В.Энхболд /ОУ-ын эдийн засгийн ухааны доктор /

“БИД ХАМТДАА” ҮНДЭСНИЙ ФОРУМ
Салбар хуралдаан: Бизнесийн орчны тулгамдсан асуудал,
шийдвэрлэх арга зам
2015 оны 10 сарын 27-ны өдөр
Гадаад худалдаа ба
бүс нутгийн эдийн засгийн интеграци
Олон улсын эдийн засгийн Доктор (Ph.D) В. Энхболд

Товч утга
Гадаад худалдаа ямар хэмжээнд байна вэ?
Гадаад худалдааны учирч буй сорилт ?
Олон улс, бүс нутгийн хэмжээнд юу болж байна?
Санал: Шийдвэрлэх гарц, арга зам
Олон улсын эдийн засгийн Доктор (PhD)
В. Энхболд
10/26/2015

БҮС НУТГИЙН ИНТЕГРАЦИД НЭГДЭХ АСУУДЛЫГ МОНГОЛ УЛСЫН
БОДЛОГЫН БАРИМТ БИЧИГТ ТУСГАСАН БАЙДАЛ
МОНГОЛ УЛСЫН ГАДААД БОДЛОГЫН
ҮЗЭЛ БАРИМТЛАЛ
(2011 онд шинэчлэн найруулсан)
• 21.4. Олон улс, бүс нутгийн эдийн засгийн
интеграци болон дэд бүтцийн сүлжээнд
нэгдэхийг эрмэлзэх, далайн боомт хүрэх, дамжин
өнгөрөх зам, тээврийн таатай нөхцөл
бүрдүүлэх;
В. Энхболд
10/26/2015

МОНГОЛ УЛСЫН ГАДААД ХАРИЛЦААГ
ЭДИЙН ЗАСАГЖУУЛАХ ХӨТӨЛБӨР (2009-2012)
• 6.2. худалдаан дахь тарифын болон тарифын бус
саад тотгорыг багасгах, хөнгөлөлтийн ерөнхий
системд хамрагдах, худалдааг хөнгөвчлөх,
санхүүжилтийн тогтолцоог бий болгох;
• 6.3. худалдааны түнш орнуудтай чөлөөт
худалдаа, эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээр
байгуулах;
• 8.3. бүс нутгийн худалдаа, эдийн засгийн
интеграцид нэгдэх, үйл ажиллагаанд нь идэвхтэй
оролцох;
В. Энхболд
10/26/2015

В. Энхболд
40.54
35.52
52.67
47.84
54.00
52.35
60.79
58.77 59.61
54.02
46.68
52.55
40.02
53.49
29.29
24.73
31.22
44.06
30.27
28.80
20.37
17.92
19.97
30.55
34.93
23.73 22.61
10.61
9.04
11.01
12.38 13.50
9.05
10.88
17.71 16.50
0.00
10.00
20.00
30.00
40.00
50.00
60.00
70.00
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
ХУВЬ(%) Улс орнуудын ДНБ-д экспорын эзлэх хувь хэмжээ (%)
Монгол
ОХУ
БНХАУ
АНУ
Япон
Монгол улсын эдийн засаг худалдаанаас их хамааралтай
 Монголын эдийн засгийн хөгжилд гадаад худалдаа гол үүрэг гүйцэтгэж байна.
 Монголын худалдааны гол түнш орнуудтай харьцуулахад ДНБ-д эзлэх экспортын хувь хэмжээ
сүүлийн 20 жилд дунджаар 55 % байна.
 Харин энэ хэмжээ АНУ, Японы хувьд дунджаар - 13 %, Хятад - 22 %, ОХУ - 30 % байна.
Эх сурвалж : Дэлхийн Банк
10/26/2015

