copyright material, prepared for the health care management students of NOC

2. उद्देश्यहरु
•संक्रमणको कारण र चक्रको बारेमा थाहा हुनेछ।
•संक्रमण रोकथामको लागी अपनाउनु पने
सावधानीको व्यवहारीक ज्ञान प्राप्त हुनेछ।
•अस्पतालमा ननयनमत गनुु पने सरसफाईका
तररकाहरुको बारेमा थाहा हुनेछ
•फोहोर व्यवस्थापनको उनचत तररकाहरुको
बारेमा थाहा हुनेछ।
2

3. संक्रमण भनेको के हो?
•संक्रमण भनेको हाम्रो शरररमा हाननकारक निवाणू
प्रवेस गरेर रोगको लक्षण देखिनु हो।
•शरररमा रोगका नकटांणू प्रवेस गनाुसाथ संक्रमण
नहुन पनन सक्दछ।

4. रोगको संक्रमण चक्र

5. सामान्यतया संक्रमण गराउने नकटांणूहरु
•ब्याक्टेररया – उपचार संभव छ
•फं गाई – उपचार संभव छ
•प्रोटोिोवा – उपचार संभव छ
•..............???.............
•भाईरस – उपचार छै न
भाईरसको कारणले लाग्ने रोगहरु या त आंफै
ननको भएर िान्छ, या उपचार नभई माननस
नवकलांग वा मृत्य समेत हुन्छ।

6. बढी ितरा कसलाई छ?
फोहरसंग काम गने कमुचारी
मेनिकल, प्यारामेनिकल र ननसुङ स्टाफ
नबरामी तथा नबरामी कु रुवा
6

7. ईन्युबेसन नपररयि
•सरररमा रोगका नकटांणू प्रवेस गररसके पछी र
रोगका लक्षणहरु देखिनु अनिको समय।
•रोगका नकटांणू सरररमा प्रवेस गररसके पछी लक्षण
देिा पनुको लागी नकटांणूले आफ्नो संख्यामा वृद्दी
गनुु पने हुन्छ र यही समयनै ईन्युबेसन नपररयि हो।
•रोग अनुसार यो नपररयि लामो या छोटो हुने गदुछ।

8. क्रमस...
कु रु हालसम्म उपचार पत्ता नलागेको नसासंग
सम्बखित रोग हो। यो रोग पापा न्यू नगननया भन्ने
देसका आनदवाशीमा भेनटएको छ। यो माननसको
मासु िानाले लाग्दछ।
यो रोगको ईन्कयूवेसन नपररयि २० वर्ुिनत हुन्छ र
४० वर्ु सम्म भेनटएको छ।
के ही देसका ईम्यूनो कम्प्रमाईज्ड नवरामीहरुले रोग
नलागोस भन्नको लागी साल िाने गरेको पाईन्छ

9. नवन्डो नपररयि
•संक्रमण भईसके पछीदेिी रोग पनहचान
नभएसम्मको समयलाई नवन्डो नपररयि भननन्छ।
• यो समय ईन्कयुवेसन नपररयि भन्दा लामो या
छोटो हुन सक्दछ।

10. प्रनतनननध, प्रविक र वातावरण
(Agent, Host and Environment)

11. सामानिक् /
सांस्कृ नतक
अभ्यास तथा ज्ञान निवाणू
वातावरणमा
छोि्नुनकटांणू द्वारा
पानी संक्रमण
हुनु
अनउपयुक्त
नदशा ननयन्त्रण नदशा
बनहर बग्नु
पिाला
पानी संकलन, भण्डारण,
तथा फोहोर नपउने पानी
आधुननक निवनसैली
वन िन्य सामाग्रीको
कम उपलब्धता
िंगल
फिानी
सिक
ननमाुण
िनसंख्या वृद्दी
रािनैनतक, आथीक
सहयोग तथा Cणको
अवस्था
अपयाुप्त
सरसफाई
छोटो समयमा हुने मध्यम समयमा हुने लामो समयमा हुने
रोग लाग्ने नवनभन्न कारण - िालो

