Μια περιήγηση στο Έθνικό Ιστορικό Μουσείο.

3. Άποψη του κτηρίου του ελληνικού Κοινοβουλίου περί το 1890

4. Άποψη του κτηρίου στις αρχές του 20ου αιώνα

5. Η αίθουσα της Παλαιάς Βουλής

6. Η αίθουσα της Παλαιάς Βουλής

7. Η αίθουσα της Παλαιάς Βουλής

8. Η αίθουσα της Παλαιάς Βουλής

13. Διάδρομος 1

15. Κωνσταντίνος ΙΑ’ Παλαιολόγος
Ανδριάντας του τελευταίου αυτοκράτορα του
Βυζαντίου (1449-1453), που σκοτώθηκε
υπερασπιζόμενος την Κωνσταντινούπολη από τους
Οθωμανούς πολιορκητές του Μωάμεθ του πορθητή.
Έργο του γλύπτη Νικόλα.

16. Γενική άποψη της Κωνσταντινούπολης

17. Αίθουσα 2

22. Οθωμανική πανοπλία 17ου αι.
Αλυσιδωτός χιτώνας και θώρακας
διακοσμημένος με σαβάτι. Φέρει το
σφράγισμα “ΙΥΙ”, χαρακτηριστικό πανοπλιών
από το οπλοστάσιο του Μωάμεθ Β΄.
Ανήκε σε Μαυριτανό από την Κρήτη.

23. Βενετικός θυρεός
Προξενικό έμβλημα της Βενετίας, 17ος αι.
Προέρχεται από νήσο του Αιγαίου.

24. Ενετική Σημαία από τη Ζάκυνθο
Φέρει τον φτερωτό λέοντα του Αγίου Μάρκου και το οικόσημο του
Προβλεπτού της Ζακύνθου Κωνσταντίου Μικιέλη (1701-1703).

25. Αίθουσα 3

29. Η χάρτα της Ελλάδος
Τυπώθηκε στη Βιέννη
το 1797 από το Ρήγα
Βελεστινλή. Ιστορικός
χάρτης που εξέδωσε
ο Ρήγας Βελεστινλής
στη Βιέννη το 1797
«χάριν των Ελλήνων
και Φιλελλήνων».
Περιλαμβάνει όλες
τις περιοχές όπου
ζούσαν ή είχαν ζήσει
Έλληνες στα
Βαλκάνια και τη
Μικρά Ασία.
Αποτελεί μνημειώδες
έργο μελέτης της
Ελληνικής Ιστορίας.

30. Επενδύτης του Ιερολοχίτου
Ανήκε στον Κωνσταντίνο Ξενοκράτους, που
έλαβε μέρος στη μάχη του Δραγατσανίου
(6 Ιουνίου 1821), στη σημερινή Ρουμανία.
Στη μάχη αυτή ο Ιερός Λόχος, που
συγκροτήθηκε από τον αρχηγό της Φιλικής
Εταιρείας Αλέξανδρο Υψηλάντη,
καταστράφηκε ολοσχερώς από τον
Οθωμανικό Στρατό.

31. Σημαία Σώματος Ανατολικής Μάνης, 1821
Φέρει σύμβολα της Φιλικής Εταιρείας και αλληγορικές παραστάσεις. Ανήκε στο, υπό τον
Πιέρρο Γρηγοράκη- Τζανετάκη, σώμα της Αν. Μάνης, κατά την πολιορκία και άλωση της
Μονεμβασιάς.

32. Σημαία της Επανάστασης του 1821
Φέρει σύμβολα της Φιλικής Εταιρείας. Σχεδιάστηκε από τον Παλαιών Πατρών
Γερμανό και υψώθηκε στην Ήλιδα το 1821, από το Γεώργιο Σισίνη

33. Εφοδιαστικό
Έγγραφο με τα σύμβολα της
Φιλικής Εταιρείας και
κρυπτογραφημένο κείμενο.