Олон улсын эдийн засгийн Доктор (PhD) В. Энхболд
17.1
23.2
38.8
48.1
72.2
64.5
91.9
87.8
14.6
1.1
24.3
32.4
15.8
6.7 6.9
0.0
10.0
20.0
30.0
40.0
50.0
60.0
70.0
80.0
90.0
100.0
1995
он
1996
он
1997
он
1998
он
1999
он
2000
он
2001
он
2002
он
2003
он
2004
он
2005
он
2006
он
2007
он
2008
он
2009
он
2010
он
2011
он
2012
он
2013
он
2014
он
ХУВЬ(%)
Монголын экспортонд түнш орнуудын эзэлж буй хувь хэмжээ
(1995-2014) БНХАУ
ОХУ
АНУ
Их
Британи
Япон
АНУ-ын зах зээлд
оёмол, сүлжмэл
бүтээгдэхүүн квот-гүй
гарах нөхцөл ашигласан
экспорт
Нийт
экспортын
дөнгөж 12 %
бусад түнш
орнуудад
оногдож
байгаа нь 20
жилийн өмнө
байсан
түвшингээс
ахиц гараагүй
байна.
Их Бртани руу зэс,
ноолууран бүтээгдэхүүн
гаргаж байна.
10/26/2015
• БНХАУ-руу экспорт 1990-ээд оны сүүлээс эрчимжиж 2014 онд нийт эксортын 87.8 %-д хүрчээ..
• 1995 онд ОХУ манай эскпортын 17.1 % байсан бол 2014 онд 1.1 % хүртэл буурсан байна.
• 2014 Их Британид экспортын 6.9 % ноогдож байхад Япон, БНСУ-ын манай экспортод эзлэх % доогуур түвшинд байна.
• Оёмол, сүлжмэл бүтээгдэхүүний квотгүй нөхцөл ашиглан манай АНУ руу хийх эскпорт өсч 2002 онд нийт экспортын 32.4 % хүртэл өсч
байв. 2004 оноос БНХАУ-ын экспорт АНУ-д квотгүй болсоноор манай экспорт АНУ-руу эрс буурсан байна.
Монгол ДХБ-д
нэгдсэн
БНХАУ ДХБ-д
нэгдсэн
ОХУ ДХБ-д
нэгдсэн

В. Энхболд
3257288
1665704
110557
43467 13740
0
500000
1000000
1500000
2000000
2500000
3000000
3500000
2014
Мянганам.доллар
Монголын экспортын гол бүтээгдэхүүн (2014)
БТКУС-26 Зэсийн хүдэр, баяжмал
БТКУС-27 Газрын тос, нүүрс
БТКУС-51 Угаасан болон бөмбөгөн
ноолуур, ноос, хялгас
БТКУС-25 Давс, шохойн чулуу,
цемент
БТКУС-74 Зэс, зэсийн төрлийн
бүтээгдэхүүн
БТКУС-41 Арьс шир
БТКУС-12 Ургамлын тос, үр, жимс
БТКУС-76 Хөнгөн цагаан
БТКУС-02 Мах, махан бүтээгдэхүүн
Экспортын 90
орчим хувийг
зэсийн хүдэр,
баяжмал, нүүрс,
түүхий газрын
тос эзэлж байна
10/26/2015

В. Энхболд
2,262,084.59
848,602.70
259,996.59
326,216.91
835,666.55
501,923.69
2,574,706.10
634,611.40
446,378.20
2.27 4,971.600.00
500,000.00
1,000,000.00
1,500,000.00
2,000,000.00
2,500,000.00
3,000,000.00
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
МЯНГАНАМ.ДОЛЛАР
Монголын экспортын гол бараа, бүтээгдэхүүн (1995-2014) Чулуун нүүрс
(БТКУС 2701)
Молибдены хүдэр,
баяжмал (БТКУС
2613)
Зэсийн хүдэр,
2603)
Түүхий нефть,
газрын түүхий тос
(БТКУС 2709)
Төмрийн хүдэр,
2601)
Үхэр, адууны
боловсруулсан
шир (4104)
Шеврет (
БТКУС4105)
Угаасан, бөмбөгөн
ноолуур (БТКУС
5102)
Хонь, ямааны
хөлдөөсөн мах
(БТКУС 0204)
10/26/2015

