Urządzenia grzewcze w programie priorytetowym czyste powietrze 2020 i 2018 2019

1. Urządzenia grzewcze w
Programie Priorytetowym „Czyste
Powietrze” w 2020 roku oraz w
latach 2018 - 2019.
Opracowanie: Stowarzyszenie Producentów i Importerów Urządzeń
Grzewczych
na podstawie materiałów udostępnionych przez Narodowy Fundusz Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej
Warszawa, marzec 2021

2. 2
Spis treści
1. WSTĘP..............................................................................................3
2. MANKAMENTY PIERWOTNEJ WERSJI „CZYSTEGO
POWIETRZA”.........................................................................................4
3. ZDEFINIOWANIE URZĄDZEŃ .........................................................6
4. ZMIANY W SFERZE MERYTORYCZNEJ.........................................7
5. ZNOWELIZOWANA WERSJA ZASAD PROGRAMU
PRIORYTETOWEGO „CZYSTE POWIETRZE”.....................................9
6. ANALIZA DANYCH ........................................................................11
6.1 POLSKA OGÓŁEM ............................................................................11
6.2 STRUKTURA WYMIENIONYCH URZĄDZEŃ W POSZCZEGÓLNYCH
WOJEWÓDZTWACH................................................................................17
6.3 POLSKA OGÓŁEM 2018 – 2019........................................................22
6.4 PORÓWNANIE ILOŚCI WYMIAN URZĄDZEŃ GRZEWCZYCH W RAMACH
PROGRAMU „CZYSTE POWIETRZE W OKRESIE 2018 – 2019 I W 2020 ROKU
...........................................................................................................24

3. 3
1. Wstęp
Od kilku lat przetacza się przez Polskę dyskusja dotycząca sposobów ograniczenia
występowania smogu w naszym kraju. Jedną z przyczyn występowania emisji
szkodliwych substancji do atmosfery w okresie zimowym jest tzw. niska emisja
powstająca w wyniku spalania odpadów i niskiej jakości paliw w urządzenia
grzewczych, głównie kotłach na paliwa stałe. Ocenia się według różnych szacunków,
że tego typu urządzeń funkcjonuje w Polsce 2,5–3,5 mln sztuk. Niestety, na razie nie
jest dostępna precyzyjna informacja dotycząca zainstalowanych jednostek
grzewczych w domostwach w Polsce. Kotły i piece na paliwa stałe w domach
jednorodzinnych w Polsce to w większości urządzenia znacznie wyeksploatowane i
wiekowe. Ponad 60% kotłów to urządzenia dziesięcioletnie lub starsze. Jest to
ogromny rynek wymian urządzeń grzewczych na najbliższe lata.
Potencjalni beneficjenci z zainteresowaniem i nadzieją odebrali w 2018 roku
informację o przygotowaniu i wdrożeniu w życie przez Narodowy Fundusz Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej Programu Priorytetowego „Czyste Powietrze”.
Program wystartował we wrześniu 2018 roku. Warto przypomnieć, że historia
powstawania tego programu zaczęła się już w 2014 roku w ówczesnym Ministerstwie
Środowiska. Wyniki prac z tamtego okresu posłużyły jako baza wyjściowa do
uruchomienia programu. Jego celem jest poprawa jakości powietrza oraz zmniejszenie
emisji gazów cieplarnianych przez wymianę źródeł ciepła i poprawę efektywności
energetycznej jednorodzinnych budynków mieszkalnych. Budżet na lata 2018-2029
wynosi 103 mld zł. Po wprowadzeniu, udoskonalanej stopniowo w trakcie trwania,
wersji programu, do 23 października 2020r. złożono 174 409 wniosków o
dofinansowanie na łączną kwotę ok. 3,3 mld zł.
Zgodnie z wprowadzonymi w maju 2020 roku zmianami, program Czyste Powietrze”
jest przeznaczony dla osób fizycznych, które są właścicielami lub współwłaścicielami
jednorodzinnego budynku/lokalu mieszkalnego.
Wsparcie finansowe obejmuje:
• wymianę, zakup i montaż źródła ciepła
• instalację centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej
• wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła
• mikroinstalację fotowoltaiczną
• ocieplenie przegród budowlanych
• stolarkę okienną i drzwiową
• dokumentację (audyt energetyczny, dokumentacja projektowa)
Komplet informacji na temat zasad funkcjonowania programu „Czyste Powietrze”
można znaleźć na stronie:
https://czystepowietrze.gov.pl/