34. Αίθουσα 4

38. Γιαταγάνι του Ιωάννη Μακρυγιάννη

39. Σημαία Επανάστασης του 1821
Είναι διακοσμημένη με κεντητές παραστάσεις του Αγίου Γεωργίου και του προφήτη
Ηλία. Ανήκε στον Αγώνιστη Ηλία Μπισμπίνη απο το Μυστρά.

40. Σημαία από την Επανάσταση του 1821
Φέρει την επιγραφή ΣΗΜΕΑ ΕΛΗΝΗΚΙ- ΠΑΤΡΗΣ ΚΗΠΡΟΥ.
Ανήκε σε Κύπριους αγωνιστές που πολέμησαν στην Ελληνική Επανάσταση.

41. Βόλι και Κεφαλόδεσμος
Το βόλι που τραυμάτισε
θανάσιμα τον Μ. Μπότσαρη
και μέρος από το ματωμένο
κεφαλόδεσμο του αγωνιστή.

42. Πιστόλες του Νικ. Τζαβέλλα

43. Παλάσκα του Νικ. Τζαβέλλα

44. Αίθουσα 5

45. Η πεποίθηση των αγωνιζομένων Ελλήνων, ότι η απελευθέρωση του Γένους θα προέλθει από την ισχύ
των όπλων διατυπώνεται με σαφήνεια σε απόσπασμα του όρκου των Φιλικών:
«…Ορκιζόμεθα δε προπάντων ότι, μεταξύ ημών και των τυράννων της πατρίδος μας, το πυρ και ο
σίδηρος είναι τα μόνα μέσα της διαλλαγής και τίποτε άλλο».
Κατά την Επανάσταση, οι αγωνιστές χρησιμοποίησαν όσα όπλα είχαν κληρονομήσει από τους
προγόνους τους αρματολούς και κλέφτες, αλλά ο κύριος εφοδιασμός τους έγινε από λάφυρα και από
δωρεές των φιλελληνικών κομιτάτων. Το όπλο ήταν το πιο πολύτιμο αντικείμενο του πολεμιστή και
διακοσμούνταν πλούσια, με θέματα από τη λαϊκή παράδοση και από την αρχαιότητα, το Βυζάντιο και
τη Χριστιανική θρησκεία.
Το καριοφίλι ήταν το πιο διαδεδομένο μακρύ πυροβόλο όπλο. Όπως και οι πιστόλες (κουμπούρες)
ήταν όπλο πυριτόλιθου εμπροσθογεμές. Η σπάθα ονομαζόταν πάλα. Το γιαταγάνι ήταν πλατιά, κυρτή
μαχαίρα ανατολικής προέλευσης με την κόψη προς την εσωτερική ακμή. Μέσα στις παλάσκες,
αναρτημένες από το σελάχι (φαρδιά ζώνη), τοποθετούσαν προετοιμασμένα φυσίγγια (χαρτούτσες με
μπαρούτι). Ο πέλεκυς εκτός από όπλο αποτελούσε και σύμβολο εξουσίας.
Στον κύριο οπλισμό προστίθενται βοηθητικά εργαλεία και εξαρτήματα: μήτρες για να χυτεύουν
βόλια, πέτσινα δισάκια και μεζούρες-σέσουλες για το μπαρούτι, μεδουλάρια (μικρές θήκες με
αλυσίδα που περιείχαν λιπαντικές ουσίες για τη φροντίδα των όπλων), ατσαλόπετρες (στουρνάρια)
και πυριτόλιθοι (τουφεκόπετρες για την πρόκληση σπινθήρα), χαρμπιά (είδος σουβλιού με λαβή για
τον καθαρισμό και το γέμισμα του όπλου), τάσια, φυλαχτά

49. Θεόδωρος Κολοκοτρώνης
Μπρούτζινο εκμαγείο του νεκρικού προσωπείου του αρχιστρατήγου Θ. Κολοκοτρώνη.

50. Θεόδωρος Κολοκοτρώνης
Όπλα και εξοπλισμός του
Θ. Κολοκοτρώνη

51. Όπλα του Γεωργίου Καραϊσκάκη
Τάσι, καρυοφίλλι, πέλεκυς, παλάσκα.

