SlideShare a Scribd company logo
1 of 19
Download to read offline
Na co zwrócić uwagę wybierając
projektor (nie tylko) w ramach
zamówień publicznych
Kluczowe aspekty specyfikacji urządzeń
Opracowanie: ViDiS S.A.
Spis treści
Koniec dyktatu najniższej ceny................................................................................................................ 3
Odpowiedzialność ekologiczna ........................................................................................................... 5
Gwarancja i bezpieczeństwo inwestycji.............................................................................................. 5
Gwarancja na części eksploatacyjne ................................................................................................... 6
Certyfikaty ........................................................................................................................................... 7
Podstawowe parametry urządzenia........................................................................................................ 7
Gdzie umieszczony będzie projektor, kto i w jaki sposób będzie z niego korzystał............................ 7
Projektor nie będzie zainstalowany na stałe. Będzie przenoszony pomiędzy pomieszczeniami.... 7
Projektor będzie zainstalowany na suficie na stałe......................................................................... 8
Projektor będzie służył do współpracy z tablicą interaktywną. ...................................................... 8
A czym jest współczynnik odległości? ............................................................................................. 9
Współczynnik odległości a zoom optyczny ..................................................................................... 9
Gdzie i kiedy będziemy wykorzystywać projektor w odniesieniu do jego jasności........................... 10
Kontrola jasności ........................................................................................................................... 10
Co będziemy wyświetlać: Rozdzielczość natywna............................................................................. 11
Czym się różni rozdzielczość natywna od rozdzielczości „obsługiwanej”. .................................... 11
Na czym będziemy wyświetlać.......................................................................................................... 12
Głośniki.............................................................................................................................................. 13
Kontrast............................................................................................................................................. 13
Offset i Lens-shift............................................................................................................................... 13
Keystone pionowy............................................................................................................................. 14
Keystone poziomy ............................................................................................................................. 14
Co będziemy podłączać do projektora.............................................................................................. 14
Czas dostawy......................................................................................................................................... 15
Zakończenie........................................................................................................................................... 15
Przykładowe zapisy do postępowania................................................................................................... 16
Tabela A. Parametry podstawowe .................................................................................................... 16
Tabela B. Całkowity koszt posiadania................................................................................................ 17
Kryteria oceny ofert........................................................................................................................... 18
Koniec dyktatu najniższej ceny
28 lipca 2016 weszła w życie znowelizowana Ustawa - Prawo Zamówień Publicznych. Jednym z
najistotniejszych celów nowelizacji było realne wyeliminowanie dyktatu najniższej ceny. Nacisk ma być
kładziony na oferty najkorzystniejsze ekonomicznie i najbardziej efektywne kosztowo – jednak z
uwzględnieniem innych aspektów niż niska cena. Mają być brane pod uwagę kryteria jakościowe,
społeczne, środowiskowe i innowacyjne.
Uwaga ma być zwrócona w stronę relacji jakości do ceny, kwalifikację oraz doświadczenie
wykonawców, a co najważniejsze określać koszty cyklu życia, czasami nazywane całkowitymi kosztami
posiadania produktu (z angielskiego TCO – Total Cost of Ownership) lub po prostu kosztami
eksploatacji.
W samym tekście Ustawy z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych
oraz niektórych innych ustaw znajdziemy definicję „cyklu życia”.
„Art. 2. Pkt 1a)
(…)
cyklu życia – należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne lub powiązane fazy istnienia
przedmiotu dostawy, usługi lub roboty budowlanej, w szczególności badanie, rozwój, projektowanie
przemysłowe, testowanie, produkcję, transport, używanie, naprawę, modernizację, zmianę,
utrzymanie przez okres istnienia, logistykę, szkolenie, zużycie, wyburzenie, wycofanie i usuwanie"
Istotne będzie tutaj zatem podejście kupującego: czy interesuje go produkt, który w konkretnych
warunkach użytkowania będzie efektowniejszy kosztowo, nawet pomimo początkowo wyższej
inwestycji. Kupujący wybiera kryteria jakimi będzie się kierować wybierając oferty.
„Art. 91. 1. Zamawiający wybiera ofertę najkorzystniejszą na podstawie kryteriów oceny ofert
określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
2. Kryteriami oceny ofert są cena lub koszt albo cena lub koszt i inne kryteria odnoszące się do
przedmiotu zamówienia, w szczególności:
(…)
3) aspekty środowiskowe, w tym efektywność energetyczna przedmiotu zamówienia;
(…)
3b. Kryterium kosztu można określić z wykorzystaniem rachunku kosztów cyklu życia.
3c. Rachunek kosztów cyklu życia może obejmować w szczególności koszty:
1) poniesione przez zamawiającego lub innych użytkowników związane z:
a) nabyciem,
b) użytkowaniem, w szczególności zużycie energii i innych zasobów,
c) utrzymaniem,
d) wycofaniem z eksploatacji, w szczególności koszty zbierania i recyklingu;
2) przypisywane ekologicznym efektom zewnętrznym związane z cyklem życia produktu,
usługi lub robót budowlanych dotyczące emisji gazów cieplarnianych i innych
zanieczyszczeń oraz inne związane z łagodzeniem zmian klimatu, o ile ich wartość
pieniężną można określić i zweryfikować.
3d. W przypadku gdy zamawiający szacuje koszty z wykorzystaniem podejścia opartego na rachunku
kosztów cyklu życia przedmiotu zamówienia, określa w specyfikacji istotnych warunków zamówienia
dane, które mają przedstawić wykonawcy, oraz metodę, którą zastosuje do określenia kosztów cyklu
życia na podstawie tych danych.”
Zatem sposób kalkulacji kosztów cyklu życia musi być określony w specyfikacji.
W przypadku np. projektora przykładowy zapis mógłby zatem brzmieć:
Zostanie wybrana najlepsza oferta wg składników kosztów użytkowania i posiadania zakładających
wykorzystywanie projektora przez okres 10 lat, 200 dni rocznie, 5 godzin dziennie: łącznie 10 000
godzin w maksymalnych ustawieniach jasności. Ewentualnie obliczenia mogą dotyczyć okresu
pięcioletniego (np. w przypadku projektów finansowanych z funduszy unijnych).
Oczywiście okres 200 dni został przyjęty w ramach przykładu. Równie dobrze może to być np. 252 dni
jeśli odnosimy się bezpośrednio do dni roboczych lub odpowiednia liczba dni dydaktycznych w ramach
których pracuje konkretna placówka edukacyjna (pamiętajmy chociażby o szkołach wyższych, które
prowadzą zajęcia także w soboty i niedziele). Pięć godzin dziennie to oczywiście także przykład. Liczbę
godzin pracy dziennie należy oszacować wg własnych potrzeb i uznania.
Oferta powinna zawierać:
Tabela 1. Kategorie kosztów.
Kategoria kosztu Koszt
Koszt zakupu i instalacji urządzenia
Przewidywane łączne koszty energii elektrycznej dla okresu 10 000
godzin użytkowania (tryb maksymalnej jasności,) przy założeniu
kosztu 1kWh wynoszącego 0,55 zł brutto.**
Zużycie
energii
(W/h)*
***
Przewidywane łączne koszty zakupu**** i wymiany lampy/źródła
światła (W tym utylizacji zużytych materiałów eksploatacyjnych) lub
źródła światła przy założeniu 10000 godzin użytkowania (tryb
maksymalnej jasności, tzw tryb normalny) – jeśli występują.
Przewidywane łączne koszty zakupu i wymiany filtrów powietrza
przy założeniu 10 000 godzin użytkowania (przez okres 10 lat, 200
dni rocznie, 5 godzin dziennie) w trybie maksymalnej jasności, tzw.
trybie normalnym - jeśli występują.
Przewidywane łączne koszty serwisowania i konserwacji w
założonym okresie użytkowania (10 lat, 200 dni rocznie, 5 godzin
dziennie).
Przewidywane łączne koszty demontażu i utylizacji urządzenia i
materiałów eksploatacyjnych.
SUMA:
Przypisy do tabeli 1.
* wg oficjalnej specyfikacji producenta na podstawie parametru Pobór mocy (Power Consumption).
** Zamawiający powinien określić właściwy sobie koszt kWh
*** sposób obliczenia: (10000 x koszt 1kWh x zużycie energii przez projektor) / 1000
**** wg oficjalnej ceny SRP (sugerowanej ceny detalicznej producenta) na dzień składania ofert
Kryterium ceny może stanowić o zakupie tylko w 60%. Jeśli kupujący posiada pełną świadomość
ekologiczną, technologiczną oraz prawną powinien pomyśleć o dodatkowych aspektach.
Odpowiedzialność ekologiczna
Jeśli wykorzystanie urządzenia planowane jest w dłuższej perspektywie czasowej warto już teraz
zwrócić uwagę by był to projektor, który nie wykorzystuje tradycyjnych lamp rtęciowych.
Parametr ten można sformułować jako „Zgodność z konwencją z Minamaty w sprawie rtęci”
(konwencja ta zakłada wycofanie produktów zawierających rtęć do 2020 roku), lub po prostu „Produkt
nie zawiera rtęci (Dotyczy także elementów wymaganych do eksploatacji)”.
Konieczne jest potwierdzanie tego faktu odpowiednim oświadczeniem producenta lub oficjalną
specyfikacją urządzenia.
Warto pamiętać o tym szczególnie w przypadku projektów finansowanych przez Unię Europejską, gdzie
wymogiem otrzymania dofinansowania jest utrzymanie projektu przez 5 lat.
Jeśli wytyczne Konwencji z Minamaty rzeczywiście zaczną obowiązywać – pod koniec okresu
użytkowania może być problem z dostępnością urządzeń na wymianę.
Gwarancja i bezpieczeństwo inwestycji
Bez względu na koszty eksploatacji czy wartości ekologiczne jednym z najbardziej istotnych
parametrów będzie również gwarancja. Warto faworyzować urządzenia o dłuższej gwarancji, ze
względu na kosztowne i długotrwałe procedury napraw pogwarancyjnych. Kosztów tych nie da się
przewidzieć ze względu na stopień skomplikowania technologicznego urządzeń, brak możliwości
przewidzenia jakie dokładnie elementy mogą ulec zużyciu, jaka będzie potencjalna dostępność
podzespołów zamiennych po zakończeniu produkcji danego modelu, a także jak daleko będzie
posunięta niezależność autoryzowanych serwisów.
Okresy gwarancyjne na konkretne składowe urządzeń są często podzielone. Tym samym różne okresy
gwarancyjne mogą mieć: urządzenie, akcesoria, lampa projekcyjna.
Gwarancję na akcesoria zwykle można pominąć, gdyż odnosi się ona do tańszych i nieskomplikowanych
elementów takich jak piloty czy kable, które jeżeli wykazują sprawność w początkowym okresie
użytkowania, zwykle nie tracą swoich parametrów w przyszłości (dopóki nie zostaną zniszczone lub
zgubione – czego oczywiście gwarancja nie obejmuje).
Przyjrzyjmy się zatem standardowym okresom gwarancji na rynku projektorów.
Absolutnym minimum jest okres 2 lat. Ten parametr spełniają zwykle wszystkie, nawet najtańsze
urządzenia (renomowanych i rozpoznawalnych marek).
Bardziej zaawansowane, urządzenia z tzw. średniej półki zwykle oferują okres trzyletni. Warto na nie
zwrócić uwagę, gdyż zwykle oferują one dodatkowe opcje i rozwiązania w cenie nieznacznie różniącej
się od urządzeń najtańszych.
W branży projektorów zdarzają się także gwarancje np. pięcioletnie. Tutaj jednak pojawiają się pewne
ograniczenia np. wydłużona gwarancja jest tylko dla użytkowników z sektora edukacyjnego. Gwarancje
takie mogą też po prostu dotyczyć urządzeń zaawansowanych i profesjonalnych.
Dobrym podejściem będzie zatem umieszczenie 2 lub 3 letniej gwarancji w parametrach
podstawowych urządzenia, a premiowanie dodatkowymi punktami dłuższych okresów gwarancji.
Gwarancja na części eksploatacyjne
Zwykle najdroższą częścią projektora jest jego źródło światła. Starsze typy są wyposażone w
wysokociśnieniowe lampy rtęciowe, nowsze bazują na rozwiązaniach opartych na
półprzewodnikowych diodach i laserach. Wspomniane wcześniej rozwiązania „bezrtęciowe” mają
lepsze parametry związane z żywotnością. Podczas gdy rtęciowe lampy zwykle mają żywotność od
2000 do 5000 godzin to ich laserowe odpowiedniki oferują kilka lub kilkanaście razy więcej
(standardem jest 20000 godzin).
Warto również pamiętać, że lampy rtęciowe stosunkowo szybko tracą swoje nominalne parametry
jasności. Zwykle już po około 1000 godzinach lampa nie pracuje już ze swoją pierwotną siłą i jest to
różnica na poziomie mającym wpływ na użytkowanie (przy czym parametry zużycia energii pozostają
na tym samym poziomie).
Biorąc pod uwagę powyższe – nie dziwi fakt, że gwarancje na lampy rtęciowe są ograniczone.
Zwykle w ramach gwarancji pojawiają się dwie wartości:– pewien okres czasu np. 12 miesięcy oraz
liczba zrealizowanych godzin pracy urządzenia np. 1000 h. Gwarancja kończy się gdy spełniony zostanie
któryś ze wskazanych warunków.
Najczęściej spotykane okresy gwarancyjne lamp tradycyjnych to:
• 6 miesięcy / 500 godzin
• 12 miesięcy / 1000 godzin
• 36 miesięcy / 2000 godzin
Tutaj za standard można uznać 12 miesięcy / 1000 godzin. Wyższe wartości zwykle mają dodatkowe
ograniczenia (np. urządzenia w sektorze edukacji).
Tak krótkie okresy gwarancji wskazują na to, że lampa projekcyjna to najbardziej delikatny element
całego rozwiązania.
Natomiast producenci urządzeń opartych o nowoczesna źródła światła oferują na nie gwarancje o
wiele dłuższe - często przewyższające gwarancję na samo urządzenie.
Tutaj trudno mówić jeszcze o standardach, gdyż tego typu rozwiązania są stosunkowo nowe na rynku.
Przykładowe wartości:
• Gwarancja na źródło światła równa gwarancji na urządzenie
• 3 lata / 10000 godzin
• 5 lat / 10000 godzin
Jak widać producenci są pewni swoich rozwiązań i oferują automatycznie dużo dłuższą gwarancję.
Na tym etapie pojawia się pytanie czy długą gwarancję na źródło światła należy wpisać w parametry
minimalne urządzenia czy też tylko dodatkowo je premiować.
Wpisując do wymagań podstawowym długą gwarancję na źródło światła wykluczamy tym samym
urządzenia oparte na tradycyjnej lampie. Zwykle jednak wystarczy tylko dodatkowe premiowanie tego
parametru, gdyż dobrze zaprojektowana tabela całkowitych kosztów posiadania / użytkowania i tak
sprawi, że największą szansę będą miały urządzenia efektywne ekonomiczne i opłacalne w długim
okresie użytkowania.
Warto również pamiętać, że lampa, która przestanie działać i wymaga wymiany to dodatkowa strata
związana z realizacją jej wymiany. Występuje tutaj wiele aspektów, które mają wpływ na przywrócenie
projektora do użytku. W zależności od instytucji znaczenie ma dostępność sprzętu. Jeśli wybierany
projektor ma być jedynym urządzeniem w budynku i będzie wykorzystywany codziennie lub niemal
