ЯПОН УЛСЫН ИРГЭНИЙ ХУУЛЬ ДАХЬ ХЭЛЦЛИЙН ТУХАЙ ОНЦЛОГ ЗОХИЦУУЛАЛТ, АНГИЛАЛ, ХЭЛЦЛИЙГ ХҮЧИНГҮЙ БОЛГОХ ЭРХ

1. ЯПОН УЛСЫН ИРГЭНИЙ ХУУЛЬ ДАХЬ ХЭЛЦЛИЙН
ТУХАЙ ОНЦЛОГ ЗОХИЦУУЛАЛТ
Бэлтгэсэн: С.Дэлгэрмаа
Б.Диваачамба
2017-06-02

3. I. ЕРӨНХИЙ
ҮНДЭСЛЭЛ
(§90-§92)
§90 Олон нийтийн хэв журам ба зан суртахуун
§91 Хүсэл зоригийн илэрхийлэл
§92 Сайн дурын зарчим ба заншлын хэм хэмжээ

4. II. ХҮСЭЛ
ЗОРИГИЙН
ИЛЭРХИЙЛЭЛ
(§93-§98-2)
§93 Дүр үзүүлэн хийсэн хэлцэл
§94 Хүсэл зоригоо хуурамчаар илэрхийлэх
§95 Төөрөгдлийн улмаас хийсэн хэлцэл
§96 Хууран мэхэлж буюу хүч хэрэглэж хийсэн
хэлцэл
§97 Зайнаас гаргасан хүсэл зоригийн
илэрхийлэл
§98 Олон нийтэд хандсан хүсэл зоригийн
илэрхийлэл
§98-2 Хүсэл зоригийн илэрхийлэл ба түүнийг
хүлээн авах чадамж

5. §99 Төлөөлөх үндсэн нөхцөл ба үр
дагавар
§100 Төлөөлүүлэгчийн төлөө
гаргаагүй хүсэл зоригийн илэрхийлэл
§101 Төлөөллийн доголдол
§102 Төлөөлөгчийн эрх зүйн чадамж
§103 Төлөөлөх бүрэн эрхгүй
этгээдийн эрх
§104 Төлөөллийг орлох
§105 Өөрийн төлөөллийг сонгосон
төлөөлөгчийн хариуцлага
§106 Шүүхээс томилогдсон
төлөөлөгчийн орлогч сонгон
томилох
§107 Орлогчийн бүрэн эрх
§108 Төлөөлөгч өөртэйгээ хэлцэл хийх
болох хоёр талыг төлөөлөх
§109 Төлөөлөх бүрэн эрхгүй төлөөлөл
§ 110 Төлөөлөх эрхээ хэтрүүлэх, бүрэн
эрхгүй төлөөлөл
§111 Төлөөлөл дуусгавар болох
§112 Төлөөлөл дуусгавар болсны
дараах төлөөлөл
§113 Төлөөлөх бүрэн эрхгүй этгээдийн
хийсэн хэлцэл
§ 114 Төлөөлөх бүрэн эрхгүй этгээдэд
шаардлага тавих
§115 Төлөөлөх бүрэн эрхгүй этгээдийн
хийсэн хэлцлийг хүчингүй болгох
§116 Төлөөлөх бүрэн эрхгүй этгээдийн
хийсэн хэлцлийг зөвшөөрөх
§117 Төлөөлөх бүрэн эрхгүй этгээдийн
хариуцлага
§118 Нэг талын хэлцэл ба төлөөлөх
бүрэн эрхгүй төлөөлөл
ТӨЛӨӨЛӨЛ (§99-§118)

6. ХҮЧИН
ТӨГӨЛДӨР
БУС ХЭЛЦЭЛ
(§119-§126)
§119 Хүчин төгөлдөр бус хэлцлийг зөвшөөрөх
§120 Хэлцлийг хүчингүй болгох эрх
§121 Хэлцлийг хүчингүй болгосноор үүсэх үр
дагавар
§122 Хүчингүй болгосон хэлцлийг буцаан
зөвшөөрөх
§123 Хэлцлийг хүчингүй болгох, буцаан
зөвшөөрөх арга
§124 Хэлцлийг буцаан зөвшөөрөх нөхцөл
§125 Хуулийн дагуу буцаан зөвшөөрөх
§126 Хэлцлийг хүчингүй болгож болох эрхийн
хугацаа