52. Ταμπουράς του Ιωάννη Μακρυγιάννη
Κατασκευάστηκε από τον Λεωνίδα Γάϊλα το
1835. Φέρει διάστικτη και γραμμική
διακόσμηση καθώς και τα αρχικά του
Μακρυγιάννη (Γ.Μ.) αλλά και του
κατασκευαστή

53. Διάδρομος 6

55. Γραφείο Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’ και προσωπικά αντικείμενα
Ο Γρηγόριος Ε’ ήταν Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως όταν εκδηλώθηκε η Ελληνική Επανάσταση.
Παρόλο που υποχρεώθηκε από τους Οθωμανούς να αποκηρύξει την επανάσταση, δεν απέφυγε την
καταδίκη του σε θάνατο, ως εθνάρχης των εξεγερμένων χριστιανών.
Την Κυριακή του Πάσχα, 10 Απριλίου 1821, απαγχονίστηκε στην κεντρική πύλη του Πατριαρχείου, η
οποία έκτοτε παραμένει κλειστή.

56. Διάδρομος 7

61. Διάδρομος 7

62. Τα ακρόπρωρα (ακροστόλια), διακοσμητικά αγάλματα σκαλισμένα στην άκρη της πλώρης,
αποτελούσαν στην ελληνική ναυτική παράδοση το έμβλημα του πλοίου. Αξιόλογα έργα
λαϊκής ξυλογλυπτικής, κατασκευάζονταν συνήθως στα καρνάγια των νησιών από
έμπειρους καραβομαραγκούς.
Παλαιότερα απεικόνιζαν μυθικά όντα της θάλασσας, γοργόνες και θρησκευτικές μορφές.
Από τα τέλη του 18ου αι., με την ανάπτυξη της ελληνικής ναυτιλίας, έγιναν μέσο
έκφρασης της αφυπνιζόμενης εθνικής συνείδησης.
Τα ακρόπρωρα της συλλογής του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου απεικονίζουν μορφές
ηρώων από την αρχαία ιστορία και μυθολογία. Διακρίνονται δύο ανδρικοί τύποι, του
πολεμιστή με πανοπλία και του πολίτη με χλαμύδα και ταινία.
Πολλά από τα ακρόπρωρα είναι διάτρητα από βλήματα, ενώ συχνά φέρουν χρώμα σε
επάλληλες στρώσεις. Λέγεται πως μαύρα βάφονταν προκειμένου να μην αποτελούν
πρόκληση στους Τούρκους κατά το διάπλου των στενών του Βοσπόρου.

67. Ακρόπρωρα πλοίων της Επανάστασης του 1821
Γυναικεία μορφή, από το πλοίο "Αγαμέμνων"
της Μπουμπουλίνας.

68. Ακρόπρωρα πλοίων της Επανάστασης του 1821
Αρχαίος Έλληνας, από το πλοίο "Θεμιστοκλής"
των αδελφών Τομπάζη.

69. Ακρόπρωρα πλοίων της Επανάστασης του 1821
Αρχαίος Έλληνας, από το πλοίο "Λεωνίδας"
του Χατζηγιάννη Μέξη.

70. Ακρόπρωρα πλοίων της Επανάστασης του 1821
Αρχαίος Έλληνας, από το πλοίο "Επαμεινώνδας"
του Κωνσταντίνου Μπάμπα.

71. Ακρόπρωρα πλοίων της Επανάστασης του 1821
Ο θεός Άρης, από το πλοίο "Άρης" του
Ανδρέα Μιαούλη

73. Το πιεστήριο του πρώτου
Εθνικού Τυπογραφείου στο
Ναύπλιο
Προσφορά του Γάλλου Firmin Didot, το 1825

74. Διάδρομος 8

77. Παιγνιόχαρτα με
ελληνικές μορφές
Κυκλοφόρησαν πιθανώς στην
Ουγγαρία το 1829.