4. 4
2. Mankamenty pierwotnej wersji
„Czystego Powietrza”
Od pewnego czasu trwała dyskusja nad kształtem i skutecznością tego programu,
ponieważ osiągnięte przez pierwszy rok funkcjonowania wymierne wyniki nie
wyglądały zbyt imponująco. Problem leżał w nieprecyzyjnie sformułowanych zasadach
oraz przede wszystkim w procedurach administrowania, co powodowało zatory w
rozpatrywaniu wniosków. Tempo przyznawania wsparcia wskazywało, że cel mógłby
być osiągnięty dopiero po kilkudziesięciu latach. Wynik był raczej trudny do
zrealizowania w praktyce, dlatego jedna z propozycji usprawnienia systemu obsługi
polegała na przeniesieniu kompetencji rozpatrywania wniosków przynajmniej na
poziom powiatowy, aby udrożnić system. Konieczne było takie dopracowanie
procedur, żeby usprawnić cały system przyznawania wsparcia poprzez włączenie do
niego jednostek administracji lokalnej oraz ewentualnie banków, uproszczenie i
zwiększenie transparentności procedur, przede wszystkim po to, aby umożliwić
skorzystanie z programu jak najszerszej rzeszy beneficjentów w możliwie najkrótszym
czasie. W ramach programu w jego pierwszej wersji, dofinansowanie dotyczyło m.in.
wymiany źródeł ciepła starej generacji opalanych paliwem stałym czy różnego rodzaju
odpadami na: węzły cieplne, kotły na paliwo stałe spełniające wymogi ekoprojektu,
systemy ogrzewania elektrycznego, kotły gazowe kondensacyjne oraz pompy ciepła.
Dofinansowywane miały być również prace termomodernizacyjne polegające m.in. na
dociepleniu przegród zewnętrznych/wewnętrznych budynku oraz wymianie/montażu
stolarki zewnętrznej. W pierwotnej wersji oferty był możliwy również zakup i montaż
kolektorów słonecznych oraz mikroinstalacji fotowoltaicznej, ale wyłącznie w formie
pożyczek, co raczej nie motywowało do korzystania z programu dla montażu takich
instalacji, co w rezultacie zaowocowało praktycznie zerowym zainteresowaniem taka
forma wsparcia.
U podstawie koniecznych do przeprowadzenia zmian, było założenie, że
program oparty na przejrzystych i prostych zasadach jest dużą szansą na wymianę
starych urządzeń grzewczych (emitujących znaczącą ilość szkodliwych substancji do
atmosfery i trujących przy tym ich właścicieli oraz najbliższe otoczenie) na instalację
nowych, bezemisyjnych lub emitujących tylko śladowe ilości szkodliwych związków do
atmosfery, nowoczesnych urządzeń grzewczych. W tego typu programie wsparcia
bardzo ważna jest jednoznaczność założeń i unikanie luk w regulaminie oraz
przejrzystość i sprawność procedur przyznawania wsparcia beneficjentom. Chodzi o
to, aby wsparcie trafiało wyłącznie tam, gdzie powinno trafić, a nie dofinansowywało
inwestycji, które nie za bardzo pasowałyby do założeń końcowego efektu programu.
Należy jeszcze raz podkreślić, że żaden program wsparcia nie powinien być
celem samym w sobie i jeszcze jedną możliwością do zarabiania pieniędzy. Celem
przygotowania programu wsparcia jest stworzenie takiego kształtu założeń, aby mógł
on skuteczne i w możliwie krótkim okresie czasu pozwolić na osiągniecie zakładanego
efektu końcowego, jakim jest poprawa jakości powietrza w Polsce, czego oczekują
obywatele naszego kraju. W trakcie wstępnych konsultacji środowisko reprezentujące
branżę instalacyjno-grzewczą, zwróciło uwagę na techniczne aspekty dotyczące
kwalifikacji urządzeń grzewczych mających zastąpić stare kotły i piece w procesie
wymiany, oraz do instalacji w nowobudowanych obiektach. Ostatecznie kwestia
wsparcia czystych emisyjnie instalacji grzewczych w nowych budynkach upadła i w
tym celu być może zostanie stworzony nowy specjalnie dedykowany do tego program

5. 5
wsparcia, którego założenia zostały już przekazane przez SPIUG do Ministerstwa
Klimatu i Środowiska pod koniec 2020 roku.

