Margaritari i përmbledhur në Cilësitë e mira të Fesë Islame

2. 2
Titulli orgjinal: ‫اإلسالمي‬ ‫الدين‬ ‫محاسن‬ ‫في‬ ‫المختصرة‬ ‫الدرة‬
Titulli në shqip: Margaritari i përmbledhur në
'Cilësitë e mira të Fesë Islame'.
Autor: Shejkh Abdurr-Rrahman ibën Nasir es-Sa’di
(1307-1376H) - Allahu e mëshiroftë - .
Përkthyes: Spartak Ejjub Spahija
Botuesi: Dituria e Dobishme
Mail: dituriaedobishme@gmail.com
©Të gjitha të drejtat janë të përkthyesit

3. 3
Hyrje
Me emrin e Allahut, të Gjithëmëshirshmit,
Mëshirëplotë.
Të gjitha falenderimet dhe lavdërimet i takojnë
Allahut. Ne e falënderojmë Atë, i kërkojmë ndihmë,
falje dhe tek Ai pendohemi. Ne kërkojmë strehim tek
Allahu prej sherrit të veteve tona dhe prej të keqes së
veprave tona.
Atë që e udhëzon Allahu nuk ka kush ta humbas
dhe atë që Allahu e shpie në humbje nuk ka kush e
udhëzon. Dëshmoj se nuk meriton të adhurohet
askush tjetër përveç Allahut, Një, i Vetëm, e paortak,
dhe dëshmoj se Muhammedi është rob dhe i Dërguar i
Tij - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem - .
Më pas:
Me të vërtetë, Feja Islame me të cilin ka ardhur
Muhammedi - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem - është
feja më e përsosur, më e mirë, më e lartë dhe më
madhështore. Ajo posedon prej bukurisë,

4. 4
përsosmërisë, mirësisë, mëshirës, drejtësisë dhe
urtësisë çka dëshmon për Allahun e Lartësuar se është
cilësuar me përsosmërinë absolute, me dituri dhe
urtësi të gjërë, dëshmon për Porfetin e Tij - sal-
lAllahu alejhi ue sel-lem - se vërtetë ai është i
Dërguari i Allahut, se është i sinqertë dhe se nuk flet
nga vetja e tij:
‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﭐ‬
‫ﱐ‬
‫ﱑ‬
‫ﱒ‬
‫ﱓ‬
‫ﱔ‬
‫ﱕ‬
‫ﱠ‬
:‫م‬
‫نج‬ ‫ال‬
٤
“por është veçse shpallje që i shpallet (prej
Allahut).” [Surja En-Nexhm, 4]
Pra, kjo fe është argumenti dhe dëshmuesi më i
madh që tregon për veçimin e Allahut dhe për gjithë
përsosmërinë absolute të Tij, që tregon për vërtetësinë
e mesazhit hynorë dhe për sinqeritetin e Profetit të Tij
- sal-lAllahu alejhi ue sel-lem - .
Qëllimi im me këtë shpjegim të shkurtër është:
Shfaqja e asaj diturie tek e cila kam arritur, rreth
‘Sqarimit të bazave të cilësive të mira të kësaj Feje
madhështore’, pavarësisht mangësisë së madhe të
diturisë dhe njohurisë time për shfaqjen e një pjese

5. 5
prej madhështisë dhe përsosmërisë së kësaj feje,
pavarësisht se shprehja ime është e dobët për të
shpjeguar në mënyrë të përgjithshme - e jo më në
mënyrë të shtjelluar - , dhe duke qenë se ajo që nuk
arrihet e gjitha, që nuk arrihet tek maksimumi i saj
dhe tek pjesa më e madhe e saj, nuk duhet të braktiset
prej saj ajo çka njeriu njeh për shkak të paaftësisë së
tij rreth asaj çka nuk di. Allahu nuk ngarkon asnjeri
përtejë mundësive:
‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﭐ‬
‫ﲗ‬
‫ﲘ‬
‫ﲙ‬
‫ﲚ‬
‫ﱠ‬
:‫ن‬
‫غاب‬
‫ت‬ ‫ال‬
١٦
“Kijni frikë Allahun sa të keni mundësi!” [Surja
Et-Tegabun, 16]

6. 6
Kjo, sepse njohja e kësaj diturie ka dobi të shumta:
Prej tyre: Angazhimi me këtë temë është angazhim
me temën më të mirë dhe më madhështore, dhe është
prej veprave më të mira. Njohja e tyre, hulumtimi i
tyre, meditimi në to dhe ndjekja e çdo rruge që të çon
tek njohja e tyre është gjëja më e mirë me të cilën robi
e angazhon veten e tij. Koha në të cilën e shpenzon në
to është kohë pro teje, jo kundra teje.
Prej tyre: Allahu dhe i Dërguari i Tij - sal-lAllahu
alejhi ue sel-lem - kanë urdhëruar t’i njohim begatitë
dhe t’i shprehim ato. Kjo është prej veprave të mira
më të mëdhaja. Nuk ka dyshim se hulumtimi në këtë
është mirënjohje, shprehim i begative, meditim në
begatinë më të madhe që u ka dhënë Allahu - i Pastër
nga çdo e metë - robërve të Tij. Kjo begati është Feja
Islame, për të cilën Allahu nuk pranon prej askujt
ndonjë fe tjetër përveç tij. Pra, të folurit për këtë
begati është falenderim ndaj Allahut dhe është
kërkesë për shtimin e begatisë prej Tij.

7. 7
Prej tyre: Njerëzit dallojnë shumë në besim dhe
përsosmërinë e tij. Sa më shumë njohës është robi
ndaj kësaj feje, sa më shumë respekt të ketë ndaj saj
dhe sa më shumë të gëzohet me të, është me po aq
besim të plotë dhe me bindje më të saktë, sepse ai
është argument për të gjitha bazat e besimit dhe
rregullat e tij.
Prej tyre: Është se prej thirrjes më të madhe për tek
Feja Islame është shpjegimi i asaj që përmban kjo fe
prej cilësive të mira të cilat i pranon çdo person që ka
mendje dhe natyrë të pastë. Sikur disa burra të
merrnin përsipër davetin për të shpjeguar realitetin e
saj, t’i sqaronin krijesave dobitë e saj, atëherë kjo do
të ishte e mjaftueshme për t’i tërhequr njerëzit tek kjo
fe, për shkak se ata e shohin që kjo fe përputhet me
dobitë fetare dhe të dynjasë, dhe se ai përmirëson
pamjen e jashtme dhe të brendshme, pa pasur nevoj të
hysh hollë për largimin e dyshimeve të
kundërshtarëve dhe akuzimin e feve të
kundërshtarëve, ngase kjo në vetvete largon çdo
dyshim që e kundërshton atë, sepse ajo është e vërteta
e cila është e shoqëruar me sqarimin e qartë, dhe me
argumente të cilat të çojnë tek bindja. Kur zbulohen

