
9 Dormierunt ergo utraque nocte. Surrexit autem Raguel et
abiit et fecit sepulchrum;
10 dicens vereor ne et ille mortuus sit
11 Cum autem venisset Raguel in domum suam,
12 dixit Edna uxori suae. Mitte unam de ancillis, et videat
si vivit: si non est, ut eum sepeliamus, et nemo sciat.
13 Aperiens itaque puella ostium, et introivit, et invenit eos
dormientes:
14 Et egressus nuntiavit eis quia viveret.
15 Tunc Raguel laudavit Deum, et dixit : Laudabilis es
Deus es omni laude pura et sancta. ideo sancti tui te laudent
cum omnibus creaturis tuis; et omnes angeli tui et electi tui
te laudent in saecula.
16 Laudabilis es, quia lætificasti me; neque id ad me venit
quod suspicabar; sed secundum magnam misericordiam
tuam fecisti nobis.
17 Laudabilis es, quoniam duos unigenitos filiorum suorum
misertus es: da eis misericordiam, Domine, et vitam finiunt
incolumes cum gaudio et misericordia.
18 Tunc Raguel jussit servis suis ut sepelirent sepulchrum.
19 Et fecit nuptias diebus quatuordecim.
20 Nam ante impleti sunt dies nuptiarum, Raguel
iuramento dixit ei, ne discederet, donec expleti essent
quattuordecim dies nuptiarum;
21 Et accipiet partem de bonis suis, et pergens ad patrem
suum. et requiem habeatis quando ego et uxor mea mortui
fuerint.
Capitulum 9
1 Tunc vocavit Raphael Tobias, et dixit ei :
2 Azarias frater, sume tecum servum, et duos camelos, et
vade in Rages Medorum ad Gabael, et affer mihi pecuniam,
et adduc eum ad nuptias.
3 Juravit enim Raguel me non discedere.
4 Sed pater meus numerat dies; et si diutius moror,
contristabitur valde.
5 Exiit ergo Raphael, et hospitio recepit cum Gabael, et
dedit illi chirographum.
6 Et diluculo valde egressi sunt ambo, venerunt ad nuptias:
et benedixit Tobias uxorem suam.
CAPITULUM 10
1 Tobit autem pater ejus, quotidie computabat: et expletis
diebus, non veniebant:
2 Et dixit Thobi: Detinentur? Aut numquid Gabael mortuus
est, et nemo illi reddit pecuniam?
3 Et contristatus est valde.
4 Dicit ei uxor sua: “ Filius meus mortuus est, quia multum
manet; et flevit eum, et dixit;
5 nunc nihil moror, fili, quoniam dimisi te in lucem
oculorum meorum.
6 Cui dixit Tobias: Tace, ne cures, quia ipse est securus.
7 At illa dixit: “ Tace, et ne me fallas; filius meus mortuus
est. Et exivit omni die in viam qua ibant, et non
manducavit interdiu, et non cessavit tota noctes plangere
Tobiam filium suum, donec expletis quatuordecim diebus
nuptiarum, quibus juraverat Raguel. ibi habe. Tunc dixit
Tobias ad Raguelem: Dimitte me, quia pater meus et mater
mea non videbunt me amplius.
8 Et dixit ei socer: Mane mecum, et mittam ad patrem tuum,
et indicabunt ei quomodo se habeat tecum.
9 Et dixit Thobias: “ Nequaquam; sed eamus ad patrem
meum.
10 Surrexit autem Raguel et dedit ei Saram uxorem suam et
dimidiam partem bonorum eius, servos et iumenta et
pecuniam;
11 Benedixitque eis, et dimisit eos, dicens : Deus cæli det
vobis iter prosperum, filii mei.
12 et dixit ad filiam suam honora patrem tuum et socrum
tuam quae nunc sunt parentes tui ut audiam de te bonam
famam Et osculatus est eam. Dixit quoque Edna ad Tobiam:
Dominus caeli restituet te, frater mi carissime, et praesta ut
videam filios tuos de filiabus Sarae, antequam moriar, ut
gaudeam coram Domino: ecce ego tibi trado filiam meam
de spe- cialis; ubi non sunt rogandae eius malae.
CAPUT XI
1 Post hæc abiit Tobias, laudans Deum quod prosperum
iter dederat ei, et benedixit Raguel et Edna uxor ejus, et
ambulavit in itinere suo, donec appropinquaret Ninive.
2 Tunc Raphael dixit Tobiæ: Tu scis, frater, quomodo
reliquisti patrem tuum.
3 Festina ante uxorem tuam, et præparet domum.
4 Et fel piscis sum in manu tua. Illi autem abierunt post eos
canis.
5 Anna autem sedebat circa filium suum iter faciens.
6 Quæ cum inspexisset eum, dixit ad patrem suum : Ecce
filius tuus venit, et homo qui ivit cum eo.

6. 7 Tunc Raphael dixit : Scio, Tobias, quia pater tuus aperiet
oculos ejus.
8 Tu autem oculos eius inunge felle, et aculeo fricabis, et
cadet candor, et videbit te.