12. संक्रमण रोकथाम भनेको के हो?
•सुक्ष्म निवाणुको कारणले लाग्न सक्ने रोग बाट
वंचाउनु
•हाननकारक निवाणू शरररमा प्रवेसनै गनु ननदनु
•प्रवेस गररसके का निवाणूलाई रोगका नचन्ह वा लक्षण
देिाउन नसक्नु बनाउनु पदुछ।
•अस्पतालबाट सनु सक्ने रोगहरुलाई Nasocomal
Infection भननन्छ।
•Nasocomal Infection युरोप र अमेररकामा १%
रहेको छ भने नेपाल िस्तो देशमा ४०% रहेको छ।

13. क्रमस...
Nasocomal Infection सामान्यतया श्रोतमै
संक्रमण भएर हुने गदुछ।
िस्तै: कु नै खस्पररटमा नभिाएको कपासको
भााँिोमा पटक पटक हात िुबाउाँदा त्यो
भााँिोमा भएको सबै कपास वा खस्पररट दू नर्त
भइसके को हुन्छ।
त्यस्तै, Incubation Period नभत्रको मान्छे को
शरररमा नकटाणू भएपनन रोगको लक्षण
देखिएको हुाँदैन, तर उ रोग सानु सक्दछ।

14. क्रमस...
•अमेररकामा मात्र १ वर्ुमा ८,००,००० भन्दा बढी
पनहलेनै प्रयोग भईसके का सुईले िोच्ने िटना
िटेको पाईन्छ।
•िाना भन्ने देशमा Hospital Based Delivery मा
४५% ईन्फे क्सन भेनटएको छ।

15. क्रमस...
•HIV को भन्दा HBV को सने क्षमता धेरै हुन्छ।
िस्तै: संक्रमण भएको रगतको १०-८ नम.नल.
(०.०००००००१ नम.नल.) नछटा मात्रपनन आाँिामा
परेमा सम्भानवत व्यखक्तमा HBV सनु सक्छ।
•खिननकमा काम गने स्वास्थ्यकमीहरुमा HIV
संक्रनमत रगत भएको रगतका नछटा आाँिा,
नाक र मुिमा परेमा १,००० मा १ संक्रमण हुने
सम्भावना हुन्छ (WHO 2007, Handbook)

16. संक्रमण रोकथामका नवनभन्न तररकाहरु
•एसेखिस
•एखिसेखिस
•सर – सफाई
•दुर्ण ननवारण
•उच्च स्तररय संक्रमण ननवारण
•ननमुनलकरण
•फोहोर व्यवस्थापन
16

17. एसेखिस (Asepsis)
• संक्रमण गनुसक्ने सुक्ष्म निवाणुलाई सरररमा प्रवेस गनु
ननदने तररका
• एसेखिस गरेपनछ सुक्ष्म निवाणुले हानी गनु नसक्ने हुन्छ
या पुरै हटछ।
• उदाहरण: ननमुनलकरण गरेको कपिा फे ररनदने, ....

18. एन्टीसेप्सिस (Antisepsis)
•संक्रमण गनु सक्ने सुक्ष्म निवाणुको संख्यालाई एखिसेनिक
/ एखिमाईक्रोनवयल के नमकल एिेिको प्रयोग गरेर
िटाउनु वा हटाउनु
•उदाहरण: आयोनिनले सफा गने, ...
18

19. दुषण निवारण (De Contamination)
प्रयोग भएका औिार तथा उपकरणलाई सफा
गने क्रममा सफा गने व्यखक्तहरुलाई
हेपाटाईनटस बी र एच. आई. भी एिस् िस्ता
िातक रोगहरुको संक्रमण हुनबाट बचावट
गनुको लागी गररने एउटा प्रकृ या हो।
यसको लानग हामी िोररन प्रयोग गछौं।
19

20. क्लोररि झोल प्रयोग गरेर
• िोररन िोल बनाउाँदा िोररनको मात्रा (% मा) कनत प्रयोग भएको छ भनन िााँच्ने
• पुरा आवस्यक पानीको भाग कनत भनेर तलको सुत्र प्रयोग गरी ननका्ने
• आवस्यक पानीको मात्रामा एक भाग िोररन िोल नमसाउने
उदाहरण ५% िोररन िोलबाट (०.५%) िोररन िोल बनाउन
चरण १: आवस्यक पानीको मात्रा ननका्ने = १० – १ = ९
चरण २: ९ भाग पानीमा १ भाग िोररन नमसाउने
20

