Chuong 2 quan_ly_ctrsh

GREEN EYE ENVIRONMENT
COÂNG TY MOÂI TRÖÔØNG
TAÀM NHÌN XANH GREE
Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
TS: Nguyeãn Trung Vieät
TS: Traàn Thò Myõ Dieäu
© Copyright 2007 gree-vn.com, All rights reserved. Xin ghi rõ nguồn khi bạn phát hành lại thông tin từ trang này.
CHÖÔNG 2
NGUOÀN PHAÙT SINH, THAØNH PHAÀN,TÍNH CHAÁT CUÛA CHAÁT
THAÛI RAÉN SINH HOAÏT
2.1 NGUOÀN PHAÙT SINH CTRSH
Caùc nguoàn chuû yeáu phaùt sinh chaát thaûi raén sinh hoaït bao goàm:
+ Töø caùc khu daân cö;
+ Töø caùc trung taâm thöông maïi;
+ Töø caùc vieän nghieân cöùu, cô quan, tröôøng hoïc, caùc coâng trình coâng coäng;
+ Töø caùc dòch vuï ñoâ thò, saân bayï;
+ Töø caùc traïm xöû lyù nöôùc thaûi vaø töø caùc oáng thoaùt nöôùc cuûa thaønh phoá;
+ Töø caùc khu coâng nghieäp;
2-1
Hoaït ñoäng
soáng vaø taùi
saûn sinh
con ngöôøi
Caùc quaù
trình phi
saûn xuaát
CHAÁT THAÛI SINH HOAÏT
Caùc hoaït ñoäng kinh teá xaõ hoäi cuûa con ngöôøi
Caùc hoaït
ñoäng quaûn
lyù
Caùc hoaït
ñoäng giao
tieáp vaø ñoái
ngoaïi
Hình 2.1: Caùc nguoàn phaùt sinh chaát thaûi sinh hoaït.

Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
2-2
2.2 THAØNH PHAÀN CTRSH
Thaønh phaàn lyù, hoaù hoïc cuûa chaát thaûi raén ñoâ thò raát khaùc nhau tuyø thuoäc vaøo töøng ñòa phöông,
vaøo caùc muøa khí haäu, vaøo ñieàu kieän kinh teá vaø nhieàu yeáu toá khaùc.
Baûng 2.1 : Ñònh nghóa thaønh phaàn cuûa CTRSH
Thaønh phaàn Ñònh nghóa Ví duï
1. caùc chaát chaùy ñöôïc
a. Giaáy Caùc vaät lieäu laøm töø giaáy boät
vaø giaáy.
Caùc tuùi giaáy, maûnh bìa, giaáy
veä sinh…
b. Haøng deät Coù nguoàn goác töø caùc sôïi. Vaûi, len, nilon…
c. Thöïc phaåm Caùc chaát thaûi töø ñoà aên thöïc
phaåm.
Coïng rau, voû quaû, thaân caây,
loãi ngoâ…
d. Coû, goã cuûi, rôm raï Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm
ñöôïc cheá taïo töø goã, tre, rôm…
Ñoà duøng baèng goã nhö baøn,
gheá, ñoà chôi, voû döøa…
e. Chaát deûo Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm
ñöôïc cheá taïo töø chaát deûo.
Phim cuoän, tuùi chaát deûo, chai,
loï. Chaát deûo, caùc ñaàu voøi, daây
ñieän…
f. Da vaø cao su Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm
ñöôïc cheá taïo töø da vaø cao su.
Boùng, giaøy, ví, baêng cao su…
2. Caùc chaát khoâng chaùy
a. Caùc kim loaïi saét Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm
ñöôïc cheá taïo töø saét maø deã bò
nam chaâm huùt.
Voû hoäp, daây ñieän, haøng raøo,
dao, naép loï…
b. Caùc kim loaïi phi saét Caùc vaät lieäu khoâng bò nam
chaâm huùt.
Voû nhoâm, giaáy bao goùi, ñoà
ñöïng…
c. Thuyû tinh Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm
ñöôïc cheá taïo töø thuyû tinh.
Chai loï, ñoà ñöïng baèng thuyû
tinh, boùng ñeøn…
d. Ñaù vaø saønh söù Baát kyø caùc loaïi vaät lieäu
khoâng chaùy khaùc ngoaøi kim
loaïi vaø thuyû tinh.
Voû chai, oác, xöông, gaïch, ñaù,
goám…
3. Caùc chaát hoãn hôïp Taát caû caùc vaät lieäu khaùc
khoâng phaân loaïi trong baûng
naøy. Loaïi naøy coù theå chia
thaønh hai phaàn: kích thöôùc
lôùn hôn 5mm vaø loaïi nhoû hôn
5 mm.
Ñaù cuoäi, caùt, ñaát, toùc…

Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
2-3
Baûng 2.2 Caùc loaïi chaát thaûi ñaëc tröng töø nguoàn thaûi sinh hoaït.
Nguoàn thaûi Thaønh phaàn chaát thaûi
Khu daân cö vaø thöông maïi
Chaát thaûi thöïc phaåm
Giaáy
Carton
Nhöïa
Vaûi
Cao su
Raùc vöôøn
Goã
Caùc loaïi khaùc: Taõ loùt, khaên veä sinh,…
Nhoâm
Kim loaïi chöùa saét
Chaát thaûi ñaëc bieät
Chaát thaûi theå tích lôùn
Ñoà ñieän gia duïng
Haøng hoaù (white goods)
Raùc vöôøn thu gom rieâng
Pin
Daàu
Loáp xe
Chaát thaûi nguy haïi
Chaát thaûi töø vieän nghieân cöùu,
coâng sôû
Gioáng nhö trình baøy trong muïc chaát thaûi khu daân cö vaø khu
thöông maïi.
Chaát thaûi töø dòch vuï
Röûa ñöôøng vaø heûm phoá: Buïi, raùc, xaùc ñoäng vaät, xe maùy hoûng.
Coû, maãu caây thöøa, goác gaây, caùc oáng kim loaïi vaø nhöïa cuõ.
Chaát thaûi thöïc phaåm, giaáy baùo, carton, giaáy loaïi hoãn hôïp, chai
nöôùc giaûi khaùt, can söõa vaø nöôùc uoáng, nhöïa hoãn hôïp, vaûi, gieû
raùch,…
2.3 TÍNH CHAÁT CUÛA CTRSH
2.3.1 TÍNH CHAÁT LYÙ HOÏC CUÛA CTRSH
Nhöõng tính chaát lyù hoïc quan troïng cuûa chaát thaûi raén sinh hoaït bao goàm khoái löôïng rieâng, ñoä
aåm, kích thöôùc haït vaø söï phaân boá kích thöôùc, khaû naêng giöõ nöôùc vaø ñoä xoáp (ñoä roãng) cuûa raùc
ñaõ neùn.

Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
2-4
2.3.1.1 Khoái löôïng rieâng
Khoái löôïng rieâng ñöôïc ñònh nghóa laø khoái löôïng vaät chaát treân moät ñôn vò theå tích, tính baèng
lb/ft3
, lb/yd3
, hoaëc kg/m3
. Ñieàu quan troïng caàn ghi nhôù raèng, khoái löôïng rieâng cuûa chaát thaûi
raén sinh hoaït seõ raát khaùc nhau tuyø töøng tröôøng hôïp: raùc ñeå töï nhieân khoâng chöùa trong thuøng,
raùc chöùa trong thuøng vaø khoâng neùn, raùc chöùa trong thuøng vaø neùn. Do ñoù, soá lieäu khoái löôïng
rieâng cuûa chaát thaûi raén sinh hoaït chæ coù yù nghóa khi ñöôïc ghi chuù keøm theo phöông phaùp xaùc
ñònh khoái löôïng rieâng. Khoái löôïng rieâng cuûa moät soá thaønh phaàn chaát thaûi coù trong raùc sinh
hoaït chöùa trong thuøng, coù neùn, hoaëc khoâng neùn ñöôïc trình baøy trong Baûng 2.1.
Khoái löôïng rieâng cuûa raùc seõ raát khaùc nhau tuyø theo vò trí ñòa lyù, muøa trong naêm, thôøi gian löu
tröõ,… Do ñoù, khi choïn giaù trò khoái löôïng rieâng caàn phaûi xem xeùt caû nhöõng yeáu toá naøy ñeå giaûm
bôùt sai soá keùo theo cho caùc pheùp tính toaùn. Khoái löôïng rieâng cuûa raùc sinh hoaït ôû caùc khu ñoâ thò
laáy töø caùc xe eùp raùc thöôøng dao ñoäng trong khoaûng töø 300 ñeán 700 lb/yd3
(töø 178 kg/m3
ñeán
415 kg/m3
), vaø giaù trò ñaëc tröng thöôøng vaøo khoaûng 500 lb/yd3
(297 kg/m3
).
2.3.1.2 Ñoä aåm
Ñoä aåm cuûa chaát thaûi raén thöôøng ñöôïc bieåu dieãn theo moät trong hai caùch: tính theo thaønh phaàn
phaàn traêm khoái löôïng öôùt vaø thaønh phaàn phaàn traêm khoái löôïng khoâ. Trong lónh vöïc quaûn lyù
chaát thaûi raén, phöông phaùp khoái löôïng öôùt thoâng duïng hôn.
Baûng 2.3 Khoái löôïng rieâng vaø haøm löôïng aåm cuûa caùc chaát thaûi coù trong raùc sinh hoaït.
Khoái löôïng rieâng (lb/yd3
) Ñoä aåm (% khoái löôïng)
Loaïi chaát thaûi Khoaûng dao
ñoäng
Ñaëc tröng Khoaûng dao
ñoäng
Ñaëc tröng
Raùc khu daân cö (Khoâng
neùn)
Thöïc phaåm 220-810 490 50-80 70
Giaáy 70-220 150 4-10 6
Carton 70-135 85 4-8 5
Nhöïa 70-220 110 1-4 2
Vaûi 70-170 110 6-15 10
Cao su 170-340 220 1-4 2
Da 170-440 270 8-12 10
Raùc vöôøn 100-380 170 30-80 60
Goã 220-540 400 15-40 20
Thuyû tinh 270-810 330 1-4 2
Lon thieác 85-270 150 2-4 3
Nhoâm 110-405 270 2-4 2
Caùc kim loaïi khaùc 220-1940 540 2-4 3

Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
2-5
Buïi, tro, 540-1685 810 6-12 8
Tro 1095-1400 1255 6-12 6
Raùc röôûi 150-305 220 5-20 15
Raùc vöôøn
Laù (xoáp vaø khoâ) 50-250 100 20-40 30
Coû töôi (xoáp vaø öôùt) 350-500 400 40-80 60
Coû töôi (öôùt vaø neùn) 1000-1400 1000 50-90 80
Raùc vöôøn (vuïn) 450-600 500 20-70 50
Raùc vöôøn (composted) 450-650 550 40-60 50
Raùc khu ñoâ thò
Xe eùp raùc 300-760 500 15-40 20
Taïi baõi raùc
- Neùn bình thöôøng 610-840 760 15-40 25
- Neùn toát 995-1250 1010 15-40 25
Raùc khu thöông maïi
Raùc thöïc phaåm (öôùt) 800-1600 910 50-80 70
Thieát bò gia duïng 250-340 305 0-2 1
Raùc khu thöông maïi (tt)
Thuøng goã 185-270 185 10-30 20
Phaàn reûo caây 170-305 250 20-80 5
Raùc chaùy ñöôïc 85-305 200 10-30 15
Raùc khoâng chaùy 305-610 505 5-15 10
Raùc hoãn hôïp 235-305 270 10-25 15
Raùc xaây döïng vaø phaù dôõ
Raùc khu phaù dôõ (khoâng
chaùy)
1685-2695 2395 2-10 4
Raùc khu phaù dôõ (chaùy ñöôïc) 505-675 605 4-15 8
Raùc xaây döïng (chaùy ñöôïc) 305-605 440 4-15 8
Betoâng vôõ 2020-3035 2595 0-5 -
Raùc coâng nghieäp
Buøn hoaù chaát (öôùt) 1350-1855 1685 75-99 80
Tro 1180-1515 1350 2-10 4
Vuïn da 170-420 270 6-15 10
Vuïn kim loaïi naëng 2530-3370 3000 0-5 -
Traùi caây thaûi boû (hoãn hôïp) 420-1265 605 60-90 75
Phaân boùn (öôùt) 1515-1770 1685 75-96 94
Rau coû thaûi boû (hoãn hôïp) 340-1180 605 60-90 75
Vuïn kim loaïi nheï 840-1515 1245 0-5 -
Vuïn kim loaïi (hoãn hôïp) 1180-2530 1515 0-5 -
Daàu, haéc ín, nhöïa ñöôøng 1350-1685 1600 0-5 2
Maït cöa 170-590 490 10-40 20

Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
Vaûi thaûi 170-370 305 6-15 10
Goã thaûi (hoãn hôïp) 675-1140 840 30-60 25
Raùc noâng nghieäp
Raùc noâng nghieäp (hoãn hôïp) 675-1265 945 40-80 50
Xaùc suùc vaät 340-840 605 - -
Lb/yd3
x 0.5933 = kg/m3
2.3.1.3 Kích thöôùc vaø söï phaân boá kích thöôùc
Kích thöôùc vaø söï phaân boá kích thöôùc cuûa caùc thaønh phaàn coù trong chaát thaûi raén ñoùng vai troø
quan troïng ñoái vôùi quaù trình thu hoài vaät lieäu, nhaát laø khi söû duïng phöông phaùp cô hoïc nhö saøng
quay vaø caùc thieát bò taùch loaïi töø tính.
2.3.1.4 Khaû naêng tích aåm (Field Capacity)
Khaû naêng tích aåm cuûa chaát thaûi raén laø toång löôïng aåm maø chaát thaûi coù theå tích tröõ ñöôïc. Ñaây laø
thoâng soá coù yù nghóa quan troïng trong vieäc xaùc ñònh löôïng nöôùc roø ræ sinh ra töø baõi choân laáp.
Phaàn nöôùc dö vöôït quaù khaû naêng tích tröõ cuûa chaát thaûi raén seõ thoaùt ra ngoaøi thaønh nöôùc roø ræ.
Khaû naêng tích aåm seõ thay ñoåi tuyø theo ñieàu kieän neùn eùp raùc vaø traïng thaùi phaân huyû cuûa chaát
thaûi. Khaû naêng tích aåm cuûa chaát thaûi raén sinh hoaït cuûa khu daân cö vaø khu thöông maïi trong
tröôøng hôïp khoâng neùn coù theå dao ñoäng trong khoaûng 50-60%.
Hình 2.1 Kích thöôùc ñaëc tröng cuûa caùc thaønh phaàn coù trong hoãn hôïp raùc khu daân cö vaø khu
thöông maïi.
2-6

Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
2-7
2.3.1.5 Ñoä thaåm thaáu cuûa raùc neùn
(Hydraulic conductivity) Tính daãn nöôùc cuûa chaát thaûi ñaõ neùn laø thoâng soá vaät lyù quan troïng
khoáng cheá söï vaän chuyeån cuûa chaát loûng vaø khí trong baõi choân laáp. Ñoä thaåm thaáu thöïc, chæ phuï
thuoäc vaøo tính chaát cuûa chaát thaûi raén, keå caû söï phaân boá kích thöôùc loã roãng, beà maët, vaø ñoä xoáp.
Giaù trò ñoä thaåm thaáu ñaëc tröng ñoái vôùi chaát thaûi raén ñaõ neùn trong moät baõi choân laáp thöôøng dao
ñoäng trong khoaûng 10-11
ñeán 10-12
m2
theo phöông thaúng ñöùng vaø khoaûng 10-10
m2
theo
phöông ngang.
2.3.2 TÍNH CHAÁT HOAÙ HOÏC CUÛA CHAÁT THAÛI RAÉN SINH HOAÏT
Tính chaát hoaù hoïc cuûa chaát thaûi raén ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc löïa choïn phöông aùn xöû
lyù vaø thu hoài nguyeân lieäu. Ví duï, khaû naêng chaùy phuï thuoäc vaøo tính chaát hoaù hoïc cuûa chaát thaûi
raén, ñaëc bieät trong tröôøng hôïp chaát thaûi laø hoãn hôïp cuûa nhöõng thaønh phaàn chaùy ñöôïc vaø khoâng
chaùy ñöôïc. Neáu muoán söû duïng chaát thaûi raén laøm nhieân lieäu, caàn phaûi xaùc ñònh 4 ñaëc tính quan
troïng sau:
1. Nhöõng tính chaát cô baûn
2. Ñieåm noùng chaûy
3. Thaønh phaàn caùc nguyeân toá
4. Naêng löôïng chöùa trong raùc
Ñoái vôùi phaàn raùc höõu cô duøng laøm phaân compost hoaëc thöùc aên gia suùc, ngoaøi thaønh phaàn
nhöõng nguyeân toá chính, caàn phaûi xaùc ñònh thaønh phaàn caùc nguyeân toá vi löôïng.
2.3.2.1 Nhöõng tính chaát cô baûn
Nhöõng tính chaát cô baûn caàn phaûi xaùc ñònh ñoái vôùi caùc thaønh phaàn chaùy ñöôïc trong chaát thaûi
raén bao goàm:
1. Ñoä aåm (phaàn aåm maát ñi khi saáy ôû 1050
C trong thôøi gian 1 giôø)
2. Thaønh phaàn caùc chaát chaùy bay hôi (phaàn khoái löôïng maát ñi khi nung ôû 9500
C trong tuû nung
kín)
3. Thaønh phaàn carbon coá ñònh (thaønh phaàn coù theå chaùy ñöôïc coøn laïi sau khi thaûi caùc chaát coù
theå bay hôi)
4. Tro (phaàn khoái löôïng coøn laïi sau khi ñoát trong loø hôû).
Tính chaát cô baûn cuûa caùc thaønh phaàn chaùy ñöôïc coù trong chaát thaûi raén sinh hoaït.
2.3.2.2 Ñieåm noùng chaûy cuûa tro

Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
2-8
Ñieåm noùng chaûy cuûa tro laø nhieät ñoä maø taïi ñoù tro taïo thaønh töø quaù trình ñoát chaùy chaát thaûi bò
noùng chaûy vaø keát dính taïo thaønh daïng raén (xæ). Nhieät ñoä noùng chaûy ñaëc tröng ñoái vôùi xæ töø quaù
trình ñoát raùc sinh hoaït thöôøng dao ñoäng trong khoaûng töø 2,000 ñeán 22000
F (11000
C ñeán
12000
C).
2.3.2.3 Caùc nguyeân toá cô baûn trong chaát thaûi raén sinh hoaït
Caùc nguyeân toá cô baûn trong chaát thaûi raén sinh hoaït caàn phaân tích bao goàm C (carbon), H
(Hydro), O (Oxy), N (Nitô), S (Löu huyønh), vaø tro. Thoâng thöôøng, caùc nguyeân toá thuoäc nhoùm
halogen cuõng thöôøng ñöôïc xaùc ñònh do caùc daãn xuaát cuûa clo thöôøng toàn taïi trong thaønh phaàn
khí thaûi khi ñoát raùc. Keát quaû xaùc ñònh caùc nguyeân toá cô baûn naøy ñöôïc söû duïng ñeå xaùc ñònh
coâng thöùc hoaù hoïc cuûa thaønh phaàn chaát höõu cô coù trong chaát thaûi raén sinh hoaït cuõng nhö xaùc
ñònh tyû leä C/N thích hôïp cho quaù trình laøm phaân compost.
Baûng 2.4 Tính chaát cô baûn vaø naêng löôïng cuûa caùc thaønh phaàn coù trong chaát thaûi raén khu daân
cö, khu thöông maïi vaø chaát thaûi raén coâng nghieäp
Tính chaát cô baûn Naêng löôïng (Btu/lb)
Loaïi chaát thaûi
Ñoä aåm Chaát
bay hôi
Carbon
coá ñònh Khoâng
chaùy
Raùc thu
gom
Raùc
Khoâ
Raùc khoââ
khoâng
tro
Thöïc phaåm
Môõ 2,0 95,3 2,5 0,2 16.135 16.466 16.836
Chaát thaûi thöïc phaåm 70,0 21,4 3,6 5,0 1.797 5.983 7.180
Traùi caây thaûi boû 78,7 16,6 4,0 0,7 1.707 8.013 8.285
Thòt thaûi boû 38,8 56,4 1,8 3,1 7.623 12.455 13.120
Giaáy
Carton 5,2 77,5 12,3 5,0 7.042 7.428 7.842
Taïp chí 4,1 66,4 7,0 22,5 5.254 5.478 7.157
Giaáy in baùo 6,0 81,1 11,5 1,4 7.975 8.484 8.612
Giaáy (hoãn hôïp) 10,2 75,9 8,4 5,4 6.799 7.571 8.056
Giaáy neán 3,4 90,9 4,5 1,2 11.326 11.724 11.872
Nhöïa
Nhöïa (hoãn hôïp) 0,2 95,8 2,0 2,0 14.101 14.390 16.024
Polyethylene 0,2 98,5 < 0,1 1,2 18.687 18.724 18.952
Polystyrene 0,2 98,7 0,7 0,5 16.419 16.451 16.430
Polyurethane 0,2 87,1 8,3 4,4 11.204 11.226 11.744
Polyvinyl chloride 0,2 86,9 10,8 2,1 9.755 9.774 9.985
Vaûi, Cao su, Da
Vaûi 10,0 66,0 17,5 6,5 7.960 8.844 9.827
Cao su 1,2 83,9 4,9 9,9 10.890 11.022 12.250

Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
2-9
Da 10,0 68,5 12,5 9,0 7.500 8.040 8.982
Goã, caây,…
Raùc vöôøn 60,0 30,0 9,5 0,5 2.601 6.503 6.585
Goã (goã töôi) 50,0 42,3 7,3 0,4 2.100 4.200 4.234
Goã cöùng 12,0 75,1 12,4 0,5 7.352 8.354 8.402
Goã (hoãn hôïp) 20,0 68,1 11,3 0,6 6.640 8.316 8.383
Thuyû tinh, kim loaïi, …
Thuyû tinh vaø khoaùng saûn 2,0 - - 96-99+ 84* 86 60
Kim loaïi, lon thieác 5,0 - - 94-99+ 301* 319 317
Kim loaïi chöùa saét 2,0 - - 96-99+ - - -
Kim loaïi maøu 2,0 - - 94-99+ - - -
Caùc thaønh phaàn khaùc
Raùc vaên phoøng 3,2 20,5 6,3 70,0 3.669 3.791 13.692
Raùc khu daân cö 21,0
(15-40)
52,0
(40-60)
7,0
(2-45)
20,0
(10-30)
5.000 6.250 8.333
Raùc khu thöông maïi 15,0
(10-30)
- - - 5.500 6.470 -
Raùc sinh hoaït noùi chung 20,0
(10-30)
- - - 4.600 5.750 -
* Naêng löôïng coù töø lôùp phuû, nhaõn hieäu vaø nhöõng vaät lieäu ñính keøm
Btu x 1,0551 = kJ
Baûng 2.5 Thaønh phaàn caùc nguyeân toá cuûa caùc chaát chaùy ñöôïc coù trong chaát thaûi raén khu daân cö,
khu thöông maïi vaø chaát thaûi raén coâng nghieäp
Phaàn traêm khoái löôïng khoâ (%)
Loaïi chaát thaûi
Carbon Hydro Oxy Nitô Löu huyønh Tro
Thöïc phaåm
Môõ 73,0 11,5 14,8 0,4 0,1 0,2
Chaát thaûi thöïc phaåm 48,0 6,4 37,6 2,6 0,4 5,0
Traùi caây thaûi boû 48,5 6,2 39,5 1,4 0,2 4,2
Thòt thaûi boû 59,6 9,4 24,7 1,2 0,2 4,9
Giaáy
Carton 43,0 5,9 44,8 0,3 0,2 5,0
Taïp chí 32,9 5,0 38,6 0,1 0,1 23,3
Giaáy in baùo 49,1 6,1 43,0 < 0,1 0,2 1,5
Giaáy (hoãn hôïp) 43,4 5,8 44,3 0,3 0,2 6,0
Giaáy neán 59,2 9,3 30,1 0,1 0,1 1,2
Nhöïa
Nhöïa (hoãn hôïp) 60,0 7,2 22,8 - - 10,0
Polyethylene 85,2 14,2 - < 0,1 < 0,1 0,4

Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
2-10
Polystyrene 87,1 8,4 4,0 0,2 - 0,3
Polyurethane(1)
63,3 6,3 17,6 6,0 < 0,1 4,3
Polyvinyl chloride(1)
45,2 5,6 1,6 0,1 0,1 2,0
Vaûi, Cao su, Da
Vaûi 48,0 6,4 40,0 2,2 0,2 3,2
Cao su 69,7 8,7 - - 1,6 20,0
Da 60,0 8,0 11,6 10,0 0,4 10,0
Goã, caây,…
Raùc vöôøn 46,0 6,0 38,0 3,4 0,3 6,3
Goã (goã töôi) 50,1 6,4 42,3 0,1 0,1 1,0
Goã cöùng 49,6 6,1 43,2 0,1 < 0,1 0,9
Goã (hoãn hôïp) 49,5 6,0 42,7 0,2 < 0,1 1,5
Goã vuïn 48,1 5,8 45,5 0,1 < 0,1 0,4
Thuyû tinh, kim loaïi, …
Thuyû tinh vaø khoaùng saûn(2)
0,5 0,1 0,4 < 0,1 - 98,9
Kim loaïi (hoãn hôïp)(2)
4,5 0,6 4,3 < 0,1 - 90,5
Caùc thaønh phaàn khaùc
Raùc vaên phoøng 24,3 3,0 4,0 0,5 0,2 68,0
Daàu, sôn 66,9 9,6 5,2 2,0 - 16,3
RDF (Refuse-derived fuel) 44,7 6,2 38,4 0,7 < 0,1 9,9
(1)
Phaàn coøn laïi laø Clo
(2)
Naêng löôïng coù töø lôùp phuû, nhaõn hieäu vaø nhöõng vaät lieäu ñính keøm
Baûng 2.6 Thaønh phaàn caùc nguyeân toá cuûa caùc chaát chaùy ñöôïc coù trong chaát thaûi raén khu daân cö
Phaàn traêm khoái löôïng khoâ (%)
Thaønh phaàn
Carbon Hydro Oxy Nitô Löu huyønh Tro
Chaát höõu cô
Chaát thaûi thöïc phaåm 48,0 6,4 37,6 2,6 0,4 5,0
Giaáy 43,5 6,0 44,0 0,3 0,2 6,0
Carton 44,0 5,9 44,6 0,3 0,2 5,0
Nhöïa 60,0 7,2 22,8 - - 10,0
Vaûi 55,0 6,6 31,2 4,6 0,15 2,5
Cao su 78,0 10,0 - 2,0 - 10,0
Da 60,0 8,0 11,6 10,0 0,4 10,0
Raùc vöôøn 47,8 6,0 38,0 3,4 0,3 4,5
Goã 49,5 6,0 42,7 0,2 0,1 1,5
Chaát voâ cô
Thuyû tinh(1)
0,5 0,1 0,4 < 0,1 - 98,9
Kim loaïi(1)
4,5 0,6 4,3 < 0,1 - 90,5
Buïi, tro,… 26,3 3,0 2,0 0,5 0,2 68,0

Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
2-11
(1)
Naêng löôïng coù töø lôùp phuû, nhaõn hieäu vaø nhöõng vaät lieäu ñính keøm
2.3.2.4 Naêng löôïng chöùa trong caùc thaønh phaàn cuûa chaát thaûi raén
Naêng löôïng chöùa trong thaønh phaàn chaát höõu cô coù trong raùc sinh hoaït coù theå xaùc ñònh ñöôïc
baèng caùch: (1) söû duïng loø hôi nhö moät thieát bò ño nhieät löôïng, (2) thieát bò ño nhieät löôïng trong
phoøng thí nghieäm vaø (3) tính toaùn neáu bieát thaønh phaàn caùc nguyeân toá. Tuy nhieân, phöông aùn
söû duïng loø hôi khoù thöïc hieän neân haàu heát soá lieäu veà naêng löôïng cuûa caùc thaønh phaàn chöùa trong
raùc ñeàu ñöôïc xaùc ñònh baèng maùy ño nhieät löôïng trong phoøng thí nghieäm.
Baûng 2.7 Naêng löôïng vaø phaàn chaát trô coù trong raùc sinh hoaït töø khu daân cö
Phaàn chaát trô(1)
(%) Naêng löôïng(2)
(Btu/lb)
Thaønh phaàn
Khoaûng dao ñoäng Ñaëc tröng Khoaûng dao ñoäng Ñaëc tröng
Chaát höõu cô
Chaát thaûi thöïc phaåm 2-8 5,0 1.500-3.000 2.000
Giaáy 4-8 6,0 5.000-8.000 7.200
Carton 3-6 5,0 6.000-7.500 7.000
Nhöïa 6-20 10,0 12.000-16.000 14.000
Vaûi 2-4 2,5 6.500-8.000 7.500
Cao su 8-20 10,0 9.000-12.000 10.000
Da 8-20 10,0 6.500-8.500 7.500
Raùc vöôøn 2-6 4,5 1.000-8.000 2.800
Goã 0,6-2 1,5 7.500-8.500 8.000
Chaát höõu cô khaùc - - - -
Chaát voâ cô
Thuyû tinh 96-99+ 98,0 50-100(3)
60
Lon thieác 96-99+ 98,0 100-500(3)
300
Nhoâm 90-99+ 96,0 - -
Kim loaïi khaùc 94-99+ 98,0 100-500(3)
300
Buïi, tro,… 60-80 70,0 1.000-5.000 3.000
Chaát thaûi raén sinh hoaït 4.000-6.000 5.000(4)
(1) Sau khi chaùy hoaøn toaøn
(2) Theo thaønh phaàn thu gom ñöôïc
(3) Naêng löôïng coù töø lôùp phuû, nhaõn hieäu vaø nhöõng vaät lieäu ñính keøm
(4) Giaù trò naêng löôïng trong baûng naøy lôùn hôn caùc giaù trò töông öùng, chuû yeáu do (1) löôïng chaát thaûi
thöïc phaåm bò giaûm vaø (2) thaønh phaàn phaàn traêm nhöïa gia taêng (7% thay vì 4%) ñoái vôùi chaát thaûi
raén sinh hoaït laáy töø khu daân cö.
Btu/lb x 2,326 = kJ/kg.

Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
2-12
2.3.2.5 Chaát dinh döôõng vaø nhöõng nguyeân toá caàn thieát khaùc
Neáu thaønh phaàn chaát höõu cô coù trong chaát thaûi raén sinh hoaït ñöôïc söû duïng laøm nguyeân lieäu
saûn xuaát caùc saûn phaåm thoâng qua quaù trình chuyeån hoaù sinh hoïc (phaân compost, methane, vaø
ethanol,…). Soá lieäu veà chaát dinh döôõng vaø nhöõng nguyeân toá caàn thieát khaùc trong chaát thaûi ñoùng
vai troø quan troïng nhaèm baûo ñaûm dinh döôõng cho vi sinh vaät cuõng nhö yeâu caàu cuûa saûn phaåm
sau quaù trình chuyeån hoùa sinh hoïc. Chaát dinh döôõng vaø nhöõng nguyeân toá caàn thieát coù trong
thaønh phaàn chaát höõu cô cuûa chaát thaûi raén sinh hoaït ñöôïc trình baøy trong Baûng 2.6.
Baûng 2.8 Caùc nguyeân toá coù trong caùc chaát höõu cô caàn thieát cho quaù trình chuyeån hoaù sinh hoïc
Nguyeân lieäu cung caáp (tính theo khoái löôïng khoâ)
Thaønh phaàn Ñôn vò
Giaáy in baùo Giaáy coâng sôû Raùc vöôøn Raùc thöïc phaåm
NH4-N ppm 4 61 149 205
NO3-N ppm 4 218 490 4278
P ppm 44 295 3500 4900
PO4-P ppm 20 164 2210 3200
K % 0,35 0,29 2,27 4,18
SO4-P ppm 159 324 882 855
Ca % 0,01 0,10 0,42 0,43
Mg % 0,02 0,04 0,21 0,16
Na % 0,74 1,05 0,06 0,15
B ppm 14 28 88 17
Se ppm -22 - < 1 < 1
Zn ppm 49 177 20 21
Mn ppm 57 15 56 20
Fe ppm 12 396 451 48
Cu ppm - 14 7,7 6,9
Co ppm - - 5,0 3,0
Mo ppm - - 1,0 < 1
Ni ppm - - 9,0 4,5
W ppm - - 4,0 3,3
2.3.3 TÍNH CHAÁT SINH HOÏC CUÛA CHAÁT THAÛI RAÉN SINH HOAÏT
Ngoaïi tröø nhöïa, cao su, vaø da, phaàn chaát höõu cô cuûa haàu heát chaát thaûi raén sinh hoaït coù theå
ñöôïc phaân loaïi nhö sau:
1. Nhöõng chaát tan ñöôïc trong nöôùc nhö ñöôøng, tinh boät, amino acids, vaø caùc acid höõu cô
khaùc.
2. Hemicellulose laø saûn phaåm ngöng tuï cuûa ñöôøng 5 carbon vaø ñöôøng 6 carbon.
3. Cellulose laø saûn phaåm ngöng tuï cuûa glucose, ñöôøng 6-carbon.

Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
2-13
4. Môõ, daàu vaø saùp laø nhöõng ester cuûa röôïu vaø acid beùo maïch daøi.
5. Lignin laø hôïp chaát cao phaân töû chöùa caùc voøng thôm vaø caùc nhoùm methoxyl (-OCH3).
6. Lignocellulose
7. Proteins laø chuoãi caùc amino acid.
Ñaëc tính sinh hoïc quan troïng nhaát cuûa thaønh phaàn chaát höõu cô coù trong chaát thaûi raén sinh hoaït
laø haàu heát caùc thaønh phaàn naøy ñeàu coù khaû naêng chuyeån hoaù sinh hoïc taïo caùc thaønh khí, chaát
raén höõu cô trô, vaø caùc chaát voâ cô. Muøi vaø ruoài nhaëng sinh ra trong quaù trình chaát höõu cô bò thoái
röõa (raùc thöïc phaåm) coù trong chaát thaûi raén sinh hoaït.
2.3.3.1 Khaû naêng phaân huyû sinh hoïc cuûa caùc thaønh phaàn chaát höõu cô
Haøm löôïng chaát raén bay hôi (VS), xaùc ñònh baèng caùch nung ôû nhieät ñoä 5500
C, thöôøng ñöôïc söû
duïng ñeå ñaùnh giaù khaû naêng phaân huyû sinh hoïc cuûa chaát höõu cô trong chaát thaûi raén sinh hoaït.
Tuy nhieân, vieäc söû duïng chæ tieâu VS ñeå bieåu dieãn khaû naêng phaân huyû sinh hoïc cuûa phaàn chaát
höõu cô coù trong chaát thaûi raén sinh hoaït laø khoâng chính xaùc vì moät soá thaønh phaàn chaát höõu cô
raát deã bay hôi nhöng raát khoù bò phaân huyû sinh hoïc. (ví duï giaáy in baùo, vaø nhieàu loaïi caây
kieång).
Baûng 2.10 Thaønh phaàn coù khaû naêng phaân huyû sinh hoïc cuûa moät soá chaát thaûi höõu cô tính theo
haøm löôïng lignin
Thaønh phaàn VS (% cuûa chaát
raén toång coäng TS)
Haøm löôïng lignin
(LC), (% VS)
Phaàn coù khaû naêng phaân
huyû sinh hoïc (BF)*
Raùc thöïc phaåm 7-15 0,4 0,82
Giaáy
Giaáy in baùo
Giaáy coâng sôû
Carton
94,0
96,4
94,0
21,9
0,4
12,9
0,22
0,82
0,47
Raùc vöôøn 50-90 4,1 0,72
*
Tính theo phöông trình (2-11)
2.3.3.2 Söï hình thaønh muøi
Muøi sinh ra khi toàn tröõ chaát thaûi raén trong thôøi gian daøi giöõa caùc khaâu thu gom, trung chuyeån
vaø thaûi ra baõi raùc nhaát laø ôû nhöõng vuøng khí haäu noùng do quaù trình phaân huyû kî khí caùc chaát
höõu cô deã bò phaân huyû coù trong chaát thaûi raén sinh hoaït. Ví duï, trong ñieàu kieän kî khí , sulfate
coù the bò khöû thaønh sulfide (S2-
), sau ñoù sulfide keát hôïp vôùi hydro taïo thaønh H2S. Quaù trình
naøy coù theå bieåu dieãn theo caùc phöông trình sau:

Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
2 CH3CHOHCOOH + SO4
2-
→ 2 CH3COOH + S2-
+ H2O + CO2
(2-12)
Lactate Sulfate Acetate Sulfide
4H2 + SO4
2-
→ S2-
+ 4H2O
(2-13)
S2-
+ 2H+
→ H2S
(2-14)
Ion Sulfide coù theå keát hôïp vôùi muoái kim loaïi saün coù, ví duï muoái saét, taïo thaønh sulfide kim loaïi:
S2-
+ Fe2+
→ FeS
(2-15)
Maøu ñen cuûa chaát thaûi raén ñaõ phaân huyû kî khí ôû baõi choân laáp chuû yeáu laø do söï hình thaønh caùc
muoái sulfide kim loaïi. Neáu khoâng taïo thaønh caùc muoái naøy, vaán ñeà muøi cuûa baõi choân laáp seõ trôû
neân nghieâm troïng hôn.
Caùc hôïp chaát höõu cô chöùa löu huyønh khi bò khöû seõ taïo thaønh nhöõng hôïp chaát coù muøi hoâi nhö
methyl mercaptan vaø aminobutyric acid.
CH3SCH2CH2CH(NH2)COOH CH3SH + CH3CH2CH2(NH2)COOH (2-16)
+2H
Methionine Methyl mercaptan Aminobutyric acid
Methylmercaptan coù theå bò thuyû phaân taïo thaønh methyl alcohol vaø hydrogen sulfide:
CH3SH + H2O → CH4OH + H2S
(2-17)
2.3.3.3 Söï sinh saûn ruoài nhaëng
Vaøo muøa heø cuõng nhö taát caû caùc muøa cuûa nhöõng vuøng coù khí haäu aám aùp, söï sinh saûn ruoài ôû khu
vöïc chöùa raùc laø vaán ñeà ñaùng quan taâm. Quaù trình phaùt trieån töø tröùng thaønh ruoài thöôøng ít hôn 2
tuaàn keå töø ngaøy ñeû tröùng. Thoâng thöôøng chu kyø phaùt trieån cuûa ruoài ôû khu daân cö töø tröùng thaønh
ruoài coù theå bieåu dieãn nhö sau:
Tröùng phaùt trieån : 8-12 giôø
Giai ñoaïn ñaàu cuûa aáu truøng : 20 giôø
Giai ñoaïn thöù hai cuûa aáu truøng : 24 giôø
Giai ñoaïn thöù ba cuûa aáu truøng : 3 ngaøy
Giai ñoaïn nhoäng : 4-5 ngaøy
Toång coäng : 9-11 ngaøy
2-14

Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
2-15
2.3.4 CHUYEÅN HOAÙ LYÙ HOÏC, HOAÙ HOÏC, SINH HOÏC CUÛA CHAÁT THAÛI RAÉN
2.3.4.1 Chuyeån hoaù lyù hoïc
Nhöõng bieán ñoåi lyù hoïc cô baûn coù theå xaûy ra trong quaù trình vaän haønh heä thoáng quaûn lyù chaát
thaûi raén bao goàm (1) phaân loaïi, (2) giaûm theå tích cô hoïc, (3) giaûm kích thöôùc cô hoïc . Nhöõng
bieán ñoåi lyù hoïc khoâng laøm chuyeån pha (ví duï töø pha raén sang pha khí) nhö caùc quaù trình bieán
ñoåi hoaù hoïc vaø sinh hoïc.
Baûng 2.11 Caùc quaù trình chuyeån hoaù söû duïng trong quaûn lyù chaát thaûi raén
Quaù trình Phöông phaùp thöïc hieän
Söï chuyeån hoaù hoaëc caùc saûn phaåm
chuyeån hoaù cô baûn
Lyù hoïc
Phaân loaïi Phaân loaïi thuû coâng hoaëc
cô khí
Caùc thaønh phaàn rieâng reõ coù trong
chaát thaûi raén sinh hoaït
Giaûm theå tích Neùn, EÙp Giaûm theå tích chaát thaûi
Giaûm kích thöôùc Caét, xay, nghieàn Giaûm kích thöôùc chaát thaûi
Hoaù hoïc
Ñoát Oxy hoaù CO2, SO2,, caùc saûn phaåm khaùc, tro
Nhieät phaân Chöng caát phaân huyû Doøng khí chöùa nhieàu chaát khí khaùc
nhau, haéc ín, hoaëc daàu, vaø than.
Khí hoaù Ñoát thieáu khí Khí naêng löôïng thaáp, than chöùa
carbon vaø chaát trô coù saün trong nhieân
lieäu, vaø daàu pyrolic.
Sinh hoïc
Laøm phaân compost hieáu khí Bieán ñoåi sinh hoïc hieáu khí Phaân compost
Phaân huyû kî khí Bieán ñoåi sinh hoïc kî khí CH4, CO2, buøn
Laøm phaân compost kî khí Bieán ñoåi sinh hoïc kî khí CH4, CO2, chaát thaûi ñaõ phaân huyû
Phaân loaïi chaát thaûi.
Phaân loaïi chaát thaûi laø quaù trình taùch rieâng caùc thaønh phaàn coù trong chaát thaûi raén sinh hoaït,
nhaèm chuyeån chaát thaûi töø daïng hoãn taïp sang daïng töông ñoái ñoàng nhaát. Quaù trình naøy caàn
thieát ñeå thu hoài nhöõng thaønh phaàn coù theå taùi sinh taùi söû duïng ñöôïc coù trong chaát thaûi raén sinh
hoaït, taùch rieâng nhöõng thaønh phaàn mang tính nguy haïi vaø nhöõng thaønh phaàn coù khaû naêng thu
hoài naêng löôïng.

Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
2-16
Giaûm theå tích cô hoïc
Phöông phaùp neùn, eùp thöôøng ñöôïc aùp duïng ñeå giaûm theå tích chaát thaûi. ÔÛ haàu heát caùc thaønh
phoá, xe thu gom thöôøng ñöôïc laép ñaët boä phaän eùp raùc nhaèm taêng khoái löôïng raùc coù theå thu gom
trong moät chuyeán. Giaáy, carton, nhöïa vaø lon nhoâm, lon thieác thu gom töø chaát thaûi raén sinh
hoaït ñöôïc ñoùng kieän ñeå giaûm theå tích chöùa, chi phí xöû lyù vaø chi phí vaän chuyeån ñeán trung taâm
xöû lyù Hieän nay, moät soá heä thoáng neùn aùp suaát cao ñöôïc duøng ñeå saûn xuaát nhöõng vaät lieäu thích
hôïp cho nhieàu muïc ñích söû duïng khaùc nhau nhö cheá taïo thanh ñoát loø söôûi töø giaáy vaø carton.
Thoâng thöôøng, caùc traïm trung chuyeån ñeàu ñöôïc laép ñaët heä thoáng eùp raùc ñeå giaûm chi phí vaän
chuyeån raùc thaûi ñeán baõi choân laáp. Töông töï nhö vaäy, ñeå taêng thôøi gian söû duïng baõi choân laáp,
raùc thöôøng ñöôïc neùn tröôùc khi phuû ñaát.
Giaûm kích thöôùc cô hoïc
Giaûm kích thöôùc chaát thaûi nhaèm thu ñöôïc chaát thaûi coù kích thöôùc ñoàng nhaát vaø nhoû hôn so vôùi
kích thöôùc ban ñaàu cuûa chuùng (Hình 2.8). Caàn löu yù raèng giaûm kích thöôùc chaát thaûi khoâng coù
nghóa laø theå tích chaát thaûi cuõng phaûi giaûm. Trong moät soá tröôøng hôïp, theå tích cuûa chaát thaûi sau
khi giaûm kích thöôùc seõ lôùn hôn theå tích ban ñaàu cuûa chuùng.
2.3.4.2 Chuyeån hoaù hoaù hoïc
Bieán ñoåi hoaù hoïc chaát thaûi raén bao haøm caû quaù trình chuyeån pha (töø pha raén sang pha loûng, töø
pha raén sang pha khí, …). Ñeå giaûm theå tích vaø thu hoài caùc saûn phaåm, nhöõng quaù trình chuyeån
hoaù hoaù hoïc chuû yeáu söû duïng trong xöû lyù chaát thaûi raén sinh hoaït bao goàm (1) ñoát (quaù trình
oxy hoaù hoaù hoïc), (2) nhieät phaân, vaø (3) khí hoaù.
Ñoát (Oxy hoaù hoaù hoïc)
Ñoát laø phaûn öùng hoaù hoïc giöõa oxy vaø chaát höõu cô coù trong raùc taïo thaønh caùc hôïp chaát bò oxy
hoaù cuøng vôùi söï phaùt saùng vaø toaû nhieät. Neáu khoâng khí ñöôïc cung caáp vôùi löôïng thöøa vaø döôùi
ñieàu kieän phaûn öùng lyù töôûng, quaù trình ñoát thaønh phaàn chaát höõu cô coù trong chaát thaûi raén sinh
hoaït coù theå bieåu dieãn theo phöông trình phaûn öùng sau:
Chaát höõu cô + Khoâng khí (dö) → N2 + CO2 + H2O + O2 + Tro + Nhieät
(2-18)
Löôïng khoâng khí ñöôïc caáp dö nhaèm ñaûm baûo quaù trình chaùy xaûy ra hoaøn toaøn. Saûn phaåm cuoái
cuûa quaù trình ñoát chaùy chaát thaûi raén sinh hoaït bao goàm khí noùng chöùa N2, CO2, H2O, vaø O2, vaø
phaàn khoâng chaùy coøn laïi. Trong thöïc teá, ngoaøi nhöõng thaønh phaàn naøy coøn coù moät löôïng nhoû
caùc khí NH3, SO2, NOx, vaø caùc khí vi löôïng khaùc tuyø theo baûn chaát cuûa chaát thaûi.

Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
2-17
Nhieät phaân
Vì haàu heát caùc chaát höõu cô ñeàu khoâng beàn nhieät, chuùng coù theå bò caét maïch qua caùc phaûn öùng
cracking nhieät vaø ngöng tuï trong ñieàu kieän khoâng coù oxy, taïo thaønh nhöõng phaàn khí, loûng vaø
raén. Traùi vôùi quaù trình ñoát laø quaù trình toaû nhieät, quaù trình nhieät phaân laø quaù trình thu nhieät.
Ñaëc tính cuûa 3 phaàn chính taïo thaønh töø quaù trình nhieät phaân chaát thaûi raén sinh hoaït nhö sau:
(1) doøng khí sinh ra chöùa H2, CH4, CO, CO2 vaø nhieàu khí khaùc tuyø thuoäc vaøo baûn chaát cuûa chaát
thaûi ñem nhieät phaân, (2) haéc ín vaø/hoaëc daàu daïng loûng ôû ñieàu kieän nhieät ñoä phoøng vaø chöùa caùc
hoaù chaát nhö acetic acid, acetone vaø methanol, vaø than bao goàm carbon nguyeân chaát cuøng vôùi
nhöõng chaát trô khaùc. Quaù trình nhieät phaân cellulose coù theå bieåu dieãn baèng phöông trình phaûn
öùng sau:
3(C6H10O5) → 8H2O + C6H8O + 2CO + 2CO2 + CH4 + H2 + 7C
(2-19)
Trong Phöông trình 2.19, thaønh phaàn haéc ín vaø/hoaëc daàu thu ñöôïc chính laø C6H8O.
Khí hoaù
Quaù trình khí hoaù bao goàm quaù trình ñoát chaùy moät phaàn nhieân lieäu carbon ñeå taïo thaønh khí
nhieân lieäu chaùy ñöôïc giaøu CO, H2 vaø moät soá hydrocarbon no, chuû yeáu laø CH4. Khí nhieân lieäu
chaùy ñöôïc sau ñoù ñöôïc ñoát chaùy trong ñoäng cô ñoát trong hoaëc noài hôi. Neáu thieát bò khí hoaù
ñöôïc vaän haønh ôû dieàu kieän aùp suaát khí quyeån söû duïng khoâng khí laøm taùc nhaân oxy hoaù, saûn
phaåm cuoái cuûa quaù trình khí hoaù seõ laø (1) khí naêng löôïng thaáp chöùa CO2, CO, H2, CH4, vaø N2,
(2) haéc ín chöùa C vaø caùc chaát trô saün coù trong nhieân lieäu, vaø (3) chaát loûng ngöng tuï ñöôïc gioáng
nhö daàu pyrolic.
2.3.4.3 Chuyeån hoaù sinh hoïc
Caùc quaù trình chuyeån hoaù sinh hoïc phaàn chaát höõu cô coù trong chaát thaûi raén sinh hoaït coù theå aùp
duïng ñeå giaûm theå tích vaø khoái löôïng chaát thaûi, saûn xuaát phaân compost duøng boå sung chaát dinh
döôõng cho ñaát, vaø saûn xuaát khí methane. Nhöõng vi sinh vaät chuû yeáu tham gia quaù trình chuyeån
hoaù sinh hoïc caùc chaát thaûi höõu cô bao goàm vi khuaån, naám, men, vaø antinomycetes. Caùc quaù
trình naøy coù theå ñöôïc thöïc hieän trong ñieàu kieän hieáu khí hoaëc kî khí, tuyø theo löôïng oxy saün
coù. Nhöõng ñieåm khaùc bieät cô baûn giöõa caùc phaûn öùng chuyeån hoaù hieáu khí vaø kî khí laø baûn chaát
cuûa caùc saûn phaåm cuoái cuûa quaù trình vaø löôïng oxy thöïc söï caàn phaûi cung caáp ñeå thöïc hieän quaù
trình chuyeån hoaù hieáu khí. Nhöõng quaù trình sinh hoïc öùng duïng ñeå chuyeån hoaù chaát höõu cô coù
trong chaát thaûi sinh hoaït bao goàm quaù trình laøm phaân compost hieáu khí, quaù trình phaân huyû kî
khí vaø quaù trình phaân huyû kî khí vôùi ôû noàng ñoä chaát raén cao.

Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
2-18
Quaù trình laøm phaân compost hieáu khí.
Phaàn chaát höõu cô chöùa trong chaát thaûi sinh hoaït seõ ñöôïc phaân huyû sinh hoïc. Möùc ñoä vaø thôøi
gian caàn thieát cho quaù trình phaân huyû xaûy ra phuï thuoäc vaøo baûn chaát cuûa chaát thaûi, ñoä aåm,
dinh döôõng saün coù, vaø caùc yeáu toá moâi tröôøng khaùc. Döôùi ñieàu kieän moâi tröôøng ñöôïc khoáng cheá
thích hôïp, raùc vöôøn vaø phaàn chaát höõu cô coù trong chaát thaûi raén sinh hoaït ñöôïc chuyeån hoaù
thaønh phaân compost trong moät khoaûng thôøi gian töông ñoái ngaén (töø 4 ñeán 6 tuaàn). Quaù trình
composting xaûy ra trong ñieàu kieän hieáu khí coù theå bieåu dieãn theo phöông trình sau:
Chaát Höõu Cô + O2 + Dinh Döôõng → Teá Baøo Môùi + Phaàn Chaát Höõu Cô + CO2
Khoâng Phaân Huyû
+ H2O + NH3 + SO4
2-
+ Nhieät
(2-20)
Trong phöông trình (2-20), caùc saûn phaåm cuoái chuû yeáu laø teá baøo môùi, phaàn chaát höõu cô khoâng
phaân huyû, CO2, H2O, NH3, vaø SO4
2-
. Compost laø phaàn chaát höõu cô beàn khoâng bò phaân huyû coøn
laïi, thöôøng chöùa nhieàu lignin laø thaønh phaàn khoù bò phaân huyû sinh hoïc trong moät khoaûng thôøi
gian ngaén. Lignin coù nhieàu trong giaáy in baùo, laø moät hôïp chaát höõu cô cao phaân töû coù trong sôïi
celluclose cuûa caùc loaïi caây laáy goã vaø caùc loaïi thöïc vaät khaùc.
Quaù trình phaân huyû kî khí.
Phaàn chaát höõu cô chöùa trong chaát thaûi raén sinh hoaït coù theå phaân huyû sinh hoïc trong ñieàu kieän
kî khí, taïo thaønh khí chöùa CO2 vaø CH4. Quaù trình chuyeån hoaù naøy coù theå bieåu dieãn baèng
phöông trình sau:
Chaát Höõu Cô + H2O + Dinh Döôõng → Teá Baøo Môùi + Phaàn Chaát Höõu Cô + CO2
Khoâng Phaân Huyû
+ CH4 + NH3 + H2S + Nhieät
(2-21)
Nhö vaäy, caùc saûn phaåm cuoái chuû yeáu laø CO2, CH4, NH3, H2S, vaø phaàn chaát höõu cô khoâng phaân
huyû. Trong haàu heát caùc quaù trình chuyeån hoaù kî khí, CO2 vaø CH4 chieám hôn 99% toång löôïng
khí sinh ra. Phaàn chaát höõu cô beàn coøn laïi (buøn) phaûi ñöôïc taùch nöôùc tröôùc khi ñoå ra baõi choân
laáp. Buøn ñaõ taùch nöôùc thöôøng ñöôïc uû phaân compost hieáu khí tröôùc khi boùn cho ñaát hoaëc ñoå ra
baõi choân.
2.3.4.4 Vai troø cuûa caùc quaù trình chuyeån hoaù chaát thaûi trong quaûn lyù chaát thaûi raén
Caùc quaù trình chuyeån hoaù lyù hoïc, hoaù hoïc, vaø sinh hoïc ñöôïc aùp duïng ñeå (1) gia taêng hieäu quaû
vaän haønh heä thoáng quaûn lyù chaát thaûi raén, (2) thu hoài caùc thaønh phaàn coù khaû naêng taùi sinh vaø taùi
söû duïng, (3) thu hoài caùc saûn phaåm chuyeån hoaù vaø naêng löôïng. Moái quan heä maät thieát giöõa quaù
trình chuyeån hoaù chaát thaûi trong vieäc thieát keá heä thoáng hôïp nhaát quaûn lyù chaát thaûi raén coù theå

Tel: (08)5150181
Fax: (08)4452694
www.gree-vn.com
2-19
chöùng minh nhö sau: Neáu quaù trình laøm phaân compost laø moät khaâu trong chöông trình quaûn lyù
chaát thaûi raén, phaàn chaát höõu cô coù trong chaát thaûi raén sinh hoaït phaûi ñöôïc taùch rieâng. Muoán
vaäy vieäc phaân loaïi chaát thaûi phaûi ñöôïc thöïc hieän taïi nguoàn phaùt hay taïi nhaø maùy thu hoài chaát
thaûi. Neáu phaân loaïi taïi nguoàn, nhöõng thaønh phaàn naøo caàn ñöôïc taùch rieâng ñeå quaù trình laøm
phaân compost ñaït toái öu.
Taêng hieäu quaû vaän haønh heä thoáng quaûn lyù chaát thaûi.
Ñeå taêng hieäu quaû vaän haønh heä thoáng quaûn lyù chaát thaûi raén vaø giaûm nhu caàu veà theå tích toàn tröõ
chaát thaûi ôû nhöõng khu nhaø cao taàng, chaát thaûi thöôøng ñöôïc ñoùng thaønh kieän. Ví duï, giaáy loaïi
thu hoài taùi sinh ñöôïc ñoùng thaønh kieän ñeå giaûm theå tích chöùa vaø chi phí vaän chuyeån. Trong
nhieàu tröôøng hôïp, chaát thaûi ñöôïc ñoùng thaønh kieän ñeå giaûm chi phí vaän chuyeån ñeán baõi choân
laáp. Taïi caùc baõi choân laáp, chaát thaûi ñöôïc neùn eùp ñeå coù theå söû duïng moät caùch hieäu quaû söùc chöùa
cuûa baõi choân. Neáu chaát thaûi ñöôïc vaän chuyeån baèng phöông phaùp thuyû löïc hoaëc khí neùn, moät soá
thaønh phaàn caàn ñöôïc caét nhoû ñeå giaûm kích thöôùc. Giaûm kích thöôùc cô hoïc cuõng ñöôïc aùp duïng
ñeå taêng hieäu quaû söû duïng baõi choân. Phaân loaïi chaát thaûi taïi nguoàn phaùt sinh hieän nay ñöôïc xem
laø phöông phaùp hieäu quaû ñeå taùch moät löôïng nhoû chaát thaûi nguy haïi coù trong chaát thaûi raén sinh
hoaït, nhôø ñoù baõi choân laáp ñöôïc vaän haønh an toaøn hôn. Caùc quaù trình hoùa hoïc vaø sinh hoïc coù
theå aùp duïng ñeå giaûm theå tích vaø khoái löôïng chaát thaûi caàn phaûi choân laáp vaø taïo ra nhöõng saûn
phaåm höõu duïng.
Thu hoài nguuyeân lieäu ñeå taùi sinh vaø taùi söû duïng.
Nhöõng thaønh phaàn coù theå thu hoài ñöôïc laø nhöõng thaønh phaàn coù thò tröôøng tieâu thuï vaø toàn taïi
trong raùc thaûi vôùi löôïng ñuû lôùn. Ñoái vôùi chaát thaûi raén sinh hoaït, nhöõng thaønh phaàn coù theå thu
hoài ñöôïc bao goàm giaáy, carton, nhöïa, raùc vöôøn, thuûy tinh, kim loaïi chöùa saét, nhoâm, vaø nhöõng
kim loaïi maøu khaùc.
Thu hoài nhöõng saûn phaåm chuyeån hoùa vaø naêng löôïng.
Phaàn chaát höõu cô coù trong chaát thaûi raén sinh hoaït coù theå chuyeån hoùa thaønh nhöõng saûn phaåm
höõu duïng vaø cuoái cuøng thaønh naêng löôïng theo nhieàu caùch khaùc nhau, bao goàm (1) ñoát chaùy taïo
thaønh hôi vaø ñieän, (2) nhieät phaân taïo ra khí toång hôïp, nhieân lieäu loûng hoaëc nhieän lieäu khí, vaø
chaát raén; (3) khí hoùa ñeå taïo nhieân lieäu toång hôïp; (4) bieán ñoåi sinh hoïc saûn xuaát phaân compost;
vaø phaân huûy sinh hoïc ñeå taïo khí methane vaø muøn.

Chuong 2 quan_ly_ctrsh

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (19)

Similar to Chuong 2 quan_ly_ctrsh

Similar to Chuong 2 quan_ly_ctrsh (20)

Chuong 2 quan_ly_ctrsh