В. Энхболд
48.5
353.8
531.7
1978.2
1729.6
208 237.6
1242.3
772.8
1,847.4
1549.3
159.2
21.5
352.6
0
500
1000
1500
2000
2500
1995
он
1996
он
1997
он
1998
он
1999
он
2000
он
2001
он
2002
он
2003
он
2004
он
2005
он
2006
он
2007
он
2008
он
2009
он
2010
он
2011
он
2012
он
2013
он
2014
он
Саяамдоллар Монголын импортонд түнш орнуудын эзлэх хэмжээ
(1995-2014)
БНХАУ
ОХУ
АНУ
Япон
ХБНГУ
БНСУ
Дэлхийн санхүүгийн хямрал
нөлөөлж импорт огцом буурч,
удалгүй буцаж өссөн.
2012 оноос
Монголын
импорт
буурч байна.
2003 оноос 2
хөрш орны
импорт огцом
өссөн.
10/26/2015

В. Энхболд
740627446
361150975
83984158 74933514 68611587 54672582
0
100000000
200000000
300000000
400000000
500000000
600000000
700000000
800000000
МЯНГАНАМ.ДОЛЛАР
МОНГОЛЫН ГОЛ ИМПОРТЫН БҮТЭЭГДЭХҮҮН. (БТКУС-ЫН АНГИЛЛААР)
(2014 он)
'85 Цахилгаан, электроникын тоног төхөөрөмж
'84 Тоног төхөөрөмж, бойлер
'90 Эмнэлгийн хэрэгслэл
'27 Газрын тос
'87 Суудлын тэрэг
'39 Хуванцар эдлэл
'71 Сувд, үнэт болон хагас үнэт чулуу
'61 Оёмол, сүлжмэл эдлэл
'62 Оёмол, сүлжмэл эдлэл
'72 төмөр болон ган
10/26/2015

Тулгамдаж буй асуудал?
В. Энхболд
Экспортын бараа бүтээгдэхүүн
төрөлжөөгүй байна.
Монголын экспорт нэг
зах зээлээс хэт
хамааралтай байна.
Монголын эдийн засагт
худалдаа чухал ач
холбогдолтой хэвээр
байна.
?
10/26/2015
Тулгамдаж буй, зайлшгүй шийдвэрлэх
шаардлагатай асуудлууд ?
ОХУ-ын зах зээлийг нээх,
түүгээр дамжиж Европын
зах зээлд нэвтрэх
БНХАУ-д аль болох нэмүү өртөг
шингэсэн бараа экспортлох,
ЗХА-ийн “Нийлэлтийн гинжин
сүлжээ”-д хамрагдах
Монголын бараа, бүтээгдэхүүнийг
далайн боомд хямд үнээр хүргэх,
улмаар гуравдагч зах зээлд гаргах

10/26/2015
В. Энхболд
87.9 92.5 89.1 90.3
99.9 96.8
183.4
200.0
166.0
198.8 196.8
206.5
183.9
128.2
155.7
128.9
166.7
53.1
70.9
96.5
112.4 110.1
121.7
0
50
100
150
200
250
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
АМДОЛЛАР/ТОНН
Монгол улсаас худалдааны түнш орнуудад 20 тоннын контейнерээр
бараа экспортлох зардал (Ам доллар / тонн)
ОХУ / БНХАУ
MOНГОЛ / ЯПОН
МОНГОЛ / ӨМНӨД
СОЛОНГОС
МОНГОЛ / ОХУ
Монголоос контейнер
ачуулах зардал 2 хөрш
орны хоорондын
зардлаас даруй 2
дахин бага байна.
Эх үүсвэр: Дэлхийн Банк
Сорилт: Монголын худалдааны зардал өндөр !!!