21. क्लोररि पाउडर प्रयोग गरेर
• प्रयोग गररने िोररन पाउिरको भाग (% मा) िााँच गने
• तलको सूत्र प्रयोग गरी आवस्यक खिच पाउिर (ग्राममा) ननका्ने
• १ नलटर पानीमा नानपएको खिच पाउिरको भाग नमसाउने ।
चरण १: ग्राम / नलटर नहसाब ननका्ने: = १४.२ ग्राम / नलटर
चरण २: १ नलटर पानीमा १४.२ ग्राम ( = १४ ग्राम) नमसाउने ।
21

22. नफनेल र निटलको प्रयोग
भुाँई सफा गदाु:
•१ नलटर पानी: २० एम.एल निटोल
•१ नलटर पानी: ४० एम.एल नफनोल

23. उच्च स्तररय संक्रमण ननवारण
(High Level Disinfection - HLD)
के नह ब्याक्टेररया ईन्डोस्पोर बाहेक अन्य सबै नकनसमका
कीटाणुहरुलाई नष्ट गने प्रकृ यानै एच.एल.िी हो।
यसमा उमा्ने, वाखस्पकरण गने र के नमकलको प्रयोग गने
गररन्छ।
23

24. उमाल्िे नििहरु
•नवको भएको भााँिोमा २० नमनेटसम्म उमा्नु पदुछ
•पानी उम्लन सुरु भएपछी समयको गणना सुरु गने
•औिारहरु सबै पुरा पानीमा िुबेको हुनु पदुछ
•समय सुरु भएपछी कु नैपनन औिारहरु या पानी
नथप्ने
24

25. ननमुनलकरण (Sterilization)
• सम्पुणु रुपमा हानी गने सुक्ष्म निवाणुको नष्ट गने प्रकृ या
• यसमा उच्च प्रेशर – वाफ (अटोिेभ), सुख्खा ताप
(ओवन) वा के नमकलको प्रयोग गनु सनकन्छ।
25

26. अटोिेभ (Autoclave)
•चाप = १०६ नक. पा.
(१५ एल.नव.एस/ईन्च २)
•ताप = १२१० से (२५० नि.एफ)
•समय = २० – ३० नमनेट
26

27. हट एयर ओवन (Hot Air Oven)
•१७० नि. से. र ३४० नि.एफ. प्रेसरमा १ िण्टा (ओवनमा
रािेको िम्मा समयमा १ िण्टाको लागी १७० नि.से. र
त्यसपछी २ देिी २.५ िण्टाबाट नचस्याउने)
अथवा
•१४० नि.से. (३२० नि.एफ.) २ िण्टा (िम्मा समय ३ देिी
३.५ िण्टा)
27

28. रसायननक प्रकृ याबाट ननमुनलकरण
•ग्लुटेरलनिहाईि
•साईिेक्स
28

29. सम्झनुहोस
•Sterilizer नननित तापक्रममा पुगेपछी: मात्र एक्स्पोिर
समय सुरु हुन्छ।
•ननमुनलकरण गने साधनमा ओभरलोि गनुु हुंदैन।
सामानहरु तथा स्टरीलाईिरको नभत्ताको बीचमा कखिमा
७.५ से.मी. (३ ईन्च) िाली छोि्नुपछु । ओभरलोिले ताप
पररवतुन गने हुनाले ननमुलीकरण गनु समय लाग्दछ।
29

30. औजार, शल्यकृ याका पञ्जाहरु तथा
सामािहरुको प्रशोधि प्रकृ या
30
दुषण निवारण गिे
०.५% िोलमा १० नमनेटसम्म
िुबाउने
सामािहरु पूणण रुपले धुिे तथा सफा
गिे
पंिा तथा अन्य सुरक्षाका साधनहरु
(चस्मा, भाईिर, गगल्स लगाउने)
राम्रो तररका
ननमुनलकरण प्रकृ या
प्सिकारयोग्य तररका
उच्च स्तरको संक्रमण ननवारण तररका
रसायनिक
निमणनलकरण
साईिेक्स २% मा
१० िण्टासम्म
ननमुनलकृ त
पानीले मात्र सफा
गने
अिोक्लेभ
१०६ के .नप.ए चाप (१५
पाउन्ड प्रेर्र प्रनत ईन्च)
१२१ नि.से. २५० नि.एफ
नबेररएको सामानलाई
२० नमनेट र बेररएको
सामानलाई ३० नमनेट
सुख्खा ताप
१७० नि.से.
६० नमनेट
उमालेर
नवको लगाएको
भााँिोमा २०
नमनेटसम्म
वाप्सिकरण
नवको लगाएको
भााँिोमा २०
नमनेटसम्म
रसायिबाि
साईिेक्स २ % मा
२० नमनेट िुबाउने
२० नमनेटसम्म
उम्लेको पानीले
सफा गने
निसो पािे
तुरुन्त प्रयोग गिे वा भंडारण गिे