6. 6
3. Zdefiniowanie urządzeń
Podstawową sprawą, która została już rozwiązana w nowej wersji programu z 2020
roku, było jednoznaczne zdefiniowanie urządzeń, które mogą być objęte
dofinansowaniem w ramach Programu. Konkretne określenie wymogów jakościowych
dla poziomu emisji i efektywności urządzenia pozwala na wyeliminowanie praktyk
zastępowania starego urządzenia nowym, ale o podobnych parametrach
technicznych, co w efekcie nie przyczyniłoby się do osiągnięcia założonego celu, jakim
jest likwidacja zanieczyszczeń powietrza z rozproszonych urządzeń grzewczych. Od
początku prac podczas przygotowywania programu proponowano rozwiązanie
występujących w praktyce problemów proceduralnych poprzez stworzenie listy
urządzeń spełniających wymagania. Krokiem w kierunku usprawnienia organizacji
rozpatrywania wniosków, była konieczność stworzenia wzorem funkcjonujących już w
Niemczech, Czechach czy w Polsce w województwie małopolskim centralnie
weryfikowanej listy referencyjnej dla urządzeń, które mogą być brane pod uwagę przy
realizacji zadań programu „Czyste Powietrze”. Na takiej liście wyszczególnione zostały
produkty spełniające wymagania określone w specyfikacji, która jest załącznikiem do
zasad Programu. Lista jest przydatna przede wszystkim dla urzędników obsługujących
Program „Czyste Powietrze” oraz wszelkie inne projekty programów wsparcia
ograniczenia niskiej emisji. Taka lista pozwala urzędnikom zaoszczędzić sporo czasu,
który jest potrzebny do weryfikację wniosku pod kątem stosowanego źródła ciepła.
Taka lista może być pomocna także inwestorom przygotowującym wnioski w ramach
programu. Dzięki temu mogą mieć pewność, że przewidywane przez nich urządzenie
grzewcze odpowiada wymaganiom programu, a tym samym wniosek nie zostanie
odrzucony z powodu błędnego doboru. Tego typu rozwiązanie powinno zapewniać
pełną transparentność procedur przyznawania wsparcia dla poszczególnych
inwestycji w zakresie doboru urządzeń grzewczych. Lista ma charakter otwarty dla
urządzeń spełniających wymagania, ponieważ przez 10 lat trwania programu „Czyste
Powietrze”, pojawiać się będą nowe urządzenia odpowiadające wymaganiom
ograniczania niskiej emisji. Lista powinna być także otwarta w druga stronę, tzn., że
należy przewidzieć procedurę postępowania dla usuwania urządzeń, które nie
pełniłyby deklarowanych charakterystyk technicznych i sankcje dla takich
producentów.
Takie regulacje, biorąc pod uwagę aktualne możliwości technologiczne
producentów oraz koszty modernizacji źródeł ciepła w stosunku do uzyskiwanych
efektów ograniczenia emisji szkodliwych substancji do atmosfery, umożliwia najlepsze
wykorzystanie przeznaczonych na ten cel środków. Z drugiej strony pozwala na
rozwiązanie w transparentny sposób kwestii kwalifikacji urządzeń grzewczych.
Ostatecznie zrezygnowano na początku z tego rozwiązania na rzecz uszczelnienia
parametrów technicznych urządzeń, które są objęte wsparciem w ramach programu.

7. 7
4. Zmiany w sferze merytorycznej
Jesienią 2019 roku ruszyły prace nad udoskonaleniem programu, mającym uwzględnić
możliwie wszystkie sygnalizowane wcześniej propozycje zmian. Z tego powodu
zwrócono uwagę na konieczność modyfikacji zasad programu zarówno w sferze
organizacyjnej, jak i merytorycznej.
W sferze merytorycznej wzięto pod uwagę zmiany pozwalające na objęcie
jednakowym programem wsparcia wszystkich technologii umożliwiających
ograniczenie niskiej emisji. Przykładem tego rodzaju działań było przesunięcie
instalacji kolektorów słonecznych do grupy instalacji grzewczych razem z pompami
ciepła i kotłami. Umieszczenie kolektorów słonecznych na marginesie jest powielaniem
pewnych stereotypów, zgodnie z którymi kolektory słoneczne służą wyłącznie do
przygotowania ciepłej wody użytkowej. Tymczasem w określonych warunkach we
współpracy z sezonowymi magazynami ciepła i innymi źródłami ciepła, mogą stanowić
pomocnicze lub w zależności od instalacji podstawowe bezemisyjne źródło
ogrzewania przy praktycznie zerowych kosztach eksploatacji, pomijając okresowe
przeglądy serwisowe, którym powinny podlegać wszystkie inne urządzenia grzewcze.
W trakcie prac nowelizacyjnych zwrócono także uwagę na wprowadzenie
wymogu instalowania systemu inteligentnego zarządzania zaopatrzeniem w ciepło
budynku indywidualnego. Stosowanie takiego systemu to oszczędność energii (nawet
kilkanaście procent). Taki system dotyczy modernizacji systemu ogrzewania lub
systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej poprzez zastosowanie
zaawansowanych układów regulacji/automatyki ograniczających straty ciepła
związane z jego akumulacją oraz wykorzystywaniem instalacji. Dodatkowo obejmuje
wymianę urządzeń pomiarowo-kontrolnych, teletransmisyjnych oraz automatyki w
ramach wdrażania systemów gospodarki ciepłem użytecznym. Takim najprostszym
rozwiązaniem byłby choćby wymóg instalowania tzw. regulatora pogodowego, który
jest często standardowym wyposażeniem w wypadku instalacji kondensacyjnych
kotłów gazowych.
Wprowadzenie pomocy wykwalifikowanej
Do innych propozycji zmian dyskutowanych w trakcie prac nowelizacyjnych
można zaliczyć także uzupełnienie wymogów w programie „Czyste Powietrze”
związanych z minimalnymi klasami energetycznymi urządzeń (rozszerzenie kwestii w
stosunku do kotłów na paliwa stałe) w świetle rozporządzeń KE i PE, oraz
wprowadzenie standardów równoważenia hydraulicznego instalacji grzewczej, co
wydaje się szczególnie ważne z uwagi na to, że optymalizacja pracy instalacji
grzewczej daje oszczędności ok. 10%.
W nowej wersji programu obowiązującej od maja 2020 roku, prace związane z
równoważeniem hydraulicznym instalacji grzewczej są obecnie w programie i są
kosztem kwalifikowanym
Wiąże się to z potrzebą wprowadzeniem systemu szkoleń i certyfikacji równoważenia
hydraulicznego instalatorów oraz obowiązkiem równoważenia instalacji w nowych i
termomodernizowanych budynkach.
Realizacja tego celu może polegać na wprowadzeniu pomocy wykwalifikowanej
potrzebnej do zrealizowania całego procesu termomodernizacji, od przygotowania
dokumentacji, po zapewnienie wykonawców i nadzór nad nimi.