codziennie to ewentualna przerwa serwisowa będzie na pewno problematyczna.
Czynniki mające wpływ na koszt i czas realizacji wymiany lampy (scenariuszy jest kilka).
• Oczekiwanie na dostawę lampy celem samodzielnej wymiany (zwykle minimum 2-3 dni
robocze) - jest to możliwe tylko w wypadku niektórych projektorów;
• Oczekiwanie na serwis, który dostarczy lampę i wymieni ją na miejscu (kwestia indywidualna);
• Odesłanie projektora do serwisu celem wymiany lampy.
Czasem należy wziąć pod uwagę sytuację, gdy urządzenie jest zamontowane w trudno dostępnym
miejscu. W skrajnym wypadku demontaż zaawansowanego projektora instalacyjnego pracującego w
dużej auli wymagać będzie nawet dźwigu.
Certyfikaty
Oczywiście urządzenia powinny spełniać podstawowe europejskie dyrektywy takie jak CE oraz RoHS.
Wybrane modele urządzeń stawiające na ekonomię użytkowania posiadają także certyfikat TCO.
Przyznaje go szwedzka fundacja TCO Development. Ubiegać się o niego mogą produkty ergonomiczne,
efektywnie wykorzystujące zasoby oraz produkowane z gwarancją odpowiedzialności społecznej i
ekologicznej.
Podstawowe parametry urządzenia
Poradnik ten odnosi się w głównej mierze do dostosowania opisu przedmiotu zamówienia do nowej
ustawy. Jeśli jednak jest to pierwsze podejście do tego typu urządzeń poniższe akapity pomogą się
zorientować w podstawowych parametrach projektorów i w tym w jaki sposób dobrać wymogi by
spełnić wyznaczone wymagania użytkowe.
Należy sobie odpowiedzieć na następujące pytania:
Gdzie umieszczony będzie projektor, kto i w jaki sposób będzie z niego korzystał
Przewidziane są tutaj różne możliwe scenariusze, które mogą mieć wpływ na właściwy dobór
urządzenia.
Projektor nie będzie zainstalowany na stałe. Będzie przenoszony pomiędzy pomieszczeniami.
Jeśli urządzenie jest współdzielone pomiędzy salami lekcyjnymi lub konferencyjnymi, warto zwrócić
uwagę na jego gabaryty. Należy określić maksymalna wagę urządzenia. Rozsądną wydaje się waga do
4kg jednakże to akurat indywidualny wybór, na który mają wpływ odległości jakie trzeba przebyć od
miejsca przechowywania do konkretnej sali. Warto też pamiętać o zamówieniu dopasowanej i
wygodnej torby.
Ze względu na kwestię konieczności szybkiej adaptacji urządzenia do zastanych warunków istotnym
parametrem będzie także jego jasność i jej kontrola (opisana w dalszej części poradnika) oraz zoom
optyczny – pozwalający zmienić wielkość obrazu wyświetlanego przez projektor. Można przyjąć, że
duży zakres zoomu optycznego to 1.5x. Oznacza to, że z jednej pozycji będzie można uzyskać obraz,
którego wielkość będziemy mogli powiększyć o 50% względem minimalnej wartości jaką dany
projektor może uzyskać.
Projektor będzie zainstalowany na suficie na stałe.
Jeśli projektor będzie po prostu pracował w jednym pomieszczeniu zamontowany na suficie najlepiej
będzie podać realne potrzeby użytkowe wynikające z warunków projekcyjnych związane również z
doborem odpowiedniego ekranu projekcyjnego.
Przykład:
Projektor powinien wyświetlić obraz o przekątnej 100”-110” z odległości nie większej niż 4m.
Projektor powinien wyświetlić obraz o podstawie 2m z odległości nie większej niż 3m.
Projektor będzie służył do współpracy z tablicą interaktywną.
Do współpracy z tablicą interaktywną dedykowane są projektory krótko lub ultra krótkoogniskowe.
Pozwalają one na uzyskanie dużego obrazu z bardzo małej odległości. W przypadku projektorów
krótkoogniskowych może to być np. 80” z 1m. W przypadku projektorów ultra krótkoogniskowych
odległość ta spada nawet 2-3 krotnie.
Korzystanie z tego typu projektorów daje następujące korzyści:
Minimalizacja cienia rzucanego przez osobę obsługującą tablicę
Ograniczenie sytuacji, w której projektor oślepia prowadzącego.
Projektory tego typu zwykle montuje się na uchwycie ściennym zamontowanym ponad tablicą.
Projektory ultra krótkoogniskowe ze względu na zaawansowaną optykę i duży kąt rzutowania obrazu
zwykle wymagają dedykowanego uchwytu ściennego z funkcjami precyzyjnej regulacji pozycji
projektora. Zwykle konkretna rodzina produktów posiada dedykowany uchwyt dostarczany przez
producenta.
Tutaj warto wskazać konkretny parametr kategoryzujący projektor (ze względu na brak
jednoznacznych reguł rozgraniczających projektory krótkoogniskowe od ultra krótkoogniskowych.
• Jeżeli zależy nam na projektorze ultra krótkoogniskowym o najwyższych walorach użytkowych
we współpracy z tablicą interaktywną należy zawrzeć parametr: współczynnik odległości nie
większy niż 0.38:1*
• Jeżeli szukamy kompromisu pomiędzy kosztami, a walorami użytkowymi, czyli wybieramy
rozwiązanie krótkoogniskowe należy wymagać parametru: współczynnik odległości nie
większy niż 0.75:1* (jak można zauważyć, parametr ten dopuszcza również projektory ultra
krótkoogniskowe – które są stosunkowo bardziej kosztowne, jednakże może dojść do sytuacji
w której projektor ultra krótkoogniskowy oparty o oszczędne i wytrzymałe źródło światła
będzie lepszym wyborem od tradycyjnego projektora krótkoogniskowego w odniesieniu do
całkowitych kosztów posiadania).
• Zdarzają się sytuacje, w których do tablic interaktywnych stosowane są standardowe
projektory o normalnym współczynniku odległości (wyższym niż 1.15:1). Perspektywa niskiego
kosztu może wydawać się kusząca, jednakże w takiej sytuacji korzystanie z takiego zestawu
będzie uciążliwe zarówno dla nauczyciela jak i dla uczniów. Czyli pozorna oszczędność
spowoduje, że urządzenie nie będzie chętnie wykorzystywane. Takie chybione inwestycje to
oczywiście strata pieniędzy.
* Podane wartości współczynników odległości klasyfikujące projektory na krótkoogniskowe i ultra
krótkoogniskowe zostały dobrane na podstawie raportów branży projektorów przygotowywanych
przez firmę PMA Research, która niezależnie dobrała taką klasyfikację urządzeń. W rzeczywistym
użytkowaniu różnica np. pomiędzy 0.38:1, a 0.39:1 jest bardzo niewielka i wynosi dokładnie 1cm
odległości projektora na każdy metr podstawy.
A czym jest współczynnik odległości?
Wspominany wcześniej współczynnik odległości określa z jakiej odległości projektor wyświetli obraz o
podstawie 1m.
Przykłady:
0.5:1 – obraz o szerokości jednego metra uzyskamy z odległości 0.5 m (przykładowy projektor
krótkoogniskowy)
1.5:1 – obraz o szerokości jednego metra uzyskamy z odległości 1.5m (przykład projektora o
normalnym rzucie).
Oczywiście funkcjonuje tutaj prosta zależność matematyczna pomiędzy wielkością obrazu a
odległością.
Tym samym projektor o współczynniku odległości 1.5:1 dla wyświetlania obrazu o podstawie 2m
wymaga odległości 3m.
Czy jest potrzeba specyfikować ten parametr wprost? W przypadku wyboru projektorów do
współpracy z tablicą interaktywną: raczej tak.
W przypadku projektorów o normalnym rzucie, wygodniej będzie podać parametry typowo użytkowe
i pozostawić dobór konkretnego parametru dostawcy. Przykłady przytoczone wcześniej, dla
przypomnienia:
Projektor powinien wyświetlić obraz o przekątnej 100”-110” z odległości nie większej niż 4m.
Projektor powinien wyświetlić obraz o podstawie 2m z odległości nie większej niż 3m.
Współczynnik odległości a zoom optyczny
Bardzo często współczynnik odległości jest podany jako pewien zakres. Zwykle nie dotyczy to
projektorów krótko i ultra krótkoogniskowych – które ze względu na zaawansowanie układu
optycznego – nie mają możliwości zmiany ogniskowej.
Kolejny przykład:
Współczynnik odległości 1.32-1.93:1 – zapis taki oznacza, że projektor może osiągnąć obraz o
szerokości jednego metra z odległości pomiędzy 1.32-1.93 metra – w zależności od tego jak zostanie
ustawiony zoom optyczny, który w tym konkretnym przypadku wynosi 1.5x
Współczynnik odległości jest stałym parametrem obiektywu, który w standardowych urządzeniach jest
niewymienny.
Warto wspomnieć także, że zaawansowane projektory instalacyjne posiadają wymienne obiektywy.
Pozwalają na uzyskanie konkretnych wartości obrazu np. z dużej odległości. Ta kwestia wymaga jednak
konsultacji z profesjonalnymi projektantami systemów audiowizualnych.
Gdzie i kiedy będziemy wykorzystywać projektor w odniesieniu do jego jasności
Jednym z podstawowych parametrów projektorów jest jasność. Zwykle podawana jest w
ustandaryzowanej jednostce, tzn. ANSI lumenach. Historycznie zaszła potrzeba by wszyscy producenci
stosowali tę samą metodę pomiaru jasności urządzeń by można było porównywać je pomiędzy sobą.
Oznacza to, że obraz tej samej wielkości, wyświetlony przez dwa różne projektory o jasności 3000 ANSI
lumenów będzie tak samo jasny.
Krótka charakterystyka poszczególnych poziomów jasności i tego jaki efekt pozwalają uzyskać:
Poniżej 1500 ANSI Lumenów – niewielki obraz (50-60”) w bardzo dobrze zaciemnionym pomieszczeniu
2000 ANSI lumenów – duży obraz (80-100”) w dobrze zaciemnionym pomieszczeniu (częsty wybór do
kina domowego)
3000-4000 ANSI – duży obraz (100”) w pomieszczeniach o niewielkim nasłonecznieniu, jednak bez
dodatkowego zaciemnienia – można to odnieść do typowych warunków sal lekcyjnych i
konferencyjnych. (tutaj warto zwrócić uwagę również na to, że wartości w okolicach 3000-3500 ASNI
Lumenów są typowym parametrem projektorów krótko oraz ultra krótkoogniskowych. Na siłę światła
ma wpływ także odległość. Światło płynące z obiektywu krótkoogniskowego ma do pokonania znacznie
krótszy dystans a co za tym idzie takie urządzenie może oferować niższe wartości jasności, a obraz
przez nie wyświetlany będzie bardzo dobrze widoczny w jasnej, szkolnej klasie.)
5000 ANSI – bardzo duży obraz 120-150” w warunkach standardowych, lub duży obraz w warunkach
trudnych
Powyżej 6000 ANSI – wymagające instalacje. I jest to moment, w którym tak samo należy zaufać
profesjonalnym firmom, które pomogą w doborze odpowiedniego urządzenia do specyficznych
wymagań danej realizacji.
Kontrola jasności
Bardzo uproszczając – im większa jasność tym lepiej, gdyż pozwoli na wykorzystanie urządzenia w
trudnych warunkach oświetleniowych. Oczywiście wysoka jasność wpływa znacznie na koszt
inwestycji. Co więcej, zbyt wysoka jasność może być uciążliwa dla uczestników spotkania czy lekcji.
Ze względu na bardzo zmienne warunki związane z geograficznym położeniem Polski (latem zmrok
zapada pomiędzy godziną 19 a 22, a zimą w okolicach godziny 16-17) warto pomyśleć o urządzeniu,
które pozwala na precyzyjną kontrolę jasności – szczególnie w przypadku jednostek edukacyjnych –
prowadzących zajęcia także w późniejszych godzinach (w ramach szkół wieczorowych i studiów
niestacjonarnych).
Standardowe projektory posiadają dwa lub trzy poziomy jasności. Najczęściej spotykane
Normalny
Eco
Super eco / dynamic eco
Są jednak dostępne rozwiązania pozwalające na wybranie np. 7 poziomów jasności, co więcej,
zastosowany w nich czujnik oświetlenia dobiera odpowiedni poziom jasności automatycznie.
Jest to jednak dość wąska gama urządzeń dlatego ten parametr nie powinien być uznany jako
wymaganie podstawowe, jednakże w przypadku zamówień do konkretnych placówek warto
dodatkowo go punktować.
Co będziemy wyświetlać: Rozdzielczość natywna
Kolejnym istotnym parametrem jest rozdzielczość. Opisuje ona szczegółowość wyświetlanego obrazu.
Wyrażona jest zwykle wartością określającą liczbę pikseli (szerokość x długość) i/lub nazwą przypasaną
do danej wartości.
Przykłady rozdzielczości najczęściej spotykanych na rynku oraz krótka charakterystyka:
1920 x 1080 (FullHD) – panoramiczna rozdzielczość w proporcji boków 16:9, wymagana dla bardzo
szczegółowych treści, a także oglądania filmów w wysokiej jakości;
1280 x 800 (WXGA) - panoramiczna rozdzielczość w proporcji boków 16:10, zbliżona liczba pikseli do
najpopularniejszych matryc współczesnych laptopów. Rozsądny wybór dla edukacji i biznesu – pod
kątem materiałów edukacyjnych i prezentacyjnych – dobry kompromis pomiędzy uzyskanym
rezultatem a ceną;
1024 x 768 (XGA) – rozdzielczość w proporcji 4:3 - nadal popularny wybór, choć już powoli wypierana
przez rozdzielczości panoramiczne;
800 x 600 (SVGA) – niska rozdzielczość w proporcji 4:3, dotyczy tylko najtańszych i najprostszych
urządzeń;
Liczba wyświetlanych pikseli jest iloczynem powyższych liczb. Tym samym projektor oferujący
rozdzielczość SVGA wyświetla 480000 pikseli, natomiast projektor FullHD 2 073 600 czyli ponad 4x
więcej.
Niektórych może zdziwić wysoka popularność rozdzielczości poniżej FullHD (popularnej i znanej z
rynku telewizorów). Należy pamiętać, że projektor to dość skomplikowane urządzenie wymagające
zaawansowanej techniki produkcyjnej. Przykładowo technologia DLP® działa w oparciu o chip sterujący
mikro lusterkami, które tworzą odpowiedni obraz poprzez zmianę kąta odbicia światła. Każdy piksel to
osobne ruchome lusterko. Tym samym - w przypadku rozdzielczości FullHD mamy do czynienia z ponad
dwoma milionami ruchomych lusterek, które są ułożone na chipie wielkości np. 0.65” (1.65 cm). Z tego
wynika znaczna różnica w cenie pomiędzy modelami, które odróżnia tylko rozdzielczość.
Biorąc pod uwagę powyższe rozsądnym kompromisem, pomiędzy jakością, szczegółowością,
zgodnością z współczesnymi standardami ekranów panoramicznych, a ceną – wydaje się rozdzielczość
WXGA (1280 x 800).
Jeśli jednak planujemy wykorzystanie projektora głównie do wyświetlania filmów wysokiej jakości (np.
w małej salce „kinowej” w domu kultury) – należy rozważyć zakup urządzenia z rozdzielczością FullHD.
Czym się różni rozdzielczość natywna od rozdzielczości „obsługiwanej”.
Rozdzielczość natywna, to rzeczywista rozdzielczość projektora, opisana powyżej. Jest to po prostu
fizyczna liczba pikseli jaka jest wyświetlana.
Jednakże każdy projektor ma możliwość obsługi rozdzielczości większych i mniejszych niż natywna.
Proces jaki wtedy zachodzi to cyfrowe ściśnięcie, albo rozszerzenie obrazu przekazywanego przez
źródło (np. komputer). Jeśli zostanie wymuszone by komputer przekazywał obraz w rozdzielczości
FullHD, do projektora o rozdzielczości XGA (czyli niższej) to staną się dwie rzeczy:
• Obraz zostanie przetworzony. Kilka pikseli „wychodzących” z komputera zostanie
przeliczonych cyfrowo w jeden piksel rzeczywistego obrazu.
• Chip projektora wykorzysta tylko część pikseli, która odpowiada kształtowi obrazu podanego
przez źródło by zachować jego oryginalne proporcje bez zniekształceń.
Te zjawiska mają miejsce tylko gdy specjalnie zmienimy parametry obrazu przekazywanego przez
źródło. Zwykle po podłączeniu projektora do komputera automatycznie zostaną dobrane parametry
natywnej rozdzielczości – a więc optymalne. Warto jednak znać różnicę pomiędzy rozdzielczością
natywną, a obsługiwaną by wiedzieć, co się kupuje.
W skrócie: nie warto podawać w parametrach przetargu wszystkich rozdzielczości obsługiwanych, gdyż
najlepsze parametry pracy uzyskamy na rozdzielczości natywnej. Gdy jednak specjalnie będziemy
chcieli wyświetlić materiał wyższej rozdzielczości niż rozdzielczość natywna naszego projektora, to
zwykle proces skalowania przeprowadzany przez komputer w odtwarzaczu multimedialnym daje
lepszy rezultat niż sztuczne przestawianie rozdzielczości na nienaturalną dla projektora.
Na czym będziemy wyświetlać
Najlepsze parametry wyświetlanego obrazu dla danego projektora są możliwe do uzyskania na
specjalnych ekranach projekcyjnych. Istotny jest dobór odpowiedniego projektora do ekranu, lub
odwrotnie.
Wybór rodzaju ekranu (przenośnego bądź też stacjonarnego) zależy od sytuacji, układu pomieszczenia
lub osobistych preferencji i potrzeb użytkowników. Ogólnie przyjmuje się jednak, że najlepsze
parametry obrazu uzyskuje się na ekranie stacjonarnym, rozwijanym ręcznie lub elektrycznie.
Największy komfort użytkowania towarzyszy ekranom rozwijanym elektrycznie, gdyż nie występuje
konieczność fizycznego angażowania użytkownika w rozwijanie/zwijanie ekranu. Istotnym aspektem
