Các dạng cấu trúc của vitamin A Các loại vitamin Vai trò của Vitamin A Nhu cầu vitamin A của cơ thể Nguồn cung cấp vitamin A Bệnh lý khi thiếu hoặc thừa vitamin A

1. VITAMIN A
TRÌNH BÀY: DR. PLEDGER
DỰA TRÊN PHẦN BIÊN SOẠN CỦA TS.BS. ĐÀO THỊ YẾN PHI, BÀI
VITAMIN TAN TRONG CHẤT BÉO (T41 – T44), SÁCH DINH
DƯỠNG HỌC, TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y KHOA PHẠM NGỌC THẠCH.

2. QUAN TRỌNG ĐỐI VỚI NHỮNG AI MUỐN ÁP DỤNG VÀO THỰC TẾ
BẠN PHẢI ĐẢM BẢO ĐÃ ĐƯỢC ĐÀO TẠO CHUYÊN SÂU VỀ Y KHOA
CŨNG NHƯ KIẾN THỨC CHUYÊN MÔN
BẠN PHẢI HIỂU RÕ ĐƯỢC TÌNH TRẠNG SỨC KHỎE CỦA NGƯỜI
BỆNH
BẠN PHẢI ĐƯỢC TRANG BỊ ĐẦY ĐỦ CÁC PHƯƠNG TIỆN CẦN THIẾT
ĐỂ SƠ CẤP CỨU CHO BỆNH NHÂN
BẠN PHẢI LƯỜNG TRƯỚC ĐƯỢC NHỮNG BIẾN CHỨNG CỦA BỆNH
NHÂN

3. DR. PLEDGER

4. CẤU
TRÚ
C
CÓ BA DẠNG VITAMIN A TRONG CƠ THỂ LÀ RETINOL, RETINAL VÀ RETINOL
RETINOL
(DẠNG RƯỢU)

5. CẤU
TRÚ
C
CÓ BA DẠNG VITAMIN A TRONG CƠ THỂ LÀ RETINOL, RETINAL VÀ RETINOL
RETINAL
(DẠNG Ê-TE)
O

6. CẤU
TRÚ
C
CÓ BA DẠNG VITAMIN A TRONG CƠ THỂ LÀ RETINOL, RETINAL VÀ RETINOL
RETINOIC ACID
(DẠNG ACID)
COOH
H3C CH3
CH3
CH3
CH3

7. CẤU
TRÚ
C
CÓ BA DẠNG VITAMIN A TRONG CƠ THỂ LÀ RETINOL, RETINAL VÀ RETINOL
BETA-CAROTENE

8. PHÂ
N
LOẠI
PHÂN LOẠI VÀ CHUYỂN HÓA
VITAMIN A LÀ LOẠI VITAMIN
TAN TRONG CHẤT BÉO ĐẦU
TIÊN ĐƯỢC NHẬN BIẾT

9. PHÂ
N
LOẠI
PHÂN LOẠI VÀ CHUYỂN HÓA
THỰC PHẨM ĐỘNG VẬT CUNG CẤP
VITAMIN A DƯỚI DẠNG RETINYL ESTER
VÀ CHẤT NÀY ĐƯỢC CHUYỂN THÀNH
RETINOL Ở RUỘT NON TRƯỚC KHI HẤP
THU VÀO CƠ THỂ

10. PHÂ
N
LOẠI
PHÂN LOẠI VÀ CHUYỂN HÓA
THỰC PHẨM NGUỒN GỐC THỰC VẬT CÓ
MÀU CAM, ĐỎ ĐẬM, XANH ĐẬM…
CUNG CẤP CHO BỮA ĂN CÁC
CAROTENOIDS.

