1. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
Hophop klaarvoorde HOP.
1. Plaats - adres
Hoppeveld:Krombeekseweg 44,8970 Poperinge België
2. Geolocatie / geolokalisatie
Geef de correcte coördinaten!Exact te bepalen via GoogleMaps (instructiefilmpje te bekijken via Canvas).
50°52'08.1"N 2°42'19.8"E
3. Korte omschrijving
opdracht1:De kinderendoenaanmultisensorieel waarnemenophethoppeveld.
opdracht2:Ze lerenproductenkennenwaarvanhopeengrondstofisa.d.h.v.etiketten.
opdracht3:Ze brainstormenvooreenleswoord(muzische).
4. Doelgroep
3 de graad
5. Tijdsduur
De duurvan de verplaatsingzal afhangenvanhetvertrekpunt.Alsje vertrektvanmijnlocatie
(Krombeekseweg46, 8970 Poperinge) duurtde verplaatsing5min.Komje van de hoofdstraat
(Krombeekseweg) danzal de verplaatsingongeveerevenlangzijn. Hetgeheel vanactiviteitenzal 50 min/1
lesuurduren.Hetzal dan vande verplaatsingafhangenhoeveel tijdje moetuitrekenen inhetlessenrooster.
Duur opdracht1: max 30 min
Duur opdracht2: max 15 min
Duur opdracht3: max 5 min
6. Eindtermen
WT ET 1.1.De leerlingenkunnengerichtwaarnemenmetallezintuigenenkunnenwaarnemingenopeen
systematische wijzenoteren.
WT ET 2.1.De leerlingenkunnenvantechnischesystemen uithunomgevingzeggenuitwelke materialenof
grondstoffenze gemaaktzijn.
7. Leerinhoud
De nodige voorkennisomaande slagte gaan metde werkbladen:
De verschillende smaken
Bladrandennervatuur(zouookmoetenlukkenzondervoorkennisdoorde prenten)
multisensorieel waarnemen
Eenhoppeveldzietergroenuit,de hopbellenzijngroen.
Op eenhoppeveldishetmeestalstil.Erkunnenvogelgeluiden,hetgeluidvande wind,tractorgeluiden...
aanwezigzijn.
Eenhopbel voeltzachtaan,de stengel eerderruw.
2. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
De gele lupulineuiteenhopbelsmaaktbitternadathetverwerktwordt.Anderssmaakthopeerder
neutraal.
Hop heefteensterke geurdoorde lupuline.
Het bladvande hopis handnervigende bladrandisgezaagd.
Hop iseenklimplant,ditkunje zienaande dradenenhopstakendie steungevenomde plantinde
hoogte te latengroeien.
hopis de grondstof (vanwatietsgemaakt wordt) vanheel watproducten:
bier:bewaarmiddel +bitterheid
thee:relaxerendewerking
shampoo:rustgevendewerking
limonade
slaapmiddel
chocolade
8. Lesdoelen
De leerlingenkunnen:
multisensorieel waarnemen(kijken,luisteren,ruiken,voelen,proeven) vaneenhoppeveld.
3 productenopsommenwaarvanhopeengrondstof is.
9. Materiaal
Eenschrijfplankje,eenbalpen,eenpotlooden kleurpotlodenof stiften.
10.Organisatie
Er iseenkaart die de toegangtotde bestemmingaangeeft,de leerlingenwandelennaarde bestemming
ondertoezichtvaneenleerkracht. Eensze zijnaangekomenkrijgenze 3werkbladenmetverschillende
deelopdrachten(mondelinge instructieinde klas).
Opdrachtvoor onderweg:Zie jij de watertoren?Vindjij de 4kerktorensinhetlandschap?
Groepering:
opdracht1: individueel
opdracht2: in groepjesvan3 of 4 (indiende rollenbekendzijnbij de leerlingen:schrijver,tijdsbewaker,
aanmoediger)
opdracht3: individueel daarnaoverlegmogelijkingroep
Afsprakenmetde leerlingen:
Doe je fluojasaan.
We wandelenrustigenper2 naar de bestemming.
Op de bestemmingmagje vrij rondlopen,maarhebrespectvoorelkaarende omgeving.
3. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
Alser 2 maal geflotenwordtkomtiedereenterugnaarde juf/meester.
Opdracht1 en 2 indienenbij de leerkracht,opdracht3zelf bijhouden.