Худалдааны зардалд нөлөөлж буй газар зүйн хүчин зүйлс, хил,
гааль дээрх хүндрэл болон худалдааны дүрэм журмууд
0-10%*
60-90%*
30 % *
Гаалийн тариф
Бодлого,
зохицуулалттай
холбоотой “Тарифын
бус хориг саад”-ууд
Газар зүйн байршилтай
холбоотой хүчин зүйлс
Хил дээрх зардлууд
1%
6-7%
6-7%
16-18%
52-57%
Мэдээлэл, харилцаа, холбооны бэлэн байдал (хил,
гаалийн цахим үйлчилгээ, цахим худалдаа)
Бизнесийн орчин (дүрэм, журам, зохицуулалт)
Дамжин өнгөрөх болон далайн боомтуудын
дамжуулан өнгөрүүлэх чадавхи
Бусад худалдааны зардлууд:
•Стандарт, техникийн нөхцөлүүд (SPS, TBT)
•Худалдааны дүрэм журмын шууд бус зардлууд
•Валютын ханш
•Бусад тарифын бус саадууд
* - Энэхүү судалггааг тоон мэдээлэлд тулгуурласан бөгөөд энэ үзүүлэлт Далайд гарцгүй орнуудын хувьд үүнээс
ч өөр хэмжээнд байж болно.
“Худалдааны зардал”-ыг нөлөөлж буй гол хүчин зүйлс
Эх сурвалж: UN ESCAP
Олон улсын эдийн засгийн Доктор (PhD) В. Энхболд10/26/2015

В. Энхболд
15.6
12.2
5.3
1.4
19
52.7
1.2
15.9
13.2 13.2
5
15.8
11.2
4.9
24.9
19
56
3.5
16.8
13.5 13.5
18.9
БНХАУ ОХУ АНУ Сингапур Япон БНСУ Австрали Канад ХБНГУ Их Брттани Монгол
ХАА-н бараа, бүтээгдэхүүний тариф
ХАА-н барааны гаалийн тариф ХАА-н барааны "тааз" тариф
Жич: БТКУС-ын 1-24 дүгээр бүлгийн
бараа, бүтээгдэхүүн ХАА-н бараанд
Өмнөд Солонгос ХАА-н
бараа, бүтээгдэхүүний
импортыг өндөр
тарифаар хамгаалсан.
ОХУ-ын ХАА-н
бүтээгдэхүүний зах
зээл SPS техникийн
шаардлага өнлөр, мөн
Квоттой. Гаалийн
тариф дээр нэмж НӨТ-
18 хувь төлнө. Хятад
мөн техникийн хатуу
нөхцөлтэй.
Эдгээр орон импортонд тусгай
стандартын шаардлага тавьдаг тул
чанар хангасан эцсийн бүтээгдэхүүн
импортлоход анхаардаг.
10/26/2015
Сорилт : Худалдааны түнш, зорилтот зах зээлүүд хамгаалалт өндөр !!!
Улс орнууд гаалийн тарифаа аажмаар буулгаж зах зээлээ нээж байгаа хэдий ч ялангуяа өндөр хөгжилтэй орнуудын зах зээл
тариф бус механизм буюу стандарт, техникийн нөхцөлөөр зах зээлээ хамгаалах хандлага элбэг байна. Иймд энэ асуудлыг
ЧХХ, Гаалийн Холбоо байгуулах замаар тариф болон тарифын бус хориг саадыг хэлэлцээ хийж, тохиролцох үйл явц бүс
нутгийн хэмжээнд эрчтэй явагдаж байна.