użytkowym jest możliwość sterowania procesem rozwijania/zwijania ekranu z poziomu pilota
bezprzewodowego sterowanego radiowo. Zastosowanie pilotów na podczerwień wprowadza
dodatkowy wymóg "celowania" pilotem w odbiornik ekranu, który musi być zamontowany w
widocznym miejscu.
Wybór odpowiedniej powierzchni ekranu projekcyjnego zależy od rodzaju instalacji, do jakiej ekran ten
będzie użyty. Jest wiele istotnych czynników, a najważniejsze z nich to: _
- Rodzaj pomieszczenia i położenie projektora - kształt i wielkość pomieszczenia prezentacyjnego oraz
usytuowanie projektora (na stoliku lub pod sufitem) to podstawowe elementy jakie muszą być brane
pod uwagę przy wyborze ekranu. Niewłaściwie dobrana powierzchnia projekcyjna ekranu spowoduje,
że obraz będzie nieostry bądź niewidoczny dla części widzów; _
- Oświetlenie pomieszczenia i jasność projektora - właściwość powierzchni projekcyjnej, określająca
stopień odbicia światła w poszczególnych kierunkach, ma znaczenie nie tylko dla kąta widzenia obrazu,
ale także dla jego jasności. Jasność obrazu w danym pomieszczeniu zależy od panujących tam
warunków oświetlenia, wartości współczynnika odbicia powierzchni projekcyjnej wybranego ekranu i
jasności używanego projektora.
Producenci ekranów określają powierzchnię typu Matt White o współczynniku odbicia 1.0 jako
najoptymalniejszą pod względem stosunku jakości obrazu do ceny.
Oczywiście ważnym parametrem będzie też wielkość powierzchni oraz format obrazu (powiązany
bezpośrednio z wielkością).
Format obrazu to po prostu kształt ekranu, podany jako wzajemna proporcja boków prostokąta.
Parametr ten odnosi się bezpośrednio do rozdzielczości projektora.
Przykładowo rozdzielczość 1920 x 1080 ma proporcję 16 : 9 (aby to udowodnić, można np. znaleźć
największy wspólny dzielnik liczb 1920 i 1080 – wynosi on 120 – a następnie podzielić obie liczby).
Tym samym do projektora z rozdzielczością WXGA (1280 x 800) szukamy ekranu 16:10.
A do tablicy interaktywnej z proporcją boków 4:3, dobieramy projektor z rozdzielczością
odpowiadającą takiej właśnie proporcji boków czyli np. XGA (1024 x 768).
Aby uzyskać optymalny rezultat, zalecane jest użycie ekranu o takich samych proporcjach jak
wyświetlany obraz.
Dodatkowymi, przydatnymi cechami ekranów elektrycznych jest możliwość montażu zarówno na
suficie jak i na ścianie, ponieważ często decyzja o sposobie montażu zapada już po zakupieniu ekranu i
sprawdzeniu warunków instalacyjnych.
W przypadku konieczności ukrycia ekranu w suficie podwieszanym ważne jest, aby ekran miał
odpowiedni kształt umożliwiający schowanie go w konstrukcji stropu bez konieczności przerabiania
jego obudowy, która może skutkować utratą gwarancji u producenta.
Głośniki
Najtańsze projektory nie są wyposażone w głośniki lub posiadają pojedynczy głośnik 2W.
Bardziej zaawansowane modele posiadają np. głośnik 10W lub 16W który w niektórych sytuacjach
wystarczy do zapewnienia dźwięku w małej sali. Mocniejszy głośnik będzie przydatny w urządzeniu,
które będzie przenoszone miedzy salami.
Częstsze wykorzystanie materiałów z dźwiękiem, w większej sali będzie wymagało osobnej instalacji
audio.
Kontrast
Rzeczywisty kontrast jest bardzo istotnym parametrem. Określa bowiem różnicę pomiędzy
najjaśniejszym, a najciemniejszym możliwym do uzyskania obrazem, która przekłada się bezpośrednio
na jego czytelność. Przykładowo parametr kontrastu opisany jako 10000:1 oznacza, że wyświetlany
kolor biały jest 10000 razy bardziej jasny niż wyświetlany kolor czarny.
W praktyce jednak trudno porównywać między sobą te parametry jeśli podawane są przez różnych
producentów – a to ze względu na brak wymogu ustandaryzowanej procedury pomiaru do określenia
poziomu kontrastu.
Ostatecznie należy traktować ten parametr tylko referencyjnie i nie ma większego znaczenia jego
wskazywanie. Jeżeli wysoki kontrast jest dla użytkownika kluczowym parametrem – należy wskazać
technologię projekcyjną DLP® która zwykle cechuje się dużo lepszym kontrastem od konkurencyjnej
technologii 3LCD. Różnicę widać gołym okiem.
Dostrzegalna jest ogólna tendencja mówiąca, że im wyższa jest jasność projektora, tym niższy jest
kontrast.
Offset i Lens-shift
Offset określa przesunięcie obrazu względem środka projektora. Wybrane modele posiadają także
regulację tego parametru, tzn. lens-shift. Tę kwestię należy pozostawić instalatorowi który dobierze
odpowiedni uchwyt sufitowy (np. z regulowanym wysięgnikiem).
Keystone pionowy
W przypadku, gdy projektor nie jest ustawiony prostopadle do powierzchni projekcyjnej (tzn. jest
pochylony w dół, lub skierowany lekko w górę) obraz rzutowany nie jest w kształcie prostokąta lecz w
kształcie trapezu. Korekcja keystone lub po polsku : korekta efektu trapezowego konieczna jest tylko
w wypadku gdy nie ma możliwości usytuowania projektora na odpowiedniej wysokości względem
obrazu. Korekta ta przeprowadzana jest cyfrowo. Obraz zmienia swój kształt (by dostosować się do
kąta nachylenia projektora) i zasadniczo traci na jakości. Nie jest więc słusznym podejściem
poszukiwanie dużego zakresu korekty keystone, gdyż poprawna i profesjonalna instalacja powinna
pomóc unikać korzystania z tego typu funkcji. Jednakże dla zastosowań przenośnych czasem trzeba
pójść na kompromis i zrezygnować z idealnej jakości obrazu – by zapewnić odpowiednią widoczność
wszystkim uczestnikom prezentacji. Wtedy korekta keystone jest przydatna, co więcej – idealnie gdyby
była realizowana automatycznie – czyli projektor sam określa swój kąt nachylenia i dostosowuje
korektę efektu trapezowego automatycznie.
Parametr ten jest zwykle podawany jako zakres w stopniach odchylenia góra/dół. Może wynosić nawet
kilkadziesiąt stopni. Trzeba jednak pamiętać o zasadzie: im większa korekta – tym większe straty jakości
obrazu.
Keystone poziomy
Analogicznym parametrem jest keystone poziomy. Dotyczy on zniekształcenia w osi poziomej, zatem
prawo/lewo. W praktyce ma to minimalne zastosowanie, gdyż dla stałych instalacji zwykle nie stanowi
problemu równoległe ustawienie projektora (przednia ścianka względem powierzchni projekcyjnej).
Dla projektora przenośnego – zwykle łatwiej jest poprawnie ustawić projektor niż szukać tej opcji w
menu projektora.
Co będziemy podłączać do projektora
Zwykle projektory średniej klasy wyposażone są w złącza sygnałowe VGA i HDMI. Pozwala to na
podłączenie większości współczesnych urządzeń, w tym laptopów. Wybrane urządzenia posiadają
większą liczbę poszczególnych portów oraz mniej popularne lub starsze złącza (np. Composite i
DisplayPort).
Jeśli projektor zawsze będzie wykorzystywany tylko z komputerem to zwykle złącza HDMI i VGA będą
wystarczające (po jednym).
Jeśli natomiast urządzenie będzie użytkowanie w edukacji, warto zadbać o to by było wyposażone w
dodatkowe złącze lub złącza HDMI – choćby do współpracy z wizualizerem.
Dla stałych instalacji warto także pomyśleć o opcji bezprzewodowego podłączenia urządzeń. Warto
przy tym wziąć pod uwagę niezależne rozwiązanie służące do takich zastosowań. Wynika to z ciągłego,
dynamicznego postępu technologii bezprzewodowych. W przypadku bezprzewodowego rozwiązania
niezintegrowanego z projektorem po paru latach może okazać się, że nie jest ono już wystarczająco
wydajne i aktualne. Wtedy wystarczy zmienić zewnętrzne rozwiązanie łączności bezprzewodowej na
bardziej aktualne, zostawiając projektor i instalację bez zmian. Aby korzystać z tego typu rozwiązań
należy pamiętać o dodatkowym złączu HDMI. Warto też by projektor był w stanie zasilać dodatkowy
adapter łączności bezprzewodowej – np. z portu USB. Wybrane modele projektorów posiadają
dedykowany port USB, który służy właśnie tylko i wyłącznie do zasilania urządzeń dodatkowych.
Czas dostawy
Ostatnim wartym do omówienia parametrem oferty może być czas dostawy. Wydaje się uzasadnionym
wpisanie do założeń postępowania maksymalnego czasu realizacji danego zamówienia (np. 30 dni od
podpisania umowy) i nie przyznawanie dodatkowych punktów za szybszą realizację.
Na rynku zdarzały się bowiem sytuacje gdy czas realizacji zamówienia był istotnym parametrem
jakościowym, a sposób jego wyliczenia powodował, że niektórzy wykonawcy wpisywali nierealne
terminy (np. 1 godzina od podpisania umowy) tylko po to by wygrać dane postępowanie. W cenę
rozwiązania była oczywiście wkalkulowana kara umowna, którą poniósłby wykonawca za
niedotrzymanie terminu.
Zakończenie
Niniejszy poradnik stara się w przystępny sposób wyjaśnić czym kierować się specyfikując parametry
projektora. Jako autor mam nadzieję, że pomoże Państwu w najlepszy sposób wydatkować publiczne
pieniądze by zapewnić rozwiązania projekcyjne idealnie dostosowane do indywidualnych potrzeb
społeczności lokalnych, które jednocześnie będą trwałe, ekologiczne i ekonomiczne.
Do dokumentu załączony jest przykładowy formularz. Do każdego z parametrów jest odniesienie w
tekście.
Przykładowe zapisy do postępowania
Tabela A. Parametry podstawowe
Lp. Parametr Wartość Komentarz / odniesienie w tekście (tytuł akapitu)
Parametry podstawowe (wymagania)
1. Rozdzielczość
natywna / proporcja
boków
Min. WXGA 1280x800 / 16:10 Współczynnik odległości należy określać tylko w
przypadku gdy chcemy dostosować projektor do
posiadanego już ekranu /
„Co będziemy wyświetlać: Rozdzielczość natywna”
2. Jasność Min. 3500 ANSI Lumenów „Gdzie i kiedy będziemy wykorzystywać projektor
w odniesieniu do jego jasności”
3a. Wymagania
projekcyjne
Projektor powinien wyświetlić
obraz o przekątnej 100”-110” z
odległości nie większej niż 4m.
W zależności od docelowego zastosowania
projektora i rzeczywistych potrzeb. / „Gdzie
umieszczony będzie projektor, kto i w jaki sposób
będzie z niego korzystał”, „Współczynnik
odległości a zoom optyczny”3b. Współczynnik
odległości
Możliwy do ustawienia nie
większy niż 1.5:1
4. Zoom optyczny Min. 1.5x Jeśli planujemy stałą instalację oraz określimy
wymóg 3a – to należy pominąć zoom optyczny. /
„Gdzie umieszczony będzie projektor, kto i w jaki
sposób będzie z niego korzystał” / „Współczynnik
odległości a zoom optyczny”
5. Technologia
projekcyjna
DLP Opcjonalnie, zamiast zapisu o wysokim kontraście
/ „Kontrast”
6. Korekta efektu
trapezowego
(keystone) w pionie
Tak. Minimum +/- 20◦ „Keystone pionowy”
7. Złącze VGA Min 1 „Co będziemy podłączać do projektora”
8. Złącze HDMI Min 2
9. Gwarancja na
urządzenie
Min 2 lata „Gwarancja i bezpieczeństwo inwestycji”
10a. Gwarancja na źródło
światła
Min 1 rok / 1000 godzin W praktyce decydujemy tutaj o dopuszczeniu do
postępowania projektorów opartych o tradycyjną
lampę (10a)
Wtedy warto premiować dodatkową gwarancję
jako dodatkowy parametr /
„Gwarancja i bezpieczeństwo inwestycji”
10b. Gwarancja na źródło
światła
Min 3 lata / 10000 godzin
11. Wbudowany głośnik Min. 10W „Głośniki”
12. Certyfikaty CE i RoHS „Certyfikaty”
13a. Wymagania
instalacji i akcesoria
Projektor zainstalowany na
suficie z przewodami
sygnałowymi
wyprowadzonymi do
stanowiska prezentera, ekran
ręczny / elektryczny
współpracujący z projektorem
w ramach parametrów 1. i 3.
(zgodny współczynnik
proporcji boków oraz
wskazana wielkość).
13b. Wymagane
akcesoria
Torba do przenoszenia, kabel
HDMI 1,5m, kabel VGA 1,5m
Tylko w przypadku projektora mobilnego. Kabel
VGA jest zazwyczaj dodany przez producenta.
Kabel HDMI już niekoniecznie.
Oferta musi również określać przewidywane i realne koszty całkowitego kosztu posiadania.
Tabela B. Całkowity koszt posiadania
Kategoria kosztu Koszt
Koszt zakupu i instalacji urządzenia
Przewidywane łączne koszty energii elektrycznej dla
okresu 10000 godzin użytkowania (tryb maksymalnej
jasności,) przy założeniu kosztu 1kWh wynoszącego 0,55
zł brutto**
Zużycie energii
(W/h)*
***
Przewidywane łączne koszty zakupu**** i wymiany
lampy/źródła światła (W tym utylizacji zużytych
materiałów eksploatacyjnych) lub źródła światła przy
założeniu 10000 godzin użytkowania (tryb maksymalnej
jasności, tzw. tryb normalny) – jeśli występują
Przewidywane łączne koszty zakupu i wymiany filtrów
powietrza przy założeniu 10000 godzin użytkowania
(przez okres 10 lat, 200 dni rocznie, 5 godzin dziennie) w
trybie maksymalnej jasności, tzw. trybie normalnym -
jeśli występują
Przewidywane łączne koszty serwisowania i konserwacji
w założonym okresie użytkowania (10 lat, 200 dni
rocznie, 5 godzin dziennie
Przewidywane łączne koszty demontażu i utylizacji
urządzenia i materiałów eksploatacyjnych.
SUMA:
Przypisy do tabeli B.
* wg oficjalnej specyfikacji producenta na podstawie parametru Pobór mocy (Power Consumption).
** Zamawiający powinien określić właściwy sobie koszt kWh
*** sposób obliczenia: (10000 x koszt 1kWh x zużycie energii przez projektor) / 1000
**** wg oficjalnej ceny SRP (sugerowanej ceny detalicznej producenta) na dzień składania ofert
Kryteria oceny ofert
1. Oferty będą oceniane wg poniższych kryteriów:
L.p. Kryterium Waga
1. Całkowity koszt posiadania
(CKP)
60%
2. Parametry dodatkowe (PD) 40%
2. Wybór najlepszej oferty będzie dokonany na podstawie oceny w oparciu o kryteria: Całkowity koszt
posiadania (CKP) i Parametry dodatkowe (PD) na podstawie punktów określonych w ust 3-4.
Ocena oferty = waga całkowitego kosztu posiadania CKP * ocena CKP + waga parametrów
dodatkowych PD * PD
3. Ocena oferty kryterium Całkowitego kosztu posiadania (CKP) zostanie wyliczona za pomocą
następującego wzoru:
𝑂𝑐𝑒𝑛𝑎 𝐶𝐾𝑃 = 100×
𝐾𝑜𝑠𝑧𝑡 𝑚𝑖𝑛
𝐾𝑜𝑠𝑧𝑡
[𝑝𝑘𝑡]
Gdzie:
Koszt - Koszt badanej oferty (SUMA z Tabeli B)
Kosztmin - najniższy zaoferowany koszt spośród ofert podlegających ocenie
4. Ocena oferty w kryterium Parametry Dodatkowe PD zostanie wyliczona za pomocą następującego
mechanizmu:
a) W przypadku zaoferowania przez wykonawcę projektorów posiadających (oprócz wymagań
określonych w SIWZ) dodatkowy rok gwarancji, ofercie zostanie przyznane 10 pkt. Natomiast jeśli
zaoferowane przez wykonawcę projektory posiadają więcej niż dodatkowy rok gwarancji, ofercie
zostanie przyznane 20 pkt.
b) W przypadku zaoferowania przez wykonawcę projektorów posiadających (oprócz wymagań
określonych w SIWZ) dodatkowe 2000 godzin gwarancji na lampę/źródło światła gwarancji, ofercie
zostanie przyznane 10 pkt. Natomiast jeśli zaoferowane przez wykonawcę projektory posiadają
dodatkowe 4000 godzin gwarancji na lampę/źródło światła gwarancji, ofercie zostanie przyznane 20
pkt. Natomiast jeśli zaoferowane przez wykonawcę projektory posiadają dodatkowe 6000 godzin
gwarancji na lampę/źródło światła gwarancji, ofercie zostanie przyznane 30 pkt. Natomiast jeśli
zaoferowane przez wykonawcę projektory posiadają dodatkowe 8000 godzin gwarancji na
lampę/źródło światła gwarancji, ofercie zostanie przyznane 40 pkt.
c) W przypadku zaoferowania przez wykonawcę projektorów ( w tym dedykowanych materiałów
eksploatacyjnych) nie zawierających rtęci (oprócz wymagań określonych w SIWZ), ofercie zostanie
przyznane 20 pkt.
d) W przypadku zaoferowania przez wykonawcę projektorów posiadających (oprócz wymagań
określonych w SIWZ) funkcję automatycznej korekty efektu trapezowego, ofercie zostanie przyznane
20 pkt
Ocenie kryterium „Parametry dodatkowe” będzie służyć niniejsza tabela
Parametr dodatkowy Możliwe do uzyskania punkty Uzyskane punkty
4 a) Dodatkowe lata gwarancji 0-20pkt
4 b) Dodatkowa gwarancja na
źródło światła
0-40pkt
4 c) Produkty wyprodukowane
bez użycia rtęci
0-20pkt
4 d) Funkcja automatycznej
korekty efektu trapezowego
0-20pkt
Suma (PD):
Komentarz dodatkowy: oczywiście to tylko przykładowe komponenty oferty. Aby dokładnie je
wybrać należy zapoznać się szczegółowo z niniejszym poradnikiem. Należy pamiętać, ze suma
punktów powinna wynieść 100. Punkty należy rozdzielić wg najistotniejszych parametrów dla danej
instalacji.