9 Cucurrit itaque Anna, et cecidit super collum filii sui, et
dixit ei: Quia vidi te fili mi, amodo moriar. Fleveruntque
ambo.
10 Et exivit Thobi ad ostium et offendit, sed accurrit ad
eum filius eius;
11 Et apprehendit patrem ejus, et irruit in oculos patrum
suorum, dicens : Confide, pater mi.
12 Et cum coepissent oculi eius dolere, detrivit eos;
13 Et candor auferet ab angulis oculorum suorum, et videns
filium suum, cecidit super collum ejus.
14 et flevit et dixit benedictus es Deus et benedictum
nomen tuum in aeternum et beati omnes angeli tui sancti;
15 Tu enim flagellasti, et misertus es mei: ecce enim video
Tobiam filium meum. Et ivit filius ejus gaudens, et
indicavit patri ejus magnalia, quae sibi contigerant in
Media.
16 Et exivit Thobiam nurum suam ad portam Nineve,
gaudentem et laudantem Deum.
17 Tobias vero gratias egit coram eis, quia Deus misertus
est ejus. Cum autem appropinquaret Sarae nurus suae,
benedixit ei, dicens : Grata es filia : benedictus Deus, qui
perduxit te ad nos, et benedictus sit pater tuus et mater tua.
Et factum est gaudium inter omnes fratres suos, qui erant in
Nineve.
18 Venerunt autem Achiacharus et Nasbas filius fratris sui;
19 Et factae sunt nuptiae Tobiae septem diebus cum gaudio
magno.
CAPITULUM 12
1 Tunc vocavit Thobiam Thobiam filium suum, et dixit ei :
Fili mi, vide mercedem suam, quae ivit tecum, et da ei
amplius.
2 Et dixit ei Tobias : Non est mihi quidquam mali ut ex his,
quæ attuli, dimidium ei tribuas.
3 Reduxit enim me ad te incolumem, et sanavit uxorem
meam, et attulit mihi pecuniam, similiter et te curavit.
4 Ille autem dixit : Debitum est illi.
5 Et vocavit angelum, et dixit ei : Dimidium omnium, quos
adduxistis, accipite, et abite incolumes.
6 Tunc adsumptis utrisque seorsum, dixit eis : Benedicite
Deum, et magnificate Deum : et laudate super his quæ fecit
vobis in conspectu omnium qui vivunt. Bonum est laudare
Deum, et exaltare nomen eius, et honorificc est annunciare
opera Dei; non ergo pigeat laudare eum.
7 Secretum regis bonum est abscondere, opera autem Dei
revelare honorificum est. Bonum fac: et non tanget te
malum.
8 Bona est oratio cum ieiunio et eleemosyna et iustitia.
Melius est modicum cum iustitia quam multum cum
iniquitate. Melius est dare eleemosynas quam aurum
thesaurizare.
9 Eleemosyna enim liberat a morte, et purgabit omne
peccatum. Qui facit eleemosynam et iustitiam, replebitur
vita:
10 Qui autem peccant, inimici sunt vitae suae.
11 Nihil a te abscondam. Dixi enim: Secretum regis bonum
esse, sed opera Dei revelare.
12 Nunc ergo cum oraveris, et Sara nurus tua, obtuli
memoriam orationum tuarum apud Sanctum: cumque
sepelieris mortuum, eram etiam tecum.
13 Et cum non distulisti surgere, et dereliquisti cenam tuam,
ut irem et tegerem mortuos, non erat absconditum bonum
tuum a me: sed fui tecum.
14 Et nunc misit me Deus curare te et Saram nurum tuam.
15 Ego sum Raphael, unus de septem angelis sanctis, qui
praesentes preces sanctorum, et ingrediuntur et egrediuntur
ante gloriam Sancti.
16 Tunc conturbati sunt ambo, et ceciderunt in faciem
suam: timebant enim.
17 Qui dixit eis: Nolite timere: bene enim erit vobis;
laudate ergo Deum.
18 non enim gratia mea sed in voluntate Dei nostri veni.
propterea laudate eum in saecula.
19 Omnibus his diebus apparui vobis; sed neque
manducavi neque bibi, sed vidistis visionem.
20 Nunc ergo gratias ago Deo: quoniam ascendo ad eum
qui me misit. sed scribe omnia que fiunt in libro.
21 Et surrexerunt, et non viderunt eum.
22 Tunc magna et mirabilia opera Dei confessi sunt: et
quomodo angelus Domini apparuit illis.
CAPITULUM 13
1 Et scripsit orationem lætitiæ Thobi, et dixit: Benedictus
Deus, qui vivit in æternum, et benedictum regnum ipsius.
2 Flagellat enim, et miseretur: deducit ad inferos, et reducit;
nec est qui possit vitare manum suam.
3 Confitemini ei in conspectu Gentes, filii Israël: quoniam
in illis dispersit nos.
4 Ibi magnificate eum et superexaltate eum in conspectu
omnium viventium, quoniam ipse est Dominus noster, et
ipse est Deus Pater noster in saecula.