8. 8
Obecnie, 47,7% gospodarstw domowych używa kotłów na paliwo stałe. W 15,3%
tychże gospodarstw stosowane są piece zainstalowane w pomieszczeniach (głównie
piece kaflowe). To są te gospodarstwa domowe, do których głównie powinien być
skierowany program „Czyste powietrze”. Należy mieć świadomość, iż większość
osób zamieszkujących te gospodarstwa jest uboga, a część z nich także niezaradna
życiowo. Aby te osoby realizowały program termomodernizacyjny i/lub wymiany
ciepła muszą mieć pewność, że koszty ich utrzymania po przeprowadzeniu
modernizacji nie wzrosną (wymiana źródła ciepła 1:1, bez zmniejszenia mocy
grzewczej nie daje takiej pewności). Ponadto osobom tym trzeba pomóc zrealizować
cały proces, od przygotowania dokumentacji, po zapewnienie wykonawców i nadzór
nad nimi.
Tego typu zakres pomocy jest obecnie oferowany w Programie STOP SMOG .
Zwiększenie pomocy w ramach prac nowelizacyjnych nad programem „Czyste
Powietrze” było także jednym z celów przy wprowadzaniu ulepszonej wersji
programu.

9. 9
5. Znowelizowana wersja zasad
Programu Priorytetowego „Czyste
Powietrze”
Efektem prac trwających od jesieni 2019 roku była inauguracja 15 maja 2020 roku
nowej wersji programu „Czyste Powietrze 2.0”, w której dokonano znaczącego
uproszczenia procedur uzyskiwania dotacji na wymianę przestarzałych kotłów
grzewczych oraz na docieplenie budynków.
W ramach uproszczenia procedur biurokratycznych sporo uwagi poświęcono
m.in. zmianie formularza wniosku o dofinansowanie, tak aby jego wypełnienie
zajmowało możliwie najmniej czasu i wymagało złożenia jedynie niezbędnych
załączników. Zmiany następujące obecnie w programie „Czyste Powietrze” mają
charakter ewolucyjny.
10 czerwca 2020 roku uruchomiona została internetowa ścieżka składania
wniosków o dofinansowanie. E-wnioski są dostępne w serwisie gov.pl. Ponieważ nie
wszyscy są posiadaczami profilu zaufanego, nadal funkcjonuje dotychczasowa
papierowa ścieżka składania wniosków. Przy tej opcji należy zalogować się na Portalu
Beneficjenta dostępnym na stronie internetowej właściwego WFOŚiGW. Należy
wypełnić wniosek, który po wydrukowaniu i podpisaniu, wraz z załącznikami, należy
dostarczyć w wersji papierowej do WFOŚiGW lub gminy.
W ramach nowej edycji programu, zaczęła funkcjonować postulowana
wcześniej lista zielonych urządzeń i materiałów (ZUM), która jest ważnym elementem
nowej odsłony „Czystego Powietrza”. Katalog produktów ZUM powstaje na bazie już
funkcjonującej strony:
https://czyste-urzadzenia.ios.edu.pl/
i powinien być zgodny z programem, w szczególności z kategoriami kosztów
kwalifikowanych oraz wymaganiami technicznymi. Na liście znajdują się urządzenia
grzewcze na paliwa stałe, ciekłe i gazowe, a także urządzenia wykorzystujące
odnawialne źródła energii (kolektory słoneczne, panele fotowoltaiczne, pompy ciepła).
Dodatkowo, lista docelowo ma obejmować materiały izolacyjne, stolarkę okienną,
drzwi zewnętrzne i garażowe. Aktualizacje listy są przewidziane do końca trwania
programu w 2029 r. z uwagi na trwający ciągły postęp techniczny, co jest związane z
wprowadzaniem coraz nowocześniejszych urządzeń i rozwiązań technicznych w
budownictwie na rynek. Bazę, która będzie zgodnie z wcześniejszymi założeniami
eliminować występowanie przypadków nieuczciwej konkurencji ze strony firm
producenckich, mają współtworzyć producenci i autoryzowani dystrybutorzy urządzeń
grzewczych i elementów budowlanych objętych systemem wsparcia w ramach
programu.
Żeby wpisać urządzenie/materiał na listę wymagana jest rejestracja na stronie.
Zgłoszone urządzenia, po weryfikacji, zostaną umieszczone w ogólnodostępnej bazie,
która będzie miała charakter informacyjny i nie będzie rankingiem czy informacją