78. Ετικέτα σαπουνιού με πορτραίτο του Αλ. Υψηλάντη
Savon des Grecs/ Alexandre
Ypsilanti. Fabrique de Dissey et
Piver, parfumeurs, a Paris

79. Λαχνός προς όφελος του Αγώνα

80. Αίθουσα 9

85. Σημαία των Ψαρών, Επανάσταση 1821
Φέρει σύμβολα της Φιλικής Εταιρείας και την επιγραφή ΨΑΡΡΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Η ΘΑΝΑΤΟΣ

86. Κέλης Ναυάρχου Ανδρέα Μιαούλη
Η πλώρη και η πρύμνη της λέμβου της φρεγάτας «Ελλάς», η οποία ναυπηγήθηκε
στη Νέα Υόρκη και κατέπλευσε στο Ναύπλιο το Νοέμβριο του 1826.

87. Κέλης Ναυάρχου Ανδρέα Μιαούλη
Με τη λέμβο αυτή, ο Μιαούλης και οι άνδρες του διέφυγαν στην Ύδρα αφού πυρπόλησαν
στο λιμάνι του Πόρου τη φρεγάτα «Ελλάς» και άλλα εθνικά πλοία (κορβέτες «Ύδρα» και
«Σπέτσες») για να μην παραδοθούν στον Ρώσο ναύαρχο P.Ricord, κατά τη στάση εναντίον
του Ι.Καποδίστρια (Αύγ. 1831).

88. H καρδιά του Κωνσταντίνου Κανάρη
Μεταλλικό αγγείο στο οποιο φυλάσσεται η καρδιά του θρυλικού μπουρλοτιέρη από τα
Ψαρά, Ναυάρχου Κωνσταντίνου Κανάρη.

89. Ναυτικά όπλα
Το τρομπόνι ήταν το κυρίως ναυτικό φορητό πυροβόλο όπλο, με στόμιο σε σχήμα χοάνης.
Η ναυτική σπάθη, αντίθετα με την πάλα των στεριανών είχε κυρτή λεπίδα. Άλλα όπλα
ήταν ο σαλτιμάς (μεγάλο μαχαίρι), το λάζο (μικρό εγχειρίδιο), το τσεκούρι και το λεμπούτι
(είδος κεφαλοθραύστη). Το τηλεσκόπιο ήταν απαραίτητο εξάρτημα του καπετάνιου.

90. Αίθουσα 10

98. Καθίσματα του πρώτου δικαστηρίου
Καθίσματα από το πρώτο δικαστήριο που λειτούργησε στην πρωτεύουσα το Ναύπλιο με την
άφιξη του Βασιλιά Όθωνα.

99. Υπογραφές των
Πληρεξουσίων της
Εθνικής των Ελλήνων
Συνελεύσεως της 3ης
Σεπτεμβρίου
συγκροτηθείσης εν
Αθήναις κατά το 1843

100. Σημαία από τον Κριμαϊκό
πόλεμο
Ανήκε στο Ελληνικό Εθελοντικό Σώμα
που έλαβε μέρος στον Κριμαϊκό
Πόλεμο, στο πλευρό της Ρωσίας κατά
της Αγγλίας και Γαλλίας το 1854. Ο
πόλεμος αυτός υπήρξε αφορμή για
εξεγέρσεις των αλύτρωτων Ελλήνων
στην τουρκοκρατούμενη ακόμα
Θεσσαλία και Ήπειρο, και οδήγησε
στην επέμβαση και κατοχή του
Πειραιά από
Γαλλικές ναυτικές δυνάμεις.
Τη διέσωσε ο σημαιοφόρος της
Ελληνικής Φάλαγγας, ελληνικής
καταγωγής ταγματάρχης του ρωσικού
στρατού, Αλεξ. Κοβάκος.

101. Σκήπτρο και ξίφος,
σύμβολα εξουσίας του βασιλιά Όθωνα

102. Βραχιόλι της βασίλισσας Αμαλίας
Φιλοτεχνημένο από χρυσο, μαργαριτάρια, διαμάντια. Φέρει μικρογραφία πορτραίτου
του Όθωνα σε νεαρή ηλικία, πιθανόν έργο του Joseph Karl Stieler, αυλικού ζωγράφου του
Λουδοβίκου Α' της Βαυαρίας. Δώρο του Όθωνα προς της Αμαλία.