7. БОЛЗОЛ
ТАВЬЖ
ХИЙСЭН
ХЭЛЦЭЛ
БА
ХУГАЦАА
(§127-
§137)
§127 Болзол хангагдсан тохиолдолд гарах үр дагавар
§128 Үйл явдал бий болох нь мэдэгдэхгүй байх хооронд
харилцагчийн ашиг сонирхолыг зөрчихгүй байх
§129 Үйл явдал бий болох эсэх нь мэдэгдэхгүй болзол
§130 Болзол хангагдахад саад болох
§131 Болзол хангагдах
§132 Хууль бус болзол
§133 Хэрэгжих боломжгүй болзол
§134 Болзол тавьж хийсэн хэлцэл хүчин төгөлдөр бус
байх
§135 Хугацаа тогтоосон хэлцлийн үр дагавар
§136 Хугацаа тогтоох
§137 Хугацаанаас олсон ашгаа алдах

8. • Хуулинд заагаагүй олон нийтийн хэм
хэмжээг зохицуулсан зохицуулалтаас өөр
(сайн дурын зарчим дээр суурилсан) дүрэм,
заншлын хэм хэмжээ байгаа бөгөөд
хэлцлийн талуудын гаргасан хүсэл зориг
нь уг заншлын хэм хэмжээнд үндэслэгдсэн
болох нь батлагдсан тохиолдолд уг
заншлыг дагана.
• Зайнаас гаргасан хүсэл зоригийн
илэрхийлэл нь харилцагчид хүрсэн мөчөөс
эхлэн хүчин төгөлдөр болно. ХЗИ-гч ХЗИ-
снээс хойш нас барсан, эрх зүйн чадамжаа
алдсанаас үл хамааран гаргасан ХЗИ нь
хүчин төгөлдөр хэвээрээ байна.

9. Олон нийтэд хандсан хүсэл зоригийн
илэрхийлэл
ХЗИ-гч нь харилцагчийг мэдэх боломжгүй, оршин
суугаа газрыг нь мэдэх боломжгүй бол олон нийтэд зар
түгээх аргаар хүсэл зоригоо илэрхийлж болно.
Шүүхийн зарлалын
самбарт тавьж мөн
зар гарсан болохыг
Төрийн мэдээнд дор
хаяж 1 удаа
нийтлүүлсэн байх
Хотын захиргаа,
дүүргийн захиргаа,
сум тосгоны
захиргаа, түүнчлэн
нэн дүйцэх
байгууллагын зарын
самбарт байрлуулах
2 долоо хоног өнгөрсөн бол харилцагчид
хүрсэн гэж үзнэ.

10. Төлөөллийн доголдол
ХЗИ-ийн үр дагаварт ХЗИ нь анхнаасаа
байгаагүй, хууран мэхэлсэн, хүч хэрэглэсэн,
хайхрамжгүй байдлын улмаас мэдэх ёстой зүйлийг
мэдээгүй байдал нь нөлөөлсөн бол төлөөлөгчөөр
дамжуулан үнэн, эсэхийг нь шийдвэрлэнэ.
Төлөөлөгчийн эрх зүйн чадамж
Төлөөлөгч эрх зүйн чадамжтай этгээд байхыг
шаардахгүй.

11. Төлөөлөх бүрэн эрхгүй этгээдийн эрх
Эд зүйлийн биет
байдал, эрхийн шинж
чанарыг
өөрчлөхгүйгээр
ашиглах, сайжруулах
Эд хөрөнгө хадгалах,
хамгаалах

12. Төлөөллийг орлох
Итгэмжлэлээр төлөөлөгч болсон этгээд
төлөөлүүлэгч зөвшөөрөл олгосон, аргагүй нөхцөл байдал
бий болсон тохиолдолд өөрийн орлох төлөөлөгчийг
сонгоно.
ТӨЛӨӨЛӨГЧ
Хариуцлага
-Төлөөлөгч төлөөлүүлэгчийн зааврын дагуу орлогчийг сонгон томилсон.

13. ТӨЛӨӨЛӨЛ ДУУСГАВАР БОЛОХ
Төлөөлүү
лэгч нас
барсан
Төлөөлөгч
нас барсан
Шүүхээс
дампуурсан
тай
холбоотой
шийдвэр
гарсан
Шүүхээс
асран
хамгаалалт
тогтоох
тухай
шийдвэр
гарсан
Итгэмжлэл
ийн
хугацаа
дуусгавар
болсон
ТӨЛӨӨЛӨЛ ДУУСГАВАР БОЛСНЫ ДАРААХ ТӨЛӨӨЛӨЛ
Төлөөлөх эрх дуусгавар болсон нь шударга гуравдагч этгээдэд
хамаарахгүй. Гэхдээ гуравдагч этгээд өөрийн хайхрамжгүй байдлын улмаас
энэ тухай мэдээгүй бол хамаарахгүй.