8. 8
disa fakte të kësaj feje, atëherë kjo bëhet shtysa më e
madhe për pranimin e kësaj feje dhe parapëlqimin e
saj mbi të tjerët.
Dije se ‘Cilësitë e mira të Fesë Islame’ janë të
përgjithshme në të gjitha çështjet, argumentet, bazat
dhe degët e saj, në ato çka tregon prej shkencave të
sheriatit dhe dispozitave, dhe në ato çka tregon prej
shkencave të universit dhe shoqërisë. Këtu nuk kihet
për synim mbledhja e të gjitha atyre dhe hulumtimi
hollësisht i tyre, sepse kjo gjë kërkon shumë zgjerim,
porse për qëllim kihet të sjellim disa shembuj të
dobishëm me të cilët argumentohesh për të tjerat, dhe
i hap derën atij që dëshiron të hyjë në të hollësisht.
Ato janë shembuj të shpëndara në bazat, degët,
adhurimet dhe marrëdhëniet e ndërsjellta ndërmjet
njerëzve. Andaj, themi duke kërkuar ndihmë prej
Allahut dhe duke shpresuar prej Tij që të na udhëzojë,
të na mësojë dhe të na hapi prej depove të Bujarisë së
Tij çka përmirëson gjëndjet tona dhe drejton fjalët dhe
veprat tona:

9. 9
Shembulli i parë
Feja Islame është e ndërtuar mbi bazat e besimit të
përmendura në Fjalën e Allahut të Lartësuar:
‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﭐ‬
‫ﱓ‬
‫ﱔ‬
‫ﱕ‬
‫ﱖ‬
‫ﱗ‬
‫ﱘ‬
‫ﱙ‬
‫ﱚ‬
‫ﱛ‬
‫ﱜ‬
‫ﱝ‬
‫ﱞ‬
‫ﱟ‬
‫ﱠ‬
‫ﱡ‬
‫ﱢ‬
‫ﱣ‬
‫ﱤ‬
‫ﱥ‬
‫ﱦ‬
‫ﱧ‬
‫ﱨ‬
‫ﱩ‬
‫ﱪ‬
‫ﱫ‬
‫ﱬ‬
‫ﱭ‬
‫ﱮ‬
‫ﱯ‬
‫ﱰ‬
‫ﱱ‬
‫ﱲ‬
‫ﱠ‬
:‫بقرة‬ ‫ال‬
١٣٦
“Ju (muslimanë) thuani: “Ne besojmë Allahun
dhe atë që na është dërguar neve dhe në atë që i
është zbritur Ibrahimit, edhe Ismailit, edhe
Is’hakut, edhe Jakubit edhe El-Esbat (dymbëdhjetë
bijve të tij), edhe në atë që i është dhënë Musait,
edhe Isait, edhe në çfarë u është dhënë të gjithë
Pejgamberëve nga Zoti i tyre. Ne nuk bëjmë asnjë
dallim mes tyre dhe Vetëm Atij (Zotit që ata
adhuronin) ne i jemi nënshtruar si muslimanë në
Islam.” [Surja El-Bekarah, 136]

10. 10
Këto baza madhështore me të cilat Allahu i ka
urdhëruar robët e Tij që t’i besojnë, janë ato baza për
të cilat Profetët dhe të Dërguarit kanë rënë në
konsensus. Ato baza përmbajnë besimet dhe njohuritë
më madhështore prej besimit të çdo gjëje që Allahu e
ka cilësuar Veten e Tij nëpërmjet gjuhëve të të
Dërguarve të Tij; përmbajnë përpjekjen për arritjen e
Kënaqësisë së Tij.
Baza e Fesë Islame është besimi në Allahun, ndërsa
fryti i saj është përpjekja për të arritur çdo gjë që
Allahu e do dhe është i kënaqur me të; është
përkushtimi i këtij adhurimi vetëm për Allahun. Pra, a
mundet të përfytyrohet ndonjë fe më madhështore dhe
më e mirë sesa feja Islame?!
Është e pamundur t’i drejtohet ndonjë kundërshtim
dhe akuzë një feje e cila urdhëron që të besohet çdo
gjë që i është dhënë Profetëve, urdhëron të besohet në
profetësinë e tyre, urdhëron të pranohet e vërteta me
të cilën ata kanë ardhur prej Zotit të tyre, urdhëron për
mosdallimin midis tyre dhe se të gjithë ata janë të
Dërguar të Allahu, të sinqertë dhe besnik.

11. 11
Ajo urdhëron për çdo të vërtetë, pranon çdo të
vërtetë, pohon faktet fetare të bazuara në shpalljen e
Allahut tek të Dërguarit e Tij, ecën me faktet logjike
instiktive të dobishme, nuk refuzon asnjë të vërtetë në
asnjë llojë mënyre, nuk vërtetëson asnjë gënjeshtër,
nuk propagandon asnjë të kotë. Ajo është në shkallën
më të lartë dhe dëshmues mbi të gjithë fetë e tjerë.
Ajo urdhëron për vepra të mira, për morale të larta,
për dobinë e robëve; nxit për drejtësi, dobi, mëshirë
dhe mirësi; ndalon prej padrejtësisë, tiranisë dhe
moraleve të këqia. Nuk ka ndonjë cilësi të përsosur që
Profetët dhe të Dërguarit kanë pohuar, veçse e gjen
këtë fe ta pohojë atë. Nuk ka dobi që ka lidhje me
dynjanë dhe me fenë për tek e cila kanë thirrur ligjet,
veçse ajo ka nxitur për të; nuk ka dëm, veçse ndalon
prej saj dhe urdhëron për t’iu distancuar.
Domethënë: Kjo fe është ajo me të cilën
pastrohen zemrat, përmirësohen shpirtrat dhe
rrënjosen moralet e larta dhe veprat e mira.

12. 12
Shembulli i dytë
Ligjet e mëdha të Islamit pas besimit janë: Kryerja e
namazit, dhënia e zekatit, agjërimi i ramazanit dhe
kryerja e ritit të haxhit në ‘Shtëpinë e Shenjtë’.
Medito në këto ligje madhështore, në dobitë e
mëdhaja të tij dhe në atë çka obligon prej përpjekjes
për të vepruar në Kënaqësinë e Allahut dhe fitimin e
shpërblimit të shpejtë dhe të mëvonshëm.
Medito në atë që ka në namaz, prej: sinqeritetit të
veprës vetëm për Allahun, përkushtimin e plotë vetëm
për Allahun, lavdërimin, lutjen, përuljen ndaj Tij dhe
se namazi në raport me pemën e besimit është në vend
të mbikqyrjes dhe ujitjes së kopshtit. Sikur namazi
mos të përsëritej ditën dhe natën, atëherë pema do të
thahej, trungu do të vyshkej, porse ai rritet dhe
ripërtëritet me adhurimin e namazit.
Medito në atë çka përmban namazi, prej:
angazhimit me përmendjen e Allahut, e cila është
është gjëja më madhe, dhe se namazi të ndalon prej
veprave të turpshme dhe të këqia.