More Related Content

Similar to Na co zwrócić uwagę wybierając projektor (nie tylko) w ramach zamówień publicznych

Czy kontrakting energetyczny jest sposobem finansowania inwestycji gminnych -...
Czy kontrakting energetyczny jest sposobem finansowania inwestycji gminnych -...Czy kontrakting energetyczny jest sposobem finansowania inwestycji gminnych -...
Czy kontrakting energetyczny jest sposobem finansowania inwestycji gminnych -...Forum Nowej Gospodarki
 
Optymalizowanie procesu mieszania gazów SOLIDWORKS FLOW
Optymalizowanie procesu mieszania gazów  SOLIDWORKS FLOWOptymalizowanie procesu mieszania gazów  SOLIDWORKS FLOW
Optymalizowanie procesu mieszania gazów SOLIDWORKS FLOWPremium Solutions Polska
 
„ Optymalny miks energetyczny dla polski do roku 2060 — model das” kprm, war...
„ Optymalny miks energetyczny dla polski do roku 2060 — model das”  kprm, war...„ Optymalny miks energetyczny dla polski do roku 2060 — model das”  kprm, war...
„ Optymalny miks energetyczny dla polski do roku 2060 — model das” kprm, war...ptwp
 
Monitorowanie i kontrola w okresie trwałości projektów
Monitorowanie i kontrola w okresie trwałości projektówMonitorowanie i kontrola w okresie trwałości projektów
Monitorowanie i kontrola w okresie trwałości projektówRPOWSL
 
Raport oze federacja_konsumentow
Raport  oze federacja_konsumentowRaport  oze federacja_konsumentow
Raport oze federacja_konsumentowGrupa PTWP S.A.
 
Wniosek do mg_20140630_bez zmian
Wniosek do mg_20140630_bez zmianWniosek do mg_20140630_bez zmian
Wniosek do mg_20140630_bez zmianGrupa PTWP S.A.
 
Organizowanie sprzedażny produktów i usług reklamowych cz.2
Organizowanie sprzedażny produktów i usług reklamowych cz.2Organizowanie sprzedażny produktów i usług reklamowych cz.2
Organizowanie sprzedażny produktów i usług reklamowych cz.2Szymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
MIB nowe standardy budownictwa drogowego
MIB nowe standardy budownictwa drogowegoMIB nowe standardy budownictwa drogowego
MIB nowe standardy budownictwa drogowegoGrupa PTWP S.A.
 
Forum energii uwagi do projektu ustawy o rynku mocy -27.12.16
Forum energii   uwagi do projektu ustawy o rynku mocy -27.12.16Forum energii   uwagi do projektu ustawy o rynku mocy -27.12.16
Forum energii uwagi do projektu ustawy o rynku mocy -27.12.16Robert Szymczak
 
Zarządzanie śladem węglowym w przedsiębiorstwach w Polsce - bariery i korzyści
Zarządzanie śladem węglowym w przedsiębiorstwach w Polsce - bariery i korzyściZarządzanie śladem węglowym w przedsiębiorstwach w Polsce - bariery i korzyści
Zarządzanie śladem węglowym w przedsiębiorstwach w Polsce - bariery i korzyściFundacja Aeris Futuro
 
Raport: „Zużycie energii w budynkach biurowych”
Raport: „Zużycie energii w budynkach biurowych”Raport: „Zużycie energii w budynkach biurowych”
Raport: „Zużycie energii w budynkach biurowych”CEO Magazyn Polska
 
BUDOWNICTWO ENERGOOSZCZĘDNE W POLSCE.pdf
BUDOWNICTWO ENERGOOSZCZĘDNE W POLSCE.pdfBUDOWNICTWO ENERGOOSZCZĘDNE W POLSCE.pdf
BUDOWNICTWO ENERGOOSZCZĘDNE W POLSCE.pdfAlicjaHanulak
 

Similar to Na co zwrócić uwagę wybierając projektor (nie tylko) w ramach zamówień publicznych (18)

Ii 4 pois_energooszczednosc_duze_firmy
Ii 4 pois_energooszczednosc_duze_firmyIi 4 pois_energooszczednosc_duze_firmy
Ii 4 pois_energooszczednosc_duze_firmy
 
Czy kontrakting energetyczny jest sposobem finansowania inwestycji gminnych -...
Czy kontrakting energetyczny jest sposobem finansowania inwestycji gminnych -...Czy kontrakting energetyczny jest sposobem finansowania inwestycji gminnych -...
Czy kontrakting energetyczny jest sposobem finansowania inwestycji gminnych -...
 
Prezentacja Energy Solution
Prezentacja Energy SolutionPrezentacja Energy Solution
Prezentacja Energy Solution
 
Optymalizowanie procesu mieszania gazów SOLIDWORKS FLOW
Optymalizowanie procesu mieszania gazów  SOLIDWORKS FLOWOptymalizowanie procesu mieszania gazów  SOLIDWORKS FLOW
Optymalizowanie procesu mieszania gazów SOLIDWORKS FLOW
 
Projekt zalozen
Projekt zalozenProjekt zalozen
Projekt zalozen
 
„ Optymalny miks energetyczny dla polski do roku 2060 — model das” kprm, war...
„ Optymalny miks energetyczny dla polski do roku 2060 — model das”  kprm, war...„ Optymalny miks energetyczny dla polski do roku 2060 — model das”  kprm, war...
„ Optymalny miks energetyczny dla polski do roku 2060 — model das” kprm, war...
 
