2. To su vještačka hranilišta koja omogućavaju život,
razmnožavanje i metabolizam (izmjenu
materije i energije)mikroorganizama.
Svaka podloga mora sadržavati: faktore rasta,minerale,
vodu, izvor N i C.
U pripremanju hranljivih podloga koriste se:
destilovana ili dejonizovana voda-najmanje 20%
mesna voda-dobija se ispiranjem svježeg goveđeg mesa a
služi kao izvor oligoelemenata, organskih i neorganskih
soli i kao faktor rasta i razmnožavanja bakterija
mesni extrakti –dobijaju se iz mesne vode isparavanjem
tečnosti.
3. peptoni-smjese jedinjenja koja se dobijaju
razlaganjem mesa pod uticajem enzima pepsina i
tripsina; izvor su N i njegovih jedinjenja
ugljeni hidrati-mono-, di-, i polisaharidi kao izvor
energije
agar-agar- složeni polisaharid koji se dobija
ekstrakcijom oz nekih vrsta algi; na 90°C je u tečnom
stanju a na 40°C prelazi u gel-oblik
ekstrakt kvasca- bogat vitaminom B i omogućava rast
bakterija
neorganske soli-uravnotežuju osmotski pritisak i
neki od njih omogućavaju djelovanje različitih enzima
4. Vrste hranjivih podloga
Prema porijeklu:
Prirodne (biljnog i životinjskog porijekla; najčešće se koriste
krv, serum, mlijeko, krompir, paradajz, mrkva...)
Vještačke (neorganske i organske; mogu se sterilisati
toplotom)
Prema sastavu:
Jednostavne podloge – oskudnog sastava i koriste se
za kultivaciju bakterija koje nemaju posebne zahtjeve prema
izboru hranjivih materija.
Složene podloge –
sadrže različite supstance koje omogućavaju rast i
ispoljavanje različitih osobina mikroorganizama.Na taj način
je olakšana njihova identifikacija.
5. Prema namjeni :
Transportne- koriste se za prenošenje bolesničkog
materijala.Po konzistenciji su tečne i polučvrste a po
sastavu složene
Osnovne- najčešće se koriste u laboratoriji(za bakterije to
je hranjivi bujon ili agar a za gljivice sladni bujon ili agar)
Diferencijalne podloge -
Koriste se za diferenciranje i klasifikaciju bakterija
Selektivne-stimulišu rast jedne vrte a inhibišu rast ostalih
vrsta bakterija
Specijalne – mogu imati selektivnu ulogu,ulogu u
klasifikaciji mnogih bakterija i gljiva
6. Prema konzistenciji:
Tečne podloge – u osnovi je bujon ili peptonska voda.
Koriste se za namnožavanje bakterija.
Polučvrste podloge – sadrže 0,5% do 1,5% agara.Koriste se
za ispitivanje pokretljivosti bakterija.
Čvrste podloge -sadrže 1,5% do 3,0% agara.
U njima rastu sve vrste bakterija i moguće je dobiti čistu
kulturu .
7. Očekivani ishodi učenja:
Razlikovanje hranjivih podloga; njihova klasifikacija
Savladavanje tehnike pravljenja hranjivih podloga
Ućenik treba da zna koja se hranjiva podloga koristi u
određenoj mikrobiološkoj analizi.
8. Pitanja za utvrđivanje:
1. Šta su hranjive podloge?
2. Čemu služe hranjive podloge?
3. Koji su im osnovni sastojci?
4. Koje su osnovne vrste prirodnih a koje vještačkih
hranjivih podloga?
5. Koja je uloga selektivnih hranjivih podloga
6. Kako se sterilišu hranjive podloge?
