2. PwC’s Digital Services
Celem PwC
jest budowanie społecznego zaufania
i rozwiązywanie kluczowych problemów
www.pwc.pl/onas
2
3. O badaniu…
Założenia:
Cel: na jaką pomoc w poszczególnych państwach UE może liczyć
w 2017 roku przeciętna rodzina
Dla każdego państwa przeprowadzono symulację zgodnie z przyjętymi
założeniami
Rodzina 2+2
Rodzice pracują
Każdy z małżonków zarabia średnią krajową
Dzieci w wieku 4 i 8 lat
Dzieci są zdrowe
W badaniu uwzględniono
najistotniejsze elementy
finansowego wsparcia rodzin
z dziećmi w systemach
podatkowych oraz w zakresie
świadczeń rodzinnych w krajach Unii
Europejskiej w 2017 roku:
Nieuwzględnione zostały:
cena koszyka dóbr, darmowe
posiłki, lekarstwa i podręczniki
dla dzieci, odliczenia
indywidualne (nie na dzieci)
Prorodzinne ulgi podatkowe
Świadczenia na dzieci
Wysokość wynagrodzenia
3
4. Wnioski z naszej analizy…
1
Porównując poziom wsparcia do przeciętnego wynagrodzenia, Polska
utrzymuje się na 4. miejscu wśród państw Unii.
2
Same środki finansowe nie są gwarantem sukcesu, liczy się efektywność ich
wykorzystania. Sukcesy odnoszą państwa posiadające rozwiązania
systemowe.
3
Nowoczesne podejście do polityki prorodzinnej to, obok pomocy finansowej,
coraz większa rola pracodawców we wspieraniu rodzin wychowujących
dzieci.
4
Średnia kwota pomocy państw Unii Europejskiej w zakresie ulg
na dzieci i świadczeń rodzinnych wynosi ok. 10 178 zł rocznie,
w Polsce to 8 225 zł.*
*Dane dotyczące modelowej rodziny (zgodnie z założeniami symulacji)
4
5. Kierunek dla Polski – rozwiązania systemowe
Przykład Łotwy sugeruje, że można podnieść
współczynnik dzietności pod warunkiem zmian
o charakterze strukturalnym dostosowanych do
oczekiwań potencjalnych rodziców.
Łotwa – najwyższy wzrost
współczynnika dzietności w UE w
ostatnich latach, o prawie 40% z
poziomu ok. 1,22 w 2001 r. do poziomu
ok. 1,7 w 2015 r. – wzrost dzięki m.in.
poszerzeniu grona osób uprawnionych
do zapomóg oraz ujednoliceniu zasad
przyznawania świadczeń, a także
wprowadzeniu rządowego programu
leczenia niepłodności
Dania: dzięki rozwiniętej infrastrukturze
żłobkowo-przedszkolnej, rodzice mogą
pogodzić życie codzienne z życiem
zawodowym. Dzięki temu i długoletnim
tradycjom w prowadzeniu polityki
prorodzinnej, współczynnik dzietności
utrzymuje się cały czas na podobnym
poziomie i należy do najwyższych w UE.
Dania żłobkami stoi! – aż ok. 77%
dzieci do lat 3 jest objętych opieką
poprzez instytucje takie jak żłobki
(w Polsce tylko ok. 5%). Jest to
najwyższy wskaźnik w Unii.
Premia za szybkość – jeśli kolejne
dziecko urodzi się w ciągu 30 miesięcy
od urodzenia poprzedniego, urlop
rodzicielski można wydłużyć nawet
o rok
Szwecja dzięki prowadzeniu konsekwentnej
polityki prorodzinnej ma dobre perspektywy
demograficzne w Europie
Polityka prorodzinna w Szwecji cechuje się
stabilnością oraz rozwiązaniami
strukturalnymi
64% dzieci do 3 r. życia jest objętych
instytucjonalnymi formami opieki
(np. żłobki)
5Źródło: Analiza własna PwC (na podstawie danych z Eurostatu)
7. Wsparcie państwa
od 1 000 EUR
do 2 000 EUR
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
Luksemburg
Francja
Austria
Holandia
Niemcy
Belgia
Dania
Irlandia
Szwecja
Finlandia
UE
Węgry
WielkaBrytania
Słowenia
Chorwacja
Polska
Estonia
Włochy
Łotwa
Czechy
Portugalia
Słowacja
Hiszpania
Malta
Cypr
Litwa
Rumunia
Grecja
Bułgaria
Oszczędności na ulgach
Świadczenia prorodzinne
Przeciętne roczne wsparcie
państw UE:
Średnia kwota pomocy państw UE dla modelowej rodziny
w 2017 r. wynosi 2 383 EUR (10 178 PLN)
Łączne wsparcie państwa w 2017 r. (w EUR) – ulgi na dzieci i świadczenia prorodzinne
885 EUR
ulgi na
dzieci
1 498 EUR
świadczenia
na dzieci
Luksemburg
7 538 EUR
(32 190 PLN)
Francja
6 786 EUR
(28 979PLN)
Polska:
1 926 EUR
(8 225 PLN)
… i w Polsce:
521 EUR
ulgi na
dzieci
1 405 EUR
świadczenia
dla dzieci
Źródło: Analiza własna PwC (na podstawie symulacji)
7
8. 0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
Stosowanie odpowiednich zachęt i ulg przez państwa dla rodzin może
sprzyjać dzietności… Ale czy to wystarczy?
