คุณค่าอาหาร นักเรียนพลฯ

1. สอนโดย
ว่าที่ ร.ต.สิริภัทร์ พุดตาล

3. ความหมายและความสาคัญของอาหาร
อาหารเป็นสิ่งสาคัญสาหรับชีวิตมนุษย์ ดังนั้นส่วนประกอบทางเคมี
ของอาหารเรียกว่า “สารอาหาร” จึงมีความสาคัญต่อการดารงชีวิต
เพราะมีส่วนทาให้เกิดพลังงาน สร้างความเจริญเติบโดและซ่อมแซม
ส่วนที่สึกหรอ ทาให้อวัยวะต่างๆทางานได้ตามปกติร
กาลังพลของกองทัพเรือจาเป็นต้องบริโภคอาหารที่มีคุณค่าเพื่อ
ดารงรักษาสุขภาพพลานามัยให้แข็งแรงสามารถรองรับการปฏิบัติงาน
โดยเฉพาะอย่างยิ่งในทะเล และภาคสนามได้อย่างยาวนานและ
ต่อเนื่อง ดังนั้นส่วนที่มีบทบาทสาคัญในอาหารก็คือ สารอาหาร

4. ความหมายและความสาคัญของอาหาร (ต่อ)
• ความต้องการสารอาหารในร่างกายมนุษย์นั้นย่อมมีความแตกต่างกัน
ไป ขึ้นกับเหตุผลหลายประการ เช่น เพศ วัยต่างๆ เริ่มตั้งแต่วัยรก
จนถึงวัยชรา นอกจากนี้สารอาหารยังเกี่ยวกับภาวะต่างๆ ของแต่ละ
บุคคล เช่น ทหารที่ต้องทางานหนักในทะเลหรือสนามรบ
ยกตัวอย่างในชีวิตประจาวันคือ หญิงตั้งครรภ์และหญิงให้นมบุตร
ต้องการสารโปรตีน และเกลือแร่ต้องการมากกว่าคนปกติ เพื่อนาไป
สร้างความเจริญเติบโตให้แก่ทารกในครรภ์

5. ความหมายและความสาคัญของอาหาร (ต่อ)
• โรคขาดสารอาหารทาให้เป็นโรคต่างๆ เช่นโรคโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก โรค
คอพอกจากการขาดธาตุไอโอดีน เป็นผลของร่างกายได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ
• ถ้าได้รับอาหารในปริมาณเกินความต้องการของร่างกายจะทาให้เกิดภาวะ
สารอาหารเกินโดยเฉพาะอย่างยิ่งไข แป้ง และน้าตาล ทาให้เกิดการสะสมในรูป
ของไขมัน ทาให้เป็นโรคอ้วน ละผู้ที่เป็นโรคอ้วนจะเสี่ยงต่อการเป็นโรคต่างๆ เช่น
ภาวะหลอดเลือดแดงแข็ง โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคข้อเสื่อม เป็นต้น

6. ความหมายและความสาคัญของอาหาร (ต่อ)
• การบริโภคอาหารนอกจากคานึงถึงสารอาหารถูกต้องครบถ้วนตามความ
ต้องการของร่างกายแล้ว ควรคานึงอาหารที่บริโภคนั้นต้องสะอาดและอยู่
สภาพที่เหมาะสม ไม่มีการปนเปื้อนจากจุลินทรีย์หรือการเจือปนของสารเคมี
การเจือปนหรือการปนเปื้อน อาจจะเกิดในขั้นตอนการผลิต จะก่อให้เกิดพิษ
ต่างๆที่เป็นอันตรายต่อร่างกายผู้บริโภค ตั้งแต่น้อยไปถึงโรครุนแรง เช่นโรค
ท้องเสีย โรงอาหารเป็นพิษอื่นๆ
• ดังนั้นการกินอาหารที่ถูกต้องจึงมีความสาคัญอย่างมากต่อสุขภาพ