13. 13
Medito në urtësitë e zekatit dhe në atë që ka, prej:
sjelljes me moralin e bujarëve; largimit prej moralit të
keqbërësve; falënderimit të Allahut për atë që të ka
begatuar; ruajtjes së pasurisë prej prishjes konkrete
dhe abstrakte.
Medito në atë që ka, prej: bamirësisë ndaj krijesave;
keqardhjes ndaj nevojtarëve, dhe përmbushjes së
interesave të nevojshme, ngase me zekatin largohen
nevojat e domosdoshme të nevojtarëve. Në zekat ka
ndihmesë për luftë dhe për interesat e përgjithshme
për të cilat ka nevoj çdo musliman. Me zekatin
largohet ngarkesa e varfërisë dhe e fukarenjëve; në të
ka bindje të plotë për kompesimin e veprës prej
Allahut, për shpërblimin e Allahut dhe besimin në
premtimin e Tij.
Medito në atë që ka në agjërim, prej: stërvitjes së
shpirtrave me braktisjen e gjërat të dashura me të cilat
shpirtrat janë ambjentuar, nga dashuria që kanë për
Allahun; stërvitjes së shpirtrave me fuqinë e
vendosmërisë dhe durimit. Me agjërim forcohet
motivi i sinqeritetit; realizohet dhënia përparësi e
dashurisë së Allahut ndaj dashurisë së vetes. Prandaj

14. 14
dhe agjërimi është vetëm për Allahun. Ai e ka veçuar
atë për Veten e Tij ndër të gjitha veprat e tjera.1
Medito në atë që ka në haxh, prej: shpenzimit të
pasurisë; durimit të vështirësive; ekspozimit të vetes
ndaj rreziqeve dhe vështirësive duke kërkuar
Kënaqësinë e Allahut; ardhjes si mik tek Allahu dhe
shfaqjes së nevojes në Shtëpinë (Qaben) dhe në tokën
e Tij; adhurimeve të llojllojshme në ato vende ku
kryhen ritualet të cilat janë tryezat e shtruara nga
Allahu për robërit dhe miqtë e Shtëpisë së Tij.2
1
Sikurse qëndron në hadithin e Ebu Hurejras - Allahu qoftë i
kënaqur me të - se ka thënë: I Dërguari i Allahut - sal-lAllahu
alejhi ue sel-lem ka thënë:
"
َ‫ل‬‫ا‬َ‫ق‬
‫ه‬ َ
‫ّللا‬
:
‫ل‬‫ه‬‫ك‬
‫ل‬َ‫م‬َ‫ع‬
‫ْن‬‫ب‬‫ا‬
َ‫َم‬‫د‬‫آ‬
‫ه‬‫ه‬َ‫ل‬
َ
‫ّل‬‫إ‬
،َ‫ام‬َ‫ي‬‫الص‬
‫ه‬‫ه‬َ‫ن‬‫إ‬َ‫ف‬
‫ي‬‫ل‬
‫َا‬‫ن‬َ‫أ‬ َ‫و‬
‫ي‬‫ْز‬‫ج‬َ‫أ‬
،‫ه‬‫ب‬
"
Ka thënë Allahu: “Çdo vepër e birit të Ademit është për veten e
tij, përveç agjërimit, ngase ai është për Mua, dhe Unë do ta
shpërblejë për të…” e deri në fund të hadithit.
Hadithin e transmeton Bukhariu nr. 1904 dhe Muslimi nr. 1151.
2
Shënim i përkthyesit: Ky është një krahasim i ushqimit konkret
me ushqimin abstrakt të shpirtit, të cilët në këtë rast janë
adhurimet dhe ritet e haxhit, ngase adhurimi është ushqim për
shpirtin.

15. 15
Medito në atë që ka, prej: madhërimit dhe përuljes
së plotë ndaj Allahut; përkujtimit të gjendjes së
Profetëve dhe të Dërguarve, të përzgjedhurve dhe të
sinqertëve; forcimit të besimit ndaj Profetëve dhe
lidhjes së fortë me dashurinë e tyre.
Medito në atë që ka, prej: njohjes së muslimanëve
me njëri-tjetrin, përpjekjes për bashkimin e fjalës së
tyre, pajtimit të tyre në ato çka është në dobi të
veçantë dhe të përgjithshëm për ta, të cilat nuk mund
të numërohen, sepse ai është prej mirësive më të
mëdhaja të fesë dhe prej dobive më të mëdhaja të
arritura për besimtarët.
Kjo thjesht është një vërejtje në mënyrë të
përmbledhur shkurtimisht.

16. 16
Shembulli i tretë
Prej cilësive të mira të kësaj feje është ajo me të
cilën Allahu ka urdhëruar dhe ka nxitur prej:
obligueshmërisë së bashkimit dhe pajtimit;
paralajmërimit të Tij prej përçarjes dhe
mosmarrëveshjes.
Për këtë bazë të madhe ka shumë citate prej Librit
dhe Sunetit. Çdokush që ka sadopak logjikë e di
dobinë e kësaj çështje, se çka rrjedh prej saj prej
dobive fetare dhe të dynjasë; se çka largon me të prej
dëmeve dhe shkatërrimeve. Gjithashtu, nuk është e
fshehtë se kjo bazë është fuqia abstrakte e bazuar mbi
të vërtetën rreth të cilës ajo vërtitet. Ashtu sikurse
është e ditur gjendja në të cilën muslimanët ishin në
fillim të Islamit, prej: drejtësisë së fesë, gjendjes së
mirë dhe krenarisë të cilën nuk e ka arritur askush
përveç tyre, sepse ata ishin të kapur me këtë bazë, e
kryenin atë ashtu siç duhej, duke qenë të bindur se ajo
bazë është fryma e fesë së tyre.
Kësaj çështje i shtohet qartësia dhe sqarimi se:

17. 17
Shembulli i katërt
Feja Islame është fe e mëshirës, bereqetit,
bamirësisë dhe nxitjes për t’i sjellur dobi llojit të
njeriut.
Fakti mbi të cilën është kjo fe prej: mëshirës,
mirësjelljes, thirrjes për bamirësi, ndalimit prej çdo
gjëje që kundërshton këtë, është pikërisht ajo e cila e
ka bërë atë dritë dhe ndriçim ndërmjet errësirës së
padrejtësisë, tiranisë, sjelljes së keqe dhe cënimit të
kufijëve të ndaluara.
Kjo është feja e cila i ka tërhequr zemrat e atyre të
cilët më parë ishin prej armiqëve më të përbetuar,
derisa ata hynë nën hijen e kësaj feje.
Kjo është feja e cila i ka bërë të ndjejnë dashamirësi
dhe mëshirë përkatësve të tij, gjersa ka filluar
mëshira, falja dhe bamirësia të rrjedhi prej zemrave të
tyre dhe të shpërthejë në fjalët dhe veprat e tyre, saqë
ka përparuar deri tek armiqtë e tyre, derisa ata u
shndërruan në miqtë më të mëdhenj:

18. 18
- prej tyre ka që kanë hyrë në fe për shkak të
largpamësisë së mirë të tyre dhe fuqisë
sentimentale;
- prej tyre ka që i janë nënshtruar kësaj feje dhe
kanë preferuar ligjet e saj më shumë sesa ligjet e
përfaqësuesve të fesë së tij, për shkak të drejtësisë
dhe mëshirës që ka në të.