Tipsvoor de leerkracht:Neemeenfluitje eneentelefoonmee. Fluit1maal alseenopdrachtafgewerktmoet
zijn. Indienhetlanggeledenisdatde kinderende verschillende smakenhebbengezien,eerstdeze begrippen
(zoet,zuur,zout,bitter,hartig) herhaleninde klas. De mondelinge instructiesdie de verschillendestappen
van de omgevingsopdrachtuitleggeninde klasal eensoverlopen.Ditkomteigenlijkookal aanbodbij de
afsprakendie je metde leerlingenopschool maakt.Verderwijzende opdrachtenzichzelf uitenmoetende
leerlingende instructiesenvragenopde werkbladengoedlezen.
Praktische info: Hetpadnaar hethoppeveldkandrassigzijn,vraagaande leerlingenomvuile schoenenaan
te doen. Er kunnengeenauto'sof fietsersbij dithoppeveld.De leerlingenmakende opdrachtenopeen
wandelpad/doorgangvoortractorennaarhunakker.
Handigom te weten:Deze opdrachtenkunnenooktoegepastwordenbij eenanderhoppeveldindiendeze
locatie nietinde buurtis.
11.Werkbladen – instructiebladen – richtlijnen…
Mondelinge instructie oplocatie opdracht1:
Jullie zijnnuaangekomenopde bestemming.Eenhoppeveld.InPoperinge zijnheel wathoppeveldente
vinden. De eerste opdrachtiseenwaarnemingsopdracht,ditdoenjullie individueel. Leesgoedde instructies
envragenvan opdracht1: Hop, eenstrelingvooralle zintuigen. Klaar?Dienditbladinbij de juf/meesteren
ga naar opdracht 2.
Opdracht1: Hop, eenstrelingvooralle zintuigen.
https://www.slideshare.net/YaraDegraeve/werkblad-omgevingsboek-230673686
Mondelinge instructie oplocatie opdracht2:
Vooropdracht 2 moetje groepjesmakenvan3of 4 leerlingen.Zijner2of 3 andere leerlingenklaarmet
opdracht1 , start dan samenaan opdracht2: hop,de basisvan heel watproducten. Metdeze opdrachtleerje
aan de hand van etikettenverschillendeproductenkennenwaarvanhopde grondstof is.Eengrondstof isdat
waar eenproductvan gemaaktwordt,hierstaatdit vaakgelijkaaneeningrediënt. Leesgoedde instructiesen
vragen. Klaar?Dien1 exemplaarinbij de juf/meesterenstartaan opdracht3.
Opdracht2: Hop, de basisvan heel watproducten.
https://www.slideshare.net/YaraDegraeve/werkblad-grondstof
Mondelinge instructie oplocatie opdracht3:
Jullie zijnaangekomenbij de laatste opdracht,opdracht3:Hop, de basisvan muzische. Indeze opdrachtgaan
jullie brainstormennaarverschillende woordendie aansluitenbij de dingendie je vandaaggezienengeleerd
hebt,deze woordenwordende basisvooreengedicht. Deze opdrachtmaakje individueel.Alsje klaarbent
mag je wel eensoverleggenmetje groepje vandaarnetoverwelkewoordenjulliegekozenhebben.
Opdracht3: Hop, de basisvan muzische.
https://www.slideshare.net/YaraDegraeve/opdracht-3-gedicht
12.Oplossingen - sleutel
Opdracht1: https://www.slideshare.net/YaraDegraeve/werkblad-omgevingsboek-opl
Opdracht2: https://www.slideshare.net/YaraDegraeve/werkblad-grondstof-opl
4. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
13.Bronnen
https://www.belgischehop.be/nl/bierliefhebber/belgische-hop
https://nl.wikipedia.org/wiki/Hop_(plant)
https://www.google.com/maps/@50.868944,2.705389,804m/data=!3m1!1e3?hl=n
https://www.youtube.com/watch?v=Ad389hLaL7Q#action=share
https://www.youtube.com/watch?v=ciNxNN90eSc
https://leden.inagro.be/Portals/460/Hop_lesmap.compressed.pdf
https://www.biernet.nl/blog/wat-is-hop
14.Achtergrondinformatie voor de leerkracht
Hop of Humulus lupulus is een rechtswindende (wijzerzin) klimplant, d.w.z. dat de plant ondersteuningnodig
heeft omdat de stengels niet stevig genoeg zijn. Je kunt dit zien door de hopstaken en (l ei)draden op het
hoppeveld.De stengel vande hopplantisruw enknobbelig,ditmaakthetklimmengemakkelijker.De bladeren
hebben een gezaagde bladrand, zijn handnervig en hebben vaak 3 tot 5 lobben. Deze plant kan de winter
overlevendoorzijnwortelstokken.Hopiseentweehuizige plantwaarvandevrouwelijkeplanteneerstbloemen
krijgen waaruit dan in augustus/september hopbellen ontstaan. In deze hopbellenzittengele lupulinekorrels
verstopt.Deze lupulinekorrelszorgenvoorde bitteresmaakaanbier endienenookalsbewaarmiddel.De plant
doetnormaal aan windbestuiving,maarenkelde onbevruchte vrouwelijkevruchtenzijnbruikbaar.Hierdooris
het in België verboden om mannelijke hopplanten aan te planten. Hop heeft verder ook een kalmerende
werkingwaardoorhetookzijndienstdoetinmedische producten,shampoosenthee.Hopplantengedijengoed
op een voedselrijke, vochtige zandleembodem en worden geteeld tussen de 35-55ste breedtegraad.