103. Βασιλική άκατος Ουρανία
Πλώρη και πρύμνη της βάρκας που ναυπηγήθηκε το 1860 για τους βασιλείς Όθωνα και
Αμαλία. Χρησιμοποιήθηκε και από τον Γεώργιο Α. Το ολικό της μήκος ήταν 15 μέτρα.

104. Αίθουσα 11

110. Προσωπικά αντικείμενα του Χαριλάου Τρικούπη
Χαρτοφύλακας, ρολόι, πένα, κηροπήγιο και χαρτοφυλάκιο με
φωτογραφίες των γονέων του πρωθυπουργού.

111. Σημαία από την Κρητική Επανάσταση
Κυανόλευκη, φέρει στο κέντρο σταυρό με το ΙΣ ΧΣ ΝΙ ΚΑ και τα αρχικά Κ (Κρήτη) Ε (Ένωση)
Ε (Ελευθερία) ή Θ (Θάνατος). Ανήκε στον οπλαρχηγό Γεώργιο Δασκαλάκη και
χρησιμοποιήθηκε στο ολοκαύτωμα της Μονής Αρκαδίου το 1866. Διασώθηκε από τη
μητέρα του Χαρίκλεια.

112. Σημαία Ηλία Δεληγιαννάκη
Κυανόλευκη, φέρει δικέφαλο αετό και την επιγραφή ΑΜΥΝΕΣΘΑΙ ΠΕΡΙ ΠΑΤΡΗΣ. Από τη
συμμετοχή των κρητικών στον Μακεδονικό Αγώνα

113. Παύλος Μελάς
Νεαρός Έλληνας αξιωματικός
γόνος ιστορικής οικογένειας.
Συγκρότησε την πρώτη ένοπλη
ανταρτική ελληνική ομάδα στη
Μακεδονία. Σκοτώθηκε σε ενέδρα
του Τουρκικού στρατού στη
Στάτιστα, στις 13 Οκτωβρίου 1904
και αναδείχθηκε σε εθνικό
σύμβολο.

114. Προσωπικά αντικείμενα Παύλου Μελά
Μικρό δερμάτινο πορτοφόλι, ρολόι τσέπης και ξύλινο κουταλάκι.

115. Αίθουσα 12

119. Σημαία από τους Βαλκανικούς Πολέμους 1912-1913
Πολεμική σημαία του 1ου Συντάγματος Πεζικού της ΙΙ Μεραρχίας παρασημοφορημένη με
τον Ελληνικό και τον Γαλλικό πολεμικό σταυρό.

120. Η ανατίναξη του Φετχί Μπουλέντ
Το Τουρκικό θωρηκτό Φετχί Μπουλέντ τορπιλίστηκε από το Ελληνικό τορπιλοβόλο
11 με κυβερνήτη τον Πλοίαρχο Ν.Βοτση, ενώ βρισκόταν αγκυροβολημένο στον όρμο
της Θεσσαλονίκης τη νύχτα της 18-19 Οκτ. 1912, λίγες ημέρες πριν από την
απελευθέρωση της πόλης από τον Ελληνικό Στρατό.

121. Σημαία από το τουρκικό θωρηκτό Φετχί Μπουλέντ
Λάφυρο που αποκτήθηκε μετά τον τορπιλισμό του θωρηκτού από το
τορπιλοβόλο 11 στις 16 Οκτωβρίου 1912.

122. Το θωρηκτό ΑΒΕΡΩΦ στην Κων/πολη μετά την
ανακωχή του Μούδρου
Το θωρηκτό Αβέρωφ, ναυαρχίδα του Ελληνικού Στόλου, έγινε θρυλικό για την επιτυχία του
σε πολλές ναυμαχίες των βαλκανικών πολέμων, κυρίως αυτές της Έλλης και της Λήμνου.

123. Σημαία από το θωρηκτό Γ. Αβέρωφ
Το θωρηκτό Αβέρωφ υπήρξε η ναυαρχίδα του ελληνικού στόλου κατά τους
Βαλκανικούς Πολέμους. Τη σημαία κατέθεσε αμέσως μετά στο τέλος των πολέμων ο
ναυαρχος Παύλος Κουντουρίωτης.