31. स्टेराईल पञ्जा लगाउने, िो्ने र तह लगाउने
तररका

32. SYMPHYTUM of hand - cut

33. स्वक्षता तथा सरसफाई
(Hygiene/Cleaning)
•सरसफाई भनेको प्रत्यक्ष रुपमा देखिने रगत, नभत्री श्राव,
फोहर वा धुलो संगसंगै सुक्ष्म िीवाणुलाई हटाउने प्रकृ या हो।
•उदाहरण: साबुन/सफु पानी प्रयोग गरेर सामान धुने
•Hygiene refers to conditions and practices that help to
maintain health and prevent the spread of diseases.
(WHO)

34. सरसफाईमा ध्यान नदनु पने के ही क्षेत्रहरु
• हातको सरसफाई
• व्यखक्तगत सरसफाई
• स्वास – प्रस्वास सम्बिी सरसफाई
• पानीको सरसफाई र यसको सुरनक्षत भंिारण
• भााँिाकुाँ िाको सरसफाई
• भान्छा, नुहाउने ठाउाँ र चपीको सरसफाई
• कपिाको सरसफाई
• िानेकु राको सरसफाई
• ..............

35. सरसफाईका नििहरु
• ननयनमत रुपमा नुहाउने, कपिा धुने, नङ काट्ने, कपाल कोने
• सामग्रीलाई नरम ब्रस र साबुन पानीले सफा गने, नभम पाउिर,
कोमेट या खस्टल िाली प्रयोग नगने
• सनिुकल पञ्जाहरु नभत्र – बानहर साबुन पानीले धुने र सफा
पानीले पिा्ने
• रबर या प्लानष्टक ट्युबहरुलाई पुन प्रयोग गनुु भन्दा अगािी
राम्रोसंग धुने, पिा्ने र सुकाउने
• ओरल र रेक्टल थमुनमटर लाई सफा गररसके पनछपनन नमसाउनु
हुदैन।
35

36. क्रमस...
धेरैिसो सफा गररने सामानहरुमा एमोननया रहन्छ िसले
िीचसंग प्रनतकृ या गनु सक्छ। यसको कारणले टखक्सक
फ्यूमस उत्पादन गछु । त्यसैले कु नैपनन सफा गररने
सामानहरुमा एमोननया भएको छ नक भनेर िााँच गने ।
(कनहलेकाहीं भााँिो िोलेर एमोननया सुंिेर पनन थाहा पाउन
सनकन्छ)
36

37. नननदुष्ट सतकु ताका मुख्य तत्वहरु
•साबुन पानी वा एिीसेनिक झोलले हात धुने
•पञ्जा लगाउने
•मास्क, चस्मा र अनुहार छोप्ने मास्क लगाउने
•नभिेको कपिा/दुनर्त औिारहरु छुाँ दा शरररको म्युकस
मेम्ब्रेन र छालामा नपाने र नबरामी भएको ठाउाँमा नछु ने
•वातावतण सफा गररराख्ने

38. क्रमस...
•प्रयोग गरेको सुईमा पुन: नवको नलगाउने
•एकपटक प्रयोग गरी फा्ने नसररञ्जबाट नसयो नननका्ने र
प्रयोग भएको नसररञ्जलाई बंग्याउने, भााँच्ने नगने र प्वाल
नपने भााँिोमा तुरुन्त फा्ने
•नबरामीको मुि िोिेर ररसनशटेशन नगने र गनुु परेमा
ब्याग वा अन्य साधन प्रयोग गने
•नबरामीलाई अलग्ग राख्नु पने भएमा अलग्गै राख्ने

39. तीि नकनसमका हात धुिे तररकाहरु
•अल्कोहल प्रयोग गरेर हात धुने तररका
•सनिुकल हात धुने तररका
•साधारण हात धुने तररका
39