В. Энхболд
9 9.3
3.1
2.3
4.2 4.2
2.6
6.8
2.7
0
5
9.1
7.2
3.3
15.9
3.9 3.9
2.5
10.2
11
6.5
17.3
БНХАУ ОХУ АНУ Канад ХБНГУ Их Брттани Япон БНСУ Австрали Сингапур Монгол
Аж үйлдвэрийн бараа, бүтээгдэхүүний тариф
Аж үйлдвэрийн барааны гаалийн тариф Аж үйлдвэрийн барааны "тааз" тариф
Тариф өсгөх
боломжгүй
ХАА-н бараа, бүтээгдэхүүнтэй
харьцуулахад аж үйлдвэрийн
барааны тариф харьцангуй доогуур
байна.
Тариф өсгөх боломжтой
"бодлогын орон зай"
Жич: БТКУС-ийн 25-97 дугаар
бүлгийн бараа аж үйлдвэрийн
бараа, бүтээгдэхүүнд хамаарна
10/26/2015
Зарим улс орнууд дотоод үйлдвэрлэлийн өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх үүднээс ДХБ-ын хүрээнд зөвшөөрөгдсөн хэмжээнд тарифыг нэмэгдүүлэх
боломжой байдаг. Гэхдээ энэ арга хэмжээ нь зах зээлээ хаах, худалдаанд саад болох зорилгоор хэрэглэж болохгүй гэсэн зарчим үйлчилж байна.

Сорилт: Монгол эдийн засгийн интеграциас ангид байна !!!
ДХБ: Бүс нутгийн интеграцийн дэлхийн газрын зураг (2015 оны 10 сар)
10/26/2015
В. Энхболд
Евро-Азийн Эдийн
засгийн Холбоо
(Гаалийн Холбоо)
5 орон
Европын
Холбоо
(28 орон)
Хойд
Америкийн
ЧХХ
АСЕАН, Хятадын
ЧХХ (бусад 14
оронтой ЧХХ)
АСЕАН Эдийн засгийн Холбоо
Япон 12
оронтой
ЭЗТХ

Сорилт. Боломжийг алдах магадлалтай !!!.
Сүүлийн жилүүдэд Орос – Хятадын хамтын ажиллагаа эрчимжиж байна !!!
В. Энхболд
№ Коксжих
нүүрсний
ордууд
Жилд олборлох
хүчин чадал
(сая тонн)
1 Апсацкой 6.8
2 Элегест 18.0
3 Элга 24.0
4 Межейгеское 9.0
5 Улуг хэм 12.5
6 Усунской 1 4.0
7 Усунской 3 4.5
Нийт: 78.8
2020 оны байдлаар ОХУ-ын коксжих нүүрсний олобрлох хэмжээ, төлөв
Эх сурвалж: IMC Montan
2010 оны 9 сард Орос
Хятадын тэргүүн нар
харилцаагаа “стратегийн
түншлэл”-ийн түвшинд
хүргэхээр тохиролцсон.
2010 онд Орос Хятадын
нүүрсний салбарт хамтарч
ажиллах хэлэлцээр
байгуулсан.
Орос Хятадын хамтарсан
“Огоджинскийн эрчим хүч”
компани байгуулж Алс
дорнодоос Манжуураар
дамжуулж Хятад руу 25
жилийн хугацаанд жил бүр
15-20 сая тонн нүүрс
нийлүүлэхээр тохирсон.
Тувагийн Элегест-ээс Транс-
Сибирийн төмөр зам руу
400км төмөр замын ажил
2012 онд эхэлсэн нь коксжих
нүүрс Зүүн хойд Ази-д
гаргах бодлого юм.
Дүгнэлт: 2030 он
хүртэлхи эрчим
хүчний стратегийн
дагуу ОХУ-ын
нүүрсний экспорт
Хятад, Зүүн Хойд
Ази зүг чиглэж
байна.10/26/2015