Monitorowanie i kontrola w okresie trwałości projektów
Monitorowanie i kontrola w okresie trwałości projektówMonitorowanie i kontrola w okresie trwałości projektów
Monitorowanie i kontrola w okresie trwałości projektów
 
Raport oze federacja_konsumentow
Raport  oze federacja_konsumentowRaport  oze federacja_konsumentow
Raport oze federacja_konsumentow
 
Wniosek do mg_20140630_bez zmian
Wniosek do mg_20140630_bez zmianWniosek do mg_20140630_bez zmian
Wniosek do mg_20140630_bez zmian
 
Dokumentacja finansowa stanowiska komputerowego
Dokumentacja finansowa stanowiska komputerowegoDokumentacja finansowa stanowiska komputerowego
Dokumentacja finansowa stanowiska komputerowego
 
Organizowanie sprzedażny produktów i usług reklamowych cz.2
Organizowanie sprzedażny produktów i usług reklamowych cz.2Organizowanie sprzedażny produktów i usług reklamowych cz.2
Organizowanie sprzedażny produktów i usług reklamowych cz.2
 
MIB nowe standardy budownictwa drogowego
MIB nowe standardy budownictwa drogowegoMIB nowe standardy budownictwa drogowego
MIB nowe standardy budownictwa drogowego
 
Forum energii uwagi do projektu ustawy o rynku mocy -27.12.16
Forum energii   uwagi do projektu ustawy o rynku mocy -27.12.16Forum energii   uwagi do projektu ustawy o rynku mocy -27.12.16
Forum energii uwagi do projektu ustawy o rynku mocy -27.12.16
 
Zarządzanie śladem węglowym w przedsiębiorstwach w Polsce - bariery i korzyści
Zarządzanie śladem węglowym w przedsiębiorstwach w Polsce - bariery i korzyściZarządzanie śladem węglowym w przedsiębiorstwach w Polsce - bariery i korzyści
Zarządzanie śladem węglowym w przedsiębiorstwach w Polsce - bariery i korzyści
 
amowanie komputerowe wspomagające projektowanie
amowanie komputerowe wspomagające projektowanieamowanie komputerowe wspomagające projektowanie
amowanie komputerowe wspomagające projektowanie
 
Zużycie energii przez centralę wentylacyjną
Zużycie energii przez centralę wentylacyjnąZużycie energii przez centralę wentylacyjną
Zużycie energii przez centralę wentylacyjną
 
Raport: „Zużycie energii w budynkach biurowych”
Raport: „Zużycie energii w budynkach biurowych”Raport: „Zużycie energii w budynkach biurowych”
Raport: „Zużycie energii w budynkach biurowych”
 
BUDOWNICTWO ENERGOOSZCZĘDNE W POLSCE.pdf
BUDOWNICTWO ENERGOOSZCZĘDNE W POLSCE.pdfBUDOWNICTWO ENERGOOSZCZĘDNE W POLSCE.pdf
BUDOWNICTWO ENERGOOSZCZĘDNE W POLSCE.pdf
 

More from ViDiS SA

Ulotka laboratoria cyfrowe einstein
Ulotka laboratoria cyfrowe einsteinUlotka laboratoria cyfrowe einstein
Ulotka laboratoria cyfrowe einsteinViDiS SA
 
IittleBits to zestawy do tworzenia wynalazków
IittleBits to zestawy do tworzenia wynalazkówIittleBits to zestawy do tworzenia wynalazków
IittleBits to zestawy do tworzenia wynalazkówViDiS SA
 
Jimu Robot - zestawy edukacyjne
Jimu Robot - zestawy edukacyjneJimu Robot - zestawy edukacyjne
Jimu Robot - zestawy edukacyjneViDiS SA
 
Multimedia w Szkole
Multimedia w SzkoleMultimedia w Szkole
Multimedia w SzkoleViDiS SA
 
Dlaczego polityka w zakresie bezpieczenstwa dokumentow jest integralnym warun...
Dlaczego polityka w zakresie bezpieczenstwa dokumentow jest integralnym warun...Dlaczego polityka w zakresie bezpieczenstwa dokumentow jest integralnym warun...
Dlaczego polityka w zakresie bezpieczenstwa dokumentow jest integralnym warun...ViDiS SA
 
Niszczenie dokumentow wspomaga przestrzeganie unijnego Rozporządzenie o Ochro...
Niszczenie dokumentow wspomaga przestrzeganie unijnego Rozporządzenie o Ochro...Niszczenie dokumentow wspomaga przestrzeganie unijnego Rozporządzenie o Ochro...
Niszczenie dokumentow wspomaga przestrzeganie unijnego Rozporządzenie o Ochro...ViDiS SA
 
Aktywna Tablica Multimedia w Szkole
Aktywna Tablica Multimedia w Szkole Aktywna Tablica Multimedia w Szkole
Aktywna Tablica Multimedia w Szkole ViDiS SA
 
Multimedia w Szkole 11-12 2017
Multimedia w Szkole 11-12 2017Multimedia w Szkole 11-12 2017
Multimedia w Szkole 11-12 2017ViDiS SA
 
Littlebits - Łatwość nauczania, radość tworzenia
Littlebits - Łatwość nauczania, radość tworzeniaLittlebits - Łatwość nauczania, radość tworzenia
Littlebits - Łatwość nauczania, radość tworzeniaViDiS SA
 
Monitor czy tablica interaktywna - co wybrać?
Monitor czy tablica interaktywna - co wybrać? Monitor czy tablica interaktywna - co wybrać?
Monitor czy tablica interaktywna - co wybrać? ViDiS SA
 
Focus 9/264 wrzesień 2017
Focus 9/264 wrzesień 2017 Focus 9/264 wrzesień 2017
Focus 9/264 wrzesień 2017 ViDiS SA
 
Multimedia w Szkole
Multimedia w SzkoleMultimedia w Szkole
Multimedia w SzkoleViDiS SA
 
Jimu Robot
Jimu Robot Jimu Robot
Jimu Robot ViDiS SA
 
Multimedia w Szkole
Multimedia w SzkoleMultimedia w Szkole
Multimedia w SzkoleViDiS SA
 
Cyfrowe Laboratoria Einstein
Cyfrowe Laboratoria EinsteinCyfrowe Laboratoria Einstein
Cyfrowe Laboratoria EinsteinViDiS SA
 
littlebits - Każde dziecko może być wynalazcą!
littlebits - Każde dziecko może być wynalazcą! littlebits - Każde dziecko może być wynalazcą!
littlebits - Każde dziecko może być wynalazcą! ViDiS SA
 
Zbuduj własnego robota
Zbuduj własnego robotaZbuduj własnego robota
Zbuduj własnego robotaViDiS SA
 
Nowoczesne technologie w edukacji - oferta specjalna luty/marzec 2017
Nowoczesne technologie w edukacji - oferta specjalna luty/marzec 2017Nowoczesne technologie w edukacji - oferta specjalna luty/marzec 2017
Nowoczesne technologie w edukacji - oferta specjalna luty/marzec 2017ViDiS SA
 
Littlebits
LittlebitsLittlebits
LittlebitsViDiS SA
 
Jimu Robot folder
Jimu Robot folderJimu Robot folder
Jimu Robot folderViDiS SA
 

More from ViDiS SA (20)

Ulotka laboratoria cyfrowe einstein
Ulotka laboratoria cyfrowe einsteinUlotka laboratoria cyfrowe einstein
Ulotka laboratoria cyfrowe einstein
 
IittleBits to zestawy do tworzenia wynalazków
IittleBits to zestawy do tworzenia wynalazkówIittleBits to zestawy do tworzenia wynalazków
IittleBits to zestawy do tworzenia wynalazków
 
Jimu Robot - zestawy edukacyjne
Jimu Robot - zestawy edukacyjneJimu Robot - zestawy edukacyjne
Jimu Robot - zestawy edukacyjne
 
Multimedia w Szkole
Multimedia w SzkoleMultimedia w Szkole
Multimedia w Szkole
 
Dlaczego polityka w zakresie bezpieczenstwa dokumentow jest integralnym warun...
Dlaczego polityka w zakresie bezpieczenstwa dokumentow jest integralnym warun...Dlaczego polityka w zakresie bezpieczenstwa dokumentow jest integralnym warun...
Dlaczego polityka w zakresie bezpieczenstwa dokumentow jest integralnym warun...
 
Niszczenie dokumentow wspomaga przestrzeganie unijnego Rozporządzenie o Ochro...
Niszczenie dokumentow wspomaga przestrzeganie unijnego Rozporządzenie o Ochro...Niszczenie dokumentow wspomaga przestrzeganie unijnego Rozporządzenie o Ochro...
Niszczenie dokumentow wspomaga przestrzeganie unijnego Rozporządzenie o Ochro...
 
Aktywna Tablica Multimedia w Szkole
Aktywna Tablica Multimedia w Szkole Aktywna Tablica Multimedia w Szkole
Aktywna Tablica Multimedia w Szkole
 
Multimedia w Szkole 11-12 2017
Multimedia w Szkole 11-12 2017Multimedia w Szkole 11-12 2017
Multimedia w Szkole 11-12 2017
 
Littlebits - Łatwość nauczania, radość tworzenia
Littlebits - Łatwość nauczania, radość tworzeniaLittlebits - Łatwość nauczania, radość tworzenia
Littlebits - Łatwość nauczania, radość tworzenia
 
Monitor czy tablica interaktywna - co wybrać?
Monitor czy tablica interaktywna - co wybrać? Monitor czy tablica interaktywna - co wybrać?
Monitor czy tablica interaktywna - co wybrać?
 
Focus 9/264 wrzesień 2017
Focus 9/264 wrzesień 2017 Focus 9/264 wrzesień 2017
Focus 9/264 wrzesień 2017
 
Multimedia w Szkole
Multimedia w SzkoleMultimedia w Szkole
Multimedia w Szkole
 
Jimu Robot
Jimu Robot Jimu Robot
Jimu Robot
 
Multimedia w Szkole
Multimedia w SzkoleMultimedia w Szkole
Multimedia w Szkole
 
Cyfrowe Laboratoria Einstein
Cyfrowe Laboratoria EinsteinCyfrowe Laboratoria Einstein
Cyfrowe Laboratoria Einstein
 
littlebits - Każde dziecko może być wynalazcą!
littlebits - Każde dziecko może być wynalazcą! littlebits - Każde dziecko może być wynalazcą!
littlebits - Każde dziecko może być wynalazcą!
 
Zbuduj własnego robota
Zbuduj własnego robotaZbuduj własnego robota
Zbuduj własnego robota
 
Nowoczesne technologie w edukacji - oferta specjalna luty/marzec 2017
Nowoczesne technologie w edukacji - oferta specjalna luty/marzec 2017Nowoczesne technologie w edukacji - oferta specjalna luty/marzec 2017
Nowoczesne technologie w edukacji - oferta specjalna luty/marzec 2017
 
Littlebits
LittlebitsLittlebits
Littlebits
 
Jimu Robot folder
Jimu Robot folderJimu Robot folder
Jimu Robot folder
 

Na co zwrócić uwagę wybierając projektor (nie tylko) w ramach zamówień publicznych