10. 10
handlową, a dodawane urządzenia będą uszeregowane w sposób losowy. W celu
ułatwienia beneficjentom programu wyboru urządzeń i materiałów spełniających
wymagania techniczne określone w programie, NFOŚiGW rozszerzył dotychczasową
bazę. Lista posłuży także do potwierdzania osiągnięcia efektu ekologicznego
inwestycji.
Docelowo planuje się, że w 2021 r. w „Czystym Powietrzu” kwalifikowane będą tylko
materiały i urządzenia wpisane na „zieloną” listę.
Przygotowano także pomoc online, która przyda się nie tylko wnioskodawcom czy
beneficjentom programu, ale też WFOŚiGW-om, bankom czy innym partnerom
programu w celu weryfikacji kwalifikowalności sprzętu i materiałów objętych
wsparciem. Pomoc online dostępna jest od września 2020 roku aż do końca realizacji
programu. Równolegle przygotowano ogólnopolską infolinię „Czystego Powietrza”,
która ruszyła 3 sierpnia 2020 roku.
Bardzo ważnym działaniem, które weszły w życie jeszcze w 2020 roku, są przepisy
umożliwiające wsparcie najuboższych. W październiku były jeszcze procedowane
zmiany legislacyjne, które umożliwią wsparcie mniej zamożnych gospodarstw
domowych. Komisja Wspólna Rządu i Samorządu otrzymała do zaopiniowania
projekt ustawy przewidującej wydawanie przez samorządy gminne zaświadczeń
potwierdzających prawo gorzej sytuowanych gospodarstw domowych do otrzymania
w programie dofinansowania o zwiększonej intensywności. Po zaakceptowaniu
takiego rozwiązania przez administrację rządową i Sejm, podwyższony poziom
dofinansowania już został wprowadzony 21 października w Programie Czyste
Powietrze.
Do podwyższonego poziomu dofinansowania – do 37 tys. zł – uprawnieni będą ci o
przeciętnym dochodzie na jedną osobę w gospodarstwie domowym
nieprzekraczającym
1 400 PLN (gospodarstwa wieloosobowe) lub 1 960 PLN (gospodarstwa
jednoosobowe). Tego typu działanie jest konieczne z uwagi na fakt, że tzw.
śmieciuchy są eksploatowane najczęściej w najuboższych warstwach
społeczeństwa, których po prostu nie stać na większy wkład własny przy wymianie
urządzeń grzewczych czy pracach termomodernizacyjnych.
Dodatkowo, uproszczenie programu „Czyste Powietrze”, w tym przede wszystkim
formularza wniosku i sposobu aplikowania o środki, stworzyło sektorowi bankowemu
możliwość efektywnego włączenia się do programu, nad czym obecnie trwają
intensywne prace.

11. 11
6. Analiza danych
Poniżej są przedstawione analizy ilościowe dotyczące zainstalowanych urządzeń
grzewczych w ramach Programu Priorytetowego „Czyste Powietrze” do końca 2020
roku.
Należy podkreślić, że na ocenę efektów wprowadzonych w ciągu 2020 roku zmian
zasad funkcjonowania programu, trzeba poczekać do końca 2021 roku, chociaż już
było widać pod koniec 2020 roku wzrost dynamiki, jeżeli chodzi o liczbę
rozpatrywanych wniosków.
W dalszym ciągu program będzie ewaluować i w 2021 roku należy się spodziewać
dalszych uproszczeń i rozszerzenia zakresu, jak również innych modyfikacji na
podstawie zbieranych na bieżąco doświadczeń.
6.1 Polska ogółem
Rys. 1 Ilość zamontowanych w 2020 roku urządzeń grzewczych w ramach programu
„Czyste Powietrze”
12995
130
10305
25023
60
9178
813
0 5000 10000 15000 20000 25000 30000
Kotły na biomasę
Węzły cieplne
Pompy ciepła
Kotły gazowe kondensacyjne
Kotły olejowe
Kotły na węgiel
Systemy ogrzewania elektrycznego
Zamontowane źródła ciepła w ramach PP Czyste Powietrze w
2020 roku - cała Polska stan 31.12.2020 [szt]

12. 12
Rys. 2 Udział procentowy poszczególnych źródeł ciepła zamontowanych w ramach
programu „Czyste Powietrze” w 2020 roku
22,2%
0,2%
17,6%
42,8%
0,1%
15,7%
1,4%
Udział poszczególnych technologii grzewczych
w PP Czyste Powietrze w 2020 r.- cała Polska [%]
Kotły na biomasę Węzły cieplne Pompy ciepła
Kotły gazowe kondensacyjne Kotły olejowe Kotły na węgiel
Systemy ogrzewania elektrycznego

13. 13
Rys. 3 Udział procentowy poszczególnych źródeł ciepła zamontowanych w ramach
programu „Czyste Powietrze” od 2018 do 2020 roku
22,98%
0,22%
17,56%
42,15%
0,10%
15,71%
1,28%
Udział poszczególnych technologii grzewczych w programie wymian
w ramach PP Czyste Powietrze w latach 2018 -2020
Kotły na biomasę Węzły cieplne Pompy ciepła
Kotły gazowe kondensacyjne Kotły olejowe Kotły na węgiel
Systemy ogrzewania elektrycznego