Francja i Niemcy charakteryzują się wysokim wsparciem dla rodzin, jednak….
… we Francji stosowane zachęty oraz ulgi idą w parze z wysokim współczynnikiem dzietności,
podczas gdy niemiecki współczynnik należy do najniższych w UE.
W większości krajów UE można dostrzec zależności
między stosowaniem zachęt i ulg podatkowych o
charakterze prorodzinnym a wysokością współczynnika
dzietności. Istnieją jednak wyjątki, w których prosta
zależność nie występuje…
Współczynnik
dzietności
w Polsce (1,32)*
należy do
najniższych w UE
Współczynnik dzietności w krajach UE w porównaniu do % PKB przeznaczanego na ulgi prorodzinne i dotacje na dzieci*
* Dane dotyczące 2015 roku; Źródło: Analiza własna PwC na podstawie danych z Eurostatu
8
Współczynnik dzietności % PKB
9. Współczynnik dzietności w Polsce w 2016 roku – najwyższe i najniższe
wartości w województwach
Województwo
zachodnio-
pomorskie
Województwo
pomorskie
Województwo
warmińsko-
mazurskie
Województwo
podlaskie
Województwo
lubelskie
Województwo
podkarpackie
Województwo
mazowieckie
Województwo
łódzkie
Województwo
wielkopolskie
Województwo
kujawsko-
pomorskie
Województwo
lubuskie
Województwo
dolnośląskie
Województwo
opolskie
Województwo
śląskie
Województwo
małopolskie
Województwo
świętokrzyskie
1,296
1,506
1,284
1,318
1,466
1,326
1,303
1,482
1,324
1,286
1,271
1,254
1,201
1,397
1,323
1,203
≥ 1,400 1,300 – 1,399 1,200 – 1,299
Współczynnik dzietności według województwa:
Pomorskie
Najwyższa wartość
w roku 2016
0,80
1,00
1,20
1,40
1,60
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Poland Pomorskie Opolskie
Opolskie
Najniższa wartość
w roku 2016
Stabilny wzrost współczynnika
dzietności od roku 2013
1,2011,506
Źródło: Analiza PwC oparta na danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS)
9
11. Ulgi podatkowe i inne odliczenia Zasiłki i świadczenia rodzinne
Przykładowe narzędzia polityki prorodzinnej
Opieka nad dziećmi
a emerytura
Ulga na dzieci Zasiłek rodzinny
Ulga na dzieci niepełnosprawne
Odliczenie wydatków
Odliczenie na alimenty
Iloraz rodzinny
Preferencyjne rozliczenie z małżonkiem /
dzieckiem
Zasiłki na dzieci kontynuujące naukę
„Becikowe za urodzenie”
Świadczenia na pokrycie kosztów
wychowania
Świadczenia socjalne
11
12. Od stycznia 2017 r. do sierpnia 2017 r. urodziło się ok. 272 tys.
dzieci (wzrost o ok. 7% w stosunku do analogicznego okresu roku
ubiegłego i o prawie 10% w porównaniu do analogicznego okresu
2015 r.)
Czy to pierwsze efekty „500+”?
• Liczba urodzeń w każdym miesiącu okresu styczeń - sierpień 2017 była wyższa niż w
analogicznych miesiącach roku 2016 (z wyjątkiem kwietnia).