  • 1. Na co zwrócić uwagę wybierając projektor (nie tylko) w ramach zamówień publicznych Kluczowe aspekty specyfikacji urządzeń Opracowanie: ViDiS S.A.
  • 2. Spis treści Koniec dyktatu najniższej ceny................................................................................................................ 3 Odpowiedzialność ekologiczna ........................................................................................................... 5 Gwarancja i bezpieczeństwo inwestycji.............................................................................................. 5 Gwarancja na części eksploatacyjne ................................................................................................... 6 Certyfikaty ........................................................................................................................................... 7 Podstawowe parametry urządzenia........................................................................................................ 7 Gdzie umieszczony będzie projektor, kto i w jaki sposób będzie z niego korzystał............................ 7 Projektor nie będzie zainstalowany na stałe. Będzie przenoszony pomiędzy pomieszczeniami.... 7 Projektor będzie zainstalowany na suficie na stałe......................................................................... 8 Projektor będzie służył do współpracy z tablicą interaktywną. ...................................................... 8 A czym jest współczynnik odległości? ............................................................................................. 9 Współczynnik odległości a zoom optyczny ..................................................................................... 9 Gdzie i kiedy będziemy wykorzystywać projektor w odniesieniu do jego jasności........................... 10 Kontrola jasności ........................................................................................................................... 10 Co będziemy wyświetlać: Rozdzielczość natywna............................................................................. 11 Czym się różni rozdzielczość natywna od rozdzielczości „obsługiwanej”. .................................... 11 Na czym będziemy wyświetlać.......................................................................................................... 12 Głośniki.............................................................................................................................................. 13 Kontrast............................................................................................................................................. 13 Offset i Lens-shift............................................................................................................................... 13 Keystone pionowy............................................................................................................................. 14 Keystone poziomy ............................................................................................................................. 14 Co będziemy podłączać do projektora.............................................................................................. 14 Czas dostawy......................................................................................................................................... 15 Zakończenie........................................................................................................................................... 15 Przykładowe zapisy do postępowania................................................................................................... 16 Tabela A. Parametry podstawowe .................................................................................................... 16 Tabela B. Całkowity koszt posiadania................................................................................................ 17 Kryteria oceny ofert........................................................................................................................... 18
  • 3. Koniec dyktatu najniższej ceny 28 lipca 2016 weszła w życie znowelizowana Ustawa - Prawo Zamówień Publicznych. Jednym z najistotniejszych celów nowelizacji było realne wyeliminowanie dyktatu najniższej ceny. Nacisk ma być kładziony na oferty najkorzystniejsze ekonomicznie i najbardziej efektywne kosztowo – jednak z uwzględnieniem innych aspektów niż niska cena. Mają być brane pod uwagę kryteria jakościowe, społeczne, środowiskowe i innowacyjne. Uwaga ma być zwrócona w stronę relacji jakości do ceny, kwalifikację oraz doświadczenie wykonawców, a co najważniejsze określać koszty cyklu życia, czasami nazywane całkowitymi kosztami posiadania produktu (z angielskiego TCO – Total Cost of Ownership) lub po prostu kosztami eksploatacji. W samym tekście Ustawy z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw znajdziemy definicję „cyklu życia”. „Art. 2. Pkt 1a) (…) cyklu życia – należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne lub powiązane fazy istnienia przedmiotu dostawy, usługi lub roboty budowlanej, w szczególności badanie, rozwój, projektowanie przemysłowe, testowanie, produkcję, transport, używanie, naprawę, modernizację, zmianę, utrzymanie przez okres istnienia, logistykę, szkolenie, zużycie, wyburzenie, wycofanie i usuwanie" Istotne będzie tutaj zatem podejście kupującego: czy interesuje go produkt, który w konkretnych warunkach użytkowania będzie efektowniejszy kosztowo, nawet pomimo początkowo wyższej inwestycji. Kupujący wybiera kryteria jakimi będzie się kierować wybierając oferty. „Art. 91. 1. Zamawiający wybiera ofertę najkorzystniejszą na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia. 2. Kryteriami oceny ofert są cena lub koszt albo cena lub koszt i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia, w szczególności: (…) 3) aspekty środowiskowe, w tym efektywność energetyczna przedmiotu zamówienia; (…) 3b. Kryterium kosztu można określić z wykorzystaniem rachunku kosztów cyklu życia. 3c. Rachunek kosztów cyklu życia może obejmować w szczególności koszty: 1) poniesione przez zamawiającego lub innych użytkowników związane z: a) nabyciem, b) użytkowaniem, w szczególności zużycie energii i innych zasobów, c) utrzymaniem, d) wycofaniem z eksploatacji, w szczególności koszty zbierania i recyklingu; 2) przypisywane ekologicznym efektom zewnętrznym związane z cyklem życia produktu, usługi lub robót budowlanych dotyczące emisji gazów cieplarnianych i innych
  • 4. zanieczyszczeń oraz inne związane z łagodzeniem zmian klimatu, o ile ich wartość pieniężną można określić i zweryfikować. 3d. W przypadku gdy zamawiający szacuje koszty z wykorzystaniem podejścia opartego na rachunku kosztów cyklu życia przedmiotu zamówienia, określa w specyfikacji istotnych warunków zamówienia dane, które mają przedstawić wykonawcy, oraz metodę, którą zastosuje do określenia kosztów cyklu życia na podstawie tych danych.” Zatem sposób kalkulacji kosztów cyklu życia musi być określony w specyfikacji. W przypadku np. projektora przykładowy zapis mógłby zatem brzmieć: Zostanie wybrana najlepsza oferta wg składników kosztów użytkowania i posiadania zakładających wykorzystywanie projektora przez okres 10 lat, 200 dni rocznie, 5 godzin dziennie: łącznie 10 000 godzin w maksymalnych ustawieniach jasności. Ewentualnie obliczenia mogą dotyczyć okresu pięcioletniego (np. w przypadku projektów finansowanych z funduszy unijnych). Oczywiście okres 200 dni został przyjęty w ramach przykładu. Równie dobrze może to być np. 252 dni jeśli odnosimy się bezpośrednio do dni roboczych lub odpowiednia liczba dni dydaktycznych w ramach których pracuje konkretna placówka edukacyjna (pamiętajmy chociażby o szkołach wyższych, które prowadzą zajęcia także w soboty i niedziele). Pięć godzin dziennie to oczywiście także przykład. Liczbę godzin pracy dziennie należy oszacować wg własnych potrzeb i uznania. Oferta powinna zawierać: Tabela 1. Kategorie kosztów. Kategoria kosztu Koszt Koszt zakupu i instalacji urządzenia Przewidywane łączne koszty energii elektrycznej dla okresu 10 000 godzin użytkowania (tryb maksymalnej jasności,) przy założeniu kosztu 1kWh wynoszącego 0,55 zł brutto.** Zużycie energii (W/h)* *** Przewidywane łączne koszty zakupu**** i wymiany lampy/źródła światła (W tym utylizacji zużytych materiałów eksploatacyjnych) lub źródła światła przy założeniu 10000 godzin użytkowania (tryb maksymalnej jasności, tzw tryb normalny) – jeśli występują. Przewidywane łączne koszty zakupu i wymiany filtrów powietrza przy założeniu 10 000 godzin użytkowania (przez okres 10 lat, 200 dni rocznie, 5 godzin dziennie) w trybie maksymalnej jasności, tzw. trybie normalnym - jeśli występują. Przewidywane łączne koszty serwisowania i konserwacji w założonym okresie użytkowania (10 lat, 200 dni rocznie, 5 godzin dziennie). Przewidywane łączne koszty demontażu i utylizacji urządzenia i materiałów eksploatacyjnych. SUMA:
  • 5. Przypisy do tabeli 1. * wg oficjalnej specyfikacji producenta na podstawie parametru Pobór mocy (Power Consumption). ** Zamawiający powinien określić właściwy sobie koszt kWh *** sposób obliczenia: (10000 x koszt 1kWh x zużycie energii przez projektor) / 1000 **** wg oficjalnej ceny SRP (sugerowanej ceny detalicznej producenta) na dzień składania ofert Kryterium ceny może stanowić o zakupie tylko w 60%. Jeśli kupujący posiada pełną świadomość ekologiczną, technologiczną oraz prawną powinien pomyśleć o dodatkowych aspektach. Odpowiedzialność ekologiczna Jeśli wykorzystanie urządzenia planowane jest w dłuższej perspektywie czasowej warto już teraz zwrócić uwagę by był to projektor, który nie wykorzystuje tradycyjnych lamp rtęciowych. Parametr ten można sformułować jako „Zgodność z konwencją z Minamaty w sprawie rtęci” (konwencja ta zakłada wycofanie produktów zawierających rtęć do 2020 roku), lub po prostu „Produkt nie zawiera rtęci (Dotyczy także elementów wymaganych do eksploatacji)”. Konieczne jest potwierdzanie tego faktu odpowiednim oświadczeniem producenta lub oficjalną specyfikacją urządzenia. Warto pamiętać o tym szczególnie w przypadku projektów finansowanych przez Unię Europejską, gdzie wymogiem otrzymania dofinansowania jest utrzymanie projektu przez 5 lat. Jeśli wytyczne Konwencji z Minamaty rzeczywiście zaczną obowiązywać – pod koniec okresu użytkowania może być problem z dostępnością urządzeń na wymianę. Gwarancja i bezpieczeństwo inwestycji Bez względu na koszty eksploatacji czy wartości ekologiczne jednym z najbardziej istotnych parametrów będzie również gwarancja. Warto faworyzować urządzenia o dłuższej gwarancji, ze względu na kosztowne i długotrwałe procedury napraw pogwarancyjnych. Kosztów tych nie da się przewidzieć ze względu na stopień skomplikowania technologicznego urządzeń, brak możliwości przewidzenia jakie dokładnie elementy mogą ulec zużyciu, jaka będzie potencjalna dostępność podzespołów zamiennych po zakończeniu produkcji danego modelu, a także jak daleko będzie posunięta niezależność autoryzowanych serwisów. Okresy gwarancyjne na konkretne składowe urządzeń są często podzielone. Tym samym różne okresy gwarancyjne mogą mieć: urządzenie, akcesoria, lampa projekcyjna. Gwarancję na akcesoria zwykle można pominąć, gdyż odnosi się ona do tańszych i nieskomplikowanych elementów takich jak piloty czy kable, które jeżeli wykazują sprawność w początkowym okresie użytkowania, zwykle nie tracą swoich parametrów w przyszłości (dopóki nie zostaną zniszczone lub zgubione – czego oczywiście gwarancja nie obejmuje). Przyjrzyjmy się zatem standardowym okresom gwarancji na rynku projektorów. Absolutnym minimum jest okres 2 lat. Ten parametr spełniają zwykle wszystkie, nawet najtańsze urządzenia (renomowanych i rozpoznawalnych marek).
  • 6. Bardziej zaawansowane, urządzenia z tzw. średniej półki zwykle oferują okres trzyletni. Warto na nie zwrócić uwagę, gdyż zwykle oferują one dodatkowe opcje i rozwiązania w cenie nieznacznie różniącej się od urządzeń najtańszych. W branży projektorów zdarzają się także gwarancje np. pięcioletnie. Tutaj jednak pojawiają się pewne ograniczenia np. wydłużona gwarancja jest tylko dla użytkowników z sektora edukacyjnego. Gwarancje takie mogą też po prostu dotyczyć urządzeń zaawansowanych i profesjonalnych. Dobrym podejściem będzie zatem umieszczenie 2 lub 3 letniej gwarancji w parametrach podstawowych urządzenia, a premiowanie dodatkowymi punktami dłuższych okresów gwarancji. Gwarancja na części eksploatacyjne Zwykle najdroższą częścią projektora jest jego źródło światła. Starsze typy są wyposażone w wysokociśnieniowe lampy rtęciowe, nowsze bazują na rozwiązaniach opartych na półprzewodnikowych diodach i laserach. Wspomniane wcześniej rozwiązania „bezrtęciowe” mają lepsze parametry związane z żywotnością. Podczas gdy rtęciowe lampy zwykle mają żywotność od 2000 do 5000 godzin to ich laserowe odpowiedniki oferują kilka lub kilkanaście razy więcej (standardem jest 20000 godzin). Warto również pamiętać, że lampy rtęciowe stosunkowo szybko tracą swoje nominalne parametry jasności. Zwykle już po około 1000 godzinach lampa nie pracuje już ze swoją pierwotną siłą i jest to różnica na poziomie mającym wpływ na użytkowanie (przy czym parametry zużycia energii pozostają na tym samym poziomie). Biorąc pod uwagę powyższe – nie dziwi fakt, że gwarancje na lampy rtęciowe są ograniczone. Zwykle w ramach gwarancji pojawiają się dwie wartości:– pewien okres czasu np. 12 miesięcy oraz liczba zrealizowanych godzin pracy urządzenia np. 1000 h. Gwarancja kończy się gdy spełniony zostanie któryś ze wskazanych warunków. Najczęściej spotykane okresy gwarancyjne lamp tradycyjnych to: • 6 miesięcy / 500 godzin • 12 miesięcy / 1000 godzin • 36 miesięcy / 2000 godzin Tutaj za standard można uznać 12 miesięcy / 1000 godzin. Wyższe wartości zwykle mają dodatkowe ograniczenia (np. urządzenia w sektorze edukacji). Tak krótkie okresy gwarancji wskazują na to, że lampa projekcyjna to najbardziej delikatny element całego rozwiązania. Natomiast producenci urządzeń opartych o nowoczesna źródła światła oferują na nie gwarancje o wiele dłuższe - często przewyższające gwarancję na samo urządzenie. Tutaj trudno mówić jeszcze o standardach, gdyż tego typu rozwiązania są stosunkowo nowe na rynku. Przykładowe wartości: • Gwarancja na źródło światła równa gwarancji na urządzenie • 3 lata / 10000 godzin • 5 lat / 10000 godzin Jak widać producenci są pewni swoich rozwiązań i oferują automatycznie dużo dłuższą gwarancję.