10/26/2015
В. Энхболд
1.77
6.58
6.19
0.868
0.14
3.07
5.39
2.31
2.06
5.46
5.69
7.56 7.65
10.57
0
2
4
6
8
10
12
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
САЯТОННАЧАА
ЭКСПОРТ, ИМПОРТ, ДАМЖИН ӨНГӨРӨХ БАРААНЫ
ТӨМӨР ЗАМЫН ТЭЭВЭР (1995-2014)
Экспортын тээвэр
Импортын тээвэр
Дамжин өнгөрөх
тээвэр
Дотоодын тээвэр
Монголын нутгаар дамжин өнгөрөх төмөр замын
тээвэр 1990-ээд оны сүүлээс эрчтэй өсч байгаад
2005 оноос эрс буурч 2014 гэхэд жилд 2.06 сая тонн ачаа
тээвэрлэх хэмжээнд хүрчээ.

Боломж: “Зүүн Хойд Ази”-ийн бүс нутаг- Дэлхийн нүүрс, гангийн гол зах зээл
В. Энхболд
Эрчим хүчний
нүүрс
Коксжих
нүүрс
Хүрэн нүүрс
Олборлолт
Экспорт
Импорт
Олборлолт
Экспорт
Импорт
Олборлолт
Экспорт
Импорт
Хятад 2831 - 146 504 3 38 136 - -
ОХУ 178 110 78 14 - 78 - -
Япон - - 121 - - 54 - - -
Өмнөд
Солонгос
- - 97 - - 32 - - -
Монгол - - 20 20 - - - -
Дэлхий
нийт
5670 - - 967 - - 1041 - -
Зүүн хойд
азийн орнууд
Ган
Үйлдвэрлэл Хэрэглээ Нэг хүнд ногдох ган /Кг/
Хятад 684 624 460
ОХУ 69 40 292
Япон 108 64 506
Өмнөд
Солонгос
68 56 292
Дэлхийн Нийт 1518 Дундаж: 203 Кг
2011 онд Зүүн хойд азийн орнуудын
ган үйлдвэрлэл, худалдаа (сая тонн)
Эх сурвалж: Дэлхийн нүүрсний холбоо
2011 онд ЗХА-ийн орнуудын
нүүрсний олборлолт, худалдаа. (сая тонн)
2011 он: (ЗХА)
Нүүрс олборлолт- 53%
Коксжих нүүрс - 60%
Ган үйлдвэрлэл - 61%
2011 онд Хятад, Япон,
Солонгос зэрэг орнууд
122 сая тонн коксжих
нүүрс импортложээ.
Япон, Өмнөд Солонгос
100 % импортын
нүүрснээс хараат байна.
Дүгнэлт: ЗХА-ийн бүс
нутаг нь дэлхийн
гангийн зах зээлийн гол
хэрэглэгч болжээ.
10/26/2015

