Anukaaaaaa
- 1. Хятадын цагаан хэрэм
Хятадын Их Цагаан Хэрэмийг умар
зүгийн нүүдэлчин овог аймгуудын
халдлагаас сэргийлэх үүднээс Хятадын
ззэнт гүрнүүд МЭӨ 3-р зуунаас МЭ 16-р
зуун хүртэлх хугацаанд байгуулжээ.
Нийт урт 8,851 км, үүний 359 км нь
хориглох нуувч гуу жалганууд, 2,232 км
нь хориглолтын үүрэг гүйцэтгэдэг
эгц уул толгод, гол уснууд юм .
Хятадын Дайтагч Улсуудын Үе (Долоон Улсын Үе)-д буюу МЭӨ 5-р зуунаас МЭӨ 221 он
хүртэл эдгээр улсууд тус тусынхаа хил хязгаарыг их хэмжээний хориглолт хаалтаар
хамгаалж байв. Харин МЭӨ 221 онд Чин Ши Хуан хаан эдгээр улсуудыг цэрэг дайны аргаар
нэгтгэж Чин Гүрнийг байгуулсан байна. Ингээд тэрбээр өөрийн нутаг дэвсгэрийг хувааж
байсан олон бэхлэлт хэрмүүдийг нураалгаж, харин умрын Хүннү улсын заналхийллээс
хамгаалах хэрэм барих ажлыг эхлүүлсэн аж. Хятадын Чин гүрний үед чухам хэдий хэрийн
урт хэрэм барьсан нь тодорхойгүй бөгөөд тэр үед барьсан хэрмүүдийн багахан хэсэг нь л
үлдэж хоцорсон бөгөөд харин тэр үеэс хойш байгуулагдсан бусад гүрнүүд нь хэрмийг
сэргээн засаж, өргөтгөсөөр иржээ. Эрт цагийн энэ хэрмийг үндсэндээ хоёр талаараа жалга
бүхий шавар далан хэлбэрээр босгож байсан байна. Энэ хугацаанд нийт нэг сая гаруй
хүний амь нас энэ ажлын золиос болсон гэсэн судалгаа байдаг юм.
1449 онд Хятадын Мин Гүрний арми Ойрд Монголын цэрэгт ялагдсанаас үүдэн тэд шинэ
стратеги боловсруулж Их Цагаан Хэрэмийн бодлогыг дахин сэргээжээ. Тэд хэрмийг Шар
Мөрөн (Хуан Хэ) –тэй холбохгүйгээр түүнээс хойгуур Монголчуудын хяналтанд байсан
Ордосын тал нутгийн урдуур хэрмээ барьж эхэлсэн байна. Хэрэмд тоосго болон чулуу
ашиглаж эхэлсэн нь түүнийг илүү бат бөх, дэвшилттэй болгожээ. Монголчуудын довтолгоо
үргэлжилсээр байсан тул ялангуяа нийслэл Бээжин орчмын хана хэрмүүд илүү бат бөх
хийгджээ. 1440 – 1460 оны хооронд Мин Гүрэн өөрийн газар тариалангийн гол түшиц нутаг
болох Ляодун мужаа баруун хойд зүгийн Зүрчид ба Урианхай Монголчуудын
довтолгооноос хамгаалах үүднээс нэмж Ляодуны Хэрмийг босгов. Гэхдээ ихэнх хэсгийг
хоёр талаараа жалга шуудуу бүхий шавар далан хэлбэрээр босгосон байна.