7. ประโยชน์ของอาหารที่มีต่อร่างกาย
• 1. ช่วยทาให้ร่างกายเจริญเติบโต อาหารจะช่วยสร้างกล้ามเนื้อ สมอง กระดูก
ผิวหนัง เส้นผม หลอดเลือด และอวัยวะต่างๆของร่างกาย ทาให้โตขึ้น และมีน้าหนัก
มากขึ้น
• 2.ให้พลังงานและความอบอุ่นแก่ร่างกาย ไม่ว่าเดิน วิ่ง ทางานหรือใช้ความคิด
แม้แต่เวลาหลับ อวัยวะบางอย่างก็ยังคงทางานอยู่ตลอดเวลาโดยไม่ได้หยุดพัก
• 3. ซ่อมแซมส่วนต่างๆ ที่สึกหรอของร่างกาย ส่วนต่างๆ ของร่างกายต้องทางานอยู่
เสมอ ทาให้เกิดการสึกหรอและเสื่อมสลายไป หรือทหารที่ได้รับบาดเจ็บจากการรบ
สารอาหารจะช่วยรักษาบาดแผลและซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอของอวัยวะต่างๆ ให้
ทางานได้ปกติ

8. ประโยชน์ของอาหารที่มีต่อร่างกาย(ต่อ)
• 4.ทาให้ส่วนต่างๆ ของร่างกายทางานได้ตามปกติ อวัยวะต่างๆ ของร่างกาย
ต้องการอาหารไปบารุงให้เจริญเติบโตได้เต็มที่มีสภาพสมบูรณ์แข็งแรง
เพื่อที่จะทางานได้ตามหน้าที่ ถ้าร่างกายขาดอาหารอวัยวะบางส่วนก็จะไม่
สามารถทางานได้ตามปกติหรือโรคได้
• 5.สร้างความต้านทานโรคให้แก่ร่างกาย เมื่อรับประทานอาหารที่มีประโยชน์
สะอาดและเพียงพอกับความต้องการของร่างกาย จะทาให้ร่างกายแข็งแรง
สมบูรณ์ จิตใจก็สดชื่นแจ่มใส ย่อมมีความต้านทานโรคได้ดีหรือถ้าเจ็บป่วยก็มี
อาการไม่รุนแรงมากนัก นอกจากนี้ยังช่วยป้องกันโรค

9. ข้อคานึงในการกาหนดปริมาณสารอาหารที่
ประชาชนควรได้รับประจาวัน
4.เป็นปริมาณที่ช่วยให้ร่างกายเจริญเติบโตได้
ตามปกติ และอวัยวะต่างๆ ทาหน้าที่ตามปกติเช่นกัน
3. เป็นค่าที่ปลอดภัย เพราะเป็นปริมาณที่สูงกว่า
ความต้องการต่าสุด เพื่อจะได้ปริมาณที่เหลือสาหรับ
ความต้องการที่มากในบางสภาวะ เช่น ความเครียด
2. เป็นปริมาณที่สามารถคลอบคลุมความต้องการที่
แตกต่างของแต่ละบุคคล
1. เป็นปริมาณที่สามารถรักษาสภาวะโภชนาการที่ดี

10. คาจากัดความ
• อาหาร หมายถึง สิ่งที่รับประทานได้และไม่ก่อให้เกิดโทษ พิษ หรืออันตราย
เมื่อบริโภคเข้าไปแต่จะก่อให้เกิดประโยชน์ต่อร่างกาย
• สารอาหาร หมายถึง สารเคมีที่ประกอบอยู่ในอาหารที่เรารับประทาน ได้แก่
โปรตีน, คาร์โบไฮเดรต, ไขมัน, เกลือแร่, วิตามิน และน้า

11. คาจากัดความ (ต่อ)
• โภชนาการ หมายถึง วิชาที่ศึกษาเกี่ยวกับอาหารและคุณค่าอาหาร โดย
กล่าวถึง การเปลี่ยนแปลงต่างๆ ของอาหารเมื่อเข้าสู่ร่างกาย การใช้ประโยชน์
จากอาหารนั้นๆ ตลอดจนการสูญเสียการขับถ่ายของเสียออกจากร่างกาย
• พลังงาน เปรียบเสมือนเชื้อเพลิงที่ทาให้ร่างกายมีประสิทธิภาพในการทางาน
พลังงานเหล่านี้ได้มาจากอาหารที่รับประทานเข้าไป และเกิดการเปลี่ยนแปลง
ทางเคมีที่เกิดขึ้นในร่างกาย ได้แก่ คาร์โบไฮเดรต, โปรตีน, ไขมัน เป็นต้น