• Jeżeli tendencja wzrostowa utrzyma się do końca roku 2017 to liczba urodzonych dzieci
w całym 2017 roku powinna przekroczyć 400 tys. co byłoby najwyższym wynikiem od
2011 r. W ciągu ostatnich 16 lat, próg 400 tys. urodzeń w ciągu roku był przekraczany
tylko trzy razy (tj. w latach 2008 – 2010). Warto również przytoczyć prognozę GUS z
2014 r., według której w Polsce w 2017 r. miało się urodzić ok. 346 tys. dzieci…
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
35000
40000
Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień
2015 2016 2017
Urodzenia w latach 2015-2017 wg poszczególnych miesięcy
Źródło: Analiza własna PwC na podstawie danych z GUS
12
13. 1,20
1,40
1,27 1,32
0,0
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
1,6
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
% PKB przeznaczanego na ulgi prorodzinne i dotacje na dzieci Współczynnik dzietności
Współczynnik dzietności w Polsce w porównaniu do % PKB
przeznaczanego na ulgi prorodzinne i dotacje na dzieci
Zapoczątkowanie systematycznego
wydłużania urlopu macierzyńskiego
oraz wprowadzenie „becikowego”
Wnioski:
• Wprowadzanie doraźnych zmian w ostatnich latach w połączeniu z nieznacznym wzrostem nakładów na politykę prorodzinną (z 0,9% PKB w 2004 r. do 1,4% PKB w 2014 r.)
w minimalnym stopniu wpłynęło na dzietność w Polsce (wzrost z 1,22 w 2003 r. do 1,41 w 2010 r., potem jednak niewielki spadek do poziomu 1,32 w 2014 r.)
• Jeden z najniższych współczynników dzietności w Europie wskazuje na nieskuteczność dotychczasowych rozwiązań oraz potrzebę kompleksowego podejścia do kwestii polityki
prorodzinnej
13
Źródło: Analiza własna PwC na podstawie Eurostatu
14. 2,80
2,50 2,50
1,57
1,90 1,85
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8
2,0
2,2
2,4
2,6
2,8
3,0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
% PKB przeznaczanego na ulgi prorodzinne i dotacje na dzieci Współczynnik dzietności
Co proponuje Szwecja…
Wnioski:
• W Szwecji od wielu dekad prowadzi się konsekwentną politykę prorodzinną, która skupia się na umożliwianiu pogodzenia kariery zawodowej z życiem rodzinnym
• Bardzo ważnym aspektem jest równouprawnienie zarówno w sferze zawodowej, jak i sferze rodzinnej. Takie podejście przyczynia się do większej aktywizacji
zawodowej kobiet oraz do większego zaangażowania mężczyzn w życie rodzinne
• Polityka prorodzinna w Szwecji cechuje się stabilnością oraz tym, że stawia się przede wszystkim na rozwiązania strukturalne
Współczynnik dzietności w Szwecji w porównaniu do % PKB przeznaczanego na ulgi prorodzinne i dotacje na dzieci
W roku 2011 wprowadzono powszechny system miesięcznych zasiłków na
dzieci, który dotyczy również szwedzkiej rodziny królewskiej
Źródło: Analiza własna PwC na podstawie Eurostatu
14
15. 1,00
0,80
0,70
1,36
1,44 1,70
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
% PKB przeznaczanego na ulgi prorodzinne i dotacje na dzieci Współczynnik dzietności
Tymczasem na Łotwie…
Wnioski:
• wskaźnik dzietności wykazuje na Łotwie wyjątkowo silną korelację z ogólnym rozwojem ekonomicznym kraju
• zachowania linii trendu wskaźnika dzietności nie pokrywają się ze wzrostem % PKB przeznaczanego na ulgi prorodzinne i dotacje na dzieci, co tłumaczyć można
z jednej strony stosunkowo niską współzależnością, a z drugiej skutecznością przeprowadzonych reform, które przyczyniły się do wzrostu efektywności
wykorzystania środków na politykę prorodzinną
Współczynnik dzietności na Łotwie w porównaniu do % PKB przeznaczanego na ulgi prorodzinne i dotacje na dzieci
Rządowy program
diagnozy i leczenia
niepłodności
Ustawa o Koordynacji Systemu
Ochrony Socjalnej, poszerzająca
grono osób uprawnionych do
zapomóg oraz ujednolicająca
zasady przyznawania świadczeń
Źródło: Analiza własna PwC na podstawie Eurostatu
15
16. 4,90
5,50 4,90 4,80 4,60
1,89 1,84 1,73 1,69 1,71
1,0
2,0
3,0
4,0
5,0
6,0
7,0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
% PKB przeznaczanego na ulgi prorodzinne i dotacje na dzieci Współczynnik dzietności
Duńska opiekuńczość…
Wnioski:
• Dania od wielu dekad przeznacza bardzo duże środki finansowe na politykę prorodzinną i od wielu lat posiada rozwiązania strukturalne, które w niektórych krajach funkcjonują
dopiero od niedawna
• Duże nakłady finansowe sprawiają, że współczynnik dzietności jest stabilny, lecz nie widać szansy na stały wzrost dzietności w Danii
• Mimo wielu udogodnień i duży pieniędzy przeznaczanych na politykę rodzinną dzietność od roku 2008 ciągle spada – w roku 2013 osiągnięto najniższy wskaźnik dzietności od roku