19. 19
Shembulli i pestë
Feja e Islamit është fe e urtësisë3
natyrshmërisë së
pastër njerëzore, fe e logjikës, dobishmërisë dhe
shpëtimit.
Këtë bazë e sqaron fakti se kjo fe përmban prej
dispozitave bazore dhe degëzore të cilat i pranojnë
natyrat dhe logjikat e pastra njerëzore, të cilave i
nënshtrohen me iniciativën e të vërtetës dhe të drejtës.
Këtë bazë e sqaron fakti i përkryerjes dhe sistemit të
përsosur në të cilin është kjo fe, dhe se ajo është e
përshtatshme për çdo kohë dhe çdo vend.
Njoftimet e tij janë tërësisht të vërteta. Nuk ka
ardhur - as nuk mund të vijë - ndonjë shkencë e kaluar
apo e ardhshme që e asgjëson ose e përgënjështron
atë. Të gjitha shkencat e vërteta vetëm se e
përforcojnë dhe e përkrahin atë. Ky është argumenti
më i madh që tregon për vërtetësinë e kësaj feje.
3
(Shënim i përkthyesit): Urtësia është: Vendosia e çdo gjëje në
vendin e saj përkatës. Po ashtu edhe në gjuhën shqipe thuhet:
“Plak i urtë.” sepse ai flet fjalë me vend.

20. 20
Studiuesit e drejtë e kanë vërtetuar: se Kurani
padyshim na ka treguar për të çdo dituri të dobishme
që ka lidhje me fenë ose me dynjanë ose me politikën.
Nuk ka në Sheriatin Islam diçka që logjikat e
pamundësojnë dhe e absurtizojnë, porse në të ka
vetëm ato gjëra për të cilat dëshmojnë logjikat e
pastra për vërtetësinë, dobinë dhe mirësinë e tyre. Po
ashtu, urdhëresat dhe ndalesat e saj janë të gjitha të
drejta, nuk ka në të padrejtësi. Ajo ka urdhëruar
vetëm për atë që është tërësisht e mirë ose anon më
shumë nga e mira. Ajo ka ndaluar vetëm prej asaj që
është komplet e keqe ose dëmet e tij janë më shumë
sesa dobitë e tij.
Sa herë që i zgjuari mediton në dispozitat e kësaj
feje, atij i shtohet besimi për këtë bazë dhe e di se kjo
është shpallje e zbritur prej më të Urtit, të Lavdëruar
(i cili e meriton lavdërimin).

21. 21
Shembulli i gjashtë
Prej cilësive të mira të kësaj feje është ajo me të
cilën Sheriati ka ardhur prej: xhihadit, urdhërimit për
të mirë dhe ndalimit prej të keqes.
Ngase për qëllim me xhihadin me të cilin ka ardhur
kjo fe është: Largimi i agresionit të atyre që kalojnë
kufijtë e të drejtave të kësaj feje dhe pengimi i thirrjes
së saj.
Ky është lloji më i mirë i xhihadit; nuk synohet me
të babëzia, as lakmia e as synime personale.
Ai i cili vështron në argumentet e kësaj baze, në
historinë e Pejgamberit - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem
- dhe shokëve të tij me armiqtë e tyre, padyshim
kupton se xhihadi hynë tek gjërat e domosdoshme dhe
në largimin e agresionit të padrejtëve.
Po ashtu është dhe urdhërimi për të mirë dhe
ndalimi nga e keqa. Duke qenë se kjo fe nuk drejtohet
ndryshe vetëm se me drejtimin e përkatësve të saj në
bazat dhe ligjet e saj, në zbatimin e urdhëresave të saj
të cilat janë në kulmin e dobisë, në ndalimin prej

22. 22
ndalesave të saj të cilat janë sherr dhe shkatërrim,
edhe nëse përkatësit e saj janë të kapur me këto
çështje, porse, në mënyrë që mos t’u zbukurohen disa
shpirtrave të padrejtë të tyre guximi për të kryer disa
ndalesa dhe për mangësimin në kryerjen e gjërave të
mundura prej obligimeve, kjo nuk arrihet ndryshe
vetëm se me urdhëres dhe ndalesë, prandaj dhe kjo
është prej mirësive më të mëdhaja të kësaj feje, është
prej nevojave më të mëdhaja për t’u kryer. Ashtu
sikurse kjo është drejtim për ata që janë të
shtrembëruar prej përkatësve të saj, është edukim për
ta, është nxjerrje prej veprave të ulëta dhe është nxitje
për veprat e larta.
Sa i përket t’i japësh tërësisht lirinë atyre - ndërkohë
që ata i janë përmbajtur asaj, kanë hyrë nën pushtetin
e saj dhe janë kufizuar me ligjet e saj - : kjo është prej
padrejtësisë më të madhe, është dëm për ta dhe për
shoqërinë, sidomos të drejtat e obliguara që janë të
kërkuara fetarisht, logjikisht dhe zakonisht.

23. 23
Shembulli i shtatë
Prej cilësive të mira të kësaj feje është ajo me të
cilën Sheriati ka ardhur prej: lejimit të tregtisë, qirasë,
ortakërisë, dhe llojet e mardhënjeve në të cilën
këmbehen ndërmjet njerëzve mallrat, borxhet, dobitë
dhe të tjera përveç tyre.
Sheriati i përsosur ka ardhur me lejimin e këtij lloji,
i ka dhënë liri robëve për shkak të dobive që
përmbledhin ato në domosdoshmëritë, nevojat dhe
plotësimet. Ai u ka lënë hapësirë robëve në atë me të
cilën u janë përmirësuar çështjet dhe gjëndjet e tyre
dhe u janë drejtuar jetesat e tyre.
Sheriati ka kushtëzuar në lejimin e këtyre gjërave:
kënaqien e të dy palëve, diturinë për marrëveshjen,
njohjen e asaj për të cilën po bëhet marrëveshja
(malli), temën e marrëveshjes dhe njohjen e atyre
gjërave që rezultojnë prej kushteve.
Sheriati ka ndaluar prej çdo gjëje në të cilën ka dëm
dhe padrejtësi prej: llojeve të kumarit, kamatës dhe
mosnjohjes.

24. 24
Ai i cili mediton në tregëtinë sheriatike, sheh
lidhjen ndërmjet dobisë së fesë dhe të dynjasë,
dëshmon për gjerësinë e Mëshirës së Allahut, për
Urtësinë e Tij të plotë, ngase Ai ka lejuar për robët e
Tij të gjitha të mirat prej: fitimeve, ushqimeve, pijeve
dhe metodave të përfitimeve të sistemuara e të
përkryera.

