Prezentacja na temat budowy i ewolucji układu oddechowego u kręgowców

1. Budowa i ewolucja układu
oddechowego u
kręgowców
Agnieszka Tyborowska
WYDZIAŁ BIOLOGII I NAUK O ŚRODOWISKU UKSW
agatyb98@gmail.com

2. Spis treści
1. Podstawowe pojęcia z zakresu oddychania
2. Budowa układu oddechowego ryb
3. Budowa układu oddechowego płazów
4. Budowa układu oddechowego gadów
5. Budowa układu oddechowego ptaków
6. Budowa układu oddechowego ssaków
7. Przyczyny ewolucyjne budowy układów
oddechowych u kolejnych gatunków organizmów
8. Literatura

3. A więc zaczynajmy...

4. Na sam początek mamy film
wprowadzający do świata kręgowców

5. Podstawowe pojęcia z
zakresu oddychania
Oddychanie - to wymiana gazowa między organizmem a
środowiskiem. Wyróżnia się dwie fazy:
Oddychanie zewnętrzne (ustrojowe) i komórkowe (tlenowe)

6. Oddychanie zewnętrzne (ustrojowe) - polega na pobieraniu
przez organizm tlenu ze środowiska i przekazywaniu go do
poszczególnych komórek ciała oraz wydalaniu dwutlenku
węgla
Oddychanie komórkowe (tlenowe) - odbywa się w
mitochondriach, a tlen jest niezbędny do przebiegu cyklu
kwasu cytrynowego. Jest potrzebny do utleniania substancji
organicznych, które rozpadają się na prostsze z wydzieleniem
energii cieplnej. Produktami tychże procesów są dwutlenek
węgla i woda, które są usuwane z organizmu końcowo przy
wydychaniu

7. Budowa układu oddechowego u kręgowców
•Ryby
1.Narządem wymiany gazowej są skrzela
wewnętrzne, rzadziej zewnętrzne (Lepidosiren)
2.Skrzela wewnętrzne to miękkie, grzebykowate
twory wsparte na łukach chrzęstnych, osłonięte
pokrywami skrzelowymi, zewnętrzne to różnego
rodzaju wyrostki
3.Narządy wspomagające oddychanie to skóra,
ściany przewodu pokarmowego lub odpowiednio
zbudowany pęcherz pławny (u niektórych
kostnoszkieletowych)
http://akwapasja.blogspot.com/2015/06/bryby-bud
owa-zewnetrzna-i-wewnetrzna.html

8. •Płazy:
1.Dorosłe posiadają cienkościenne, silnie
ukrwione worki o delikatnie pofałdowanej
powierzchni wewnętrznej
2.Płuca te są połączone z jamą
gębowo-gardzielową za pomocą
tchawicokrtani
3. Wentylacja odbywa się przez nabłonek
jamy gębowo-gardzielowej, jest jednak mało
efektywna, dlatego bardzo duże znaczenie
ma u płazów wymiana gazowa przez skórę
4.Larwy płazów mogą oddychać za pomocą
skrzeli zewnętrznych lub skrzeli
wewnętrznych
●
https://brainly.pl/zadanie/9041962

11. •Gady:
1.U gadów powietrze dociera do płuc
przez: nozdrza zewnętrzne-jamę
nosową-nozdrza wewnętrzne-jamę
gębową-gardziel-krtań-tchawicę-oskrz
ela główne
2.Płuca gadów są gąbczaste,
wewnątrz bardzo silnie pofałdowane
3.Wentylacja płuc opiera się na pracy
mięśni klatki piersiowej i ruchach żeber
http://rjfisherjoanides.pbworks.com/w/page/36530159/Repti
les%205

12. •Ptaki:
1.Ich płuca są mało elastyczne i zrośnięte z
żebrami
2.Posiadają cienkościenne uchyłki zwane
workami powietrznymi
3.Mechanizm wentylacji nosi nazwę
podwójnego oddychania
4.Oprócz krtani górnej występuje też krtań
dolna będąca narządem głosu
http://www.papuzka.netax.pl/artyk/oddecho
wy_m.php

13. •Ssaki:
1.Płuca o budowie pęcherzykowej,
zapewniające bardzo dużą
powierzchnię wymiany gazowej
2.Wentylacja płuc odbywa się dzięki
ruchom klatki piersiowej oraz
przepony – dużego mięśnia
oddzielającego klatkę piersiową od
jamy brzusznej
http://www.twoje-zdrowie.com.pl/ukad-
oddechowy/

14. Udział różnych form oddychania u poszczególnych grupach kręgowców
Grupa
organizów
Ryby Płazy Gady Ptaki Ssaki
Udział innych
form oddychania
niż oddychanie
przez płuca + + - - -
Nazwa tych form Skrzela
wewnętrzne,
skrzela
zewnętrzne,
skóra, ściany
przewodu
pokarmowego,
pęcherz pławny
odpowiedniej
budowy
Skóra, w
rozwoju
larwalnym
skrzela
zewnętrzne lub
wewnętrzne
-
Worki
powietrzne (nie
służą
bezpośrednio do
oddychania
-

15. Podsumowanie
1. Na przykładzie budowy płuc poszczególnych gromad kręgowców można stwierdzić stopniowe
doskonalenie się krtani
2. Wraz z dalszą ewolucją zwiększa się stopień pofałdowania wewnętrznej powierzchni płuc
3. W toku ewolucji powstały cztery główne rodzaje powierzchni oddechowych: powierzchnia ciała
zwierzęcia, tchawki, skrzela i płuca
4. Oddychanie lądowe „ma przewagę” nad oddychaniem tlenem rozpuszczonym w wodzie
5. Wraz z postępem ewolucji wzrasta ograniczenie i specjalizacja danego typu oddychania i
odpowiednich mu narządów
6. Wszystko to wiąże się z wychodzeniem zwierząt na ląd

16. Literatura
1. “Zoologia” Stanisław Chudoba, 1973
2. “Biologia” Solomon, 2009