1990
Współczynnik dzietności w Danii w porównaniu do % PKB przeznaczanego na ulgi prorodzinne i dotacje na dzieci
Uzależnienie zasiłków na dzieci od wysokości
dochodów w roku 2014, które poskutkowało
zmniejszeniem nakładów na ten cel
Zalegalizowanie małżeństwa homoseksualnych
w roku 2012 i umożliwienie małżeństwom
homoseksualnym adopcji dzieci w roku 2014
W roku 2008 osiągnięto
jeden z najwyższych
wskaźników dzietności
Źródło: Analiza własna PwC na podstawie Eurostatu
16
17. 1,50
1,80
2,40
2,30
1,32
1,47
1,72
1,58
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8
2,0
2,2
2,4
2,6
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
% PKB przeznaczanego na ulgi prorodzinne i dotacje na dzieci Współczynnik dzietności
Prosty wzór Estonii…
Wnioski:
• Konsekwencją reformy polityki prorodzinnej w latach 2001 i 2004 był wzrost dzietności o blisko 0,35 punktu w przeciągu 5 lat
• W związku z cięciami budżetowymi spowodowanymi kryzysem finansowym 2008 r. I znaczącym ograniczeniem rządowej polityki prorodzinnej nastąpił nagły
spadek dzietności o 0,2 punktu na przestrzeni trzech lat, co świadczy o dużym wpływie polityki prorodzinnej na decyzje obywateli związane z planowaniem
wielkości własnej rodziny
Ustawa o Państwowych Świadczeniach
rodzinnych, rozszerzających zakres
stosowanych instrumentów
prorodzinnych, która z niewielkimi
zmianami obowiązuje do dziś
Wprowadzenie
znaczących cięć
budżetowych w związku
z kryzysem finansowym
Dalsza reforma polityki
prorodzinnej, decyzja o rozwoju
sieci żłobków i wydłużeniu urlopu
macierzyńskiego
Współczynnik dzietności w Estonii w porównaniu do % PKB przeznaczanego na ulgi prorodzinne i dotacje na dzieci
Źródło: Analiza własna PwC na podstawie Eurostatu
17
19. Praca polskich kobiet
1006
5726
893
496
1089
4444
219 110
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
do 39 godzin
tygodniowo
40 - 49 godzin
tygodniowo
50 - 59 godzin
tygodniowo
ponad 60 godzin
tygodniowo
Pracujący według czasu pracy i płci – w pełnym
wymiarze czasu (przepracowali tygodniowo)
Mężczyźni Kobiety
Kobiety spędzają coraz więcej czasu w pracy
Pracują powyżej 40 godzin tygodniowo
Ponad 8 godzin dziennie
Ponad godzinę więcej niż średnia unijna
Mniej pracują m.in. Włoszki, Dunki, Holenderki i Litwinki
Udział kobiet w ogólnej liczbie zatrudnionych
wzrasta systematycznie
Obecnie to około 50%
30% Polek nie decyduje się na posiadanie dzieci z obawy
przed trudnościami w godzeniu obowiązków zawodowych
z rodzinnymi
Źródło: Analiza własna PwC (na podstawie GUS oraz Eurostatu); Badanie CBOS
19
20. Polska na końcu listy elastycznie zatrudniających…
0
20
40
60
80
Holandia
Aż 76,5% kobiet oraz
26,2% mężczyzn pracuje w
niepełnym wymiarze godzin
Polska
25% Polaków nie przepada
za elastycznym czasem
pracy (o 12% więcej niż
średnia w UE)
Polska
40% przedsiębiorstw nie
pozwala pracownikom
korzystać z elastycznego
czasu pracy
Polska
Tylko 9,7% kobiet oraz
3,7% mężczyzn pracuje w
niepełnym wymiarze godzin
Odsetek osób pracujących w niepełnym wymiarze czasu pracy w krajach UE w 2016 r. (w %)
Źródło: Analiza własna PwC na podstawie danych z Eurostatu; „Pracownicy przyszłości: ewolucja miejsca pracy w erze transformacji cyfrowej„ badanie przeprowadzone na zlecenie Cornerstone OnDemand 2016
Kobiety Mężczyźni Ogółem
20
21. Różnice pomiędzy Polską a Niemcami – elastyczny system pracy
0 20 40 60 80 100
Praktyki w miejscach pracy sprzyjające rodzinie w %
62% 44%
Niemcy: 62% pracodawców umożliwia
akumulowanie godzin w celu wzięcia dnia
wolnego i zmienianie godzin rozpoczęcia i
zakończenia codziennej pracy
Polska: 44% pracodawców zapewnia te
same możliwości
Polska
Niemcy
Możliwość akumulacji godzin w celu późniejszego ich
odebrania (również w postaci pełnych dni wolnych)
oraz możliwość zmiany godziny rozpoczęcia i
zakończenia pracy
Możliwość akumulacji godzin w celu późniejszego ich
odebrania (również w postaci pełnych dni wolnych),
ale brak możliwości zmiany godziny rozpoczęcia i
zakończenia pracy
Możliwość zmiany godziny rozpoczęcia i zakończenia
pracy, ale brak możliwości akumulacji godzin w celu
późniejszego ich odebrania
Źródło: Analiza na podstawie danych OECD dokonana przez PwC przy współpracy ze studentami Akademii Leona Koźmińskiego i Duale Hochschule Baden-Württemberg
21
22. Zmiany w polityce prorodzinnej powinny mieć charakter systemowy oraz
powinny być dostosowane do oczekiwań potencjalnych rodziców...