40. हातको सरसफाई
•हात धुाँदा हात, औंलाहरु तथा नङहरु सफा हुनु पदुछ।
•हात धुाँदा साबुन या पानीरनहत hand sanitizer को प्रयोग
गनुु पदुछ।
•हात मात्र राम्रोसंग धुने हो भने ५०% पिाला सम्बिी
रोगहरु र २५% स्वास – प्रस्वास सम्बिी रोगहरुबाट बाँच्न
सनकन्छ। यसरी हात धुाँदा छालाका रोगहरु, आाँिाका
रोगहरु, िुकाहरु आदीबाट पनन बाँच्न सनकन्छ।

41. हातको सरसफाई
•नठक तररकाले हात सफा राख्न नसक्नाले Nasocomial
Infection / Micro – Organisms फै लनुको कारण
माननएको छ र यसले रोग फै लनुमा धेरै मद्दत पुयाुएको छ
भन्ने पत्ता लगाएको छ।

42. हात कनहले धुिे
निम्न कायण गिुण अगाडी निम्न कायण गररसके पछाडी
कायाुलयमा आई कु नैपनन कायु
सुरु गनुु भन्दा अगािी
हात दुनर्त भईसके पछािी
नबरामीको िााँच गनुु अगिी पंिा फु कालीसके पछािी
सल्यकृ या गने पंिा लगाउनु
अगािी
शल्यकृ या गररसके पछािी
कु नै सामान कायुनवनध गनु पंिा
लगाउनु अगािी
कु नै पनन कायु गररसके पछािी
िाना िानु भन्दा अगािी नबरामीको िााँच गररसके पछािी
कामबाट िर फकु नु भन्दा
अगािी
नदसा – नपसाब गररसके पछािी

43. 43

44. हात धुुँदा प्रायजसो छु ि्िे ठाउुँहरु
44

45. िास – प्रिास सम्बन्धी सरसफाई
•िोक्दा र आक्ष्ूाँ गदाु छोपेर गने र छ चरणहरु प्रयोग गरेर
हात धुने।
•हात धुाँदा साबुन या hand sanitizer को प्रयोग गने।
•िोक्दा र आक्ष्ूाँ गदाु सफा कपिा/रुमाल वा नटष्यू पेपरले
मुि छोप्ने।
•प्रयोग भएका रुमाल र कपिाहरु सके सम्म चााँिै धुने र
नटष्यू पेपरको सुरनक्षत नवसिुन गने

46. कपडाको सरसफाई
•नभिेको कपिाहरुबाट संक्रमण फै लने धेरै संभावना
रहन्छ।
•नवर्ेश गरेर भनमट, नदसा – नपसाब, सरसफाई गने क्रममा
नभिेका कपिा, िेलीभरी को नसलनसलामा नभिेका
कपिा, िाउ िनटरा सफा गदाु नभिेका कपिाहरु
ईत्यादी बढी ितरा हुन्छ।

47. कपिाको सरसफाई
•नवश्वमा कररब 2 million व्यखक्तहरु हरेक वर्ु पिाला
सम्बिी रोगको कारणले मदुछन्। यसरी मृत्युहुने व्यखक्तहरु
नवशेर् गरेर ५ वर्ु मुनीका बाल बालीकाहरु रहेका छन्।

48. कपडाको सरसफाई
-फोहर लुगाहरु सफा गदाु दुई कु रामा ध्यान नदनु आवश्यक छ।
• रगत र नपपले नभिेको लुगाहरुलाई ढकनी भएको छु ट्टै
बाखिनमा राख्ने र ०.५% िोररन झोलमा १० नमनेट िुबाएर
पिाली सके पछी साबुन लगाएर धुने र िाममा सुकाउने
•सुख्खा फोहर कपिाहरुलाई साबुन पानीले सफा गरी िाममा
सुकाउने
•धोईसके को सफा कपिाहरुलाई राम्रोसंग पट्याएर आवस्यक
ठाउाँमा नवतरण गने
•कपिामा आईरन लगाएर बााँकी रहेका नकटााँणूलाई नष्ट गनु
सनकन्छ
48

49. सरसफाईमा प्रयोग हुने सामग्रीहरु
•साबुन
•सफु
•नफनोल
•ब्रस
•एिीसेनिक्स तथा स्यानेटाईिर