11. PHÂ
N
LOẠI
CAROTENOIDS BAO GỒM NHIỀU CHẤT KHÁC NHAU ĐƯỢC PHÂN THÀNH H
TIỀN CHẤT VITAMIN A: GỒM CÓ ALPHA-CAROTENE,
BETA-CAROTENE VÀ BETA-CRYPTOXANHTHYL, TRONG
ĐÓ CHẤT ĐƯỢC HIỂU BIẾT NHIỀU NHẤT LÀ BETA-
CAROTENE. CÁC CHẤT NÀY SAU KHI VÀO CƠ THỂ SẼ
ĐƯỢC CHUYỂN HÓA THÀNH VITAMIN A DƯỚI DẠNG
RETINAL VỚI TỈ LỆ CHUYỂN ĐỔI RẤT KHÁC BIỆT NHAU
TỪ 6:1 ĐẾN 24:1. HỆ SỐ CHUYỂN ĐỔI THƯỜNG ĐƯỢC
SỬ DỤNG HIỆN NAY LÀ 12 BETA-CAROTEN : 1 RETINAL
VÀ 24 CAROTENOID KHÁC : 1 RETINAL.
KHÔNG PHẢI TIỀN CHẤT CỦA VITAMIN A: GỒM
LYCOPENE, LUTEIN VÀ ZEAXANTHIN.

12. PHÂ
N
LOẠI
CÁC DẠNG VITAMIN A CÓ THỂ CHUYỂN ĐỔI THÀNH DẠNG KHÁC TRONG C
TRONG THỰC PHẨM ĐỘNG VẬT
RETINYL ESTHER
THỰC VẬT
BETA-
CAROTENE
TRONG CƠ THỂ
RETINOL
(BIỂU MÔ)
RETINAL
(THỊ LỰC)
RETINOIC
(TĂNG TRƯỞNG)

13. PHÂ
N
LOẠI
THỰC NGHIỆM TRÊN VẬT THÍ NGHIỆM CHO THẤY
NẾU CHỈ CUNG CẤP RETINOIC ACID, VẬT
THÍ NGHIỆM VẪN CÓ THỂ SỐNG VÀ TĂNG
TRƯỞNG BÌNH THƯỜNG, NHƯNG BỊ MÙ
DO RETINOIC KHÔNG THỂ CHUYỂN ĐỔI
THÀNH RETINAL.

14. VAI
TRÒ
NHỮNG VAI TRÒ VITAMIN A ĐỐI VỚI CƠ THỂ
GIÚP TĂNG TRƯỞNG VỀ THỂ CHẤT (CÂN
NẶNG VÀ CHIỀU CAO) NHỜ TÁC DỤNG
XÚC TÁC TĂNG CHUYỂN HÓA CÁC CHẤT
TRONG CƠ THỂ VÀ BIỆT HÓA TẾ BÀO

15. VAI
TRÒ
NHỮNG VAI TRÒ VITAMIN A ĐỐI VỚI CƠ THỂ
BẢO VỆ CƠ THỂ CHỐNG NHIỄM TRÙNG:
TĂNG CƯỜNG HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ
THỐNG MIỄN DỊCH NHẤT LÀ CÁC BẠCH
CẦU LYMPHO T, LYMPHO B VÀ BẠCH CẦU
ĐA NHÂN TRUNG TÍNH, CẢ VỀ SỐ
LƯỢNG LẪN VỀ CHẤT LƯỢNG

16. VAI
TRÒ
NHỮNG VAI TRÒ VITAMIN A ĐỐI VỚI CƠ THỂ
NUÔI DƯỠNG VÀ TÁI TẠO LỚP BIỂU MÔ NIÊM
MẠC, LỚP THƯỢNG BÌ CỦA DA.

17. VAI
TRÒ
NHỮNG VAI TRÒ VITAMIN A ĐỐI VỚI CƠ THỂ
LÀ MỘT YẾU TỐ BẢO VỆ PHÒNG CHỐNG UNG
THƯ. BETA-CAROTEN LÀ CHẤT CHỐNG OXY HÓA
ĐÃ ĐƯỢC XÁC ĐỊNH, GIÚP BẢO VỆ TẾ BÀO KHỎI
SỰ TẤN CÔNG CỦA CÁC GỐC OXY HÓA TỰ DO