12. คาจากัดความ (ต่อ)
• มีหน่วยวัดเป็น แคลอรี่ (Calories) หรือ กิโลแคลอรี่(kcal) คือหน่วยในการวัด
พลังงานโดย 1 แคลอรี่ มีค่าเท่ากับพลังงาน ที่สามารถทาให้น้าบริสุทธิ์ 1 กรัม มี
อุณภูมิเพิ่มขึ้น 1 องศาเซลเซียส
• ทางหลักการโภชนาการจะพูดถึงกิโลแคลอรี่ ด้วยคาว่าแคลอรี่ใช้ตัวอักษร C ตัว
ใหญ่ (Calories) ในทางปฏิบัติกิโลแคลอรี่ที่มี c ตัวเล็ก (calories) เมื่ออ่านฉลาก
แล้วเห็นเขียนว่า 100 แคลอรี่ ก็คือ 100 กิโลแคลอรี่
สรุปคาว่า แคลอรี่ กับ กิโลแคลอรี่ คือมีความหมายเดียวกัน ไม่ต้องเอาตัวเลขไปคูณ
กับ1,000
• โปรตีน จะให้พลังงาน 4 แคลอรี่ต่อกรัม
• คาร์โบไฮเดรต จะให้พลังงาน 4 แคลอรี่ต่อกรัม (เท่ากับโปรตีน)
• ไขมัน จะให้พลังงานสูงสุดคือ 9 แคลอรี่ต่อกรัม (ให้พลังงานเป็น 2 เท่าของ
คาร์โบไฮเดรตหรือโปรตีน)

13. โภชนบัญญัติ 9 ประการ
• 1. รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ แต่ละหมู่ให้หลากหลายและหมั่นดูแล
น้าหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ โดยคานึงถึงสัดส่วน ปริมาณ และความ
หลากหลายของอาหาร ควรรับประทานอาหารให้พอเหมาะกับน้าหนักตัวของแต่
ละคน
• 2. รับประทานข้าวเป็นอาหารหลัก สลับกับอาหารประเภทแป้งเป็นบางมื้อ ข้าว
จะให้สารอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรตที่ให้พลังงานแก่ร่างกาย ควรรับประทาน
ข้าวที่ขัดสีน้อย เพราะจะได้คุณค่ามากกว่า

14. โภชนบัญญัติ 9 ประการ (ต่อ)
• 3. รับประทานพืช-ผัก ให้มากและรับประทานผลไม้เป็นประจา พืชผักและ
ผลไม้ให้เกลือแร่, วิตามิน, น้า และใยอาหารซึ่งช่วยในการขับถ่ายและควบคุม
การทางานของร่างกาย
• 4. รับประทานปลา เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน ไข่ ถั่วเมล็ดแห้งเป็นประจา ปลา,
เนื้อสัตว์, ไข่และถั่วจะให้โปรตีนที่ดี ควรรับประทานสลับกันอย่างสม่าเสมอ
• 5. ดื่มนมให้เหมาะสมตามวัย นมให้โปรตีน วิตามินบี แคลเซียม ซึ่งทาให้
ร่างกายเจริญเติบโต ช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงให้กับกระดูและฟัน

15. โภชนบัญญัติ 9 ประการ (ต่อ)
• 6. รับประทานอาหารที่มีไขมันแต่พอควร ถึงแม้ไข้มันจะให้พลังงานและความ
อบอุ่นแก่ร่างกาย แต่ถ้าบริโภคมากเกินไปอาจทาให้อ้วน เกิดโรคต่างๆ ได้
• 7. หลักเลี่ยงการรับประทานอาหารรสหวานจัดหรือเค็มจัด อาหารที่มีรสหวานจัด
อาจทาให้ เกิดโรคอ้วน และอาหารที่มีรสเค็มจัดจะทาให้มีผลต่อการทางานของไต
• 8. รับประทานอาหารที่สะอาด ปราศจากการปนเปื้อน อาหารที่สด และสะอาด
จะทาให้ผู้บริโภคได้รับประโยชน์จากอาหารอย่างเต็มที่
• 9. งดหรือลดเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ การดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์เป็นประจา
จะทาให้ความสามารถในการทางานของร่างกายลดลง ขาดสติ และทาให้เกิด
อุบัติเหตุได้ง่ายซึ่งในปัจจุบันตามหน่วยงานต่างๆ ของกองทัพเรือก็ได้ร่วมกัน
รณรงค์การงด และลดการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์อย่างจริงจังด้วย

16. ธงโภชนาการ
• เป็นภาพจาลองที่แนะนา สัดส่วน ปริมาณและความหลากหลายของอาหารที่คนไทยควรบริโภคใน 1วัน