14. ХЭЛЦЛИЙГ ХҮЧИНГҮЙ БОЛГОХ ЭРХ
Хязгаарлагдмал
чадамжтай этгээдийн
хийсэн хэлцэл
Хууран мэхэлсэн, хүч
хэрэглэсэн хэлцэл
• Тухайн этгээд
өөрөө
• Түүний төлөөлөгч
• Эрх, үүргийг
залгамжлагч
• Зөвшөөрөл авсан
эрх бүхий этгээд
• Хүсэл зоригоо
алдаатай
илэрхийлсэн этгээд
• Түүний төлөөлөгч
• Эрх, үүргийг
залгамжлагч

15. Хэлцлийг хүчингүй болгох, буцаан зөвшөөрөх арга
Хүчингүй болгох гэж буй хэлцлийн харилцагч
нь тодорхой байгаа тохиолдолд хэлцлийг хүчингүй
болгох, буцаан зөвшөөрөхийг талуудын ХҮСЭЛ
ЗОРИГИЙН үндсэн дээр шийднэ.
Хэлцлийг буцаан зөвшөөрөх нөхцөл
Буцаан зөвшөөрсөн хэлцэл нь хэлцлийн
хүчингүй болгох нөхцөл нь алга болоогүй цагт хүчин
төгөлдөр бус байна.

16. ХУУЛИЙН ДАГУУ БУЦААН ЗӨВШӨӨРӨХ
Өмнөх заалтанд заасан хэлцлийг буцаан зөвшөөрч болох
хугацаа өнгөрснөөс хойш, хүчингүй болгох боломжтой хэлцлийн
агуулганд дараах нөхцөл бий болсон бол буцаан зөвшөөрсөн гэж
үзнэ. Гэхдээ хүсэл зоригоо өөрөөр илэрхийлсэн бол үүнд
хамаарахгүй.
 Үүргийн гүйцэтгэлийг хэсэгчлэн буюу бүхэлд нь хангасан;
 Үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулах хүсэл тавигдсан;
 Үүргийн гүйцэтгэлийн агуулгыг өөрчилж шинэчилсэн;
 Барьцаа өгсөн;
 Хүчингүй болгох боломжтой хэлцлийн улмаас олж авсан эрхийг бүхэлд нь
буюу нэг хэсгийг шилжүүлсэн;
 Албадан гүйцэтгүүлсэн.

17. Хэлцэл
Хүчин
төгөлдөр
бус байх
Дүр
үзүүлэн
хийсэн
Хүсэл зоригоо
хуурамчаар
илэрхийлэх
Төөрөгдлийн
улмаас хийсэн
Хүчин
төгөлдөр бус
болгож болох
Хууран
мэхэлж
хийсэн
Хүч
хэрэглэж
хийсэн

18. Хэлцлийг
хүчингүй болгож
болох эрхийн
хугацаа
• Хэлцэл хийсэн
үеэс 20 жил
өнгөрсөн
Хэлцлийг
буцаан
зөвшөөрч
болох үеэс 5
жил
ашиглаагүй

19. Болзол хангагдахад саад болох
Үйл явдал бий болсон нөхцөлд өөрт нь ашиггүй байх
талын харилцагч санаатайгаар үйл явдал бий болоход саад
учруулсан бол нөгөө тал уг болзлыг хангасан гэж үзэж болно
Хууль бус болзол
Хууль бус болзол зааж хийсэн хэлцэл хүчин төгөлдөр бус
байна. Түүнчлэн хууль зөрчсөн хэлцэл хийхгүй гэж болзол зааж
хийсэн хэлцэл нэгэн адил байна.
Хэрэгжих боломжгүй болзол
Ирээдүйд бий болох боломжгүй нөхцлөөр хийгдсэн
хэлцлийг хүчин төгөлдөр бус хэлцэл гэнэ.
Хэрэгжих боломжгүй цуцлах болзолтойгоор хийгдсэн
хэлцлийг болзол заагаагүй хэлцэл гэнэ.

20. ЭХ СУРВАЛЖ
ЯПОН УЛСЫН ИРГЭНИЙ ХУУЛИЙН ОРЧУУЛГА
(туршилтын орчуулга)
Орчуулсан: Б.Урангоо
Хянасан: Б.Амарсанаа
Улаанбаатар хот.2017 он