Średnia tyg. liczba godzin w placówkach wczesnej edukacji
i opieki – dzieci poniżej 3 r.ż.
Średnia tyg. liczba godzin w placówkach wczesnej edukacji
i opieki – od ukończenia 3 r.ż. do rozpoczęcia szkoły
13,5
19,2
26,429,729,630,0
34,035,135,937,139,1
Wielka
Brytania
Czechy
ŚredniaUE
Estonia
Polska
Dania
Węgry
Francja
Irlandia
Niemcy
Szwecja
20,121,8
27,627,629,329,930,334,634,8
38,5
33,4
ŚredniaUE
Czechy
Dania
Estonia
Wielka
Brytania
Irlandia
Niemcy
Węgry
Polska
Francja
Szwecja
Polskie dzieci – średnio 8 godzin dziennie
w placówkach wczesnej edukacji i opieki -
wynik najwyższy w Europie !
Średnia w UE: Dzieci poniżej 3 lat:
26 godzin tygodniowo
Polskie maluchy o 13 godzin więcej!
Średnia w UE: dzieci powyżej 3 lat:
29 godzin tygodniowo
Polskie dzieci o 6 godzin więcej!
Źródło: Opracowanie PwC na podstawie: Eurydice and Eurostat Report, Key Data on Early Childhood Edition Education and Care in Europe
22
24. Elastyczny czas pracy
Krótszy dzień
pracy przed
i po urlopie
macierzyńskim
Job-sharing
(dzielenie pracy)
40%
organizacji oferowało
elastyczne warunki
pracy jako jedną z
najskuteczniejszych
strategii
rekrutacyjnych
62%
zezwoliło na pracę
zdalną
USA TOP
BENEFITS
57% umożliwiło „flex-time”
Źródło: Opracowanie własne PwC; 2017 Employee Benefits, SHRM Society for Human Resources Management
24
Dodatkowy
płatny urlop
macierzyński
Dodatkowy urlop
(sabbatical)
Możliwość
pracy w
niepełnym
wymiarze czasu
pracy
Możliwość pracy
z domu
25. Odpowiednia infrastruktura
Pokoje matki
z dzieckiem/pokoje
do odpoczynku dla
kobiet ciężarnych
(z odpowiednim
wyposażeniem)
Kontraktowanie
dla dzieci pracowników
miejsc w żłobkach,
przedszkolach itp.
25
Źródło: Opracowanie własne PwC; 2017 Employee Benefits, SHRM Society for Human Resources Management
Dogodnie położone
miejsca parkingowe,
specjalne krzesła i inne
udogodnienia dla
kobiet ciężarnych
Własne (firmowe) lub
przyzakładowe
żłobki/przedszkola
(+długie godziny
otwarcia)
42% Pokój laktacyjny /
pokój matki
2%
Nowość – dowożenie
mleka matki w trakcie
podróży służbowej
29%
Zezwala na
przyprowadzanie dzieci
do pracy w awaryjnej
sytuacji
USA
26. Finansowe i rzeczowe
67% Elastyczne konto
wydatków dla rodziny
USA
25% Benefity dla partnerów
życiowych
Partycypowanie
w kosztach
prowadzenia
ciąży i porodu
Wyprawka dla
dziecka
Organizacja
kolonii/wyjazdów
oraz zajęć dodatkowych
dla dzieci
„Becikowe”
Pomoc przy
adopcji
Szczepionki w
miejscu pracy dla
niemowląt
17% Usługi skierowane na
opiekę nad dziećmi
9% Pomoc przy adopcji
3% Szczepionki dla niemowląt
w miejscu pracy
3% Opieka zastępcza
4% Dodatkowe programy
opieki nad dziećmi
Pakiet medyczny
dla całej rodziny
Źródło: Opracowanie własne PwC; 2017 Employee Benefits, SHRM Society for Human Resources Management
26
27. Informacyjno-szkoleniowe
Informowanie pracowników o prawach
związanych z ich nieobecnością w
związku z wychowywaniem dziecka
(wynikających z kodeksu pracy oraz
wewnętrznych programów
wsparcia)
Szkolenia ułatwiające pracownikowi
ponowne wdrożenie się w życie firmy po