Ondertussen is dit gebied uitgebreid naar andere gebieden door de nood in de biersector. In België is de
hopteelt niet meer erg populair enkel nog in de westhoek (waaronder dit hoppeveld een van de vele is in
Poperinge)ende regiorondAalstenAsse.MomenteelzijnDuitslandende VSde grootste telersvanhop,maar
België staat bekend om zijn zeer hoge kwaliteit van hop. Er is een logo ontworpen die deze kwaliteit en
herkomst garandeert indien 50 procent van de gebruikte hop, Belgische hop is in een product.
Groeiproces in het kort
In februari wordt hetveldopnieuwklaargemaaktvoorhetvolgende seizoendoorhetverwijderenvande
resten van de plant.
De draden worden opnieuw aan de hopstaken vastgemaakt.
Een drietal hopscheuten groeien omhoog, de andere worden verwijderd en worden verkocht als
delicatesse.
Vanaf maart worden de overgebleven scheuten rond de draad gewonden.
Rond juni zijn de hopplanten al ongeveer 7 m hoog.
Vanaf juli kan de hop te maken krijgen met enkele vijanden (hoppeplaag,bladluizen, rode spin...).Vogels
en lieveheersbeestjes zijn dan weer vrienden van de hop.
Eind augustus is de hop klaar om geplukt te worden.
Van grondstof tot product
5. Arteveldehogeschool –Educatieve bacheloropleidingvoorlageronderwijs
Eerstkomtde hopplukmachineomde bellen,takkenenbladerenteverwijderenvanderanken.Daarnaworden
de hopbellengescheidenvande rest.De hopbellenwordenzosnel mogelijkgedroogdineenhete luchtblazer.
Dit zorgt ervoor dat de hop veel langer bewaard kan worden dan als hij nog vochtig zou zijn. De hopbellen
worden samengeperst en verpakt. In de fabriek worden ze opnieuw samengeperst, deze keer tot hoppellets.
Het eindresultaat is hopextract waar duidelijk het bittere van de hop aanwezig is. Dit is de grondstof voor
verschillende producten:
bier:Samenmet gersten water krijgthop eenalcoholische gisting.Er zijneenaantal brouwersdie ervoor
kiezen om toch te werken met de hopbellen, het nadeel hiervan is dat het veel minder lang houdbaar is
dan als er gewerkt zou worden met de hoppellets of het hopextract. Tegenwoordig wordt de hop alleen
nog maar gebruiktvoorzijnbitterheid.Vroegerdiende de hoopookals conserveermiddel.Hetzijnvooral
de alfazureninde hop die belangrijkzijninhetbrouwprocesende bittere smaakafgeven.Hopbevat ook
essentiële oliën en deze zorgen dan weer voor een bepaalde smaak en aroma in een bier.
shampoo, thee: Hop heeft een kalmerende en slaapverwekkende eigenschap.
15.(optioneel) Extra mogelijkheden tot naverwerking
Alsverwerkinginde klasvolgthiereenlesmuzische,woord.De kinderenhebbenal eenbrainstormgedaan
naar woorden,ditiseengrote inspiratiebron voorhungedicht.Doorwaarnemingente doenkwamenook
heel watbijvoeglijkenaamwoordenaanboddie hetgedichtsterkerkunnenmaken.We zoudenkunnen
focussenoprijm,zowel beginalseindrijmbinnengedichtenschrijven.
Mogelijklesverloop:
Oriëntatie:Ineenkringrijmenopwoorden:hop,groen,bier...
Verwerven:Uitlegvanbeginrijmeneindrijm, associërenophun10 woordenmetnadrukoprijm.Daarna een
selectie makenvan5woorden.
Verwerken:Eengedichtschrijvenmeteindrijm, beginrijmenhun5 woorden.
Afronding:Gedichtenvoorstellen,bespreken.
Ookde mogelijkheidomdieperinte gaanop hettechnischprocesdoorhetbezoekenvaneenhoppeboerop
hetmomentdat de hoprankenwordenverwijderdende hopbellenwordengedroogd(WenT).
Ookde mogelijkheidomverderinte gaanop bladerendetermineren(WenT).