25. 25
Shembulli i tetë
Prej cilësive të mira të kësaj feje është ajo me të
cilën Sheriati ka ardhur prej: lejimit të gjërave të mira
prej ushqimeve, pijeve, veshjeve, martesave e të tjerë
përveç tyre.
Sheriati ka lejuar çdo gjë të mirë e të dobishme prej
llojeve të kokrrave, frutave, të gjithë mishrat e
kafshëve të detit, ndërsa prej kafshëve të tokës ka
ndaluar vetëm të ndytën dhe të dëmshmen në fe, ose
logjikë, ose trup, ose pasuri.
Atë që e ka lejuar, ajo është prej bamirësisë së Tij
dhe prej cilësive të mira të fesë së Tij; ndërsa ajo që e
ka ndaluar, ajo është prej bamirësisë së Tij, ngase Ai
ia ndaloi atyre atë çka i dëmton ata; kjo është prej
cilësive të mira të fesë së Tij, ngase cilësia e mirë
është pasues dhe varet nga urtësia, dobia dhe kujdesi
prej gjërave dëmtuese.
Po ashtu, prej cilësive të mira të kësaj feje është ajo
që ka lejuar prej martesave, se robi ka të drejtë të
martohet me këdo prej grave; dy, ose tre, ose katër.

26. 26
Ngase në këtë ka dobi tek të dy palët dhe shmang
dëmin nga të dy anët. Ai nuk ia ka lejuar robit të
martohet me më shumë sesa katër gra të lira, për
shkak të padrejtësisë dhe braktisjes së drejtësisë që
rezulton prej kësaj. Megjithëse, Ai e ka nxitur atë
gjatë frikës prej padrejtësisë dhe mos pasjes zotësi për
t’iu përmbajtur kufijëve të Allahut në bashkëshorten,
që njeriu të mjaftohet me një grua, si përkujdesje për
të arritur këtë synim (drejtësinë).
Ashtu sikurse lejimi i martesës është prej begative
më të mëdhaja dhe prej domosdoshmërive, poashtu
prej begative më të mëdha është lejimi i divorcit gjatë
frikës së bashkëjetesës së njeriut me atë që nuk
përputhet me të, dhe gjatë dëmtimit në qëndrimin në
një gjëndje të keqe dhe të vështirë:
‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﭐ‬
‫ﱻ‬
‫ﱼ‬
‫ﱽ‬
‫ﱾ‬
‫ﱿ‬
‫ﲀ‬
‫ﲁ‬
‫ﲂ‬
‫ﲃ‬
‫ﲄ‬
‫ﲅ‬
‫ﲆ‬
‫ﲇ‬
‫ﱠ‬
:‫اء‬ ‫س‬
‫ن‬ ‫ال‬
١٣٠
“Por nëse ata ndahen, Allahu do t’u japë atyre
furnizim të bollshëm nga Begatitë e Tij.” [Surja
Nisa, 130]

27. 27
Shembulli i nëntë
Prej cilësive të mira të kësaj feje është ajo që Allahu
dhe i Dërguari i Tij - sal-lAllahu aljehi ue sel-lem -
kanë ligjëruar ndërmjet krijesave prej të drejtave të
cilat janë dobi, mirësi, bamirësi, drejtësi dhe braktisje
të zullumit. Sikurse janë të drejtat të cilat i ka obliguar
dhe i ka ligjëruar për prindërit, fëmijët, të afërmit,
komshitë, shokët, punëtorët dhe secilin prej
bashkëshortëve. Të gjitha këto janë të drejta të
domosdoshme për jetën dhe plotësuese për të; natyrat
dhe logjikat e pastra njerëzore i lavdërojnë këto; me
anë të tyre përsoset shoqërimi dhe këmbehen dobitë
me njëri-tjetrin, kjo sipas gjendjes dhe gradës së
personit që ka të drejtën.
Sa herë që mediton në këtë, shikon në të prej mirësisë
dhe zhdukjes të së keqes; gjen në të dobi në
përgjithësi dhe në veçanti, gjen harmoni dhe jetesë të
plotë - çka dëshmon se ky sheriat është garantues i
lumturisë së dy botrave (kësaj bote dhe botës tjetër);
shikon në të se këto të drejta përshtaten me kohërat,
me vendet, me situatat dhe me zakonin; shikon se ai

28. 28
ka përfituar dobitë, se ai ka arritur në të
bashkëpunimin e plotë për çështjet e fesë dhe dynjasë.
Këto fjali kuptohen me anë të hulumtimit dhe
studimit në burimet e kësaj feje.

29. 29
Shembulli i dhjetë
Prej cilësive të mira të kësaj feje është ajo me të
cilën Sheriati ka ardhur prej trashëgimisë së pasurisë
pas vdekjes dhe mënyrës së ndarjes së pasurisë tek
trashëgimtarët.
Allahu i Lartësuar e ka treguar urtësinë e kësaj me
Fjalën e Tij:
‫ﭐ‬‫ﱡ‬‫ﭐ‬
‫ﳄ‬
‫ﳅ‬
‫ﳆ‬
‫ﳇ‬
‫ﳈ‬
‫ﳉ‬
‫ﳊ‬
‫ﱠ‬
:‫اء‬ ‫س‬
‫ن‬ ‫ال‬
١١
"...Ju nuk e dini se cili është më i afërt për ju –
përkah dobia..." [Surja Nisa, 11] Andaj, Allahu e ka
vendosur vetë ndarjen e trashëgimisë, sipas asaj që Ai
di se kush është më në dobi të trashëguesit, se kush
janë ata që zakonisht robi do të dëshironte t'i arrinte
pasuria e tij, se kush është më parësor për bamirësi
dhe për vlerësimin e tij, duke i renditur me një
renditje për të cilën dëshmojnë për bukurinë e tij
logjikat e sakta. Nëse kjo çështje do të autorizohej tek
mendimet, tekat dhe dëshirat e njerëzve, atëherë do të
kishte ndodhur mangësi, prishje, humbje të sistemit
dhe zgjedhje e keqe, çka ngjason me kaosin.

30. 30
Sheriati i ka lejuar robit të lërë porosi përpara
vdekjes për bamirësi dhe devotshmëri me diçka prej
pasurisë së tij në gjëra të cilat i bëjnë dobi atij në
botën tjetër, dhe e ka kufizuar këtë me një të tretën e
pasurisë ose më pak për jotrashgimtarët, në mënyrë që
këto çështje të cilat Allahu i ka bërë mjete jetese për
njerëzit mos të shndërrohen në objekt loje me të cilën
luajnë njerëzit me logjikë dhe fetari të mangët gjatë
ndërrimit të jetës.
Ndërsa në rastet kur ata janë me shëndet të trupit
dhe mendjes, atëherë frika prej varfërisë dhe
falimentimit është pengesë për ta që pasuria të
shpenzohet në ato gjëra që i dëmton ata në të shumtën
e rasteve.