dłuższej nieobecności
Pozostawienie pracownikowi do
dyspozycji komputera i telefonu
służbowego oraz dostępu do przydatnych
narzędzi
Umożliwienie uczestnictwa w szkoleniach
podczas dłuższej nieobecności
pracownika
i
i
i
i
9%
Programy dla rodziców
przy ponownym wejściu
na rynek pracy
8%
Usługi wsparcia
laktacyjnego (doradztwo
i edukacja)
USA
Źródło: Opracowanie własne PwC; 2017 Employee Benefits, SHRM Society for Human Resources Management
27
28. Łączne wsparcie badanej rodziny w poszczególnych państwach UE (w EUR)
w 2017 r.*
Lp. Państwo UE
Oszczędności
na ulgach
Świadczenia
prorodzinne
Łączne
wsparcie
państwa w
EUR
Łączne wsparcie
państwa w stosunku do
przeciętnego
wynagrodzenia pary
1. Francja 5228 1558 6786 13,7%
2. Węgry 1187 1052 2239 9,8%
3. Austria 420 4538 4958 9,5%
4. Polska 521 1405 1926 7,9%
5. Chorwacja 1950 0 1950 7,4%
6. Luksemburg 938 6600 7538 6,5%
7. Łotwa 966 410 1376 6,5%
8. Holandia 2778 1777 4555 6,2%
9. Estonia 370 1200 1570 5,7%
10. Słowenia 1228 822 2050 5,3%
11. Belgia 1031 3213 4244 5,2%
12. Niemcy 1956 2304 4260 5,0%
13. Słowacja 514 564 1078 5,0%
14. Czechy 1253 0 1253 4,9%
Lp. Państwo UE
Oszczędności
na ulgach
Świadczenia
prorodzinne
Łączne
wsparcie
państwa w
EUR
Łączne wsparcie
państwa w stosunku do
przeciętnego
wynagrodzenia pary
15. Szwecja 0 2832 2832 4,7%
16. Irlandia 0 3360 3360 4,5%
17. Portugalia 1200 0 1200 4,3%
18. Litwa 720 0 720 3,7%
19. Wielka Brytania 0 2080 2080 3,0%
20. Finlandia 100 2397 2497 2,9%
21. Dania 0 3416 3416 2,9%
22. Rumunia 0 444 444 2,7%
23. Malta 0 900 900 2,6%
24. Włochy 1430 0 1430 2,4%
25. Hiszpania 970 0 970 2,1%
26. Grecja 0 320 320 2,0%
27. Cypr 0 760 760 1,7%
28. Bułgaria 21 0 21 0,2%
Łączne wsparcie państw EU | Średnia: 2383
28*Dane dotyczące modelowej rodziny (zgodnie z założeniami symulacji)
30. 30Źródło: Analiza własna PwC; Raport Instytutu Ordo Iuris „Jakiej polityki rodzinnej potrzebuje Polska?”, Warszawa 2015
Co proponuje Szwecja…
Przykładowe świadczenie na dzieci:
Zasiłek na dziecko – ok 111 euro na m-c. Podatnikom wychowującym więcej niż jedno
dziecko przysługuje dodatkowa kwota ok. 11 euro na drugie, 53 euro na trzecie dziecko.
Zasiłek opiekuńczy dla dzieci chorych i niepełnosprawnych, wymagających
specjalistycznej opieki ok. 980 euro na m-c.
Zasiłki – wolne od podatku.
Bezpłatny dostęp do leków
Od 1 stycznia 2016 roku weszła w życie ustawa, w ramach której wszystkie dzieci poniżej
18. roku życia mieszkające w Szwecji są objęte całkowicie bezpłatnym dostępem do
leków. Ich zakup finansuje państwo.
Bezpłatna edukacja, darmowe podręczniki i posiłki w szkołach
Opieka instytucjonalna nad małymi dziećmi
Opieka nad dziećmi do lat 6 jest częściowo opłacana przez rodziców. Wysokość opłat
za tę opiekę uwarunkowana jest dochodem rodziny oraz ilością dzieci w rodzinie.
Dodatkowo rodziny, w których jest więcej niż jedno dziecko, mają prawo do bezpłatnego
pobytu dzieci w placówce przez 3 godziny dziennie. Z kolei opieka nad dziećmi w wieku
6–7 lat jest całkowicie bezpłatna.