5 Flagellabit autem nos propter iniquitates nostras, et
iterum miserebitur: et congregabit nos de omnibus gentibus,
per quas dispersit nos.
6 Si conversi fueritis ad eum in toto corde vestro, et in tota
mente vestra, et fecerit bene coram illo, convertetur ad vos,
et non abscondet faciem suam a vobis. Vide ergo quid
facturus sit tecum, et toto ore confitere illum, et lauda
Dominum virtutis, et extolle regem aeternum. In terra
captivitatis meæ laudo eum, et virtutem et maiestatem eius
annuntio genti peccati. Convertimini, peccatores, et facite
justitiam coram eo : quis annuntiabit, si accipiet vos, et
miserebitur vestri ?
7 Deum meum laudabo, et laudabit anima mea regem caeli,
et in magnitudine sua gaudebo.
8 Omnes loquantur, et laudate eum secundum justitiam
ejus.
9 Jerusalem, civitas sancta, flagellabit te in operibus tuis, et
super filios justorum misereberis.
10 confitemini Domino quoniam bonus est et confitemini
regi sempiterno ut ædificetur in te tabernaculum ejus cum
gaudio, et exultet in te captivos, et diligatur in te semper.
qui miseri sunt.
11 Gentes multae venient de longe ad nomen Domini Dei,
in muneribus in manibus eorum, et munera ad regem caeli.
Laudabunt te omnes generationes cum gaudio magno.
12 maledicti omnes qui te oderunt et beati omnes qui
diligunt te

7. 13 Lætamini et exsultate filiis justorum, quoniam
congregabuntur, et benedicent Domino justi.
14 Beati qui diligunt te, quoniam in pace tua lætabuntur;
laetabuntur enim tibi, cum viderint omnem gloriam tuam,
et laetabuntur in aeternum.
15 Benedicat anima mea Regi magno Deo.
16 Quia sapphiris, et smaragdis, et lapide pretioso
ædificabitur Jerusalem: muri tui, et turres, ac propugnacula
auro purissimo.
17 Et plateæ Jerusalem sternentur beryllo et carbunculo et
lapidibus Ophir.
18 Et dicent omnes plateae eius: Alleluja. et laudabunt eum,
dicentes : Benedictus Deus, qui glorificavit eum in sæcula.
CAPITULUM 14
1 Et complevit Thobiam laudans Deum.
2 Et erat octo et quinquaginta annorum, cum amisisset eum,
qui restitutus est ei post octo annos: et dedit eleemosynam,
et crevit in timore Domini Dei, et laudavit eum.
3 Cum autem esset senex, vocavit filium suum et filios filii
sui, et dixit ei: Fili mi, tolle filios tuos. Ecce enim senex
sum, et paratus sum exire de hac vita.
4 Vade in Mediam, fili mi; et quod ad tempus magis in
Media pax erit; et fratres nostri dissipentur in terra de terra
illa bona, et erit Ierusalem desolata;
5 Et iterum Deus miserebitur eorum et reducet eos in
terram, ubi aedificabunt templum, sed non sicut primo,
donec impleatur tempus aetatis suae. et postea revertentur
de omni loco captivitatis suae et aedificabunt Ierusalem
gloriose, et domus Dei aedificabitur in ea usque in
sempiternum cum glorificetur, sicut locuti sunt prophetae
de ea.
6 Et convertentur omnes gentes, et timebunt Dominum
Deum in veritate, et sepelient idola sua.
7 laudabunt omnes gentes Dominum et confitebitur
populus eius Deum et exaltabit Dominus plebem suam et
gaudebunt omnes qui diligunt Dominum Deum in veritate
et in iustitia, faciens misericordiam in fratribus nostris.
8 Et nunc, fili mi, exi a Nineve, quoniam hæc, quæ locutus
est Jonas propheta, venturum est.
9 Custodi legem quoque et præcepta, et misericors et justus
fac te, ut bene sit tibi.
10 sepeli et matrem tuam mecum. sed in Ninive ne moreris.
Memento, fili, quomodo tractavit Aman Achiacharus qui
nutrivit illum, quomodo de luce perduxit eum in tenebras,
et quomodo reddidit illum; et Achiacharus salvatus est;
Manasses autem dedit eleemosynam et laqueos mortis,
quos statuerant ei, evasit: sed Aman incidit in laqueum, et
mortuus est.
11 Et nunc, filii, videte quid faciat eleemosyna, et quid
faciat justitia. Hæc cum dixisset, centum octo et
quinquaginta annorum exspiravit in lecto. et honorifice
sepelivit eum.
12 Annam autem matrem eius sepelivit cum patre suo. Et
discessit Tobias cum uxore et liberis Ecbatanis ad
Raguelem socerum suum,
13 Et cum esset senex et plenus dierum, sepelivit patrem
suum et socrum suam in honore et hereditavit substantiam
eorum et Thobi patris sui.
14 Et mortuus est in Ecbatanis in Media, centum viginti
septem annorum.
15 Et antequam moreretur, audivit interitum Ninive, quem
capta est Nabuchodonosor et Assuerus: et ante mortem eius
laetatus est super Nineve.