31. 31
Shembulli i njëmbëdhjetë
Prej cilësive të mira të kësaj feje është ajo me të
cilën Sheriati Islamik ka ardhur prej ndëshkimeve dhe
shumëllojshmëria e tyre në varësi të krimeve.
Kjo, ngase krimet dhe tejkalimi i kufijve të të
drejtave të Allahut dhe të drejtave të robërve të Tij
është prej padrejtësisë më të madhe, gjë e cila prish
rregullsinë e sistemit, prish fenë dhe dynjanë, andaj
sheriati ka vendosur ndëshkime për krimet dhe
guximet, në mënyrë që njeriu të frenohet prej kryerjes
së tyre dhe të pakësojë shkeljen e tyre, prej: vrasjes,
prerjes së dorës, fshikullimës dhe ndëshkimeve të
shumëllojshme.
Në të gjitha këto ka dobi të veçanta dhe të
përgjithshme, gjë me të cilën njeriu i mençur kupton
bukurinë e Sheriatit, dhe se të këqijat kundërshtohen
dhe largohen plotësisht vetëm me ndëshkimet
sheriatike të cilat sheriati i ka vendosur sipas krimeve,
nga ana e madhësisë dhe forcës.

32. 32
Shembulli i dymbëdhjetë
Prej cilësive të mira të kësaj feje është ajo me të
cilën sheriati ka ardhur prej ndalimit të njeriut prej
menaxhimit të pasurisë së tij, nëse menaxhimi i tij
është në dëm të tij ose në dëm të të tjerëve. Kjo, sikur
ndalimi i të çmendurit, të voglit, mendjelehtit e të
ngjashmit me ta, dhe ndalimi i borxhliut në dobi të
atyre të cilëve ia ka marrë borxhin.
Të gjithë këto janë prej cilësive të mira të Sheriatit,
ku e ka ndaluar njeriun të veprojë në pasurinë e tij, që
në origjinë ka pasur liri të plotë për të vepruar në të,
mirëpo, duke qenë se veprimi në të është më i
dëmshme sesa dobia në të, duke qenë se e keqa në të
është më e madhe sesa e mira, sheriati e ka ndaluar që
ai të veprojë në fushët e dobishme, për t’i orientuar
robërit që ata të përpiqen të veprojnë në çdo gjë të
dobishme e të padëmshme.

33. 33
Shembulli i trembëdhjetë
Prej cilësive të mira të kësaj feje është ajo me të
cilën Sheriati ka ardhur prej ligjërimit të provave dhe
dokumenteve me të cilat vërtetohen të drejtat e
njerëzve:
- sikurse dëshmia me të cilën përmbushen të
drejtat, parandalon mohimin e ndërsjelltë dhe me
të cilin heq dyshimin,
- sikurse pengu, garancia, të cilat në raste se nuk
plotësohen të drejtat e personit, atëherë personi
me të drejtë kthehet tek dokumenti prej të cilës
plotëson të drejtën e tij.
Nuk është e fshehtë ajo çka përmban kjo prej
dobive të shumëllojshme, ruajtjes të të drejtave,
zgjerimit të marrëdhënieve tregtare, kthimit i tyre tek
drejtësia, përmirësimi i gjendjeve dhe drejtimi i
marrëdhënieve. Sikur mos të ishin dokumentat dhe
provat do të humbte pjesa më e madhe e
marrëdhënieve tregtare, ngase ato janë të dobishme
për dhënësin e dokumentit dhe për personin që ka të
drejtën nga shumë aspekte të njohura.

34. 34
Shembulli i katërmbëdhjetë
Prej cilësive të mira të kësaj feje është ajo për të
cilën Sheriati ka nxitur për bamirësi, gjë me të cilën
njeriu fiton shpërblimin tek Allahu dhe bamirësinë
ndaj njerëzve. Pastaj, e njëjta pasuri ose zëvëndësuesi
i tij i kthehet atij. Pra, ky lloji fitimi është prej fitimit
më të madh, pa e kapur personin ndonjë dëm, sikurse:
borxhi.
Ngase në këtë ka prej dobive, përmbushjes së
nevojave, lehtësimit të vuajtjeve, arritjes së mirësive
dhe bamirësive, çka nuk mundet të numërohen e të
llogariten.
Pasuria i kthehet personit që ka të drejtën e tij,
ndërkohë që ka fituar shpërblimin e madh prej Zotit të
tij dhe ka derdhur bamirësi ndaj vëllait të tij,
pavarësisht atyre që vijnë pas kësaj prej mirësisë,
bereqetit, hapjes së gjoksit, arritjes së miqësisë dhe
dashurisë.

35. 35
Sa i përket asaj që është tërësisht bamirësi, të cilën
personi e jep falas pa ndonjë këmbim, urtësinë e kësaj
e kemi treguar më parë tek zekati dhe lëmosha.

36. 36
Shembulli i pesëmbëdhjetë
Prej cilësive të mira të kësaj feje janë bazat dhe
rregullat të cilat Sheriati i ka vendosur si themele për
zgjidhjen e zënkave, e problemeve dhe dhënien pro e
vendimit për njërin prej paditësve.
Ato janë baza të ndërtuara mbi drejtësin,
argumentin, zakonin e përgjithshëm, dhe janë në
pajtim me natyrën e pastër njerëzore, ngase sheriati i
ka obliguar të sjelli argumentin secilit që pretendon
diçka ose ndonjë të drejtë. Nëse ai vjen me ndonjë
provë që të bënë të anojë nga krahu tij dhe e forcon
atë, atëherë atij i pohohet e drejta të cilën e ka
pretenduar; por, nëse vjen vetëm me pretendim,
atëherë i padituri duhet të betohet për mohimin e
padisë, ndërsa paditësit nuk i jepet ndonjë e drejtë.
Sheriati i ka konsideruar argumentet sipas gradave
të gjërave. Ai i ka llogaritur argumente rrethanat e
faktuara dhe zakonet e përgjithshme ndërmjet
njerëzve.

37. 37
Argumenti është: “Emër i çdo gjëje që e sqaron, e
fakton dhe e tregon të vërtetën.”
Ai ka vendosur gjatë rasteve të paqarta dhe të
barazimit të provave të të dy palëve - paditës dhe të
paditur - për një mundësi pajtimi të drejtë që
përshtatet për secilën çështje, ka vendosur një rrugë
për zgjidhjen e problemeve dhe grindjeve.
Secila rrugë prej tyre nuk ka ndonjë padrejtësi dhe
nuk i fut robët në mëkat ndaj Allahut, porse është në
dobi të tyre. Sheriati ka nxitur për të, nëse kjo metodë
pajtimi është mjet për zgjidhjen e grindjeve dhe
ndërprerjen e zënkave. Ai ka barazuar këtu ndërmjet
të fortit dhe të dobëtit, ndërmjet prijësit dhe vartësit
në të gjitha të drejtat. Ai e ka bërë të kënaqur palën e
grindur me ndjekjen e rrugëve të drejtësisë dhe
moszullumit.