480 dni płatnego urlopu rodzicielskiego – 60 dni przysługuje matce, 60
dni ojcu (mogą wykorzystać równocześnie pozostając w domu) zaś resztę
mogą rozdysponować dowolnie między siebie. Urlop można wykorzystać
do ukończenia przez dziecko 12 lat. Większa część urlopu powinna być
skonsumowana do 4-go roku życia dziecka (po upływie tego okresu
okresie rodzic może sobie jeszcze pozostawić do wykorzystania 96 dni).
Premia za szybkość – jeśli kolejne dziecko urodzi się w ciągu 30
miesięcy od urodzenia poprzedniego, urlop rodzicielski można wydłużyć
nawet o rok.
Świadczenia dla
rodzin
wypłacane
bezpośrednio
Rozbudowana
i różnicowana
opieka
instytucjonalna
Urlopy
rodzicielskie –
model
partnerski
Systemowe wliczanie czasu poświęconego na opiekę nad dziećmi
do podstawy emerytury matki – 3 alternatywne sposoby
Składka emerytalna odprowadzana jest od kwoty wynagrodzenia
uzyskiwanego przed rozpoczęciem opieki.
Dla kobiet, które w momencie zajścia w ciążę uzyskiwały niski dochód
lub nie podejmowały pracy zawodowej (np. z powodu kontynuacji
edukacji na uczelni wyższej) podstawą obliczenia składki jest 75%
średniego krajowego wynagrodzenia.
Dla kobiet, które nie rezygnują z pracy j i kontynuują ją w mniejszym
wymiarze czasowym (np. ¼ etatu) – konto emerytalne zostaje zasilone
jednorazowo dodatkową kwotą bazową.
Opieka nad
dziećmi
a emerytura
Szerokie formy
wsparcia dla
rodzin
uboższych
Wsparcie dla samotnych rodziców, opiekunów osób niepełnosprawnych lub starszych.
Rodziny w trudnej sytuacji finansowej otrzymują odpowiednie do ich potrzeb formy
wsparcia (np. dodatek mieszkaniowy).
31. 31Źródło: Analiza własna PwC
Tymczasem na Łotwie…
Odliczenie od dochodu:
1 980 euro za każde dziecko.
Odliczenie wydatków na edukację (koszty limitowane).
Urlop macierzyński 112 dni.
Urlop wychowawczy 18 m-cy.
Zasiłek macierzyński wynosi 80% średniego wynagrodzenia
zasadniczego stanowiącego podstawę wymiaru składki na
ubezpieczenie.
Ulgi podatkowe
Odliczenie
wydatków na
edukację
Urlopy
macierzyńskie
i wychowawcze
Gwarancje kredytów hipotecznych
Rodzina może aplikować o państwowe gwarancje w celu
otrzymania kredytu na zakup domu lub mieszkania.
Wysokość gwarancji zależy od ilości dzieci:
• do 10% wartości, ale nie więcej niż 10 tys euro dla rodziny z
jednym dzieckiem poniżej 18 r.ż.
• do 15% wartości, ale nie więcej niż 15 tys euro dla rodziny z
dwójką dzieci poniżej 18 r.ż.
• do 20% wartości, ale nie więcej niż 20 tys euro dla rodziny z
trójką lub większą ilością dzieci poniżej 18 r.ż.
Dodatkowo rodzina płaci opłatę skarbową za nabycie
nieruchomości w wysokości 0,5% zamiast 2% wartości
nieruchomości.
Kredyty
mieszkaniowe
dla młodych
Świadczenia dla
rodzin
wypłacane
bezpośrednio
Przykładowe świadczenie na dzieci:
Becikowe -- 421 euro.
Miesięczny dodatek na opiekę nad dzieckiem – 171 euro na dziecko do 18
m-cy i 43 euro na dziecko od 1,5-2 lat.
Miesięczne świadczenie rodzinne – 11 euro na pierwsze dziecko, 23 euro
na drugie, 34 euro na trzecie.
Zasiłek opiekuńczy na dziecko niepełnosprawne – 107 euro na m-c.
Dodatek adopcyjne – 1,4 tys euro na każde zaadoptowane dziecko.
32. 32Źródło: Analiza własna PwC
Duńska opiekuńczość…
Zasiłek dla rodziców:
Zasiłek przypada na każde dziecko, a jego wysokość zależy od wieku dziecka:
• 601 euro kwartalnie na dziecko w wieku 0-2 lata,
• 475,5 euro kwartalnie na dziecko w wieku 3-6 lat,
• 374 euro kwartalnie na dziecko w wieku 7-14 lat,
• 125 euro miesięcznie na dziecko w wieku 15-17 lat.
Wysokość świadczenie zależy również od dochodu rodziny.
