Modern Educator Sürətli Kimya Kursu Molekuldakı atom sayının hesablanması Elementlərin say nisbətinin tapılması Elementlərin kütlə nisbətinin tapılması Nisbi molekul kütləsinin hesablanması Verilmiş elementin birləşmədəki kütlə payı Qramla verilmiş kütlələr əsasında formul tərtibi Kütlə nisbəti əsasında formul tərtibi Kütlə payı əsasında formul tərtibi Mol atom və mol molekul anlayışları Formulyar kütlələrin toplanması və çıxılması Qrafiklə verilmiş tapşırıqların həlli

2. Molekuldakı atom sayının hesablanması
Elementlərin say nisbətinin tapılması
Elementlərin kütlə nisbətinin tapılması
Nisbi molekul kütləsinin hesablanması
Verilmiş elementin birləşmədəki kütlə payı
Qramla verilmiş kütlələr əsasında formul tərtibi
Kütlə nisbəti əsasında formul tərtibi
Kütlə payı əsasında formul tərtibi
Mol atom və mol molekul anlayışları
Formulyar kütlələrin toplanması və çıxılması
Qrafiklə verilmiş tapşırıqların həlli

3. Molekulda atom sayının hesablanması
Al2O3
2 + 3 = 5
HNO3
1 + 1 + 3 = 5

4. Elementlərin say nisbətinin tapılması
Na2CO3
2 : 1 : 3
K2SO4
2 : 1 : 4

5. Elementlərin kütlə nisbətinin tapılması
Mg ( O H )2 == Mg O2 H2
Ar(Mg) = 24
Ar(O) = 16
Ar(H) = 1
24 : 32 : 2
12 : 16 : 1
Al == S
2 == 3
2*27 == 3*16
54 == 48
2,7 == x
x = 2,4 q

6. Verilmiş elementin birləşmədəki kütlə payı
Mr(CaCl2 * 6H2O) = 219
Mr(H2O) = 18
219 == 100%
6*18 == x%
x = 49,3%
Mr(Al2S3) = 150
Ar(S) = 32
150 == 100%
3*32 == x %
x = 64%

7. Qramla verilmiş kütlələr əsasında formul tərtibi
Mr(MgSO4) = 120
Mr(MgSO4 * nH2O) = 120 + 18n
6,15 – 3,15 = 3 q (duz)
(120 + 18n) == 120
6,15 == 3
120 * 6,15 = 3 * (120 + 18n)
738 = 360 + 54n
54n = 738 – 360
54n = 378
n = 7
10 – 1 = 9 q (C)
m1 m2
Ar(A) Ar(B)
Ax By
𝑥
𝑦
=
𝑚1
𝐴𝑟(𝐴)
÷
𝑚2
𝐴𝑟(𝐵)
9 1
12 1
Cx Hy
𝑥
𝑦
=
9
12
÷
1
1
𝑥
𝑦
=
3
4
x + y = 7

8. Kütlə nisbətləri əsasında formul tərtibi
1 3 4 7
1 12 16 14
Hx Cy Oz Nt
𝑥: 𝑦: 𝑧: 𝑡 =
1
1
:
3
12
:
4
16
:
7
14
𝑥: 𝑦: 𝑧: 𝑡 =
1
1
:
1
4
:
1
4
:
1
2
𝑥: 𝑦: 𝑧: 𝑡 = 1: 0,25: 0,25:0,5
𝑥: 𝑦: 𝑧: 𝑡 = 4: 1: 1: 2
H4 C O N2
CO(NH2)2
7 12
14 16
Nx Oy
𝑥
𝑦
=
7
14
÷
12
16
𝑥
𝑦
=
1
2
∗
4
3
𝑥
𝑦
=
4
6
𝑥
𝑦
=
2
3
N2 O3

9. Kütlə payı əsasında formul tərtibi
80 20
12 1
Cx Hy
𝑥
𝑦
=
80
12
÷
20
1
𝑥
𝑦
=
20
3
∗
1
20
𝑥
𝑦
=
1
3
=
2
6 C2 H6
14,28 9,95 69,5 6,27
23 32 16 1
Nax Sy Oz Ht
𝑥: 𝑦: 𝑧: 𝑡 =
14,28
23
:
9,95
32
:
69,5
16
:
6,27
1
𝑥: 𝑦: 𝑧: 𝑡 = 0,6: 0,3: 4,3: 6,3
𝑥: 𝑦: 𝑧: 𝑡 = 2: 1: 14: 20
Na2 S O14 H20
Na2SO4*10H2O

10. Mol atom və mol molekul anlayışları
Bu maddənin bir molunda:
2 mol N
8 mol H
1 mol S
4 mol O atomu var.
(NH4)2SO4
N2H8SO4
Natom = 2 + 8 + 1 + 4 = 15 mol atom
Mr(X(HCO3)2) = x + 2*1 + 12*2 + 16*6 = x + 122
x + 122 = 162
x = 162 – 122
x = 40

11. Formulyar kütlələrin toplanması və çıxılması
XYO4
X O
YO3
160
80
80
Mr(YO3)= Y + 48
Y + 48 = 80
Y = 80 – 48 Y = 32
Mr(CuSO4*xH2O) = 160 + 18x
M(H) = 2x
50 q == 2 q H varsa
160 + 18x == 2x q H olar
100 x = 2*(160 + 18x)
100 x = 320 + 36x
64x = 320
x = 320 / 64
x = 5

12. Qrafiklə verilmiş tapşırıqların həlli
7 3
56 16
Xa Yb
𝑎
𝑏
=
7
56
÷
3
16
𝑎
𝑏
= 0,125: 0,1875
𝑎
𝑏
=
12
18
𝑎
𝑏
=
4
6
=
2
3
X3 Y2
0,2 mol XO2 == 9,2 q
1 mol XO2 == x q
x = 46
Mr(XO2) = 46
Mr(XO2) = x + 32
x + 32 = 46 x = 32