  • 7. Na tym etapie pojawia się pytanie czy długą gwarancję na źródło światła należy wpisać w parametry minimalne urządzenia czy też tylko dodatkowo je premiować. Wpisując do wymagań podstawowym długą gwarancję na źródło światła wykluczamy tym samym urządzenia oparte na tradycyjnej lampie. Zwykle jednak wystarczy tylko dodatkowe premiowanie tego parametru, gdyż dobrze zaprojektowana tabela całkowitych kosztów posiadania / użytkowania i tak sprawi, że największą szansę będą miały urządzenia efektywne ekonomiczne i opłacalne w długim okresie użytkowania. Warto również pamiętać, że lampa, która przestanie działać i wymaga wymiany to dodatkowa strata związana z realizacją jej wymiany. Występuje tutaj wiele aspektów, które mają wpływ na przywrócenie projektora do użytku. W zależności od instytucji znaczenie ma dostępność sprzętu. Jeśli wybierany projektor ma być jedynym urządzeniem w budynku i będzie wykorzystywany codziennie lub niemal codziennie to ewentualna przerwa serwisowa będzie na pewno problematyczna. Czynniki mające wpływ na koszt i czas realizacji wymiany lampy (scenariuszy jest kilka). • Oczekiwanie na dostawę lampy celem samodzielnej wymiany (zwykle minimum 2-3 dni robocze) - jest to możliwe tylko w wypadku niektórych projektorów; • Oczekiwanie na serwis, który dostarczy lampę i wymieni ją na miejscu (kwestia indywidualna); • Odesłanie projektora do serwisu celem wymiany lampy. Czasem należy wziąć pod uwagę sytuację, gdy urządzenie jest zamontowane w trudno dostępnym miejscu. W skrajnym wypadku demontaż zaawansowanego projektora instalacyjnego pracującego w dużej auli wymagać będzie nawet dźwigu. Certyfikaty Oczywiście urządzenia powinny spełniać podstawowe europejskie dyrektywy takie jak CE oraz RoHS. Wybrane modele urządzeń stawiające na ekonomię użytkowania posiadają także certyfikat TCO. Przyznaje go szwedzka fundacja TCO Development. Ubiegać się o niego mogą produkty ergonomiczne, efektywnie wykorzystujące zasoby oraz produkowane z gwarancją odpowiedzialności społecznej i ekologicznej. Podstawowe parametry urządzenia Poradnik ten odnosi się w głównej mierze do dostosowania opisu przedmiotu zamówienia do nowej ustawy. Jeśli jednak jest to pierwsze podejście do tego typu urządzeń poniższe akapity pomogą się zorientować w podstawowych parametrach projektorów i w tym w jaki sposób dobrać wymogi by spełnić wyznaczone wymagania użytkowe. Należy sobie odpowiedzieć na następujące pytania: Gdzie umieszczony będzie projektor, kto i w jaki sposób będzie z niego korzystał Przewidziane są tutaj różne możliwe scenariusze, które mogą mieć wpływ na właściwy dobór urządzenia. Projektor nie będzie zainstalowany na stałe. Będzie przenoszony pomiędzy pomieszczeniami. Jeśli urządzenie jest współdzielone pomiędzy salami lekcyjnymi lub konferencyjnymi, warto zwrócić uwagę na jego gabaryty. Należy określić maksymalna wagę urządzenia. Rozsądną wydaje się waga do 4kg jednakże to akurat indywidualny wybór, na który mają wpływ odległości jakie trzeba przebyć od
  • 8. miejsca przechowywania do konkretnej sali. Warto też pamiętać o zamówieniu dopasowanej i wygodnej torby. Ze względu na kwestię konieczności szybkiej adaptacji urządzenia do zastanych warunków istotnym parametrem będzie także jego jasność i jej kontrola (opisana w dalszej części poradnika) oraz zoom optyczny – pozwalający zmienić wielkość obrazu wyświetlanego przez projektor. Można przyjąć, że duży zakres zoomu optycznego to 1.5x. Oznacza to, że z jednej pozycji będzie można uzyskać obraz, którego wielkość będziemy mogli powiększyć o 50% względem minimalnej wartości jaką dany projektor może uzyskać. Projektor będzie zainstalowany na suficie na stałe. Jeśli projektor będzie po prostu pracował w jednym pomieszczeniu zamontowany na suficie najlepiej będzie podać realne potrzeby użytkowe wynikające z warunków projekcyjnych związane również z doborem odpowiedniego ekranu projekcyjnego. Przykład: Projektor powinien wyświetlić obraz o przekątnej 100”-110” z odległości nie większej niż 4m. Projektor powinien wyświetlić obraz o podstawie 2m z odległości nie większej niż 3m. Projektor będzie służył do współpracy z tablicą interaktywną. Do współpracy z tablicą interaktywną dedykowane są projektory krótko lub ultra krótkoogniskowe. Pozwalają one na uzyskanie dużego obrazu z bardzo małej odległości. W przypadku projektorów krótkoogniskowych może to być np. 80” z 1m. W przypadku projektorów ultra krótkoogniskowych odległość ta spada nawet 2-3 krotnie. Korzystanie z tego typu projektorów daje następujące korzyści: Minimalizacja cienia rzucanego przez osobę obsługującą tablicę Ograniczenie sytuacji, w której projektor oślepia prowadzącego. Projektory tego typu zwykle montuje się na uchwycie ściennym zamontowanym ponad tablicą. Projektory ultra krótkoogniskowe ze względu na zaawansowaną optykę i duży kąt rzutowania obrazu zwykle wymagają dedykowanego uchwytu ściennego z funkcjami precyzyjnej regulacji pozycji projektora. Zwykle konkretna rodzina produktów posiada dedykowany uchwyt dostarczany przez producenta. Tutaj warto wskazać konkretny parametr kategoryzujący projektor (ze względu na brak jednoznacznych reguł rozgraniczających projektory krótkoogniskowe od ultra krótkoogniskowych. • Jeżeli zależy nam na projektorze ultra krótkoogniskowym o najwyższych walorach użytkowych we współpracy z tablicą interaktywną należy zawrzeć parametr: współczynnik odległości nie większy niż 0.38:1* • Jeżeli szukamy kompromisu pomiędzy kosztami, a walorami użytkowymi, czyli wybieramy rozwiązanie krótkoogniskowe należy wymagać parametru: współczynnik odległości nie większy niż 0.75:1* (jak można zauważyć, parametr ten dopuszcza również projektory ultra krótkoogniskowe – które są stosunkowo bardziej kosztowne, jednakże może dojść do sytuacji w której projektor ultra krótkoogniskowy oparty o oszczędne i wytrzymałe źródło światła będzie lepszym wyborem od tradycyjnego projektora krótkoogniskowego w odniesieniu do całkowitych kosztów posiadania).
  • 9. • Zdarzają się sytuacje, w których do tablic interaktywnych stosowane są standardowe projektory o normalnym współczynniku odległości (wyższym niż 1.15:1). Perspektywa niskiego kosztu może wydawać się kusząca, jednakże w takiej sytuacji korzystanie z takiego zestawu będzie uciążliwe zarówno dla nauczyciela jak i dla uczniów. Czyli pozorna oszczędność spowoduje, że urządzenie nie będzie chętnie wykorzystywane. Takie chybione inwestycje to oczywiście strata pieniędzy. * Podane wartości współczynników odległości klasyfikujące projektory na krótkoogniskowe i ultra krótkoogniskowe zostały dobrane na podstawie raportów branży projektorów przygotowywanych przez firmę PMA Research, która niezależnie dobrała taką klasyfikację urządzeń. W rzeczywistym użytkowaniu różnica np. pomiędzy 0.38:1, a 0.39:1 jest bardzo niewielka i wynosi dokładnie 1cm odległości projektora na każdy metr podstawy. A czym jest współczynnik odległości? Wspominany wcześniej współczynnik odległości określa z jakiej odległości projektor wyświetli obraz o podstawie 1m. Przykłady: 0.5:1 – obraz o szerokości jednego metra uzyskamy z odległości 0.5 m (przykładowy projektor krótkoogniskowy) 1.5:1 – obraz o szerokości jednego metra uzyskamy z odległości 1.5m (przykład projektora o normalnym rzucie). Oczywiście funkcjonuje tutaj prosta zależność matematyczna pomiędzy wielkością obrazu a odległością. Tym samym projektor o współczynniku odległości 1.5:1 dla wyświetlania obrazu o podstawie 2m wymaga odległości 3m. Czy jest potrzeba specyfikować ten parametr wprost? W przypadku wyboru projektorów do współpracy z tablicą interaktywną: raczej tak. W przypadku projektorów o normalnym rzucie, wygodniej będzie podać parametry typowo użytkowe i pozostawić dobór konkretnego parametru dostawcy. Przykłady przytoczone wcześniej, dla przypomnienia: Projektor powinien wyświetlić obraz o przekątnej 100”-110” z odległości nie większej niż 4m. Projektor powinien wyświetlić obraz o podstawie 2m z odległości nie większej niż 3m. Współczynnik odległości a zoom optyczny Bardzo często współczynnik odległości jest podany jako pewien zakres. Zwykle nie dotyczy to projektorów krótko i ultra krótkoogniskowych – które ze względu na zaawansowanie układu optycznego – nie mają możliwości zmiany ogniskowej. Kolejny przykład: Współczynnik odległości 1.32-1.93:1 – zapis taki oznacza, że projektor może osiągnąć obraz o szerokości jednego metra z odległości pomiędzy 1.32-1.93 metra – w zależności od tego jak zostanie ustawiony zoom optyczny, który w tym konkretnym przypadku wynosi 1.5x
  • 10. Współczynnik odległości jest stałym parametrem obiektywu, który w standardowych urządzeniach jest niewymienny. Warto wspomnieć także, że zaawansowane projektory instalacyjne posiadają wymienne obiektywy. Pozwalają na uzyskanie konkretnych wartości obrazu np. z dużej odległości. Ta kwestia wymaga jednak konsultacji z profesjonalnymi projektantami systemów audiowizualnych. Gdzie i kiedy będziemy wykorzystywać projektor w odniesieniu do jego jasności Jednym z podstawowych parametrów projektorów jest jasność. Zwykle podawana jest w ustandaryzowanej jednostce, tzn. ANSI lumenach. Historycznie zaszła potrzeba by wszyscy producenci stosowali tę samą metodę pomiaru jasności urządzeń by można było porównywać je pomiędzy sobą. Oznacza to, że obraz tej samej wielkości, wyświetlony przez dwa różne projektory o jasności 3000 ANSI lumenów będzie tak samo jasny. Krótka charakterystyka poszczególnych poziomów jasności i tego jaki efekt pozwalają uzyskać: Poniżej 1500 ANSI Lumenów – niewielki obraz (50-60”) w bardzo dobrze zaciemnionym pomieszczeniu 2000 ANSI lumenów – duży obraz (80-100”) w dobrze zaciemnionym pomieszczeniu (częsty wybór do kina domowego) 3000-4000 ANSI – duży obraz (100”) w pomieszczeniach o niewielkim nasłonecznieniu, jednak bez dodatkowego zaciemnienia – można to odnieść do typowych warunków sal lekcyjnych i konferencyjnych. (tutaj warto zwrócić uwagę również na to, że wartości w okolicach 3000-3500 ASNI Lumenów są typowym parametrem projektorów krótko oraz ultra krótkoogniskowych. Na siłę światła ma wpływ także odległość. Światło płynące z obiektywu krótkoogniskowego ma do pokonania znacznie krótszy dystans a co za tym idzie takie urządzenie może oferować niższe wartości jasności, a obraz przez nie wyświetlany będzie bardzo dobrze widoczny w jasnej, szkolnej klasie.) 5000 ANSI – bardzo duży obraz 120-150” w warunkach standardowych, lub duży obraz w warunkach trudnych Powyżej 6000 ANSI – wymagające instalacje. I jest to moment, w którym tak samo należy zaufać profesjonalnym firmom, które pomogą w doborze odpowiedniego urządzenia do specyficznych wymagań danej realizacji. Kontrola jasności Bardzo uproszczając – im większa jasność tym lepiej, gdyż pozwoli na wykorzystanie urządzenia w trudnych warunkach oświetleniowych. Oczywiście wysoka jasność wpływa znacznie na koszt inwestycji. Co więcej, zbyt wysoka jasność może być uciążliwa dla uczestników spotkania czy lekcji. Ze względu na bardzo zmienne warunki związane z geograficznym położeniem Polski (latem zmrok zapada pomiędzy godziną 19 a 22, a zimą w okolicach godziny 16-17) warto pomyśleć o urządzeniu, które pozwala na precyzyjną kontrolę jasności – szczególnie w przypadku jednostek edukacyjnych – prowadzących zajęcia także w późniejszych godzinach (w ramach szkół wieczorowych i studiów niestacjonarnych). Standardowe projektory posiadają dwa lub trzy poziomy jasności. Najczęściej spotykane Normalny Eco Super eco / dynamic eco
  • 11. Są jednak dostępne rozwiązania pozwalające na wybranie np. 7 poziomów jasności, co więcej, zastosowany w nich czujnik oświetlenia dobiera odpowiedni poziom jasności automatycznie. Jest to jednak dość wąska gama urządzeń dlatego ten parametr nie powinien być uznany jako wymaganie podstawowe, jednakże w przypadku zamówień do konkretnych placówek warto dodatkowo go punktować. Co będziemy wyświetlać: Rozdzielczość natywna Kolejnym istotnym parametrem jest rozdzielczość. Opisuje ona szczegółowość wyświetlanego obrazu. Wyrażona jest zwykle wartością określającą liczbę pikseli (szerokość x długość) i/lub nazwą przypasaną do danej wartości. Przykłady rozdzielczości najczęściej spotykanych na rynku oraz krótka charakterystyka: 1920 x 1080 (FullHD) – panoramiczna rozdzielczość w proporcji boków 16:9, wymagana dla bardzo szczegółowych treści, a także oglądania filmów w wysokiej jakości; 1280 x 800 (WXGA) - panoramiczna rozdzielczość w proporcji boków 16:10, zbliżona liczba pikseli do najpopularniejszych matryc współczesnych laptopów. Rozsądny wybór dla edukacji i biznesu – pod kątem materiałów edukacyjnych i prezentacyjnych – dobry kompromis pomiędzy uzyskanym rezultatem a ceną; 1024 x 768 (XGA) – rozdzielczość w proporcji 4:3 - nadal popularny wybór, choć już powoli wypierana przez rozdzielczości panoramiczne; 800 x 600 (SVGA) – niska rozdzielczość w proporcji 4:3, dotyczy tylko najtańszych i najprostszych urządzeń; Liczba wyświetlanych pikseli jest iloczynem powyższych liczb. Tym samym projektor oferujący rozdzielczość SVGA wyświetla 480000 pikseli, natomiast projektor FullHD 2 073 600 czyli ponad 4x więcej. Niektórych może zdziwić wysoka popularność rozdzielczości poniżej FullHD (popularnej i znanej z rynku telewizorów). Należy pamiętać, że projektor to dość skomplikowane urządzenie wymagające zaawansowanej techniki produkcyjnej. Przykładowo technologia DLP® działa w oparciu o chip sterujący mikro lusterkami, które tworzą odpowiedni obraz poprzez zmianę kąta odbicia światła. Każdy piksel to osobne ruchome lusterko. Tym samym - w przypadku rozdzielczości FullHD mamy do czynienia z ponad dwoma milionami ruchomych lusterek, które są ułożone na chipie wielkości np. 0.65” (1.65 cm). Z tego wynika znaczna różnica w cenie pomiędzy modelami, które odróżnia tylko rozdzielczość. Biorąc pod uwagę powyższe rozsądnym kompromisem, pomiędzy jakością, szczegółowością, zgodnością z współczesnymi standardami ekranów panoramicznych, a ceną – wydaje się rozdzielczość WXGA (1280 x 800). Jeśli jednak planujemy wykorzystanie projektora głównie do wyświetlania filmów wysokiej jakości (np. w małej salce „kinowej” w domu kultury) – należy rozważyć zakup urządzenia z rozdzielczością FullHD. Czym się różni rozdzielczość natywna od rozdzielczości „obsługiwanej”. Rozdzielczość natywna, to rzeczywista rozdzielczość projektora, opisana powyżej. Jest to po prostu fizyczna liczba pikseli jaka jest wyświetlana. Jednakże każdy projektor ma możliwość obsługi rozdzielczości większych i mniejszych niż natywna. Proces jaki wtedy zachodzi to cyfrowe ściśnięcie, albo rozszerzenie obrazu przekazywanego przez
  • 12. źródło (np. komputer). Jeśli zostanie wymuszone by komputer przekazywał obraz w rozdzielczości FullHD, do projektora o rozdzielczości XGA (czyli niższej) to staną się dwie rzeczy: • Obraz zostanie przetworzony. Kilka pikseli „wychodzących” z komputera zostanie przeliczonych cyfrowo w jeden piksel rzeczywistego obrazu. • Chip projektora wykorzysta tylko część pikseli, która odpowiada kształtowi obrazu podanego przez źródło by zachować jego oryginalne proporcje bez zniekształceń. Te zjawiska mają miejsce tylko gdy specjalnie zmienimy parametry obrazu przekazywanego przez źródło. Zwykle po podłączeniu projektora do komputera automatycznie zostaną dobrane parametry natywnej rozdzielczości – a więc optymalne. Warto jednak znać różnicę pomiędzy rozdzielczością natywną, a obsługiwaną by wiedzieć, co się kupuje. W skrócie: nie warto podawać w parametrach przetargu wszystkich rozdzielczości obsługiwanych, gdyż najlepsze parametry pracy uzyskamy na rozdzielczości natywnej. Gdy jednak specjalnie będziemy chcieli wyświetlić materiał wyższej rozdzielczości niż rozdzielczość natywna naszego projektora, to zwykle proces skalowania przeprowadzany przez komputer w odtwarzaczu multimedialnym daje lepszy rezultat niż sztuczne przestawianie rozdzielczości na nienaturalną dla projektora. Na czym będziemy wyświetlać Najlepsze parametry wyświetlanego obrazu dla danego projektora są możliwe do uzyskania na specjalnych ekranach projekcyjnych. Istotny jest dobór odpowiedniego projektora do ekranu, lub odwrotnie. Wybór rodzaju ekranu (przenośnego bądź też stacjonarnego) zależy od sytuacji, układu pomieszczenia lub osobistych preferencji i potrzeb użytkowników. Ogólnie przyjmuje się jednak, że najlepsze parametry obrazu uzyskuje się na ekranie stacjonarnym, rozwijanym ręcznie lub elektrycznie. Największy komfort użytkowania towarzyszy ekranom rozwijanym elektrycznie, gdyż nie występuje konieczność fizycznego angażowania użytkownika w rozwijanie/zwijanie ekranu. Istotnym aspektem użytkowym jest możliwość sterowania procesem rozwijania/zwijania ekranu z poziomu pilota bezprzewodowego sterowanego radiowo. Zastosowanie pilotów na podczerwień wprowadza dodatkowy wymóg "celowania" pilotem w odbiornik ekranu, który musi być zamontowany w widocznym miejscu. Wybór odpowiedniej powierzchni ekranu projekcyjnego zależy od rodzaju instalacji, do jakiej ekran ten będzie użyty. Jest wiele istotnych czynników, a najważniejsze z nich to: _ - Rodzaj pomieszczenia i położenie projektora - kształt i wielkość pomieszczenia prezentacyjnego oraz usytuowanie projektora (na stoliku lub pod sufitem) to podstawowe elementy jakie muszą być brane pod uwagę przy wyborze ekranu. Niewłaściwie dobrana powierzchnia projekcyjna ekranu spowoduje, że obraz będzie nieostry bądź niewidoczny dla części widzów; _ - Oświetlenie pomieszczenia i jasność projektora - właściwość powierzchni projekcyjnej, określająca stopień odbicia światła w poszczególnych kierunkach, ma znaczenie nie tylko dla kąta widzenia obrazu, ale także dla jego jasności. Jasność obrazu w danym pomieszczeniu zależy od panujących tam warunków oświetlenia, wartości współczynnika odbicia powierzchni projekcyjnej wybranego ekranu i jasności używanego projektora. Producenci ekranów określają powierzchnię typu Matt White o współczynniku odbicia 1.0 jako najoptymalniejszą pod względem stosunku jakości obrazu do ceny. Oczywiście ważnym parametrem będzie też wielkość powierzchni oraz format obrazu (powiązany bezpośrednio z wielkością).