14. 14
Rys.4.Ilość zamontowanych w ramach PP „Czyste Powietrze” urządzeń w 2020 roku
z podziałem na województwa
W okresie od 15.05.2020 do 29.01.2021 liczba wnioskowanych termomodernizacji
z etapu wniosku o dofinansowanie wyniosła w całej Polsce 25 331 szt. przy
całkowitej ilości złożonych w tym czasie wniosków wynoszącej 63 413.
Warto zwrócić uwagę, że w tym okresie udział termomodernizacji w całkowitej ilości
złożonych w ramach PP „Czyste Powietrze” wniosków o dofinasowanie wyniósł
35,2%, czyli ok 1/3.
2630
4306
6770
4109
2816
4419
3459
2793
1716
4164
3509
1722
4839
7562
2145
1545
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000
Podlaskie
Pomorskie
Śląskie
Świętokrzyskie
Małopolskie
Lubelskie
Łódzkie
Warmińsko-mazurskie
Opolskie
Wielkopolskie
Podkarpackie
Zachodniopomorskie
Kujawsko-pomorskie
Mazowieckie
Dolnośląskie
Lubuskie
Ilości urządzeń zamontowanych w ramach PP
Czyste Powietrze w 2020 r. wg. województw [szt.]

15. 15
Rys.5 Liczba wnioskowanych termomodernizacji w ramach PP Czyste Powietrze
w okresie 15.05.2021 do 29.01.2021 w poszczególnych województwach
1 255
1 156
4 251
997
2 401
1 830
1 555
881
620
1 952
1 700
393
1 494
2 496
1 428
922
0 500 1 000 1 500 2 000 2 500 3 000 3 500 4 000 4 500
Białystok
Gdańsk
Katowice
Kielce
Kraków
Lublin
Łódź
Olsztyn
Opole
Poznań
Rzeszów
Szczecin
Toruń
Warszawa
Wrocław
Zielona Góra
Liczba wnioskowanych termomodernizacji z etapu wniosku o
dofinansowanie w okresie od 15.05.2020 do 29.01.2021 [szt.]

16. 16
Województwo
Ilość wymienionych urządzeń 2018 -
2020
Potencjał kotłów
pozaklasowych do
wymiany
udział wymian w
stosunku do
potencjału [%]
Podlaskie 3130 120000 2,6%
Pomorskie 5456 175000 3,1%
Śląskie 8134 382000 2,1%
Świętokrzyskie 5543 142000 3,9%
Małopolskie 3137 359000 0,9%
Lubelskie 4960 264000 1,9%
Łódzkie 3907 234000 1,7%
Warmińsko-
mazurskie
4153
110000 3,8%
Opolskie 2195 96000 2,3%
Wielkopolskie 5369 328000 1,6%
Podkarpackie 4628 237000 2,0%
Zachodniopomorskie 2569 128000 2,0%
Kujawsko-pomorskie 6144 163000 3,8%
Mazowieckie 9330 463000 2,0%
Dolnośląskie 3166 223000 1,4%
Lubuskie 2117 81000 2,6%
RAZEM 73938 3505000 2,1%
Rys. 6 Porównanie ilości wymienionych od 2018 do 2020 roku w ramach programu
„Czyste Powietrze” roku źródeł ciepła do potencjału koniecznych wymian
w poszczególnych województwach (Dane źródłowe: NFOŚiGW oraz POBE)
Jak widać potencjał do wymiany przestarzałych, zanieczyszczających otoczenie
urządzeń grzewczych jest ogromny. Obecnie większość wymian odbywa się w
dalszym ciągu w oparciu o tzw. programy gminne finansowanych w ramach
Regionalnych Programów Operacyjnych z funduszy UE. Niemniej jednak, nawet przy
wsparciu innych form wsparcia, przed Programem Priorytetowym Czyste Powietrze
stoi ogromne wyzwanie, jakim jest przyspieszenie rynku wymian starych urządzeń
grzewczych na nowe w ciągu najbliższych ośmiu lat.
Tym bardziej, że z pozycji poprawiania efektywności energetycznej w budynkach na
wymianę czekają jeszcze gazowe urządzenia grzewcze starej generacji, które nie
odpowiadają obowiązującym obecnie normom określonym w ramach ekoprojektu.

