Тұсаукесер "Зейнетақы жүйесіндегі жаңа енгізулер" - қаржы журналистикасы бойынша жазғы мектеп 2017

1. Зейнетақы жүйесіндегі жаңа енгізулер
Актуарлық есептеулер мен сараптау басқармасы, 2017 Шілде

2. Зейнетақы жүйесін
жаңғырту қажеттілігі
Қазақстан Республикасы Президентінің 2014 жылғы 18 маусымдағы Жарлығымен
«Қазақстан Республикасының Зейнетақы жүйесін 2030 жылға дейін әрі қарай
жаңғырту Тұжырымдамасы» (бұдан әрі – Тұжырымдама) бекітілді.
Тұжырымдама ҚР Президентінің 2013 жылғы 7 маусымдағы Қазақстан халқына
зейнетақы реформасы мәселелері жөніндегі үндеуінде айтылған Мемлекет
басшысының тапсырмаларын орындау үшін ҚР Президентінің «Қазақстан - 2050»
стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Жолдауын
ескере отырып әзірленді.
Қазақстан Республикасының зейнетақы жүйесін жаңғыртудың қажеттілігі:
1. ортақ зейнетақы мөлшерінің азаюынан және зейнетақы төлем көздерін
одан әрі әртараптандыру қажеттігінен;
2. ұзақ мерзімді демографиялық трендтерден және экономикалық даму
циклінен;
3. зейнетақымен қамсыздандыру жауапкершілігін мемлекеттің, жұмыс
беруші мен қызметкердің арасында бөлуді одан әрі оңтайландыру
қажеттігінен туындады.
Тұжырымдама Қазақстан Республикасындағы зейнетақы өзгерістерін іске асыру
тәжірибесі мен зейнетақы жүйесін дамытудың әлемдік үрдістерін бағалауға
негізделеді.

3. Зейнетақы жүйесін
жаңғырту жұмыстары
Тұжырымдама бойынша зейнетақы жүйесін жаңғырту мақсатында
мына негізгі бағыттар бойынша жұмыс жүргізілетін болады:
1. базалық деңгейде зейнеткерлер арасындағы кедейлікті
азайту және азаматтардың зейнетақы жүйесіне қатысуын
ынталандыру мақсатында мемлекеттік базалық
зейнетақыларды тағайындау тетігі жетілдіріледі;
2. міндетті деңгейде жинақтаушы құрамдауышы сақталатын
болады және жұмыс берушілердің өз қызметкерлерінің
пайдасына 5% жарналары есебінен қалыптастырылатын
шартты-жинақтаушы қосымша құрамдауышы енгізіледі;
3. қызметкерлердің және/немесе жұмыс берушілердің
ерікті зейнетақы жарналары есебінен
қалыптастырылатын ерікті - үшінші деңгей сақталып, одан
әрі дамытылатын болады.

4. Зейнетақы жүйесіндегі жаңа енгізулер
I. Әйелдердің зейнет жасын ұлғайту
II. Базалық зейнетақы жүйесіндегі өзгерістер
III. Шартты-жинақтаушы құрамдауышын енгізу

5. Әйелдердің зейнет жасын ұлғайту
«ҚР зейнетақымен қамсыздандыру туралы» заңының 31 және 32 бабтарына сәйкес
міндетті зейнетақы жарналары және міндетті кәсіби зейнетақы жарналары есебiнен
төленетін зейнетақы төлемдерiн алу құқығын зейнетақы жинақтары бар 63 жасқа толған
ерлер мен 58 жасқа толған әйелдер иемденеді.
ЕНГІЗІЛУ
МЕРЗІМІ
ЗЕЙНЕТ ЖАСЫ ТУҒАН КҮНІ
1 қантар 2018 58 жас 6 ай 1 қаңтар 1960 бастап 30 маусым 1960 дейін
1 қантар 2019 59 жас 1 шілде 1960 бастап 31 желтоқсан 1960 дейін
1 қантар 2020 59 жас 6 ай 1 қаңтар 1961 бастап 30 маусым 1961 дейін
1 қантар 2021 60 жас 1 шілде 1961 бастап 31 желтоқсан 1961 дейін
1 қантар 2022 60 жас 6 ай 1 қаңтар 1962 бастап 30 маусым 1962 дейін
1 қантар 2023 61 жас 1 шілде 1962 бастап 31 желтоқсан 1962 дейін
1 қантар 2024 61 жас 6 ай 1 қаңтар 1963 бастап 30 маусым 1963 дейін
1 қантар 2025 62 жас 1 шілде 1963 бастап 31 желтоқсан 1963 дейін
1 қантар 2026 62 жас 6 ай 1 қаңтар 1964 бастап 30 маусым 1964 дейін
1 қантар 2027 63 жас 1 шілде 1964 бастап 31 желтоқсан 1964 дейін