  • 13. Format obrazu to po prostu kształt ekranu, podany jako wzajemna proporcja boków prostokąta. Parametr ten odnosi się bezpośrednio do rozdzielczości projektora. Przykładowo rozdzielczość 1920 x 1080 ma proporcję 16 : 9 (aby to udowodnić, można np. znaleźć największy wspólny dzielnik liczb 1920 i 1080 – wynosi on 120 – a następnie podzielić obie liczby). Tym samym do projektora z rozdzielczością WXGA (1280 x 800) szukamy ekranu 16:10. A do tablicy interaktywnej z proporcją boków 4:3, dobieramy projektor z rozdzielczością odpowiadającą takiej właśnie proporcji boków czyli np. XGA (1024 x 768). Aby uzyskać optymalny rezultat, zalecane jest użycie ekranu o takich samych proporcjach jak wyświetlany obraz. Dodatkowymi, przydatnymi cechami ekranów elektrycznych jest możliwość montażu zarówno na suficie jak i na ścianie, ponieważ często decyzja o sposobie montażu zapada już po zakupieniu ekranu i sprawdzeniu warunków instalacyjnych. W przypadku konieczności ukrycia ekranu w suficie podwieszanym ważne jest, aby ekran miał odpowiedni kształt umożliwiający schowanie go w konstrukcji stropu bez konieczności przerabiania jego obudowy, która może skutkować utratą gwarancji u producenta. Głośniki Najtańsze projektory nie są wyposażone w głośniki lub posiadają pojedynczy głośnik 2W. Bardziej zaawansowane modele posiadają np. głośnik 10W lub 16W który w niektórych sytuacjach wystarczy do zapewnienia dźwięku w małej sali. Mocniejszy głośnik będzie przydatny w urządzeniu, które będzie przenoszone miedzy salami. Częstsze wykorzystanie materiałów z dźwiękiem, w większej sali będzie wymagało osobnej instalacji audio. Kontrast Rzeczywisty kontrast jest bardzo istotnym parametrem. Określa bowiem różnicę pomiędzy najjaśniejszym, a najciemniejszym możliwym do uzyskania obrazem, która przekłada się bezpośrednio na jego czytelność. Przykładowo parametr kontrastu opisany jako 10000:1 oznacza, że wyświetlany kolor biały jest 10000 razy bardziej jasny niż wyświetlany kolor czarny. W praktyce jednak trudno porównywać między sobą te parametry jeśli podawane są przez różnych producentów – a to ze względu na brak wymogu ustandaryzowanej procedury pomiaru do określenia poziomu kontrastu. Ostatecznie należy traktować ten parametr tylko referencyjnie i nie ma większego znaczenia jego wskazywanie. Jeżeli wysoki kontrast jest dla użytkownika kluczowym parametrem – należy wskazać technologię projekcyjną DLP® która zwykle cechuje się dużo lepszym kontrastem od konkurencyjnej technologii 3LCD. Różnicę widać gołym okiem. Dostrzegalna jest ogólna tendencja mówiąca, że im wyższa jest jasność projektora, tym niższy jest kontrast. Offset i Lens-shift Offset określa przesunięcie obrazu względem środka projektora. Wybrane modele posiadają także regulację tego parametru, tzn. lens-shift. Tę kwestię należy pozostawić instalatorowi który dobierze odpowiedni uchwyt sufitowy (np. z regulowanym wysięgnikiem).
  • 14. Keystone pionowy W przypadku, gdy projektor nie jest ustawiony prostopadle do powierzchni projekcyjnej (tzn. jest pochylony w dół, lub skierowany lekko w górę) obraz rzutowany nie jest w kształcie prostokąta lecz w kształcie trapezu. Korekcja keystone lub po polsku : korekta efektu trapezowego konieczna jest tylko w wypadku gdy nie ma możliwości usytuowania projektora na odpowiedniej wysokości względem obrazu. Korekta ta przeprowadzana jest cyfrowo. Obraz zmienia swój kształt (by dostosować się do kąta nachylenia projektora) i zasadniczo traci na jakości. Nie jest więc słusznym podejściem poszukiwanie dużego zakresu korekty keystone, gdyż poprawna i profesjonalna instalacja powinna pomóc unikać korzystania z tego typu funkcji. Jednakże dla zastosowań przenośnych czasem trzeba pójść na kompromis i zrezygnować z idealnej jakości obrazu – by zapewnić odpowiednią widoczność wszystkim uczestnikom prezentacji. Wtedy korekta keystone jest przydatna, co więcej – idealnie gdyby była realizowana automatycznie – czyli projektor sam określa swój kąt nachylenia i dostosowuje korektę efektu trapezowego automatycznie. Parametr ten jest zwykle podawany jako zakres w stopniach odchylenia góra/dół. Może wynosić nawet kilkadziesiąt stopni. Trzeba jednak pamiętać o zasadzie: im większa korekta – tym większe straty jakości obrazu. Keystone poziomy Analogicznym parametrem jest keystone poziomy. Dotyczy on zniekształcenia w osi poziomej, zatem prawo/lewo. W praktyce ma to minimalne zastosowanie, gdyż dla stałych instalacji zwykle nie stanowi problemu równoległe ustawienie projektora (przednia ścianka względem powierzchni projekcyjnej). Dla projektora przenośnego – zwykle łatwiej jest poprawnie ustawić projektor niż szukać tej opcji w menu projektora. Co będziemy podłączać do projektora Zwykle projektory średniej klasy wyposażone są w złącza sygnałowe VGA i HDMI. Pozwala to na podłączenie większości współczesnych urządzeń, w tym laptopów. Wybrane urządzenia posiadają większą liczbę poszczególnych portów oraz mniej popularne lub starsze złącza (np. Composite i DisplayPort). Jeśli projektor zawsze będzie wykorzystywany tylko z komputerem to zwykle złącza HDMI i VGA będą wystarczające (po jednym). Jeśli natomiast urządzenie będzie użytkowanie w edukacji, warto zadbać o to by było wyposażone w dodatkowe złącze lub złącza HDMI – choćby do współpracy z wizualizerem. Dla stałych instalacji warto także pomyśleć o opcji bezprzewodowego podłączenia urządzeń. Warto przy tym wziąć pod uwagę niezależne rozwiązanie służące do takich zastosowań. Wynika to z ciągłego, dynamicznego postępu technologii bezprzewodowych. W przypadku bezprzewodowego rozwiązania niezintegrowanego z projektorem po paru latach może okazać się, że nie jest ono już wystarczająco wydajne i aktualne. Wtedy wystarczy zmienić zewnętrzne rozwiązanie łączności bezprzewodowej na bardziej aktualne, zostawiając projektor i instalację bez zmian. Aby korzystać z tego typu rozwiązań należy pamiętać o dodatkowym złączu HDMI. Warto też by projektor był w stanie zasilać dodatkowy adapter łączności bezprzewodowej – np. z portu USB. Wybrane modele projektorów posiadają dedykowany port USB, który służy właśnie tylko i wyłącznie do zasilania urządzeń dodatkowych.
  • 15. Czas dostawy Ostatnim wartym do omówienia parametrem oferty może być czas dostawy. Wydaje się uzasadnionym wpisanie do założeń postępowania maksymalnego czasu realizacji danego zamówienia (np. 30 dni od podpisania umowy) i nie przyznawanie dodatkowych punktów za szybszą realizację. Na rynku zdarzały się bowiem sytuacje gdy czas realizacji zamówienia był istotnym parametrem jakościowym, a sposób jego wyliczenia powodował, że niektórzy wykonawcy wpisywali nierealne terminy (np. 1 godzina od podpisania umowy) tylko po to by wygrać dane postępowanie. W cenę rozwiązania była oczywiście wkalkulowana kara umowna, którą poniósłby wykonawca za niedotrzymanie terminu. Zakończenie Niniejszy poradnik stara się w przystępny sposób wyjaśnić czym kierować się specyfikując parametry projektora. Jako autor mam nadzieję, że pomoże Państwu w najlepszy sposób wydatkować publiczne pieniądze by zapewnić rozwiązania projekcyjne idealnie dostosowane do indywidualnych potrzeb społeczności lokalnych, które jednocześnie będą trwałe, ekologiczne i ekonomiczne. Do dokumentu załączony jest przykładowy formularz. Do każdego z parametrów jest odniesienie w tekście.
  • 16. Przykładowe zapisy do postępowania Tabela A. Parametry podstawowe Lp. Parametr Wartość Komentarz / odniesienie w tekście (tytuł akapitu) Parametry podstawowe (wymagania) 1. Rozdzielczość natywna / proporcja boków Min. WXGA 1280x800 / 16:10 Współczynnik odległości należy określać tylko w przypadku gdy chcemy dostosować projektor do posiadanego już ekranu / „Co będziemy wyświetlać: Rozdzielczość natywna” 2. Jasność Min. 3500 ANSI Lumenów „Gdzie i kiedy będziemy wykorzystywać projektor w odniesieniu do jego jasności” 3a. Wymagania projekcyjne Projektor powinien wyświetlić obraz o przekątnej 100”-110” z odległości nie większej niż 4m. W zależności od docelowego zastosowania projektora i rzeczywistych potrzeb. / „Gdzie umieszczony będzie projektor, kto i w jaki sposób będzie z niego korzystał”, „Współczynnik odległości a zoom optyczny”3b. Współczynnik odległości Możliwy do ustawienia nie większy niż 1.5:1 4. Zoom optyczny Min. 1.5x Jeśli planujemy stałą instalację oraz określimy wymóg 3a – to należy pominąć zoom optyczny. / „Gdzie umieszczony będzie projektor, kto i w jaki sposób będzie z niego korzystał” / „Współczynnik odległości a zoom optyczny” 5. Technologia projekcyjna DLP Opcjonalnie, zamiast zapisu o wysokim kontraście / „Kontrast” 6. Korekta efektu trapezowego (keystone) w pionie Tak. Minimum +/- 20◦ „Keystone pionowy” 7. Złącze VGA Min 1 „Co będziemy podłączać do projektora” 8. Złącze HDMI Min 2 9. Gwarancja na urządzenie Min 2 lata „Gwarancja i bezpieczeństwo inwestycji” 10a. Gwarancja na źródło światła Min 1 rok / 1000 godzin W praktyce decydujemy tutaj o dopuszczeniu do postępowania projektorów opartych o tradycyjną lampę (10a) Wtedy warto premiować dodatkową gwarancję jako dodatkowy parametr / „Gwarancja i bezpieczeństwo inwestycji” 10b. Gwarancja na źródło światła Min 3 lata / 10000 godzin 11. Wbudowany głośnik Min. 10W „Głośniki” 12. Certyfikaty CE i RoHS „Certyfikaty” 13a. Wymagania instalacji i akcesoria Projektor zainstalowany na suficie z przewodami sygnałowymi wyprowadzonymi do stanowiska prezentera, ekran ręczny / elektryczny współpracujący z projektorem
  • 17. w ramach parametrów 1. i 3. (zgodny współczynnik proporcji boków oraz wskazana wielkość). 13b. Wymagane akcesoria Torba do przenoszenia, kabel HDMI 1,5m, kabel VGA 1,5m Tylko w przypadku projektora mobilnego. Kabel VGA jest zazwyczaj dodany przez producenta. Kabel HDMI już niekoniecznie. Oferta musi również określać przewidywane i realne koszty całkowitego kosztu posiadania. Tabela B. Całkowity koszt posiadania Kategoria kosztu Koszt Koszt zakupu i instalacji urządzenia Przewidywane łączne koszty energii elektrycznej dla okresu 10000 godzin użytkowania (tryb maksymalnej jasności,) przy założeniu kosztu 1kWh wynoszącego 0,55 zł brutto** Zużycie energii (W/h)* *** Przewidywane łączne koszty zakupu**** i wymiany lampy/źródła światła (W tym utylizacji zużytych materiałów eksploatacyjnych) lub źródła światła przy założeniu 10000 godzin użytkowania (tryb maksymalnej jasności, tzw. tryb normalny) – jeśli występują Przewidywane łączne koszty zakupu i wymiany filtrów powietrza przy założeniu 10000 godzin użytkowania (przez okres 10 lat, 200 dni rocznie, 5 godzin dziennie) w trybie maksymalnej jasności, tzw. trybie normalnym - jeśli występują Przewidywane łączne koszty serwisowania i konserwacji w założonym okresie użytkowania (10 lat, 200 dni rocznie, 5 godzin dziennie Przewidywane łączne koszty demontażu i utylizacji urządzenia i materiałów eksploatacyjnych. SUMA: Przypisy do tabeli B. * wg oficjalnej specyfikacji producenta na podstawie parametru Pobór mocy (Power Consumption). ** Zamawiający powinien określić właściwy sobie koszt kWh *** sposób obliczenia: (10000 x koszt 1kWh x zużycie energii przez projektor) / 1000 **** wg oficjalnej ceny SRP (sugerowanej ceny detalicznej producenta) na dzień składania ofert
  • 18. Kryteria oceny ofert 1. Oferty będą oceniane wg poniższych kryteriów: L.p. Kryterium Waga 1. Całkowity koszt posiadania (CKP) 60% 2. Parametry dodatkowe (PD) 40% 2. Wybór najlepszej oferty będzie dokonany na podstawie oceny w oparciu o kryteria: Całkowity koszt posiadania (CKP) i Parametry dodatkowe (PD) na podstawie punktów określonych w ust 3-4. Ocena oferty = waga całkowitego kosztu posiadania CKP * ocena CKP + waga parametrów dodatkowych PD * PD 3. Ocena oferty kryterium Całkowitego kosztu posiadania (CKP) zostanie wyliczona za pomocą następującego wzoru: 𝑂𝑐𝑒𝑛𝑎 𝐶𝐾𝑃 = 100× 𝐾𝑜𝑠𝑧𝑡 𝑚𝑖𝑛 𝐾𝑜𝑠𝑧𝑡 [𝑝𝑘𝑡] Gdzie: Koszt - Koszt badanej oferty (SUMA z Tabeli B) Kosztmin - najniższy zaoferowany koszt spośród ofert podlegających ocenie 4. Ocena oferty w kryterium Parametry Dodatkowe PD zostanie wyliczona za pomocą następującego mechanizmu: a) W przypadku zaoferowania przez wykonawcę projektorów posiadających (oprócz wymagań określonych w SIWZ) dodatkowy rok gwarancji, ofercie zostanie przyznane 10 pkt. Natomiast jeśli zaoferowane przez wykonawcę projektory posiadają więcej niż dodatkowy rok gwarancji, ofercie zostanie przyznane 20 pkt. b) W przypadku zaoferowania przez wykonawcę projektorów posiadających (oprócz wymagań określonych w SIWZ) dodatkowe 2000 godzin gwarancji na lampę/źródło światła gwarancji, ofercie zostanie przyznane 10 pkt. Natomiast jeśli zaoferowane przez wykonawcę projektory posiadają dodatkowe 4000 godzin gwarancji na lampę/źródło światła gwarancji, ofercie zostanie przyznane 20 pkt. Natomiast jeśli zaoferowane przez wykonawcę projektory posiadają dodatkowe 6000 godzin gwarancji na lampę/źródło światła gwarancji, ofercie zostanie przyznane 30 pkt. Natomiast jeśli zaoferowane przez wykonawcę projektory posiadają dodatkowe 8000 godzin gwarancji na lampę/źródło światła gwarancji, ofercie zostanie przyznane 40 pkt. c) W przypadku zaoferowania przez wykonawcę projektorów ( w tym dedykowanych materiałów eksploatacyjnych) nie zawierających rtęci (oprócz wymagań określonych w SIWZ), ofercie zostanie przyznane 20 pkt. d) W przypadku zaoferowania przez wykonawcę projektorów posiadających (oprócz wymagań określonych w SIWZ) funkcję automatycznej korekty efektu trapezowego, ofercie zostanie przyznane 20 pkt
  • 19. Ocenie kryterium „Parametry dodatkowe” będzie służyć niniejsza tabela Parametr dodatkowy Możliwe do uzyskania punkty Uzyskane punkty 4 a) Dodatkowe lata gwarancji 0-20pkt 4 b) Dodatkowa gwarancja na źródło światła 0-40pkt 4 c) Produkty wyprodukowane bez użycia rtęci 0-20pkt 4 d) Funkcja automatycznej korekty efektu trapezowego 0-20pkt Suma (PD): Komentarz dodatkowy: oczywiście to tylko przykładowe komponenty oferty. Aby dokładnie je wybrać należy zapoznać się szczegółowo z niniejszym poradnikiem. Należy pamiętać, ze suma punktów powinna wynieść 100. Punkty należy rozdzielić wg najistotniejszych parametrów dla danej instalacji.