17. 17
6.2 Struktura wymienionych urządzeń w
poszczególnych województwach
605
3
320
467
1
112
37
0 100 200 300 400 500 600 700
Kotły na biomasę
Węzły cieplne
Pompy ciepła
Kotły gazowe kondensacyjne
Kotły olejowe
Kotły na węgiel
Systemy ogrzewania elektrycznego
Zamontowane źródła ciepła w ramach PP Czyste
Powietrze woj. lubuskie w 2020 r stan 31.12.2020
445
1
811
637
4
202
45
0 100 200 300 400 500 600 700 800 900
Kotły na biomasę
Węzły cieplne
Pompy ciepła
Kotły gazowe kondensacyjne
Kotły olejowe
Kotły na węgiel
Systemy ogrzewania elektrycznego
Zamontowane żródła ciepła w ramach PP Czyste
Powietrze woj. dolnosląskie w 2020 r. stan
31.12.2020

18. 18
1290
12
1143
3858
16
1176
67
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500
Kotły na biomasę
Węzły cieplne
Pompy ciepła
Kotły gazowe kondensacyjne
Kotły olejowe
Kotły na węgiel
Systemy ogrzewania elektrycznego
Zamontowane źródła ciepła w ramach PP Czyste
Powietrze woj. mazowieckie w 2020 r. stan
31.12.2020
828
21
1212
1560
4
1168
46
0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800
Kotły na biomasę
Węzły cieplne
Pompy ciepła
Kotły gazowe kondensacyjne
Kotły olejowe
Kotły na węgiel
Systemy ogrzewania elektrycznego
Zamontowane źródła ciepła w ramach PP Czyste
Powietrze woj. kujawsko-pomorskie w 2020 r.
stan 31.12.2020
437
2
522
563
2
102
94
0 100 200 300 400 500 600
Kotły na biomasę
Węzły cieplne
Pompy ciepła
Kotły gazowe kondensacyjne
Kotły olejowe
Kotły na węgiel
Systemy ogrzewania elektrycznego
Zamontowane źródła ciepła w ramach PP Czyste
Powietrze woj. zachodniopomorskie w 2020 r.
stan 31.12.2020

19. 19
240
0
294
2877
0
79
19
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500
Kotły na biomasę
Węzły cieplne
Pompy ciepła
Kotły gazowe kondensacyjne
Kotły olejowe
Kotły na węgiel
Systemy ogrzewania elektrycznego
Zamontowane źródła ciepła w ramach PP Czyste
Powietrze woj. podkarpackie w 2020 r stan
31.12.2020
775
7
819
1455
1
908
199
0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600
Kotły na biomasę
Węzły cieplne
Pompy ciepła
Kotły gazowe kondensacyjne
Kotły olejowe
Kotły na węgiel
Systemy ogrzewania elektrycznego
Zamontowane urządzenia grzewcze w ramach PP
Czyste Powietrze woj. wielkopolskie w 2020 r.
stan 31.12.2020
562
2
460
411
5
248
28
0 100 200 300 400 500 600
Kotły na biomasę
Węzły cieplne
Pompy ciepła
Kotły gazowe kondensacyjne
Kotły olejowe
Kotły na węgiel
Systemy ogrzewania elektrycznego
Zamontowane źródła ciepła w ramach PP czyste
Powietrze woj. opolskie w 2020 r stan 31.12.2020

20. 20
1237
13
545
703
7
266
22
0 200 400 600 800 1000 1200 1400
Kotły na biomasę
Węzły cieplne
Pompy ciepła
Kotły gazowe kondensacyjne
Kotły olejowe
Kotły na węgiel
Systemy ogrzewania elektrycznego
Zamontowane źródła ciepła w ramach PP Czyste
Powietrze woj. warmińsko-mazurskie w 2020 r.
stan 31.12.2020
782
13
554
2331
1
703
35
0 500 1000 1500 2000 2500
Kotły na biomasę
Węzły cieplne
Pompy ciepła
Kotły gazowe kondensacyjne
Kotły olejowe
Kotły na węgiel
Systemy ogrzewania elektrycznego
Zamontowane źródła ciepła w ramach PP Czyste
Powietrze w 2020 roku woj. lubelskie
622
10
785
1202
4
808
28
0 200 400 600 800 1000 1200 1400
Kotły na biomasę
Węzły cieplne
Pompy ciepła
Kotły gazowe kondensacyjne
Kotły olejowe
Kotły na węgiel
Systemy ogrzewania elektrycznego
Zamontowane źródła ciepła w ramach PP Czyste
Powietrze w 2020 roku. woj. łodzkie stan
31.12.2020

21. 21
1339
13
689
1526
4
695
40
0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800
Kotły na biomasę
Węzły cieplne
Pompy ciepła
Kotły gazowe kondensacyjne
Kotły olejowe
Kotły na węgiel
Systemy ogrzewania elektrycznego
Zamontowane źródła ciepła w ramach PP Czyste
Powietrze woj. pomorskie w 2020 r. stan
31.12.2020
1006
10
1000
3061
2
1617
74
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500
Kotły na biomasę
Węzły cieplne
Pompy ciepła
Kotły gazowe kondensacyjne
Kotły olejowe
Kotły na węgiel
Systemy ogrzewania elektrycznego
Zamontowane źródła ciepła w amach PP Czyste
Powietrze woj. śląskie w 2020 r. stan 31.12.2020
1497
5
533
1347
0
683
44
0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600
Kotły na biomasę
Węzły cieplne
Pompy ciepła
Kotły gazowe kondensacyjne
Kotły olejowe
Kotły na węgiel
Systemy ogrzewania elektrycznego
Zamontowane źródła ciepła w ramach PP Czyste
Powietrze woj. świętokrzyskie w 2020 r stan
31.12.2020

