ตุง
- 8. ตุง 12 ราศี
หรือตุง 12 นักษัตร ชาวล้านนาเรียกว่าตุงปี๋
ใหม่เมือง ผืนตุงทาด้วยกระดาษว่าวหรือ
กระดาษสา บนผืนตุงพิมพ์รูป 12 นักษัตรลง
ไป ใช้ถวายเป็นพุทธบูชาพร้อมกับเจดีย์ทราย
ในป๋าเวณีปี๋ใหม่เมืองของชาวล้านนา
- 10. ตุงไชย
หรือตุงไจ ทาด้วยผ้ารูปสามเหลี่ยม มี
หลายหลากสี บนผืนผ้ามักจะสลักลายหรือทา
ลวดลายรูปนักษัตรต่าง ๆ ที่เป็นมงคล หรือ
ฉลุลายอื่น ๆ ให้เกิดความสวยงาม ตุงไชยนี้
ในสมัยโบราณจะใช้ในการออกศึกสงคราม
ด้วย เพื่อเป็นเครื่องหมายแห่งความโชคดี
และชัยชนะ ปัจจุบันเราจะเห็นชาวล้านานาเอา
ตุงไจมาเป็นส่วนหนึ่งในงานบุญกฐิน
- 11. ตุงสามหาง
ทาด้วยผ้าทอ และกระดาษประเภทต่าง ๆ เช่น กระดาษสา
กระดาษแก้ว กระดาษว่าว ใช้ในงานอวมงคล เป็นธง
สัญลักษณ์ของตุงที่ใช้ในงานศพ โดยเป็นตุงที่ใช้นาหน้าศพ
ไปสุสาน โดยจะมีปู่อาจารย์เป็นผู้แบกตุงสามหางนาขบวน
ศพ ตุงสามหางจะมีรูปร่างเหมือนคนแต่ตั้งแต่เอวลงไปจะ
เป็น 3 แฉก เรียกว่า 3 หาง ซึ่งตุงสามหางนี้อาจเปรียบได้
กับปริศนาธรรม คือ อาจหมายถึงไตรวัฏฏ์ คือ วงจรแห่ง
ทุกข์ ได้แก่ กิเลส กรรม และวิบาก หรือไตรลักษณ์ คือ ความ
ไม่เที่ยงแท้ ความเป็นทุกข์ ความมิใช่ตัวตน คือความไม่เที่ยง
ของสังขาร คือ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา
- 12. ตุงเหล็ก-ตุงตอง
ทาด้วยแผ่นโลหะทองเหลือหรือสังกะสี มี 2
สี คือสีเงินและสีทอง ลักษณะรูปร่างทาเป็น
รูปคล้ายรูปคน แต่ไม่มีขาหรือชายตุงแบบตุง
สามหาง แต่ชายตุงจะมีรูปที่แหลมออกไปมี
ชายเดียว ตุงเหล็ก-ตุงตองนี้ชาวล้านนาใช้
เพื่ออุทิศส่วนกุศลให้ผู้ที่ล่วงลับดับขันธ์ไป
แล้ว ตุงเหล็ก-ตุงตองนี้จะแขวนอยู่ด้วยกัน
เสมอ เราจะพบเห็นได้ง่ายในปอยข้าวสังข์
หรืองานบุญชาวล้านนาทาบุญอุทิศส่วนกุศล
ให้ญาติหรือผู้ที่เสียชีวิตไปแล้ว