Санал
• 2009 онд Засгийн газраас баталж 3 жилийн хугацаатай хэрэгжүүлсэн “Гадаад харилцааг эдийн засагжуулах
хөтөлбөр”-ийг эдийн засгийн дипломат бодлого, үйл ажиллагааны түвшинд гарган тавьж, үргэлжлүүлэн
хэрэгжүүлэх. Энэ үйл ажиллагааны хүрээнд дараахь асуудалд ач холбогдол өгч ажиллах:
– “Евро-азийн гаалийн холбоо”-той ЧХХ байгуулах хэлэлцээг албан ёсоор эхлүүлэх; улмаар энэ
Холбоотой хөнгөлөлттэй нөхцөл тохирох замаар Монголын хөнгөн үйлдвэрийн болон ХАА-н
бүтээгдэхүүн (Мах, махан бүтээгдэхүүн) ОХУ-ын зах зээлийг нээх;
– Монгол-Японы ЭЗТХ (ЧХХ)-ийн хэрэгжилтийг хангах;
– Ази-номхон далайн эдийн засгийн хамтын ажиллагаанд (АПЕК) нэгдэн орох; Ази-номхон далайн
Чөлөөт Худалдааны Орон зай-н (FTAAP)-н эерэг, сөрөг талыг нарийвчлан судлах;
– ЕХ-ны орнуудад Монголын бараа, бүтээгдэхүүний тариф “тэглэсэн” тул цаашид экспортын
бүтээгдэхүүнийг Европын стандартын шаардлага хангах асуудалд анхаарах. (Энэ чиглэлд ДХБ-ын
санаачилсан “Худалдааны тусламж - (A4T)” хөтөлбөрийн түлхүү ашиглах)
– Монголын худалдааны зардлыг бууруулах, дамжин өнгөрөх тээвэр, худалдааны нөхцлийг хөнгөвчлөх
зорилгоор хөрш орнуудтай байнгын яриа хэлэлцээний механизм”д орох. Далайн боомтуудад
хөнгөлөлттэй авахад анхаарах.
– ДХБ-ын Худалдаа Хөнгөвчлөх Хэлэлцээрийг гишүүн орнууд баталмагц уг хэлэлцээрийн хэрэгжилтийн
асуудалд онцгой анхаарч ажиллах. Ялангуяа, хөрш орнуудын энэ хэлэлцээрийн “Дамжин өнгөрөх
тээврийн эрх чөлөө”-ний тухай Зүйл 11-ийг хэрэгжүүлж эхлэх манай бараа бүтээгдэхүүн далайн
боомтод түргэн шуурхай, хямд (ялгаваргүй) зардлаар хүрэхэд тустай юм.
(Эдгээр ажлыг хэрэгжүүлэхэд судалгаатай хандах, мөн “Хэлэлцээ хийх үндэсний чадавхи” бэхжүүлэхэд
анхаарах !!!)
В. Энхболд
10/26/2015

Санал: Монгол улс бүс нутгийн эдийн засгийн интеграцийг чухалчилах шаардлагатай.
Бусад орон
(MFN)
Ази-Номхон далайн
Эдийн засгийн хамтын
ажиллагаа (АПЕК);
Европын Холбоо (ЕХ);
Хойд Америк
(АНУ, Канад)
Зүүн хойд Ази
(ОХУ, Хятад, Япон,
Өмнөд Солонгос)
Хоёр хөрш
(тэнцвэртэй
худалдаа)
В. Энхболд
Ази-Номхон Далайн
Эдийн засаг (АПЕК)-т
нэгдэж орох үйл
явцыг эрчимжүүлэх
(2017 онд элсэх)
(АПЕК – 21 гишүүн
эдийн засагтай.
Үүнд ОХУ, Хятад,
АНУ, Канад, Япон,
Өмнөд Солонгос,
Австрали)
Хятадтай хийж буй
худалдааны
өнөөгийн түвшинг
бууруулахгүйгээр
ОХУ-тай хийх
худалдааны түвшинг
нэмэгдүүлэх
10/26/2015
Евро-Азийн
Гаалийн
Холбоотой
Чөлөөт
худалдааны
хэлэлцээр
байгуулах
Япон Монголын
ЭЗТХ-ийн
хэрэгжилтийг
хангаж эхлэх
ЕХ-ны орнуудтай
тариф тэглэсэн тул
цаашид экспортын
бүтээгдэхүүний
Евро- Стандартыгн
шаардлага
хангуулах
асуудалд хангахад
анхаарах
Ази-номхон далайн
Чөлөөт худалдааны
орчин (FTAAP)

Анхаарал тавьсанд баярлалаа!
В. Энхболд
venkhbold@yahoo.com
10/26/2015

В.Энхболд /ОУ-ын эдийн засгийн ухааны доктор /

Recommended

Recommended

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (7)

Similar to В.Энхболд /ОУ-ын эдийн засгийн ухааны доктор /

Similar to В.Энхболд /ОУ-ын эдийн засгийн ухааны доктор / (20)

More from Unuruu Dear

More from Unuruu Dear (20)

В.Энхболд /ОУ-ын эдийн засгийн ухааны доктор /