22. 22
6.3 Polska ogółem 2018 – 2019
Rys. 7 Udział poszczególnych technologii grzewczych w Programie Priorytetowym
„Czyste Powietrze” w latach 2018-2019
247
2
217
2197
0
136
17
0 500 1000 1500 2000 2500
Kotły na biomasę
Węzły cieplne
Pompy ciepła
Kotły gazowe kondensacyjne
Kotły olejowe
Kotły na węgiel
Systemy ogrzewania elektrycznego
Zamontowane źródła ciepła w ramach PP Czyste
Powietrze woj. małopolskie w 2020 r. stan
31.12.2020
25,9%
0,2%
17,3%
39,8%
0,1%
15,8%
0,9%
Udział poszczególnych technologii grzewczych
w PP Czyste powietrze w latach 2018-2019 [%]
Kotły na biomasę Węzły cieplne
Pompy ciepła Kotły gazowe kondensacyjne
Kotły olejowe Kotły na węgiel
Systemy ogrzewania elektrycznego

23. 23
Rys. 8 Zamontowane źródła ciepła w ramach wymiany starych urządzeń
grzewczych w oparciu o dofinasowanie z Programu Priorytetowego
„Czyste Powietrze”
201
400
46
589
52 108 118
566
168 232
101
280 341 272 235 245
4
5
3
0
0
3 1
3
3
3
0
0
5
2
1 0
67
109
203
131
37
42
123
137
111
227
84
215
451
271 338
98
171
496
623
487
188
301 167
326
111
481
909 275
54
1006
311
160
52
133
483
217
43
86
37
143
78
245
19
43
436
212
116
62
5
5
4
10
1
0
1
4
7
9
6
33
18
4
17
7
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
2000
Zamontowane źródła ciepła w ramach PP czyste Powietrze
w latach 2018 - 2019 według województw
Kotły na biomasę Węzły cieplne Pompy ciepła
Kotły gazowe kondensacyjne Kotły olejowe Kotły na węgiel
Systemy ogrzewania elektrycznego

24. 24
6.4 Porównanie ilości wymian urządzeń
grzewczych w ramach Programu „Czyste
Powietrze w okresie 2018 – 2019 i w 2020
roku
Rys.9 Porównanie ilości wymienionych w ramach Programu Priorytetowego
„Czyste Powietrze” kotłów węglowych i śmieciowych w okresach
2018 – 2019 oraz w 2020 roku.
12995
130
10305
25023
60
9178
813
3954
33
2644
6066
14
2405
131
0 5000 10000 15000 20000 25000 30000
Kotły na biomasę
Węzły cieplne
Pompy ciepła
Kotły gazowe kondensacyjne
Kotły olejowe
Kotły na węgiel
Systemy ogrzewania elektrycznego
Zamontowane żródła ciepła w ramach PP Czyste Powietrze
w latach 2018-2019 w porównaniu do 2020 [szt]
2018 - 2019 2020

25. 25
Rys.10 Porównanie całkowitej ilości wymienionych w ramach Programu
Priorytetowego „Czyste Powietrze” kotłów węglowych i śmieciowych
w okresach 2018 – 2019 oraz w 2020 roku
Jak widać z podsumowania, w 2020 roku nastąpił bardzo duży wzrost ilości
rozpatrywanych wniosków i wymienianych w ramach programu priorytetowego
urządzeń grzewczych. W roku 2020 wymieniono w ramach programu Czyste
Powietrze 58540 urządzeń, wobec 15 247 urządzeń wymienionych w okresie od
września 2018 roku, kiedy program wystartował, do końca 2019, co oznacza
prawie czterokrotny wzrost. Jesienią 2019 roku rozpoczęły się prace nad
nowelizacja i uproszczeniem zasad przyznawanej pomocy finansowej ramach
programu czyste Powietrze. Pierwsze zmiany weszły w życie już w maju 2020,
ale były wprowadzane do jesieni 2020, dlatego właściwego efektu
wprowadzonych zmian można się spodziewać w 2021 roku. Wzrosty
obsługiwanych projektów w 2020 roku z pewnością były spowodowane
wprowadzonymi zmianami i uproszczeniami, których oczekiwali beneficjenci
programu. Wielu beneficjentów na początku 2020 roku wstrzymywało się ze
złożeniem wniosków o dofinasowanie w oczekiwaniu na nowe zasady.
Do końca 2020 roku wymieniono w ramach programu Czyste Powietrze 73 787
starych kotłów opalanych węglem i śmieciami, co na pewno jest bardzo ważnym
wynikiem, jednak należy brać pod uwagę, że według przytoczonych na początku
tego raportu szacunków, do wymiany mamy ok. 3 505 000 szt. (źródło: POBE).
Tak wiec na razie wymieniliśmy nieco ponad 2% z kotłów które należy wymienić.
15247
58540
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
70000
Całkowita ilość źródeł ciepła zamonontowanych w ramach
PP czyste Powietrze [szt]
2018 -2019 2020