18. VAI
TRÒ
NHỮNG VAI TRÒ VITAMIN A ĐỐI VỚI CƠ THỂ
VITAMIN A LÀ THÀNH PHẦN CẤU TRÚC QUAN
TRỌNG CỦA CHẤT MÀU CẤU THÀNH CÁC TẾ BÀO
HÌNH QUE VÀ HÌNH NÓN Ở VÕNG MẠC. VITAMIN A
BẢO VỆ VÀ NUÔI DƯỠNG GIÁC MẠC MẮT CŨNG
NHƯ BẢO VỆ VÀ NUÔI DƯỠNG CÁC NIÊM MẠC
KHÁC TRONG CƠ THỂ NÊN NẾU THIẾU VITAMIN A
DẪN ĐẾN TÌNH TRẠNG GIÁC MẠC BỊ KHÔ, ĐỤC, NẾU
NẶNG HƠN GIÁC MẠC BỊ PHÁ HỦY TOÀN BỘ.

19. VAI
TRÒ
MỖI DẠNG HỢP CHẤT CỦA VITAMIN A CÓ VAI TRÒ KHÁC NHAU
Retinol tham gia quá trình tái tạo biểu mô
và là dạng dự trữ chính của vitamin A trong
gan.
Retinal tham gia vào cấu trúc thị giác và là
dạng chuyển đổi trung gian để chuyển
retinol thành retinoic acid.
Retinoic acid tác động như một nội tiết tố
lên quá trình sinh sản tế bào, có vai trò

20. NHU
CẦU
NHU CẦU VITAMIN A HẰNG NGÀY THEO KHUYẾN NGHỊ CỦA MỸ LÀ 700 mc
Tuổi Nhu cầu vitamin A *
(mcg REA/ngày)
Dưới 6 tháng tuổi 375
6-36 tháng tuổi 400
4-6 tuổi 450
7-9 tuổi 500
10 tuổi đến trưởng thành 600
Phụ nữ mang thai 800
Phụ nữ cho con bú 850
*NHU CẦU DINH DƯỠNG KHUYẾN NGHỊ CHO NGƯỜI VIỆT NAM 2012 – BỘ Y TẾ VIỆT NAM
DO VITAMIN A CÓ NHIỀU DẠNG KHÁC NHAU CŨNG NHƯ CÓ THỂ DO BETA-CAROTENE CHUYỂN HÓA THÀNH, NÊN NHU CẦU KHUYẾN NGHỊ CỦA VITAMIN A THƯỜNG
ĐƯỢC QUY VỀ GIÁ TRỊ TƯƠNG ĐƯƠNG VỚI RETINOL HOẠT ĐỘNG (RETINOL ACTIVITY EQUIVALENT – RAE). ĐƠN VỊ ĐO CỦA VITAMIN A THƯỜNG LÀ MICROGRAM
(MCG).
NGOÀI RA, VITAMIN A CŨNG THƯỜNG ĐƯỢC ĐO LƯỜNG BẰNG ĐƠN VỊ QUỐC TẾ (INTERNATIONAL UNITS – UI). HỆ SỐ CHUYỂN ĐỔI CỦA CÁC ĐƠN VỊ NÀY NHƯ SAU
(THEO FAO/WHO)
LƯU Ý LÀ PHỤ NỮ MANG THAI KHÔNG CÓ CHỈ ĐỊNH UỐNG BỔ SUNG
VITAMIN A TRONG BẤT KỲ GIAI ĐOẠN NÀO CỦA THAI KỲ.

21. NGU
ỒN
CUN
G
VITAMIN A CÓ Ở ĐỘNG VẬT VÀ THỰC VẬT
THỰC PHẨM GIÀU VITAMIN A NHẤT LÀ GAN
ĐỘNG VẬT, DẦU GAN CÁ, TRỨNG, SỮA VÀ CÁC
CHẾ PHẨM TỪ SỮA. CÁC LOẠI THỨC ĂN THỰC
VẬT CUNG CẤP CAROTENOID CÓ MÀU VÀNG
CAM, ĐỎ ĐẬM, XANH ĐẬM.
VITAMIN A VÀ TIỀN CHẤT ĐỀU LÀ CÁC DẠNG
HÓA CHẤT HỮU CƠ TAN TRONG DẦU, NÊN
THỨC ĂN CUNG CẤP VITAMIN A CẦN ĐƯỢC