38. 38
Shembulli i gjashtëmbëdhjetë
Prej cilësive të mira të kësaj feje është ajo me të
cilën Sheriati ka ardhur prej urdhërimit për
konsultimin mes veti. Ai i ka lavdëruar besimtarët për
shkak se të gjithë çështjet e tyre të fesë apo të dynjasë,
të brendshme apo të jashtme janë konsultë mes veti
për punë të përbashkëta.
Të gjithë njerëzit e mençur kanë rënë në pajtim se
kjo bazë konsiderohet e mirë, se ai është motivi i
vetëm për arritjen e gjendjeve më të dobishme, se
është mjeti më i mirë për arritjen e synimeve, qëllimit
të të drejtës dhe ndjekjes së rrugëve të drejtësisë, se
është më efektivë për popujt që të arrijnë çdo të mirë.
Sa herë që njerëzve u shtohen njohuritë dhe u
zgjerohen intelektet e tyre, ata e kuptojnë nevojën dhe
pozitën e madhe të konsultimit.
Kur muslimanët e zbatuan këtë bazë për çështjet e
tyre të fesë dhe të dynjasë në fillim të Islamit, atëherë
çështjet e tyre u drejtuan, gjendjet e tyre ishin në
zhvillim dhe rritje. Dhe kur ata devijuan prej kësaj
baze, atëherë çështjet e tyre të fesë dhe të dynjasë

39. 39
ishin vazhdimisht në rënie, gjersa ka arritur gjendja e
tyre deri në këtë që po sheh tani. Sikur ata të
riktheheshin tek kjo bazë dhe tek bazat e tjera përveç
kësaj, atëherë ata do të shpëtonin dhe do të kishin
sukses.

40. 40
Shembulli i shtatëmbëdhjetë
Prej cilësive të mira të kësaj feje është ajo me të
cilën Sheriati ka ardhur për përmirësimin e fesë dhe
të dynjasë; për bashkimin ndërmjet dobisë së shpirtit
dhe dobisë së trupit. Citatet që tregojnë për këtë bazë
në Kuran dhe Sunet janë të shumta. Allahu dhe i
Dërguari i Tij - sal-lAllahu alejhi ue sel-lem - kanë
nxitur për kryerjen e këtyre të dyjave dhe kanë
njoftuar se të dyja e ndihmojnë njëri-tjetrin.
Allahu i Lartësuar i ka krijuar krijesat me qëllim që
ata ta adhurojnë Atë të vetëm e të plotësojnë të drejtat
e Tij. Ai u ka dhënë atyre rrizk-furnizim me bollëk, i
ka bërë të larmishëm shkaqet e arritjes së rrizkut dhe
mënyrat e jetesës, në mënyrë që ata t’i përdorin këto
në adhurimin e Tij, për të qenë kjo plotësim i
nevojave të brendshme dhe të jashtme të tyre. Ai nuk
ka urdhëruar për t’i dhënë ushqim vetëm shpirtit dhe
për neglizhimin e trupit. Po ashtu, Ai ka ndaluar prej
angazhimit vetëm me kënaqësitë dhe epshet, porse ka
urdhëruar edhe për forcimin e interesave të zemrës
dhe shpirtit. Kjo qartësohet me bazën tjetër, ajo ështe
se:

41. 41
Shembulli i tetëmbëdhjetë
Sheriati e ka bërë diturinë, fenë, sundimin dhe
pushtetin të lidhura fortë me njëra-tjetrën.
Dituria dhe feja i drejtojnë sundimet. Pushteti dhe
dispozitat bazohen mbi to.
Të gjithë sundimet janë të lidhura e të kufizuara me
diturinë dhe fenë, e cila është urtësia, është rruga e
drejtë, është dobishmëria, shpëtimi dhe suksesi.
Aty ku feja dhe pushteti janë lidhur bashkë dhe
mbështesin njëra-tjetrën, atëherë aty çështjet
përmirësohen, sikurse dhe gjendjet drejtohen.
Aty ku ndahet njëra prej tjetrës, aty prishet sistemi,
humbet mirësia dhe përmirësimi, ndodh përçarja,
largohen zemrat mes veti dhe çështja e njerëzve fillon
e ulet.
E përforcon këtë fakti se: shkencat sado të jenë
zgjeruar, njohuritë sado të jenë të larmishëm, shpikjet
sado të shumohen e të zmadhohen - nuk ka diçka prej

42. 42
tyre që e mohon atë që ndodhet në Kur’an, as nuk e
kundërshton atë me të cilën Sheriati ka ardhur.
Sheriati nuk vjen me diçka që logjika e konsideron
të pamundur, porse vjen me ato çka logjikat e sakta
dëshmojnë për mirësinë dhe bukurinë e saj, nuk vjen
me diçka që logjika nuk udhëzohet drejt njohjes së saj
në tërësi dhe në hollësi.
Kjo duhet me qenë një tjetër shembull. Ai është se:

43. 43
Shembulli i nëntëmbëdhjetë
Sheriati nuk vjen me diçka që logjika e konsideron
të pamundur dhe as me diçka që shkenca e saktë e
kundërshton atë.
Kjo është prej argumenteve më të mëdhaja që
tregon se ajo çka vjen prej tij është i përkryer, i
qëndrueshëm dhe i përshtatshëm për çdo kohë e çdo
vend.
Këto fjalë të shkurtëra kuptohen në mënyrë të
detajuar duke hulumtuar e duke studiuar të gjitha
dukuritë universale, dukuritë e shkencave shoqërore
dhe praktikimin e tyre, po qe se ato janë prej fakteve
të sakta sipas asaj që ka ardhur Sheriati. Me këtë
kuptohet se ai është sqarues i çdo gjëje dhe se ai nuk
ka lënë ndonjë gjë të vogël apo të madhe veçse e ka
përllogaritur atë.

44. 44
Shembulli i njëzet
Kushdo që hedh një vështrim të shkurtër në çlirimet
islamike të gjera e të jashtëzakonshme, më pas, në
vazhdueshmërinë e nderimit të kësaj feje, pavarësisht
tërbimit dhe luftimit agresiv të armiqve të tyre;
situatat me ta janë të njohura.
Kushdo që vështron në burimin e kësaj feje, se si
kjo fe bashkoi gadishullin arabik, pavarësisht
përçarjes së zemrave të tyre, pavarësisht urrejtjeve
dhe armiqësive të shumta të tyre; se si i ka bashkuar
të gjithë ata, pa përjashtim, se si i zhduki ato armiqësi
dhe se si vendosi në vend të tij vëllazërinë në besim.
Më pas u shpërndanë nëpër tokë duke çliruar vende-
vende, në krye të këtyre tokave: populli persian dhe
romak; popujt më të fortë dhe më të mëdhenj, me më
shumë në numër dhe në gatishmëri. Ata i çliruan këto
toka dhe ato përtej tyre, fal fesë së tyre, besimit të
fortë të tyre dhe ndihmës së Allahut ndaj tyre, derisa
arriti Islami në të gjithë botën; në lindje dhe në
perëndim.