50. स्यानेटाईिर
•६० - ९० % रेखक्टफाईि खस्पररट (ईथाईल/आईसोप्रोपाईल
अल्कोहल) (१०० एम. ऐल) मा २ एम.ऐल खग्लनसररन (वा
सनबुटल) नमसाएर अल्कोहनलक ह्यान्ड वास गने के नमकल
तयार गररन्छ।
•प्रत्यक चोटी हात धुनलाई १ नचया चम्चा (५ नम.नल.)
हातमा नलई १५ देखि ३० सेके न्ड सम्म रगि्ने वा हातमा
नसुके सम्म दुबै हात मो्ने।
50

51. अस्पताल – हाताको सरसफाई
House keeping
•के नह सर सफाई गने तररका
•पोछा लगाउने (कपिा ... मा नभिाएर भुाँई पुछ् ने)
•पुछ् ने (फननुचर र अन्य सामग्री ...)
•बिाने (नभत्ता, छाना, ढोका, झ्याल, ...)
•सुख्खा भ्याकु म लगाउने (कापेट, ...)
•अनावस्यक िााँसहरु काट्ने
•रंग रोगन गने
•...................
51

52. फोहोर व्यवस्थापन
•अस्पतालिन्य फोहर भनेको नवरामीको उपचारको
नसलनसलामा या कु नै शोधको नसलनसलामा उत्पन्न हुने
फोहर हो।
•यस्तो फोहर सामान्यतया ७५ – ९० % सामान्य तथा कम
ितरनाक हुन्छन, भने
•१० – १५ % संक्रमण फै लाउन सक्ने, ितरनाक हुन्छन।
•५ % संक्रमण नफै लाउने तर ितरनाक हुन्छन
(Chemical, pharmaceutical and radioactive)
52

53. अस्पातालिन्य के ही फोहरहरु
•सामान्य फोहर : विारेका धुलो,...
•प्रयोगशालाबाट उत्पन्न हुने फोहर : रगत, नदशा, …
•रेनियोएखक्टभ फोहर : रेनियोथेरापीका प्रयोग गनु बााँकी
तरल के नमकल, …
•संक्रमणिन्य फोहर: प्रयोग गररएको पट्टी, कवास, …
•के नमकल फोहर: िोररन, ...
•धाररला फोहर: सुई, िेि, …
•और्धीिन्य फोहर: िेट नािेका और्धी, …
•यान: ग्यास नसनलन्डर, एरोसल यान, ...
•मानव अंग: छु ट्ट्याईएका औलाहरु, ...
•............??.......... 53

54. अस्पताल/स्वास्थ्य संस्थािन्य फोहोरका प्रकार
•संक्रमणिन्य फोहर (मानव शररर, सुई)
•संक्रमण नगने फोहर
•िोखिमपुणु फोहर (नमनत नािेका और्धी, रेनियो
एखक्टभ फोहर)
•कम िोखिमपुणु फोहर (भांिा, कागि, कपिा)
54

55. 55

56. सेफ्टी बक्स (प्वाल िपिे)
56

57. कसरी व्यवस्थापि गिे ?
•फोहरको प्रकार नचन्ने (िैनवक / अिैनवक) -
Identification
•फोहरको प्रकार अनुसार छु ट्याउने (रंग) - Segregation
•संकलन गने तथा ओसार – पसार - Transportation
•उनचत नवसिुन गने - Disposal
•नवसिुन गदाु न्युन हानी गनेगरी योिना बनाउने (Esp
Planning in chain break)
•व्यखक्तगत सुरक्षा सामग्रीको पनहचान गने - PPEs
(Refuse, Reduce, Reuse and Recycle)
57

58. हररयो निलो पहेलो रातो खैरो/कालो
58
अितालजन्य फोहोर संिय

59. फोहरमैला प्रशोधन तथा नवसिुन
•ईखिननरेनटङ
•अटोिेनभङ
•माईक्रोवेनभङ्
•के मीकल नवधी
•गनहरो िािलमा गाि्ने
•स्वास्थ्यलाई हानन नपुयाुउने गरी नभरालो िमीन/िाल्डोमा
फा्ने/नवसिुन गने
59