22. BỆN
H LÝ
ĐẶC ĐIỂM DINH DƯỠNG VÀ BỆNH LÝ
VITAMIN A TRONG CƠ THỂ DỰ TRỮ TRONG
TẾ BÀO GAN VỚI MỘT LƯỢNG LỚN GẤP
NHIỀU LẦN NHU CẦU HẰNG NGÀY. CHÍNH VÌ
VẬY, KHI BẮT ĐẦU CÓ BIỂU HIỆN THIẾU HỤT
VITAMIN A TRÊN LÂM SÀNG, CHỨNG TỎ
NGUỒN DỰ TRỮ VITAMIN A ĐÃ CẠN KIỆT, TỨC
LÀ TÌNH TRẠNG CUNG CẤP THIẾU ĐÃ XẢY RA
MỘT THỜI GIAN DÀI TRƯỚC ĐÓ.

23. BỆN
H LÝ
VỚI NHỮNG NGƯỜI LỚN KHỎE MẠNH, THỜI GIAN NÀY CÓ THỂ KÉO
DÀI ĐẾN HÀNG NĂM NHƯNG VỚI TRẺ EM, THƯỜNG KHÔNG NHIỀU
HƠN VÀI THÁNG. CẦN THIẾT PHẢI CHÚ Ý ĐẾN CHUYỆN BỔ SUNG
VITAMIN A NGAY Ở NHỮNG TRẺ CÓ NGUY CƠ TỪ KHI CHƯA CÓ BIỂU
HIỆN LÂM SÀNG:
SUY DINH DƯỠNG VỪA
KÈM THEO HO GÀ, LAO,
SỞI HOẶC CÓ BIỂU HIỆN
NHIỄM TRÙNG TÁI PHÁT
NHIỀU LẦN Ở ĐƯỜNG HÔ
HẤP
, TIẾT NIỆU, TIÊU HÓA,
NGOÀI DA...
SUY DINH
DƯỠNG NẶNG.

24. BỆN
H LÝ
ĐẶC ĐIỂM DINH DƯỠNG VÀ BỆNH LÝ
THIẾU HỤT VITAMIN A CŨNG CÓ THỂ XẢY RA
Ở NHỮNG NGƯỜI THIẾU ĐẠM (DO BỆNH LÝ
HAY DO SUY DINH DƯỠNG) VÌ THIẾU RBP
(RETINOL BINDING PROTEIN – MỘT LOẠI
PROTEIN CÓ CHỨC NĂNG CHUYÊN CHỞ
VITAMIN A TRONG MÁU).

25. BỆN
H LÝ
ĐẶC ĐIỂM DINH DƯỠNG VÀ BỆNH LÝ
NGỘ ĐỘC VITAMIN A VÀ BETA-CAROTENE RẤT HIẾM KHI DO CUNG
CẤP DƯ THỪA QUA ĐƯỜNG ĂN UỐNG, MÀ THƯỜNG XẢY RA DO BỔ
SUNG DƯỚI DẠNG THUỐC LIỀU CAO, NHẤT LÀ TRONG TRƯỜNG HỢP
SUY DINH DƯỠNG NẶNG, RBP ÍT NÊN SỚM BÃO HÒA VÀ LƯỢNG
RETINOL TỰ DO TRONG MÁU TĂNG CAO. NGỘ ĐỘC VITAMIN A CÓ
BIỂU HIỆN Ở ĐA CƠ QUAN NHƯ: NÔN ÓI, ĐAU BỤNG, TIÊU CHẢY,
TÁN HUYẾT, XUẤT HUYẾT, NHÌN MỜ, HÔN MÊ, CO GIẬT... TÌNH
TRẠNG THỪA VITAMIN A KÉO DÀI CÓ THỂ ĐƯA ĐẾN GIẢM MẬT ĐỘ
KHOÁNG TRONG XƯƠNG, BẤT THƯỜNG CHUYỂN HÓA Ở GAN VÀ
CÓ THỂ GÂY QUÁI THAI. BETA-CAROTEN TRONG THỰC PHẨM NẾU
CUNG CẤP DƯ THỪA CÓ THỂ GÂY TÌNH TRẠNG VÀNG DA NIÊM