124. Αρχιερατική Μίτρα
Ανήκε στον Μητροπολίτη
Σμύρνης (1910- 1922)
Χρυσόστομο.

125. Χρυσό δάφνινο στεφάνι
Στα φύλλα του είναι χαραγμένα τα ονόματα 60 ελληνικών κοινοτήτων της Ιωνίας και της
Αν. Θράκης. Προσφέρθηκε στον αρχιστράτηγο του Ελληνικού Στρατού Λεωνίδα
Παρασκευόπουλο από τα δύο ανώτατα κοινοτικά συμβούλια της Σμύρνης δια τoυ
Μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσοστόμου τον Νοέμβριο του 1920.

126. Θρόνος σουλτάνου
Αβδούλ Χαμίτ Β
Προέρχεται από τη βίλα Αλλατίνι
στη Θεσσαλονίκη, όπου ο
σουλτάνος (1876-1909)
εκτοπίστηκε από του Νεότουρκους
μετά την επικράτηση του
κινήματός τους στην Οθωμανική
Αυτοκρατορία (1908).

127. Κονδυλοφόρος με τον οποίο ο Ελ.Βενιζέλος
υπέγραψε τη Συνθήκη των Σεβρών το 1920

128. Διάδρομος 13

130. Λυόμενο πυροβόλο
Το πρώτο λυόμενο πυροβόλο, εφεύρεση του αξιωματικού του Μηχανικού
Πέτρου Λυκούδη.

131. Η Παναγιά μαζί του.
Αφίσα Ελληνοϊταλικού
πολέμου

132. Αφίσα Ελληνοϊταλικού
πολέμου
Κυκλοφόρησαν από την Ανωτάτη
Σχολή Καλών Τεχνών με την κήρυξη
του πολέμου.

133. Αφίσα Ελληνοϊταλικού
πολέμου
Κυκλοφόρησαν από την Ανωτάτη
Σχολή Καλών Τεχνών με την κήρυξη
του πολέμου.

134. Αίθουσα 14

137. Ο θρόνος του 'Οθωνα
Χρησιμοποιήθηκε αργότερα και
από το Γεώργιο Α'.

138. Επίσημη ενδυμασία
Εποχής Γεωργίου Α΄
Ανήκε στην Ευφροσύνη
Σκούφου- Κορομηλά.
Καθιερώθηκε από τη βασίλισσα
Όλγα για τις Κυρίες της Αυλής,
και αποτελεί συνδυασμό
στοιχείων της παραδοσιακής
φορεσιάς της Αττικής και
σύγχρονων ευρωπαϊκών
ενδυμάτων.

139. Αίθουσα 15

141. Αίθουσα 16

147. Αίθουσα 17

154. Αίθουσα 19

156. Ενδυμασία της
Μαρίας Δηλιγιάννη
Ενδυμασία τύπου "Αμαλίας".
Αποτελείται από ολομέταξο
χρυσοκέντητο πουκάμισο, το
μεταξωτό φουστάνι με τη διπλή
φούστα και το μαύρο
βελούδινο κοντογούνι με
πλούσιο χρυσοκέντημα. Το
κεφάλι στολίζει κόκκινο φέσι με
τη μπλέ μεταξωτή φούντα.

157. Ενδυμασία τύπου
"Αμαλίας"
Ανήκε στην Θεοφάνη Χατζοπούλου, το
γένος Στάϊκου. Αυτός ο τύπος
ενδυμασίας προέκυψε από τον
συνδυασμό στοιχείων τοπικών
ελληνικών ενδυμασιών και
καθιερώθηκε από τη βασίλισσα
Αμαλία. Φορέθηκε αρχικά από τις
Κυρίες της Αυλής και στη συνέχεια
διαδόθηκε σε όλα τα αστικά κέντρα
της Ελλάδας.

158. Παραδοσιακή
Ανδρική Ενδυμασία
Ανήκε στον Γενναίο Θ.
Κολοκοτρώνη, αγωνιστή του
1821, υπασπιστή του βασιλέως
Όθωνος και πρωθυπουργού.