60. फोहरको साईकल
60
पुन: प्रयोग गनु सनकने
फोहरको रर – साईकल
गने
फोहर छु ट्ट्याउने
फोहर उत्पादन
नमनत नािेका और्धी
तथा के नमकल नफताु
गने
सामान्य फोहर
फोहरमैलाको उपिार
•भस्मीकरण
•कीटाणुशोधन
•अटोिेनभङ
फोहर संकलन गने
फोहर ओसार – पसार गने
फोहर फ्यााँक्ने
 नगरपानलकाको गानिमा पठावउने
 ढलबाट बगाउने
 गनहरो िािलमा गाि्ने

61. फोहरको िुल्ला िङ् गुर हटाउनु पछु नकनभने
•फोहर सफा गने अज्ञानतावस दू नर्त वस्तुहरु पून:
प्रयोगमा ल्याउने ितरा हुन्छन।
•आकखस्मक रुपमा माननसहरुले नतिा वस्तुहरुमा टेक्न
पुगेमा वा िोचेमा त्यसले नतननहरुलाई चोट पुयाुउाँदछ
•दुिुि ननस्कन्छ र
•नकरा र िनावरहरु आकनसुत हुन्छन
•संक्रमनणय रोग फे नलने सम्भावना हुन्छ
61
िोि: यनद ढल प्रणाली िभएमा फोहरलाई गनहरो खाडलमा राख्ने र त्यसलाई छोप्ने

62. दू नर्त फोहरको नवसिुन
•फोहर नवसिुनको उनचत प्रविका उनचत कायुहरु
• तरल वा नभिेको फोहरलाई नसधै सुरनक्षत ढल
ननकासमा िन्याउने
•ब्ने बस्तुहरुलाई िलाएर नष्ट गने
•यसले सूक्ष्म िीवाणूलाईपनन नष्ट गछु (यो दू नर्त
फोहरलाई नवर्िुन गने उपयुक्त तररका हो। िलाएपछी
फोहरको थुप्रो पनन िट्छ र नत वस्तुहरु सफा गने र पून:
प्रयोग गने संभावना पनन हुाँदैन)
• फोहर वस्तुलाई छु ने कायु रोक्न सबै फोहरलाई गािने
62

63. अस्पतालको फोहरको संकलन तथा नवसिुन
63
सुख्खा
फोहरहररु
नसयो, कपिा,
कपास, सानो
चक्कु र
नसररञ्जहरु
नभजेका
फोहरहररु
रगत तथा अन्य
तरल पदाथुहरु,
तन्तुहरु,
सालनाल,
नशशुका अङ्गहरु
तथा रगत नदने
साधनहरु
ईखिनेरेटरमा
वा्ने
अस्पतालमा
यस्ता फोहरहरु
फरक फरक
भााँिोमा संकलन
गने
गनहरो िािलमा
नवसिुन गने र
छोप्ने
िरानी (नससा तथा
िजलेका वस्तुहरु
भएको) लाई ढकनी
भएको िाल्डोमा
नवसिुन गने

64. सरसफाई गने सामग्रीको सुची तथा उपलब्धता
क्रं . सं सामग्री भएको/िभएको
१
२
३
४
………..
………..
……….
64

65. दैनिक कायण तानलका
समय/नडउिी नक्रयाकलाप नजम्मेवारी सुपररवेक्षक
पनहलो िण्टा
दोश्रो िणटा
तेश्रो िण्टा
चौथो िण्टा
पााँचौं िण्टा
छै ठौं िण्टा
सातौ िणटा
आठौ िण्टा
65

66. साप्तानहक कायण तानलका
नदि सरसफाई नजम्मेवारी सुपररवेक्षक
आईतवार
सोमवार
मंगलबवार
वुधबार
नवनहवार
शुक्रवार
शननवार
66

67. कायु योिना
(सबैले देख्ने ठााँउमा विापत्र िस्तै टााँस्ने)
क्र.
सं
के गिे कसरी
गिे /श्रोत
कस्ले
गिे
कनहलेस
म्म गिे
कायणन्वयि
को अवस्था
(काम) (रकम,
प्रनवधी)
(माननस
तोक्ने)
(नमनत
तोक्ने)
(अनुगमन
गनेले भने

68. मुल्याुँकि
हामीले सेवा नदने ठाउाँको सम्पूणु सेवाहरु के
हामीले नलन सक्छौं?
68

69. Thank You, any queries?