2. Za laboratorijsku analizu se koriste razliziti
uzorci tj materijali koji potiču od zdravih,
oboljelih ili umrlih ljudi ili životinja.
Takođe se laboratorijski analizira hrana i
voda za piće
Uzimanje uzorka i njegova analiza su posao
laboratoratorijskog tehničara, a izbor uzorka
i metode analize odluka je ljekara
3. Obilježavanje, razvrstavanje, čuvanje i
transport bolesničkog materijala- opšta
pravila
1. Materijal se uzima sterilnim instrumentima i odlaže
u sterilne posude
2. 2/3 posude se puno materijalom i adekvatno
zatvaraju
3. Materijal treba što prije analizirati
4. Na posudi mora biti naznačeno: broj, ime i prezime
pacijenta i datum uzimanja materijala
5. Materijal prati sprovodni list sa osnovnim podacima
o bolesniku (, ime i prezime pacijenta, datum
rođenja, zanimanje,pol, klinička dijagnoza, vrijeme
uzimanja materijala, vrsta pregleda uzorka i
laboratorija u kojoj će se analiza izvršiti)
4. Ukoliko je materijal potrebno
transportovati do laboratorije poštuju
se sledeća pravila:
1. posuda za transport mora biti čvrsta;
2. oko svake posude omotati sprovodni list;
3. posude se prenose u drvenim ili metalnim
kutijama da se u transportu ne oštete;
4. kutije moraju biti umotane u papir, zapečaćene i
sa adresom laboratorije i upozorenjem “ne
otvaraj!” i sl.
5. Ukoliko materijal nije moguće odmah
transportovati do laboratorije, mora se
adekvatno čuvati :
1. za hem. I biohem. analize: u frižideru n a +4°C ili u
zamrzivaču do -21°C
2. za citološke ili histološke analize: u konzervansu ili
fiksativu u frižideru n a +4°C
3. za bakteriološki ili parazitološki pregled: u frižideru
n a +4°C ,ali bet konzervansa
4. za virusološki pregled : u frižideru n a +4°C ili još
bilje u zamrzivaču do -21°C
6. Vrste bolničkog i drugog materijala
Krv :
Krvna plazma -ako se u uzorak krvi doda
neki antikoagulant (npr heparin, Na-citrat
,Na-oksalat...)
Plazma se koristi za ispitivanje prisustva i
količine važnih jona (npr Ca⁺⁺,Fe⁺⁺, Mg
⁺⁺...),hormona, enzima, proteina,
fibrinogena
Krvni serum – nastaje ako se u vensku
krv ne dodaje antikoagulans već se dozvoli
spontana koagulacija. Žućkasta tečnost
iznad koaguluma je krvni serum
Koristi se za dokazivanje prisustva antitijela
7. Urin – ekskret bubrega. Kod zdravih ljudi je
sterilna i izlučuje se 1-2 L u toku 24 sata.
U urinu se mogu pojaviti supstance koje
ukazuju na oboljenja (npr. eritrociti,
bakterije, protozoe ...)
Feces (izmet) – ekskret digestivnog trakta.
Kod oboljeli može sadržati krv, virusi,
gljivice, protozoe...
Sputum (ispljuvak) – ekskret dornjih
dijelova respiratornog sistema. Kod oboljelih
može sadržavati i bakterije, viruse, krv..
8. Gnoj – javlja se kod zapaljenjskih procesa na koži,
sluzokoži, unutrašnjim organima
Likvor (cerebrospinalna tečnost)- uzorak se uzima
lumbalnom punkcijom. Kod oboljelih može da sadrži
bakterije, viruse, gljivice,protozoe...
Želudačni i duodenalni sok – sekreti digestivnog
sistema, uzimaju se kroz usta sondom.
Transudati , eksudati i ascit- sekreti perikardijalne,
pleuralne i trbušne šupljine .
Uzimaju se punkcijom u slučajevima zapaljenja ovih
ovojnica
9. Pored navedenih u laboratorijama se mogu analizirati i
drugi materijali: žuč, sperma, materijali dobijeni
brisom sa sluzokože usta, oka, uha, genitalnih organa,
materijali dobijeni biopsijom, autopsijom...