Urlopy rodzicielskie w Danii charakteryzują się elastycznością.
Wiążę się to z różnymi formami urlopu rodzicielskiego: urlop
macierzyński, urlop tacierzyński, urlop rodzicielski oraz urlop związany
z opieką nad dzieckiem.
Matki są uprawnione do 18 tygodni urlopu macierzyńskiego – 4
tygodnie przysługują przed planowanym porodem, a 14 tygodni po
urodzeniu dziecka. W ciągu tych 14 tygodni, również ojcowie mogą
skorzystać z 2-tygodniowego urlopu tacierzyńskiego.
Po urlopie macierzyńskim rodzicom nowonarodzonego dziecka
przysługują 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego. W ramach tego
świadczenia rodzice otrzymują zazwyczaj równowartość zasiłku dla
bezrobotnych. W związku z zasadą wolnego wyboru, rodzice mogą
podzielić się urlopem lub mogą też odebrać urlop równocześnie.
Zasiłek
rodzinny
Urlopy
rodzicielskie –
model
partnerski
Publiczna opieka nad dziećmi ma w Danii długie tradycje. Obecnie
około 20% dzieci do 12 miesiąca życia oraz 94% dzieci między 1 a 6
rokiem życia jest zapisanych do żłobka bądź przedszkola.
Publiczna
opieka nad
dziećmi
Zasiłek dla
samotnych
matek
Zasiłek dla rodzica samotnie wychowującego dziecko:
Od roku 2014 kobiety, które zdecydują się być samotnymi matkami (tj. zajdą w ciąże w
skutek sztucznego zapłodnienia lub adoptują dziecko) są uprawnione do otrzymania
zasiłku dla rodzica samotnie wychowującego dziecko.
33. 33Źródło: Analiza własna PwC; Raport Instytutu Ordo Iuris „Jakiej polityki rodzinnej potrzebuje Polska?”, Warszawa 2015
Prosty wzór Estonii…
Odliczenie od dochodu:
1 980 euro za każde dziecko.
Odliczenie wydatków za szkołę – odliczenie nie może przekraczać kwoty równej 50%
dochodu podlegającego opodatkowaniu w danym roku lub kwoty 1 200 euro.
Urlop macierzyński do 140 dni a niezależny od niego urlop
wychowawczy aż do 435 dni – w sumie 575 dni urlopu (19 miesięcy),
w trakcie których rodzicowi (urlop można podzielić, choć pierwsze 140
dni musi wykorzystać matka) przysługuje pensja w dotychczasowej
wysokości aż do poziomu 2 143 euro miesięcznie.
Świadczenie w minimalnej wysokości przysługuje osobom, które nie
uzyskiwały wynagrodzenia w roku poprzednim.
Ulgi podatkowe
Odliczenie
wydatków na
szkołę
Urlopy
macierzyńskie
i wychowawcze
Gwarancje kredytów hipotecznych dla osób, które planują wziąć kredyt
na zakup nowej albo używanej nieruchomości są zaprojektowane tak,
aby obniżyć wysokość wkładu własnego.
Młode rodziny są specjalną grupą docelową, tj. rodzic lub rodzice
wychowujący dziecko do 15 r.ż (włącznie).
Kredyty
mieszkaniowe
dla młodych
Świadczenia dla
rodzin
wypłacane
bezpośrednio
Przykładowe świadczenie na dzieci:
Miesięczny zasiłek przysługujący jednemu z rodziców:
50 euro na pierwsze i drugie dziecko, 100 euro na trzecie i kolejne (do 16-go r.ż., gdy
kontynuuje naukę do 19 r.ż.).
Świadczenia wychowawcze – od 19,18 euro do 38,35 euro na m-c – wysokość
uzależniona od wieku dziecka.
Becikowe - 320 euro przy urodzeniu jednego dziecka i 1 000 euro za każde następne .
Świadczenie dla rodzin wielodzietnych – rodziny z siedmiorgiem lub
większą liczbą dzieci – ok. 169 euro na m-c.
Jednorazowy zasiłek mieszkaniowy
Rodziny z czworgiem lub większą liczbą dzieci – np. rodziny z 7-giem
dzieci – maks. do 7 tys euro, z 8-giem i więcej – maks. 14 tys euro.
Dodatkowe
świadczenia
i zasiłki dla
rodzin
wielodziet-nych
Opieka nad
dziećmi
a emerytura
Za wychowywanie przynajmniej:
• pięciorga lub więcej dzieci lub dziecka niepełnosprawnego – prawo do pobierania
emerytury na 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego.
• czwórki dzieci - na 3 lata przed osiągnięciem wieku emerytalnego.
• trójki dzieci – na 1 rok przed osiągnięciem wieku emerytalnego.