45. 45
Kjo është llogaritur prej ajeteve (shenjave treguese)
të Allahut, prej argumenteve të fesë së Tij, prej
mrekullive të Profetit të Tij - sal-lAllahu alejhi ue sel-
lem - . Njerëzit filluan të hyjnë në fenë e Allahut
grupe-grupe për shkak të kësaj, me largpamje dhe
qetësi, jo me imponim dhe bezdisje.
= Pra, kushdo që hedh vështrimin në përgjithësi tek
kjo çështje - e kupton se kjo është e vërteta e cila nuk
mundet që e kota të përballet me të, sado të jetë e
madhe fuqia e saj dhe sado të jetë zmadhuar pushteti i
saj. Kjo kuptohet me logjikën instiktive dhe asnjë i
drejtë nuk dyshon në të. Kjo është prej njohurive të
padiskutueshme.
Ndryshe nga ajo që thonë shumë prej shkrimtarëve
bashkëkohorë, të cilët i ka shtyjur lufta ideologjike
tek përkatësia e armiqëve të Islamit. Ata pretenduan
se përhapja e Islamit dhe çlirimet e tij të
jashtëzakonshme janë të bazuar thjesht në gjëra
materialiste, të cilat - sipas pretendimit të tyre të
gabuar - ata i zgjidhën. Zgjidhja e tyre kthehet tek
dobësia e shtetit të Kisras (titull mbreti të shtetit

46. 46
persian), shtetit të Romakëve dhe fuqisë materiale të
arabëve.
Vetëm përfytyrimi i kësaj fjale mjafton për ta
hedhur poshtë si pretendim. Çfarë fuqie kanë pasur
arabët për t’i bërë të aftë të luftojnë shtetin më të
vogël të asaj kohe, e jo më shtetet e mëdhaja, e jo më
luftimin e popullit më të madh, më të fortë, më të
shumtë në numër dhe në gatishmëri të asaj kohe, saqë
i shkatërruan plotësisht dhe i zëvendësuan ligjet e
atyre mbretërve tiranë me ligjet e drejta të Kur’anit
dhe të fesë, të cilat i ka pranuar dhe i ka mirëpritur
çdokush që është i drejtë dhe që e do të vërtetën.
A mundet të shpjegohet ky çlirim i përhapur
gjërësisht thjeshtë me epërsinë materiale të arabëve?!
Me këtë flet vetëm ai që dëshiron të akuzojë në fenë
Islame ose që është mashtruar nga propaganda e fjalës
së armiqëve pa njohur realitetin.
Pastaj, kjo vazhdueshmëri e kësaj feje, pavarësisht
fatkeqësive, tërbimit të armiqëve për shuarjen dhe
asgjesimin e saj tërësisht, është prej argumenteve të
kësaj feje, se kjo është feja e vërtetë e Allahut. Sikur

47. 47
atë ta ndihmonte një fuqi e mjaftueshme për të
zbrapsur agresionin e zullumqarëve, atëherë nuk do të
mbetej mbi sipërfaqen e tokës ndonjë fe tjetër përveç
asaj, krijesat do ta kishin pranuar atë pa urrejtje dhe
pa imponim, sepse ajo është feja e vërtetë, fe e
natyrshmërisë së pastër njerëzore, fe e dobishmërisë
dhe e përmirësimit. Mirëpo, neglizhenca e
përfaqësuesve të saj, dobësia e tyre, përçarja e tyre,
presioni i armiqëve të tyre, është shkaku që e ka
ndalur rrugëtimin e saj. Nuk ka fuqi e as ndryshim
ndryshe vetëm se me ndihmën e Allahut.

48. 48
Shembulli i njëzet e një
Shembulli i njëzet e një i cili i përmbledh të gjitha
këto që kaluan:
Feja Islame është e ndërtuar mbi besimet e sakta e
të dobishme; mbi moralet e larta që i pastrojnë
shpirtrat dhe mendjet; mbi vepra që përmirësojnë
gjendjet; mbi fakte në bazat dhe në degët e saj; është
ndërtuar mbi braktisjen e paganizmit dhe lidhjes së
zemrës me krijesat; është ndërtuar mbi përkushtimin e
fesë vetëm për Allahun, Zotin e botërave; është
ndërtuar mbi braktisjen e përrallave dhe kotësive që
mohojnë shqisën, logjikën dhe që e vënë në dyshim
mendjen; është ndërtuar mbi dobishmërinë absolute,
mbi shmangien e çdo të keqeje dhe shkatërrimi; është
ndërtuar mbi drejtësi, mbi largimin e padrejtësisë me
çfarëdolloj mënyre dhe është ndërtuar mbi zhvillimin
e shumëllojshmërive të të përsosurave.
Shtjellimi i këtyre fjalëve zgjasin shumë. Çdokush
që ka sadopak njohuri, arrin të drejtohet për tek
hollësitë e kësaj në mënyrë të qartë dhe pa kurrfarë
problemi, andaj le të mjaftohemi me këto fjalë të

49. 49
shkurtra, megjithëse këto fjalë përmbajnë bazat dhe
rregullat me të cilat njeh atë që ka Islami prej
përsosmërisë, madhështisë dhe përmirësimit real të
çdo gjëje.
Dhe prej Allahut vjen suksesi.
Mbaroi së shkruajturi në muajin Xhemadi el-Euel të
vitit 1364 sipas hixhretit. Salati dhe selami qofshin
për Muhammedin, familjen e tij dhe shokët e tij.
Shkroi me kalemin e tij:
- Abdurr-Rrahman ibën Nasir ibën Sa’di

50. 50
Përmbajtja
 Hyrja.................................................................... 3
 Dobitë e njohjes së ‘Cilësive të mira të Fesë
Islame’................................................................. 6
 Shembulli i parë................................................... 9
 Shembulli i dytë................................................. 12
 Shembulli i tretë ................................................ 16
 Shembulli i katërt .............................................. 17
 Shembulli i pestë ............................................... 19
 Shembulli i gjashtë ............................................ 21
 Shembulli i shtatë .............................................. 23
 Shembulli i tetë.................................................. 25
 Shembulli i nëntë............................................... 27

51. 51
 Shembulli i dhjetë.............................................. 29
 Shembulli i njëmbëdhjetë.................................. 31
 Shembulli i dymbëdhjetë................................... 32
 Shembulli i trembëdhjetë................................... 33
 Shembulli i katërmbëdhjetë............................... 34
 Shembulli i pesëmbëdhjetë................................ 36
 Shembulli i gjashtëmbëdhjetë............................ 38
 Shembulli i shtatëmbëdhjetë.............................. 40
 Shembulli i tetëmbëdhjetë ................................. 41
 Shembulli i nëntëmbëdhjetë .............................. 43
 Shembulli i njëzet.............................................. 44
 Shembulli i njëzetenjë ....................................... 48

52. 52