6. Әйелдердің зейнет жасын ұлғайту
Мысалы:
БЖЗҚ-дан зейнетақы төлемдері тағайындалады:
Туған күні Зейнетке шығу уақыты Зейнетке шығу жасы
01.01.1960 ж. 01.07.2018 ж. 58,5 жас
01.07.1960 ж. 01.07.2019 ж. 59 жас

7. Базалық зейнетақы жүйесіндегі өзгерістер
Зейнетақы жүйесінде 10 жылдан кем қатысу өтілі бар
тұлғалар үшін ең төменгі күнкөріс деңгейі (ЕТКД)
шамасынан 54 % мөлшерінде
Қатысу өтілі 10 жыл үстіндегі әр жыл үшін ЕТКД
мөлшері 2 %-ға артатын болады, бірақ 100% ЕТКД-дан
аспайды.
Зейнетақы жүйесінде қатысу өтілі:
Берілген өзгерістер зейнеткерлер арасындағы кедейліктің алдын алу және еңбекке
қабілетті жастағы азаматтардың экономикалық белсенділігін ынталандыру
мақсатында енгізілді.
2017 жылдың 1 шілдесінен бастап – мемлекеттік базалық зейнетақы төлемінің
мөлшері 14 466 теңгені құрады.
2018 жылдың 1 шілдесінен бастап – базалық зейнетақы төлемдері ЕТКД-нің 54%
(пайыз біртіндеп өседі), яғни 15 273 теңге құрайды:

8. Шартты-жинақтаушы құрамдауышын енгізу
Шартты-жинақтаушы компоненті
Мақсаты Әлеуметтік әділдік қағидаттарды ескере
отырып, зейнетақымен қамсыздандыру
деңгейін көтеру
Жұмыс істеу принципі Жинақтау және үлестіру қағидалары
Айлық табыс есебінен
төлемдер
Жұмыс берушінің қаражат есебінен 5%
Төлем шарттары Зейнет жасына толғандар (5 жыл қатысу өтілі
бар), мүгедектігі белгісіз деп белгіленген I
және II топтағы мүгедектер
Зейнетақы төлем сомасы Зейнетақы жүйесіне қатысу өтілі, төлеу жиілігі
мен қосымша қайта үлестіру сомасына
байланысты. Ең жоғарғы төлем шектелген.
Зейнетақы төлеу шарты Өмір бойы

9. Шартты-жинақтаушы құрамдауышы
Жинақтау және ортақ
зейнетақы компоненттерінің
артықшылықтарын біріктіреді
Әлеуметтік бағдар:
байлардан кедейлерге
улестіріледі (ең жоғарғы
шектеулер қойған жағдайда)
Қаржылық жағынан тұрақты
және нақты табыстылық
жағдайында мемлекеттік
бюджеттен ақша құюларды
талап етпейді.
Шартты-жинақтаушы құрамдауышы
Жинақталған қаражат
салымшының меншігі болып
табылмайды және шетелге
тұрақты тұруға кеткен жағдайда
немесе қайтыс болған жағдайда
қайта үлестіріледі.
Демографиялық жағдайға және
инвестициялық табыстарға
тәуелділігі (жинақтаушы
компонентіне қарағанда
азырақ)
АРТЫҚШЫЛЫҚТАРЫ КЕМШІЛІКТЕРІ
Қаржылық тұрақтылығы
Айқындылық
Ұрпақтар арасында әділдікті ұлғайту
Негізгі табыстың қауіпсіздігі
Реформа мақсаты:
+
+
-
-+
!

10. Шартты-жинақтаушы
құрамдауышының қағидалары
+
Есептелген кіріс
Орташа жалақы өсімі
+
Қ болғандардан түскен табысхайтыс
-
Әкімшілік шығыстар
Төлемдер
25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75
Жас
Ан уитетн
факторы
Болжамды өмір
сүру ұзақтығы
Дисконт
мөлшерлемесі
: =Төлемдер

11. Шартты-жинақтаушы
құрамдауышын енгізу уақыты
«Міндетті медициналық сақтандыру туралы» Заңға сәйкес жұмыс
берушілер 2017 жылдың 1 шілдесінен бастап міндетті медициналық
сақтандыру қорына қызметкерлердің айлығынан 1% (пайыз біртіндеп
ұлғайады) төлемдерді жасайды.
Жұмыс берушілердің жүктемесін төмендету үшін және жаңа
талаптарға бейімденуге уақыт беру үшін міндетті зейнетақы
жарналарын енгізу 2018 жылдан 2020 жылға шегерілді. Бұл өзгеріс
20.06.2017ж. «Әлеуметтік қамсыздандыру мәселелері бойынша
Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне өзгерістер
мен толықтырулар енгізу туралы» Заңында бекітілді.

12. Назарларыңызға рақмет!
www.enpf.kz
enpf@enpf.kz
1418